De kleine Indiaan

[p. 11]

Spreken is zilver, zwijgen is goud

In een indianendorp aan de Commewijne-rivier leefde lang geleden een gezin gelukkig bij elkaar. Het bestond uit vader, moeder en een zoon.

De zoon was een beeldschone jongeman die elke vrouw in het dorp begeerde. Tegen een ieder was hij vriendelijk. Iedere dag ging de Adonis evenals de andere jongemannen van het dorp er op uit om te vissen. Alle jongemannen met uitzondering van de Adonis keerde met strengen vol vis naar hun banabo terug. Hij kon zich maar niet indenken dat hij niet eens een sriba ving. ‘Was hij zo dom of was het soms pech dat hij had.’ dacht hij. ‘Welke aas moest hij gebruiken om eens ook blij huiswaarts te keren?’

Hij bleef maar proberen. Iedere dag weer opnieuw, maar helaas. De dorpelingen, waaraan niets ongemerkt voorbijging, bespotten de jongeman. Weer anderen noemden hem een luilak die de hele tijd in zijn korjaal zat te dutten. Hij was zeer bedroefd en leed er zelf onder. ‘Wat moest hij nu beginnen,’ dacht hij. Op een zonnige dag, de lucht was helder, zat hij te popelen. Hij wilde graag een vis aan zijn haak krijgen. Plotseling werd zijn aandacht afgeleid door een heel lieve stem. Hij keek in de richting maar zag niemand in zijn omgeving die het mogelijk kon zijn. De Adonis stelde zich op zijn gemak en dacht dat hij zich vergist had. Zijn korjaal bleef met een ruk op een plaats drijven. Een mooie vrouw richtte zich half uit het water. ‘Vang je er wat’ vroeg zij aan de jongeman. ‘Hoelang hengel je al.’ De jongeman bekwam van de schrik. Een vrouw had hem ongemerkt genaderd. Zij sprak lief tot hem. Hij antwoordde: ‘Neen, ik vang nooit een vis. Toch probeer ik het dagelijks Eens zal het mij zeker lukken. Geduld overwint alles. Ik heb verschillende aas geprobeerd. Ik ben tenslotte ten einde raad.’ De vrouw, Orijo, zei tegen de jongeman: ‘Ik hou ziels veel van jou. Ik heb jou elke dag gade geslagen zonder jou lastig te vallen. Vandaag heb ik wel moed gevat om jou dat te vertellen.’ ‘Dame,’ zei de jongeman, ‘Ik hou ook van jou. Waar kom je vandaan, Houdt mij niet voor de gek zoals de andere vrouwen in het dorp.’

[p. 12]

[p. 13]

‘Waarom zou ik jou voor de gek houden lieveling. Ik woon hier vlakbij, in het water. Elke dag zie ik jou boot boven mij langs drijven. Ik moet jou tonen dat ik werkelijk van jou houd. De Adonis zei:’ Je houdt van mij maar toch vang ik geen vissen. Als je echt van mij houdt moet je ervoor zorgen dat ik elke dag vis meeneem naar huis. Dat gehoon van de dorpelingen kan ik niet meer verdragen. Vind jij dat goed of niet ‘Orijo schaterlachte en zei: ‘Goed, ik kom meteen terug.’ ‘Ze dook onder water en kwam na korte tijd terug.

‘Vriend,’ vervolgde ze, ‘Heb geduld, je zal zoveel vis vangen dat je het niet kan dragen. Wel wil ik jou vragen dit geheim te bewaren en aan niemand te vertellen hoe jij aan zoveel vis komt. Jouw mede dorpelingen zullen jaloers op jou worden. Zij zullen alles in het werk stellen om achter het geheim te komen. Beloof mij dat je het niet zal verklappen.’ Orijo liet de korjaal los en verdween weer in de diepte. De vissen begonnen te bijten. De een na de ander. De kawerie, saprapie, koebie, snoek en de paulobie ving hij. Toen hij tussen de banabo's liep keken de mensen verbaast en schimpten tegen hem. Thuis prees zijn moeder hem om zijn geduld. Hij bleef zijn moeder een antwoord schuldig.

De weken, maanden en jaren die volgden bracht de Adonis iedere keer dat hij op de rivier geweest was een rijke vangst mee naar huis. Telkens wanneer hij hengelde zat Orijo bij hem. Zij vertelde hem veel leuke verhalen dat zij van haar moeder geleerd had. Zij amuseerden zich de ganse dag door. Niemand had er het vermoeden dat de jongeman zo'n gezelschap had. Na enkele jaren toen zij zeer gehecht aan elkaar waren zei Orijo: ‘Vandaag wil ik met jou meegaan naar jou huis. Ik weet niet of jouw ouders van mij zullen houden. Indien dat niet het geval is zullen zij tezijnertijd wel van mij houden.’ De jongeman had dat eerder verwacht. Hij stemde onmiddellijk in met haar voorstel. ‘Kom laten wij van de rivier gaan. Vrouwtje als je echt van mij houdt zullen wij gelukkig zijn. Mijn ouders zullen zeker evenveel van jou als van mij houden. Als je niet van mij en mijn ouders hield had je mij nooit aan toespijs geholpen.’Het paar stapte aan wal en vervolgde hun weg naar het huis van de jongeman. De dorpelingen keken vreemd op toen de Adonis vergezeld werd door een vrouw.

Toen de jonge vrouwen de Adonis met een vreemde vrouw zagen werden zij jaloers. Zij wilden hem graag als hun geliefde hebben. Zij had lang haar die reikte tot haar middel. Zoals de moeder gewoon was wachtte zij haar zoon op bij de ingang van haar woning. Ze dacht: ‘Wie zal de vrouw zijn dat in gezelschap is van mijn zoon. Waar komt zij vandaan’ De jongeman groette zijn ouders. Daarna stelde hij de vrouw als zijn verloofde voor. De vrouw groette

[p. 14]

vriendelijk: ‘Ma en pa hali ka djako ba is Ma en pa hoe maken jullie het’

De ouders antwoordden: ‘Datjo sa gang kwai baring is Schoondochter wij maken het goed.’ Al gauw had Orijo zich thuis gemaakt. Ze was een goede hulp in de huishouden. De dagen die volgden was er vreugde in de banabo van de ouders van de Adonis. Er was geen gebrek aan niets. 's Avonds vertelde de vader verhalen en ondervindingen die hij had meegemaakt. Wanneer er geen toespijs meer in huis was, gingen Orijo en de Adonis naar de rivier. Zij dobberden rond om zo de aandacht van de mensen in hun omgeving af te leiden. Vaak hoefde de Adonis niet te hengelen. Orijo dook in de rivier om koren, zo noemde zij vis, voor hem te halen.

Wat zij hem aanreikte leek echt op koren. Zodra hij het aannam veranderde de koren direkt in vis. De hele tijd amuseerden zij zich op de rivier. Wanneer de moetiti gevuld was keerden zij weer naar huis. Orijo hielp haar schoonmoeder met het schoonmaken, inzouten of barbakotten van de vissen. De dorpelingen hadden dat gemerkt. Er werd geen gebrek, aan vis, in het huis van de ouders van de Adonis meer geleden. Zij wilden graag weten hoe dat kwam. De nieuwsgierigen bleven vragen stellen. Zij wendden alle mogelijke middelen aan om achter de waarheid te komen. Sommigen zeiden: ‘Het is die vrouw dat hen geluk gebracht heeft, waditala.’ Orijo moest water bij de kreek halen. Zij hoorde hoe de mensen haar beschimpten. Zij gaf geen antwoord en deed alsof zij niets verstond wat ze zeiden. Vaak ging ze met haar schoonmoeder naar haar kostgrond om kasave, napi, njamsi en aardappelen te rooien. Wanneer zij bezig waren in de kostgrond en het plotseling begon te regenen stelde Orijo voor een duik te nemen in de dichtbij gelegen kreek.

Tegen haar schoonmoeder zei ze: ‘Ma, ik neem een duik in de kreek. Ik kom weer gauw terug. Je hoeft jou niet ongerust te maken als ik een beetje lang wegblijf. Niets zal mij overkomen. Ik kan wel goed op mijzelf passen.’ Wanneer zij terug was zei ze tegen haar schoonmoeder: ‘Ik heb een pompoen voor jou uit het water meegenomen. Hier neem het aan. Wij kunnen het in de kadekra gebruiken.’ Zodra de schoonmoeder de pompoen in handen had veranderde het in een grote anjoemara. Zij lachten erom, namen hun korven met aardvruchten op en gingen naar huis. De ouders prezen hun schoondochter om haar ijver. De jaloerse dorpelingen, vooral de vrouwen, bleven op Orijo schelden. Zij merkten dat Orijo geen acht sloeg op wat zij zeiden.

Zij beraamden een plan tegen haar dat zeker zou lukken. Zij nodigden de Adonis, zijn vrouw en ouders op een speciaal georganiseerde dorpsfeest uit. Er werd flink kasirie ingeschonken, vooral voor de Adonis en zijn vader. Zij dachten dat zij gauw achter het geheimzouden komenwanneer de twee

[p. 15]

[p. 16]

dronken waren, De kasirie was maar een dag oud. De twee bleven nuchter en keerden huiswaarts.

Deze keer was hun plan mislukt. Niet lang daarna werd er weer een dorpsfeest georganiseerd. Deze keer bereidden ze drie dagen voor het feest kasirie en tonic. Heel vroeg in de namiddag ving het feest aan om zo tijd te winnen. Er werd zowel tonic als kasirie kort na elkaar geserveerd. Al vroeg in de avond had de vader diep in het glaasje gekeken. De vrouwen die speciaal de vragen moesten stellen deden hun werk. Van de vader konden zij niets vernemen omdat hij niets afwist. Zij lieten hem links lopen en gingen over om de Adonis uit te nodigen. Enkele vrouwen wendden zich tot Orijo om haar af te leiden. Zij hielden haar uit de buurt van haar man. De stuurgroep merkte dat de Adonis dronken was. Ze zeiden: ‘Bikidolia wadilie, kom eens hier.’ De Adonis strompelde zo goed en zo kwaad het maar kon naar de vrouwen die hem hadden uitgenodigd. Toen zij van de rest van de feestvierenden afgezonderd waren zeiden ze: ‘Bikidolia, wadilie, jullie hebben tegenwoordig toespijs in overvloed. Je bent samen met jouw ouders de gelukkigsten in het dorp. We hebben vernomen dat je bij Sibero geweest bent waardoor je nu veel vis vangt.’ Woest van hetgeen de vrouwen hem beschuldigden antwoordde hij: ‘Mijn vrouw is Orijo. Zij heeft altijd ervoor gezorgd dat wij genoeg toespijs hebben. Zij is een lieve vrouw.’ Toen wisten zij dat de geliefde van de Adonis Orijo was. Ze begonnen te schreeuwen alsof hun leven ervan afhingen: ‘Waditala is Orijo. Zij moet van hier weg. Waditala, is Orijo. Zij moet van hier weg. Waditala, waditala, waditala.’

De Adonis had het geheim verklapt. Orijo dacht dat zij zich uit de voeten moest maken voordat zij haar overvielen. Ongemerkt sloop zij wen naar de rivier en dook naar de diepte. Vanaf toen leden de Adonis en zijn familie gebrek. Orijo, waditala liet zich nooit meer zien. Als de Adonis had gezwegen dan zouden zij geen gebrek hoeven te lijden.

Wees daarom verstandig wanneer je een geheim hebt. Spreken is zilver en zwijgen is goud.