Van de Schelde tot de Weichsel. Deel 1: Frankrijk - Zuid-Nederland - Noord-Nederland
(1882)–L. Leopold, Joh. A. Leopold– AuteursrechtvrijIn de freweele kurreketrekker.
| |
[pagina 269]
| |
hebbek jou da-arGa naar voetnoot(1). De keerel is zoo loizigGa naar voetnoot(2) bang, om zen klante oitter lemeurGa naar voetnoot(3) te brenge, dattie zen om nog zoo veul niet zou teugen spreeke, en zen alteit ma-ar geleik geeft, al liege ze, dat de stra-atstiene der van zweeteGa naar voetnoot(4). Nou motje weete, dat gustere navend waren we dan bij meka-ar op de boitekantGa naar voetnoot(5); ikke, zwarte Sander, die verleede week oit Ostinje is gekomme; Klaas de Bobbert, die zen va-ader op Noorweege va-art, en Hein Rip, die heereknecht is bei den avekaat Van Pingele. Nou ra-ake we zoo an 't pra-ate over Geis, en hoe ie alteit de mense naa de mont pra-at. Zoo maggek al zoo zegge: ‘'t Zou al een keerel weeze, zei ik zoo, die 'n dink vertelde, da-ar hei geen ja-a op zei.’ ‘Nou,’ zeit zwarte Sander, ‘ik wil dan wel zien,’ zeit ie, ‘of ik 'm dan jandomi zoo ver niet krijg, dattie teugen me zeit, dat 'k't lieg.’ | |
[pagina 270]
| |
‘'k Wet van niet,’ zeit Kla-as. ‘Waarom?’ zeit Sander. ‘Om 'n zoopieGa naar voetnoot(1),’ zeit Kla-as. ‘Top,’ zeit Sander, ‘dat gaat.’ ‘Nou, weet-je wat,’ zeit Hein, ‘da-ar moste wen 'n grap van hebbe. We zelle, potverdommenGa naar voetnoot(2), alle vier, zo as we hier zijn, ijder op zen beurt een leuge vertelle, en de-genigeGa naar voetnoot(3), waarteugen ie zijt, dattiet liegt, die zel van de andere vrij gehoue worde.’ Nou, dat was goet. We koierenGa naar voetnoot(4) dan met ons viere na-a ‘de freweele kurreketrekker.’ ‘Gen avend, moeder de vrouw!’ zeit Sander. ‘Genavond, Scheele! geef me rijs een taaieGa naar voetnoot(5) van jen, assieblief; ik bin da-ar strak van een ouwe jiffrouw geskrokken, en ik mot er de skrik euiwtdrinke.’ Nou, Geis geeft 'm 'n slok. We gane zitte, en we nemen ook ijder 'n slok. We peipe reis an, en zoo beginne we over koetjes en kallefiesGa naar voetnoot(6) te pra-ate. Nou haddewen afgesproke, we zouwen om beurte vertelle, eerst ikke, dan Hein Rip, dan Klaas, en dan Sander voor 't la-ast. Nou vraagt me Hein voor de foefGa naar voetnoot(7): ‘Jan! zeitti, hebjen 't druk op de winkel, da-ar je nou op bint.’ ‘Dat mag wel zoo weeze, zei ik; 't is tegenwoordig al heel krappiesGa naar voetnoot(8), en er valt niks te verdiene, zoo as ook wa-ar is. Alleenig gepisseerde week hebbek nog een karreweitje gehat; ma-ar da-ar haddek ha-ast het hachie bij ingeskoten.’ ‘Ei, zeittie, en wa-ar kwam dat beiGa naar voetnoot(9)?’ zeitti. Dat zellek je zegge, zei ik: der most de poiGa naar voetnoot(10) van 'n hois op de Binnenamstel opgeschilderd worde, en dar hadde we de leêrGa naar voetnoot(11) oit 't soldervenster oitgestoken mit 'n plank er boven op, en da-ar zat ik ouwer gewoonte nop, zoo as ik honderd en duizend ma-alen geda-an heb. Nou, da-ar zat ik dan op en wist van de prins geen kwa-ad: alleen mottek je zegge, ik hat passies te voore teuge de kou een hartversterkinkie genoomen en 'n trap-op-je-hartGa naar voetnoot(12) toe: 'n mens is toch geen trekpotGa naar voetnoot(13)! en of 't nou da-ar van was, weet 'k niet; ma-ar terwijl ik sat te schildere, da-ar keik ik zoo kasseweelGa naar voetnoot(14) na benede, en da-ar wort 'k in eens zoo ra-ar om men hart en zoo drizeligGa naar voetnoot(15) as 'k nog nooit geweest ben. Ik weet er anders niks van, ma-ar nou was 't net of de stra-atstienen een galopa-ade danste teugens men an. Da-ar raak ik, hoe, weet ik zelvers niet, de tra-amonta-ane kweitGa naar voetnoot(16), | |
[pagina 271]
| |
en doikel ik perdoes van de leêr langs de geut na-ar benee-en, dat 'k poddoomeGa naar voetnoot(1) niks anders docht, of 'k zou zoo van booven neêr met me donderementGa naar voetnoot(2) op stra-at gevalle we-eze. Ma-ar gelukkig zie ik onder 't valle iets zwarts teuge de muur; da-ar denk 'k, heb ik jou da-ar? Ik klem me vast met me beie hande, en bleif zoo hange tot ze me met een leêr komme helpe. En wat denkje nou dat dat zwarte was, da-ar ik men an vast hiel?’ ‘Wel! zeienze, wie kan dat raaie?’ ‘Nou, zei ik, dan zal ik 't je zegge; 't was de schaduw van de gent van 't hoekhois an de overzei, die vlak teuge de poi scheen.’ ‘Nou, dat zel ook wa-ar weeze, zei Sander; geloof jij dat, Gijs?’ ‘Och, zeit Geis, wat zek er veul van zegge; 't kan makkelik wa-ar weeze, as ik dat zoo eens na-adenk. Onze lieven Heer is allemachtich.’ Nou, ik zeie niks: 't was voor mijn al mis. We namme nog een afzakkertjeGa naar voetnoot(3), en toe begonne we, al weer voor de foef, Hein Rip te pla-agen, en we vroegen em alzoo, wetieGa naar voetnoot(4) zen koite toch wel te vreete gaf, dat zen haar zoo krulde? - want je weet, Piet, Hein Rip is 'n rechte poppegek met zen krulletjes en zen scheijing in zen hooft. ‘Nou, zei ie, op dat apperpooGa naar voetnoot(5) zel ik je wat vertelle. Laast hat ik voor onze Mevrouw na de Fransche kapper geweest in 't selon, en daar hat ie mijn 'n prommenaadepotGa naar voetnoot(6) angesmeerd van acht steuivers. Daar groeiden 't haar van, zoo gaauw men 't er op smeerde, zij de kapper. Nou, ik dacht, ik kon 't rieskeerenGa naar voetnoot(7); an acht steuivers binne we niet bedurve. Daar most ik met men volk na den Haag met de spoorweg; ikke in de wegon, en men volk in de dielzans. Daar komme we te Haarlem, en ik kijk zoo rijs euiwt na de loopende motiefGa naar voetnoot(8): maar net toitertGa naar voetnoot(9) de conterleurGa naar voetnoot(10) en we ganen vort, en daar blijf ik me met mijn krullen in de krulle van het hek verwart zitte. Daar docht ik niet anders, of me kop gink of, maar gelukkig kreeg ik 'n trankielenGa naar voetnoot(11) inval: ik haalde me potjen euiwt me sak en smeerde men al maar deur an de krulle, die vast zatten. Daar begon me krul te groeien, te groeien al maar deur, en ik maar zonder ophoue te smeere zoo hart ik kon, tot dat 't potje leeg was. Maar gelukkig ware we toe net an 't staatsie-on van de Voogelesank, en daar hield de trijn op. Toe vroeg ik een skaar te leen an 'n juffrouw, die skeuins over me zat, en ik knipte me de krul of. Ik heef, toen ik weerom kwam, men haar weerom gevraagd; maar, ja wel! Ze hadden 't in mekaâr gedraaid, en gebreuiken 't as 'n kabel, om de ankers mee te winden.’ ‘Wel, zei ik teuge Geis, geloof jei dat? Ikke niet.’ ‘Och! zeit Geis, as ik zoo nadenk, onze lieven Heer is allemachtig; 't kan makkelik waar weeze.’ Das ook al mis, dacht ik. Nou! we namme nog en opfrissertje, en toen | |
[pagina 272]
| |
vroege we an Kla-as, of ie ons niks te vertelle hat van sen laaste reis. ‘Wel, zeit ie, wat zou 'k veul zegge? Heel veul merkwaardigs is me jeuist niet overkomme: alleenig toch een dink, dat nog al aardig was. Daar waare wen op de hoogte van Drontem, en leggen er te kooi op 'n soomerse nacht, dat gunter om de Noort geen nacht is, om zoo te spreeke; daar voele wen allemaal een schok as of we beroerd wieren. We loope na boove, niet anders denkende, of we hadden op 'n klip gestoote: en ik zei al teugens me maat, “pas op je telle, Frans! We binne der om kout.” Maar ja wel! 't was geen klip, maar een lomp bakbiest van 'n wallefis, die te slaape lag, en die we dwars over zen ruggestreng waare heen gelaveerd. Daar wort me dat biest zoo vergiftig nijdig, dattet wel deuizent voet euiwt 't water opspringt en vlak boven onze kop weer neêrkomt. “O, KreemenieGa naar voetnoot(1)! dacht ik, we binne om zeep.” Maar wat beurt er? Die dikke grobbejanusGa naar voetnoot(2) komt met zen beuik net op de grote mast te lant, en blijft er op vast zitte as en wimpel. Den ouweGa naar voetnoot(3) werd bang, dat et skip topswaar sou worde en sond ons met alleman na bove. We hakten nu zen beuik oopen; we lieten de traan en 't vet in de tonne loopen, en zoo kwame we te Drontem an met 'n wimpel, die nog nooit op zee vertoond was geweest.’ ‘Wel, potdoomme, die is sterk! zei Hein. Geloof jij die, Gijs?’ ‘Wel, zei Gijs, onze lieven Heer is allemachtich! 't Ken makkelik waar weeze, as ik et zoo naadenk.’ ‘En jij, zei Hein teugen Sander; hij jij niets te vertelle?’ ‘Wat zou ik?’ zei Sander, ‘ik heb nooit veul beleefd, en wat ik je vertelle kan, beteekent bezonder weinig; maar die 't beter weet, mot 't zegge, en daar huurt de schipper zen volk op. We zellen onderwijl rijs anpijpen en nog en slaapmussieGa naar voetnoot(4) neme; dan zel ik je net zegge, waar 't op staat, en wat me gepisseerde jaar in straat Sunda is wedervaare. Op 'n dag, dat 'k den ouwen an wal had gebracht, kwam men 'n SneesGa naar voetnoot(5) op zij en praaide men, of ik ook ijzer of touwwerk hat om te verkoope? Wacht, zij ik, jou kromhouts-gastGa naar voetnoot(6)! Ik zal 's eventjes met jou hoofd speule. Met één kreeg ik hem bij zijn slinger-perdoenGa naar voetnoot(7) en liet 'm teugens de zolen van men schoenen angierenGa naar voetnoot(8) dattie noordoost lag. Wat doet de klabaaispringerGa naar voetnoot(9)? Hij zet zen staande en loopende want weer an, en zijt: “Toang bagoes, ik docht dat je handel deê.” Dat doe ik ook, zwabberkappetijnGa naar voetnoot(10) van de duivel, zei ik, maar 't is in kraak-amandelen, en jen ribbe selle de pitten sijn; versta je? Hij lachte as de pleuimgraafGa naar voetnoot(11) tegen de | |
[pagina 273]
| |
snertbalieGa naar voetnoot(1) en vroeg, of ik 't met hem wou afdrinken? “Alree man!” zei ik en we gingen in de tapperij, en zoo al keuvelende vertelden ie me, datter veul gelt met rijstkadraaijenGa naar voetnoot(2) te verdienen was en dattie een praauwmajangGa naar voetnoot(3) hat, die ie me daartoe verhuren wou. “Kom an! dacht ik, dat mot je wage, Sander!” Toe nam ik van onze veertig-persenterGa naar voetnoot(4) twee maanden op 't swarte boekGa naar voetnoot(5), en met verlof van den ouwe huurden 'k de praauwmajang met twee zee-Deventer-koekenGa naar voetnoot(6) en liep straat Sunda in; maar dwars van Anjer krijg 'k de Vrouwe-verdrietGa naar voetnoot(7) vlak op steven. Het waaide, dat gene zes heereknechts 'n mand met breuidseuikers tegen een sleuisGa naar voetnoot(8) op zouwen getrokken hebbe. Ik keek maar na 't valle van de panne; maar toe de zee men in me nekGa naar voetnoot(9) keek, toe dacht 'k: “Genacht, Sander! Je bent ook 'n lief kint op je moeders bont boezelaar geweest.” En 'k wier dingsigGa naar voetnoot(10) onder men baaitje. Kijk, maats! toe was 't, as of men zo 'n Engel in me nek schopte en zei: “Bid, beest!” Ik viel op mijn murgpijpenGa naar voetnoot(11) en wier met de pitjallingGa naar voetnoot(12) an wal gesmete op 'n onbewoont eilant. Daar zag 'k 'n gallig staan en daar honge vier kerels an te waaie. Den eene dat was en bakker, die vals gewicht gebreuikt hat; de tweede was 'n knaappie, die de ribbekast van zen maat voor de scheê van zen mes had angezien; de derde dat was 'n kouwelikke pottentaatGa naar voetnoot(13), die van zen buurmans heuis 'n Sint Maartens vuurtje gestookt hat om zich te warmen.’ ‘En de vierde,’ vroeg Geis, toe Sander ophiel met vertelle. ‘De vierde,’ zei Sander teugens hem, ‘dat was jou vader, Gijsmaat.’ ‘Dat liegje, zei Geis; mein vaader is op 't Karthoiser kerkhofGa naar voetnoot(14) begrave.’ Met klapte men allemaal in de hande, dattet zoo daaverde en gawen Sander de weddinkschap gewonne. Geis lachte zelf mé, toen ie hoorde, wat 't geval eigentlijk was, en we hebben er wat 'n lolligen avond meê gehat, Piet! Jaa, 't is een raare kerel, die Sander.
Mr. J. Van Lennep. |
|