Van de Schelde tot de Weichsel. Deel 1: Frankrijk - Zuid-Nederland - Noord-Nederland

[p. 211]

De weuning van Jan van Maertes. (Krimpen a/d IJsel.)

Jonge! 't was zoo'n mooi spullegie, die weuning van Jan van Maertes. In zijn land liepe zukke mooie koeie, en op zijn wurf kippes en ende. En dan die endepiele⁽¹⁾, dat ware lieve beesies. 't Was, zie je, 't was: 't is nou een ent achteruitegaan. En 't zou nog veul arger weze, as zijn zeun Eldert niet zoo flink de boel anepakt adde.

Jan ieuw schrikkelijk veul van een borreltje, weet je, vooral naedat zijn wijf, dat ferme vrommes, esturve was. Je kos em 's oches en 's aeves plantijd⁽²⁾ zien zitte in 't Vergulde varreke, vlak naest die Steenplaes van Aariebaoze. Dat zijn boeltjie achteruit gong, ken je wel begrijpe, en op 't lest ad-ie van een eer ƒ 1000 eleend. Daer zee die niks van teuge Elderde, maer die was juustement oek niet van gistere en ad-et al gauw emorke. Op een dag zai Eldert tenge Janne: ‘Vaoder!’ zai die, ‘laet de knecht maor een andere huur opzoeke,’ zai die, ‘ik ken 't werk wel of, en dat spaort geld uit.’ Nou, dat was gauw ovvesproke, en met Allereilige stong Eldert alleenig voor 't werk. Alles gong goed, als Jan oek maor beter oppepast adde; maor dien eer was oek zoo'n likkebroer, zoo'n prouver, en nou mos Jan altijd mit sem mee. Hoe mooi Eldert oek praetende, 't olp niemendal, en ten leste zai de jonge maor niks meer.

't Zel zoo wat teuge Vrouwendag eloope ebbe, toe Eldert 's middags teuge zijn vaoder zai: ‘Blijf nou van naevend is thuis, dan zejje is wat moois zien. As dien eer weer komt om je te roepe, zal ik em wel is te woord staen.’

Nae lang praote gaf vaoder toe. Wat keek de uisonster vreemd op; en Elderde en zus Kee ock.

Toe de koffie op was, wier der erope: ‘Volluk!’ - Eldert zette gauw zijn kommegie neer ('t trool bekant van de taefel), liep toe nae de deur en daer was den eer. In 't vooruis ekomme, zai den eer: ‘Ik mot je vaoder ebbe, mannegie! maor jou niet.’ Eldert ieuw zen eigen bedaord, gaf den eer de ƒ 1000 met den intrest, liet em een papieregie teikene en zai toe: ‘Nou de deur uit en nooit meer ier in nis, zekker is zegge.’ Den eer keek raor op en wou nog wat teugezegge, maor Eldert pakte nem juustement bij zijn kraog, en flop! de deur uit.

In 't achteruis zatte ze te beve; ze oorde toch zukke leve en wiste niet, wat er beurde. Toe Eldert kwam, zai Kee: ‘Wat was daer an 't andje, jo?’ Eldert lachtende en zai: ‘Ik et em den deur uitegooid.’ - ‘Mis!’ zai vaoder, ‘mis! as je alles wist, zou je 't niet tedaen ebbe.’ - ‘Wees maor gerust, man!’ zai Eldert, ‘zijn geld et ik em terug egeve. Ik et er wel lang voor espaord, maor nou is 't in orde. Nou mette me marge is saome gaon kaike nae de koeie en nae alles. En dan wed ik, dat je 't Vergulde varreke eelemel zel vergete.’

(1) Endepiele, jonge eenden.

(2) Plantijd, geregeld, steevast.

[p. 212]

Vaoder ad toch zukke schik, dat ie 't niet op en kos, en 't krijte wassum naeder as 't lache. Den andere marge stinge zijn gevurfde bloke al op de plaet te warme, den bruin wier inespanne, en, nae dat alles goed bekeke was, reje vaoder en zeun weg. Achter de middag kwamme ze terug en vaoder ad eerst wel zin weer weg te gaon, maor Eldert ieuw em zoo an de praot, dat vaeder dien aevend weer thuis bleef.

Daer wier et Zundag. De klok van negene ad al elooie, toe Eldert zai: ‘Kom vaoder, nou gaon we is nae de kerk.’ - Kee aolde gauw vaoders beste goed. Vaoder kleedde nem an en daer gonge ze. De mensche keke toch zoo vreemd, maor Eldert liep maor goed deur, en vaoder? die liep ter net bij as een arreme zondaer en in de kerk dorst ie zijn oôge niet opslaon. De meester stong al in 't uisie op zijn bankie en leesden al. Daer kwam den dominé. Nae 't bidde en zinge leesden die zijn teks: Lukas XV vers 7. Ik weet nou juustement zoo net de woorde niet meer, maor 't was over een zondaor, die zen aige bekeerende. Den dominé noemde de naom van Jan van Maertes niet, maor 't schouw toch niet veul. Nae kerktijd gonge Jan en Eldert bij den dominé een bakkie koffie drinke. Daer kwam de naepreek. Jan krijtende as een kijnd, en van nou af ad tie 't vaste voorneme, nooit meer in de erreberge te komme.

Jan van Maertes eb zijn woord eouwe. Iederen dag werkt hij met Eldert as een jonge vent, en as 't zoo blijve mag, zel Janne weuning weer gauw de mooiste weze van den eelen dijk.

Schiedam.

W. Brouwer.