Van de Schelde tot de Weichsel. Deel 1: Frankrijk - Zuid-Nederland - Noord-Nederland

Voor de kerkekamer. (Ridderkerk.)

Op een Zaterdag middag zaten voor de kerkekamer te Ridderkerk drie oude vrouwtjes. Ze wachtten, tot de diaken zou komen, om dan haar deel te ontvangen van de liefdegiften, voor ‘de Armen’ besteed. Al wachtende voerden zij het volgende gosprek.

‘Wa's dat schrikkelijk arg bij Leen van Kaotjies, waer?’ zegt Annechie, terwijl zij met den rug van de hand iets van haar bovenlip verwijdert.

‘Jao, jao, waere maaid,’ zegt Garrechie, ‘dat zeg-gie wel; heel arg, hoor!’

‘Wat is der dan gebeurd,’ vraegt Jans, in de wandeling bekend als Jans van Pleune, ‘ik heb er nog niks van gehoord.’

‘Wel, je weet wel, dat Leen pas getrouwd is. Le'k is kijke, met Paoschen sting die nog onder de geboje, want de klaaine maaid van Pietjies die haait nog suiker voor um rondgebrocht, op Goeie Vrijdag. Nou, hij kreeg un aerig wijfje, hoor! Der moeder was ook zoo'n knap frommes, altijd even glad en rêê. Ze waere der allemel mee in der schik, dat twee zukke knappe mensche gonge trouwe. Ze zouwe nog tot de Maai bij heur ouwers in weune, en dan gonge ze nae dat klaaine huisje op den hoek van den laegen dijk, daer nou dien altenaerder⁽¹⁾ in weunt. Alles ging goed en best. Ze kossen 't met mekoar best vinge, en 't eerste woord motte ze nog hêwe. Nou gisteren ochend ging Leen weer om 5 ure nae zen wark, net zoo gezond en frisch as wij hier zitte. Hij had nog twee sneechies brôôd opgegete en een paor kommechies koffie uitgedronke, net as tie altijd dee. Maor daer om zeuven ure komt ie nae huis, net zoo wit as een dooie en bibbere mensch as een riechie⁽²⁾. God, Leen! wat jij, zaai Keegie, zen vrouw, wat

(1) Altenaerder. Iemand, afkomstig uit het land van Altena (N.-Br.).

(2) Riechie, rietje; de slotmedeklinker valt voor dezen verkleiningsuitgang dikwijls weg.

[p. 206]

scheelt der an, jô? - 'k Weet niet, zaai Leen, maor gaot de mêêster⁽¹⁾ maor gouw roepe. - Keegies moeder drafde zoo hard as ze nog kos, 't ouwe mensch, en kwam met de mêêster ferom. Die dee in geêl niet mooi, hoor! Veul zaai die wel niet, moar hij ordonneerde, asdat Leen nae bed mos en zuurdêêg in zen nek en an zen kuite mos hêwe. 's Achtemiddes kwam die nog is kijke, en 's aeves nog al is. Gedurig mos die zuurdeeg vervorscht worre, en 's nachs mos der een bij waoke. 't Zat um al maor in zen hôôd⁽²⁾. Zen moeder zaai, dat ie een jaer of drie geleen ok een heêle tijd kwaaddees⁽³⁾ geweest hâ: dat was begonne met een kou op zen-art, en die was nae zen hôôd gezakt.’ - Hier moest Annechie eens even rusten.

‘Ik stao der versteld van, mensch,’ zei Jans. ‘Ik weun ok zôô an 't andere enchie van 't durp, dat de mensche dôôd en begraeve zouwe weze, eer ik et wist. - En hoe gaot et nou met sem?’

‘'k Weet niet,’ zaai Annegie, ‘'k heb er van daeg nog niet van gehoord. Zie je, Saeteres⁽⁴⁾ 's ochens gao' 'k altijd vroeg weg. Ik heb zôô overal men klantjes zitte, waer ik iedere week wat mag komme haole; dan gao' 'k deur 't Weste heen en bin dan op men tijd bij de konsistorie. Weet jij der ok niks van, Garrechie?’

‘Van ochend, zaaie ze, asdat 't niet arger en was; hij hâ van nacht al wel geslaepe en meer as arg gezweet. De meester zat van ochend in een kraom⁽⁵⁾, zoodat zen broer, den dokter kwam. Die had der alles al van gehoord, van zen broer, en bevong Leene veul beter. Der mag nou van daeg geen zuurdeeg meer op. Om 12 uur mosse ze om een fleschsie goed komme, en daer mot tie ieder uur een lepel vol van inneme. Gao je zoo-me-deen is mee kijke, Jans? Misschien gaot Annechie ok wel mee.’

‘Neê,’ zei Jans, ‘ik ken niet; flussies⁽⁶⁾ hew ik bij Truigies geweest en die zaai: Mui, zaai ze, nou mos-ie demee, as ie uit de konsistorie komt, zaai ze, nog is an-komme, zaai-ze, en dat hew-ik heur beloofd. Maor marrege, as de kark uit is, gao' 'k, bij leven en welwezen, is passies⁽⁷⁾ kijke.’

Daar kwam de diaken zijn werk verrichten; de drie oudjes volgden hem in de kerkekamer en ontvingen haar deel. Toen, buiten gekomen, haar wegen zich scheidden, klonk het: ‘Nou, dag Jans! dag Garrechie! gelukkies, hoor!’ - ‘Dag, Annechie! gelukkies, hoor! thuis gendag!’ - en weg waren ze.

Schiedam.

W. Brouwer.

(1) Mêêster, plattelandsheelmeester, dokter.

(2) Hôôd, hoofd.

(3) Kwaaddees, kwaad deegs, ziek.

(4) Saeteres, 's Zaterdags.

(5) In een kraom, bij eene bevalling.

(6) Flussies, zoo even.

(7) Passies, eventjes.