Van de Schelde tot de Weichsel. Deel 1: Frankrijk - Zuid-Nederland - Noord-Nederland

[p. 207]

Een praatje over alles en niets, (Schiedam.)

‘(H)Endrik! zeg joo⁽¹⁾, ga je meê?’

‘Waar(h)een?’

‘Och, zoo maar een hendje om. Wille we de Dammelaan gaan?’

‘Nee joo! dat niet; want me moeder moet gauw nog de prak wegbrengen⁽²⁾ bij Van Ijsel⁽³⁾, daar werkt me vader, en as ze ons teugen komt, dan zou ze zien, da' we een riddertje leggen’⁽⁴⁾.

‘Ja, joo, da' zou gek oitkommen. Nou, dan weet ik beter. Laa'n we de Vlaringdijk nemen, een hend verbij de 5 sloizen, of anders de Drief(h)oek deur en zoo de Maasdijk, dan komme we an 't hoofd.’

‘Nou, goed. Zeg, ebben jullie al een nieuwe(n) meester?’

‘Nee, nog niet, tekommende week komt ie, eb ik geoord; gisteren eit de meester, die zoolang bovenmeester is, 't gezeid. Maar ik ben niet school geweest; maar (H)ein van (H)oute vertelde 't.’

‘Wullie 'ebben een goeien meester: 'ij kijkt nooit zoo 'eel straf, as je is een keertje wegblijft. Ik verzint dan maar wat en dan loopt 't altijd nog al goed af.’

‘Zóó; nou ik 'oop da' we ook een goeie'n krijgen, en dat die meester, die nou in mijn klas is, opruimt. Die plaagt ons. Ja, zeg jij nou is, is dat geen plagen: van morgen at-ie op 't bord geschreven: (H)endrik (h)aalt (h)onderd (h)aringen; en toen wou die, da' 'k dat zou lezen. Ik dee 't en telkens zei die: je spreek de a(h) niet oit, en ik dee 't toch goed. Toe most 'k schoolblijven. Maar toe 't effen twaalf uur was, ging ie in de 'oogste klas is kijken, ik zag de deur oop en wip: ik der uit.’

‘Je bent 't maar net⁽⁵⁾ en ben je nou niet bang?’

‘Wel nee, ik gaat niet meer, voordat die andere meester der is, en as die dan wat vraagt, dan zel 'k zeggen, da'k zoo'n pijn in m'n boik 'eb ge'ad. Wél ja, 'ij zel 't dan wel vergeten wezen. È, joo, kijk er eis! wat sjouwt die karel daar? 'ij leit palen over de sloot. Wat zou ie gaan doen?’

‘Nee, (H)ein, opschieten⁽⁶⁾! ik 'eb al gezien wie 't is. Je kent 'm wel. 't Is die ouwe tijer⁽⁷⁾, die an 't hend van de 'agelstraat⁽⁸⁾ woont. Die ken me vader; laa'n we omlaag den dijk gaan, anders ziet ie ons.’ Zóó; nou 'art loopen, dan ken die ons nie meer onderscheien.’

(1) Joo, uitroep, waarschijnlijk uit jongen verbasterd.

(2) Prak wegbrengen, middageten naar de fabriek brengen.

(3) Van IJsel. Van zijne superieuren sprekend, gebruikt de arbeider nooit eenen titel, nog wel scheldnamen.

(4) Riddertje leggen, de school verzuimen. Elders heet dit: stukjes draaien (Amsterd.), om het tuintje loopen (Zeeland), spijbelen (Den Haag), den bink steken (Overijsel), platloopen (Groningen).

(5) Je bent 't maar net, dat is slim; dat heb je aardig gedaan.

(6) Opschieten, voortmaken, haasten.

(7) Ouwe tijer. Wijl de fabriekarbeiders vaak om halfdrie in den morgen aan den arbeid moeten, worden ze door den klopper gewekt. Nu moet op zekeren tijd zoo'n klopper aan eenen pomper de vraag gedaan hebben: ‘Oe laat morgen ochend, joo?’ en het antwoord was: ‘Ouwe tijd.’ Gezegde klopper droeg dien naam op zijne klanten over en noemde ze voortaan: Ouwe tijers.

(8) 'Agelstraat, Hagastraat.

[p. 208]

‘Ja, maar ik denkt, dat ie ons toch al opgemorken 'eit. 'IJ keek zoo na ons.’

‘Daar komp Gijs den (H)outen⁽¹⁾. Wat moet die 'ier op de Maasdijk doen, denk 'k?’

‘Wel, 'ij zel na de mouterij geweest zijn en weer op zijn poot gespeuld 'ebben, want o, 't is zoo'n sis⁽²⁾ man voor zen volk, zeit men broer.’

‘Zeg, joo, durf jij over die plank?’

‘Wel ja, waarom niet?’

‘Joo, joo! je gaat koppetje onder, 'oor! en dan ben je zoo nat as kles! Daar 'eb je 't al!’

‘Nou, wat zel dat? Laa'n we gauw deurloopen en dan in de branderij guns vragen, of ik me drogen mag.’

‘Goed, kom meê! - Zeg, meester! mag 'ij zen eigen is drogen? 'IJ wou guns is drinken en toe is ie in de sloot gezakt.’

‘A, a! ja, dat begrijpt ik. Komp maar 'ier. Je moeder zel 't toch wel merken; maar ik wil je niet ziek laten worden met dat natte goed an. Gaat daar maar staan en hangt je kiel en je broek en je kousen maar 'ier op. Ik zag jullie guns wel bezig; ik 'eb nog geropen en gewonken, maar je 'oorde niks. Zeg, benne jullie een riddertje gaan leggen? Ik geloof 'et wel, want nou ik je goed ankijkt, ken ik je wel. Ik 'eb jou wel oit school zien kommen.’

‘Ja, meester! 'ij 'eit gevraagd, of ik meê ging.’

‘Nee, meester! 'ij zeit teugen me’......

‘Nou, 'ou je mond maar, allebei. Ik denk, dat de meester 'et wel te weten zel kommen en je ouders ook. Eén ding is zeker: as 't examen is, kommen jullie allebei met 'n grooten dallast⁽³⁾ t'huis, zukke brave jongens! 't Zel met jullie net gaan, as met het meisje van den pomper, die bleef ook telkens stilletjes oit school. Dikkels 'eb ik ze op een stoep zien zitten bonken⁽⁴⁾, as 't schooltijd was. Maar eindelijk is er vader er achter gekommen, en nou is 't oit, hoor! ze blijft nie' meer thois. Ik wou, dat 't met jullie ook zoo gong!’

's Gravenhage.

Snel.

(1) Den Houten, bijnaam naar het hout, waarin die heer handelt. Eveneens Jan den IJzeren enz.

(2) Sis, zonderling, vreemd.

(3) Dallast. De naam, waarmee een jongen, die bij 't examen niets heeft gekregen, begroet wordt.

(4) Bonken, met bonken, bikkels, spelen.