De maakbaarheid van het verleden. P.J.H. Cuypers als restauratiearchitect

[p. 233]

Bijlagen

1. Overzicht van restauraties en adviezen

Dit overzicht noemt alle tot dusver achterhaalde restauratiewerken door Cuypers. Het is een beknopte versie van een overzicht dat in typoscript bij de auteur aanwezig is. Ook ingrijpende verbouwingen, uitbreidingen of decoraties aan historische bouwwerken zijn opgenomen. Tevens worden alle gebouwen waarover adviezen zijn uitgebracht vernoemd.

Per object worden de restauratiedata gegeven of de jaren waarin geadviseerd werd. Bij restauratie of uitvoering van Cuypers-plannen door derden worden deze tevens vernoemd. Bij de in dit boek uitgewerkte casussen wordt verwezen naar de betreffende hoofdstukken. De verwijzingen naar archieven en literatuur is beperkt tot de bronnen voor de toeschrijvingen der werken.

Afkortingen:

Archief De Stuers: Archief Victor de Stuers c.a., bewaard op De Wiersse te Vorden.

Cuypers-Archief: A.L.L.M. Asselbergs, Het Cuypersarchief. Een ontwerp van een ordeningsmodel voor architectuurarchieven, doctoraalscriptie Nijmegen 1971. Inventaris van het archief van het bureau Cuypers (1834-1958), NAi te Rotterdam.

Familie-Archief: Inventaris van de Kunstwerkplaats Cuypers en Co. te Roermond 1867-1916, Gemeente-Archief Roermond.

K. en W.: Bervoets, J.A.A., Algemeen Rijksarchief. Tweede Afdeling. Inventaris van het archief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken afdeling Kunsten en Wetenschappen 1875-1918, Den Haag 1985.

De Stuers: ‘Dr. P.J.H. Cuypers’, Mannen en vrouwen van beteekenis in onze dagen, Bijeengebracht door E.D. Pijzel 28 (1897), 187-228.

Thijm: Archief van J.A. Alberdingk Thijm, Katholiek Documentatie Centrum, Nijmegen.

V.L.: Voorlopige lijst van Nederlandsche Monumenten van Geschiedenis en Kunst.

Werk: Het werk van Dr. P.J.H. Cuypers, Amsterdam 1917 (vrijwel identiek aan het in 1907 verschenen: Tentoonstelling der werken...).

PZA: Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Post- en Zakenarchief.

Aalten, H. Helena. Adviezen over de toren in 1897, 1898 en 1908. Aanvankelijk plan J. Boerbooms, uitvoering in 1898-1903 door J.Th.J. Cuypers. V.L. IV, 1; K. en W. 755; Cuypers-Archief, d. 2.

Abcoude, N.H. kerk. Advies over verkoop van het verwaarloosde koorhek onder de Rijksadviseurs, 1877. K. en W. 760.

Aduard, N.H. kerk. Advies over afstand aan het rijk in 1906. K. en W. 761; Cuypers-Archief, advies d. 21.

Aken (Dld.), Rathaus. Restauratieadvies in 1878-1879, ism. V. Statz en F.W.K. Henrici. De Stuers 20; Cuypers-Archief, d. 1; copieboeken.

Alkmaar, Grote of Laurentiuskerk. Advies over beeldhouwwerk en grafplaat Palinc, via De Stuers ontwerp voor houten hek in 1880. Cuypers-Archief, d. 19.

Amerongen, N.H. kerk. Advies over opstellen gemutileerde grafsculpturen. Hfst. 13; Familie-Archief, 412.

Amerongen, kasteel. Eetzaal, bovenhal en gobelinkamer, in samenwerking met Jos Cuypers, 1899-1907. Tevens onuitgevoerde ontwerpen ism. Jos voor een theekoepel, woonhuis, remise en andere projecten. Hfst. 13; Werk 23; Cuypers-Archief, t. 22, bestek 75; Rijksarchief Utrecht: Huisarchief Amerongen; Cornforth 1979.

Amersfoort, Koppelpoort. Tussen 1883 en 1886 restauratieadviezen aan gemeentearchitect W.H. Kam, onder meer over aanbrengen tandlijst met kantelen. K. en W. 769; Cuypers-Archief, d. 16.

Amersfoort, Lievevrouwetoren. Adviezen aan W.H. Kam over herstelling achtkant in 1888, 1907 en 1910. Vanaf 1913 advisering door J.Th.J. Cuypers. K. en W. 771; Cuypers-Archief, d. 18 en t. 23.

Amersfoort, N.H. Joriskerk. Advies over de buiten-muurschildering. Cuypers-Archief, d. 17.

Amersfoort, Bloklandsgasthuis. In 1907 advies behoud oude vleugel en alternatief situatieplan. In 1911 herstel, begroting Mulder, architect H. Kroes. Discussie over te radicale vernieuwing met W. Croockewit (voorzitter vereniging Flehite), J. van Gils en H. Kroes. K. en W. 772. Cuypers-Archief, d. 17; t. 24.

Amsterdam, Schreierstoren. Mogelijk restauratieplan in 1883. Familie-Archief, 191.

Amsterdam, Koninklijk Paleis. Lid van de commissie van ca. 1910. K. en W. 775; Cuypers-Archief, t. 49, t. 424.

Amsterdam, Rasphuispoortje. Advies 1879-1880. Cuypers-Archief, d. 5.

Amsterdam, N.H. Nieuwe Kerk. Volgens brief van Viollet-le-Duc aan Cuypers restauratieplan in 1868. Advies over graf De Ruyter met ontwerp nieuwe kist en plaat in 1888. Advies over herstel graven 1888.

[p. 234]

Cuypers-Archief, d. 11; t. 442; Auzas 1979.

Amsterdam, N.H. Nieuwezijdskapel. Restauratieperspectieftekening t.b.v. behoudsactie 1908. K. en W. 775.

Amsterdam, N.H. Olofskapel. Advies over reinigen poorten in 1885. Familie-Archief, 292.

Amsterdam, Trippenhuis. In 1877 en 1878 advies over plafond Neptunus en Amphitrite, in 1881 en 1887 over betimmering vm. Rembrandtzaal. Uitvoering herstelwerken door J. van Lokhorst 1879-1880. K. en W. 776; Cuypers-Archief, d. 3.

Amsterdam, Arsenaal. Advies 1879. Cuypers-Archief, d. 6.

Amsterdam, West Indisch Slachthuis. Advies voor herstel in 1877. K. en W. 778; Cuypers-Archief, d. 12.

Andel, toren. Onder Rijksadviseurs in 1878 advies over toepassing eerlijke materialen, met schetsen. K. en W. 779.

Angerlo, N.H. kerk. Tekeningen voor glasramen. Familie-Archief, 173.

Apeldoorn, Het Oude Loo. Restauratie vanaf 1904, stagnatie tussen 1912-1918. Vervolgens in 1921 overgenomen door J.Th.J. Cuypers. V.L. IV, 8.; Cuypers-Archief, t. 233; Tillema 169; Van der Laan 1982.

Apeldoorn, Paleis Het Loo. Adviezen over stallen en hoofdgebouw. Cuypers-Archief, copieboeken.

Arcen, R.K. kerk. Advies. Cuypers-Archief, d. 595, t. 68.

Arnhem, raadhuis. In 1898 conflict met de restauratiearchitect C. Muysken die inzage der stukken verbood. Hfst. 11; K. en W. 791; Cuypers-Archief, d. 23.

Arnhem, N.H. Eusebiuskerk. Advies in 1882 over zuidportaal en reinigen tombe Karel van Gelder. In 1891 advies over reconstructieplan angelustorentje. Adviezen bij de vanaf 1894 door C.B. Posthumus Meyjes (inwendig), J.W. Boerbooms en J.Th.J. Cuypers (uitwendig) en J. Portheine geleide werken. V.L. IV, 17; K. en W. 789, 790; Cuypers-Archief, d. 22, 24, t. 69.

Arnhem, St. Walburgskerk. Advies over kosterij, werken orgelkas en galerij westgevel, plaatsing preekstoel. V.L. IV, 20. Cuypers-Archief, d. 225, t. 70.

Arnhem, huis Zypendaal. Restauratie en uitbreiding 1883-1884. Hfst. 13; Cuypers-Archief, d. 730, t. 70; Tiemens 1976.

Asperen, N.H. kerk. Advies in 1896 bij herbouw na brand, door L. Beirer. In 1900 met De Stuers advies tot aanbrengen van een naaldspits, ingetrokken nadat de bestaande spits origineel bleek te zijn. K. en W. 792; Cuypers-Archief, d. 34-35, copieboeken.

Asselt, Dionysiuskerk. Restauratie en uitbreiding 1916-1918. Hfst. 13; V.L. VIII, 570; Werk 23; K. en W. 793, 1349; Cuypers-Archief, d. 33, t. 72.

Baarlo, kasteel. Advies. Cuypers-Archief, t. 73.

Baexem, toren. Advies in 1889. K. en W. 802; Cuypers-Archief, d. 31.

Beekbergen, N.H. kerk. In 1899 advies over restauratie door J.A. Wijn. K. en W. 813; Cuypers-Archief, d. 30.

Bentheim (Dld.), R.K. kerk. In 1872-1877 restauratie en decoratie. Werk 18.

Bergen op Zoom, N.H. Gertrudiskerk. Advies grafmonumenten in 1885. Cuypers-Archief, d. 26.

Bergen op Zoom, Markiezenhof. Advies over hekwerk. Cuypers-Archief, t. 463.

Bernsheim (Dld.), R.K. kerk. Verbouwing en decoratie. De Stuers 20; Cuypers-Archief, t. 106.

Beugen, R.K. kerk. In 1873 ontwerp voor aanbouw van een zijbeuk en overwelving in steen, uitvoering o.l.v. A. Bruning 1875-1879. V.L. X, 39; Cuypers-Archief t. 84.

Bieber (Dld), R.K. kerk. Herstel. De Stuers, 20.

Blitterswijk, R.K. kerk. Advies over calqueren en herstellen gewelfschilderingen in 1877, bij de in 1876-1878 door K. Weber uitgevoerde restauratie. V.L. VIII, 309, 583; Cuypers-Archief, copieboeken.

Blokzijl, N.H. kerk. Advies tot restauratie in 1902, uitvoering door W. Lammers. Advies glasramen naar Rijksmuseum over te brengen. K. en W. 834; Cuypers-Archief, d. 28.

Bolsward, raadhuis. Advies in 1887 bij restauratie door commissie Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst. Hfst. 11; K. en W. 837; Cuypers-Archief, d. 27.

Bolsward, N.H. Grote Kerk. In 1874 advies over herstel koorbanken onder Rijksadviseurs. Partieel herstel in 1908-1909. K. en W. 837.

Bolsward, Kleine Kerk. Advies in 1903 bij restauratie in 1903-1907 naar plan van W. Scheepens. K. en W. 837; Cuypers-Archief, d. 36; Tillema 108.

Boxmeer, R.K. kerk. Thijm noemt in D.W. 8 (1869), 391 een restauratieplan van Cuypers. Mogelijk is dit onuitgevoerde plan te vereenzelvigen met de tekeningen in het Cuypers-Archief, t. 90.

Boxtel, kerk. Herstel raamharnassen 1867 vv, als deel van onuitgevoerd plan. Werken aan de inrichting der H. Bloedkapel in 1918. Na 1920 herstel door J. Th.J. Cuypers, deels op basis van gezamenlijke tekeningen. Onder meer plan tot voltooien kooromgang en vervangen bestaande spits. V.L. X, 48; De Stuers 18; K. en W. 840; Cuypers-Archief, t. 91-92.

Breda, Duiventoren. Advies. Cuypers-Archief, d. 39.

Breda, kasteel. Advies over herbouw muur der stallen in Fragmentengebouw bij Rijksmuseum in 1889. K. en W. 842.

Breda, Spanjaardsgat. Advies over instandhoudingswerken in 1882 en 1883, ondershandse uitvoering o.l.v. genie. Advies in 1903 over werken door J.F.L. Frowein of M.A. van Wadenoyen. K. en W. 844 en 845.

Breda, N.H. Lievevrouwekerk. Met L. Royer in 1860-1863 restauratie graftombe Engelbrecht I van Nassau. In 1876 onder Rijksadviseurs advies over toren en reconstructie spits naar oud model in Nederlandsch Museum. In 1880 en 1881 met L.C. Hezenmans advies over een hek en de nieuwe spits. Advies en inspectie bij de restauratie van 1902 vv. door J.J., A. en J. van Nieukerken. V.L. X, 61; K. en W. 844; Cuypers-Archief, d. 45, 248, t. 95; Paquay 1987.

Brielle, N.H. Catharijnekerk. In 1894 en 1895 advies over restauratie en afgieten kraagstenen als model voor tekenonderwijs. Na 1895 inspectie der werken onder J.Th.J. Cuypers en later ook J. van Gils. V.L. VI, 17; De Stuers 31; Cuypers-Archief, d. 44, 46, t. 102; copieboeken.

Broekhuysen, R.K. kerk. Mogelijk een herstelbeurt na brand in 1862. In 1884 restauratie J. Kayser. Werk 15; De Stuers 15; K. en W. 851.

Brouwershaven, raadhuis. Advies over afwijkingen van bestaande toestand en behoud van goede oude parementsteen in 1890. Restauratie E.J. Margry 1890-1891. V.L. VI, 20; K. en W. 853; Cuypers-Archief, d. 47.

Brouwershaven, N.H. kerk. Rapport onder Rijksadviseurs in 1876 en 1878. Inspectie van de restauratie van 1876-1892 door E.J. Margry, tot 1885 met E. Gugel. In 1890-1893 aankoop orgelkas voor Rijksmuseum.

[p. 235]

V.L. VI, 22; K. en W. 853; Cuypers-Archief, d. 48.

Den Burg, toren N.H. kerk. Advies in 1899. Cuypers-Archief, d. 49.

Cuyk, St. Martinus. In 1896 onuitgevoerd plan tot vergroting der oude kerk. Werk 22; K. en W. 872.

Delft, N.H. Nieuwe Kerk. In 1873 onder Rijksadviseurs advies over torenspits met E. Gugel, uitvoering 1875-1877 door C.J. de Bruyn Kops. Advies over venstertraceringen toren in 1887. In 1900 advies grafmonument Willem de Zwijger. Hfst. 10; V.L. VI, 27; Werk 18; K. en W. 878; Cuypers-Archief, d. 53, 55, 57, t. 451.

Delft, N.H. Oude Kerk. In 1881 advies over grafmonumenten Piet Hein en Tromp en de kapel van Keldermans. Advies in 1897 over de handhaving der bouwvallige hoektorentjes van de westtoren. K. en W. 878; Cuypers-Archief, d. 52, 57, copieboeken.

Delft, St.-Agathaklooster. Advies 1884-1886. V.L. VI, 32; Cuypers-Archief, d. 54.

Demen, toren R.K. kerk. Verhoging en wijziging in 1890. V.L. X, 299.

Deurne, St. Willibrordus. In 1881-1882 uitbreiding der kerk met een nieuw schip naar plannen der Rijksadviseurs. Kritiek op decoraties door Th. Hermsen in 1903. V.L. X, 83; Werk 20; Kalf 380-381; K. en W. 880; Cuypers-Archief, t. 116; Familie-Archief, 1009.

Deventer, Bergpoort. In 1879-1880 brieven over de herplaatsing van de pilasters en archivolten in de Rijksmuseumtuin. Hfst. 9; K. en W. 881.

Deventer, N.H. Bergkerk. Inspectie restauratie door W. te Riele in 1909 en 1911. K. en W. 881; Cuypers-Archief, d. 59.

Deventer, N.H. Lebuïnuskerk. Advies en waardestelling in 1877 onder Rijksadviseurs. Tussen 1905 en 1917 inspectie en adviezen bij de restauratie door W. te Riele. Ook brief over diens plaatwerk met reconstructie der romaanse kerk. V.L. VII, 28; K. en W. 882; Cuypers-Archief, d. 58, t. 117.

Deventer, vm. Mariakerk. Waardestelling in 1903. K. en W. 882; Cuypers-Archief, d. 58.

Doesburg, N.H. kerk. Advies en inspectie bij restauratie toren door W. te Riele tussen 1907 en 1912. Advies over restauratieplan schip 1914. V.L. IV, 54; K. en W. 887; Cuypers-Archief, d. 61.

Doornenburg, kasteel. Advies in 1903. Cuypers-Archief, t. 124.

Doorwerth, kasteel De. Advies in 1910 en 1911 bij de restauratie van 1909 tot 1915 door J.Th.J. Cuypers. Conflict over de restauratiebeginselen: Cuypers-De Stuers versus de Ned. Oudheidkundige Bond, F.A. Hoefer en J. Th.J. Cuypers. K. en W. 894; Cuypers-Archief, d. 62; Peeters 1985.

Dordrecht, N.H. Grote Kerk. Waardestelling onder Rijksadviseurs in 1877. Tussen 1901 en 1918 adviezen bij de restauratie door J.Th.J. Cuypers en H. Veth (+1908). Discussie en ontwerp glas-in-loodramen. V.L. VI, 45; K. en W. 895; Cuypers-Archief, d. 63, 611, t. 125; Stades-Vischer 1990.

Dordrecht, Wijnstraat 52-54. Advies over aankoop in 1895 van zoldering uit begin zeventiende eeuw voor Fragmentengebouw aan het Rijksmuseum. K. en W. 895.

Echt, St. Landricuskerk. In 1853 herstel koor en nieuw hoogaltaar. Toren en uitbreiding schip in 1871-1872. V.L. VIII, 58; Kalf 523; Werk 9; De Stuers 14; Welters 1923.

Edam, N.H. Grote Kerk. Advies over zuidportaal en sacristie in 1883. In 1886-1888 inspectie bij de uitvoering door J.Th.J. Cuypers. K. en W. 904; Cuypers-Archief, d. 66, t. 131.

Egmond-Binnen, vm. abdij. Herbouwplannen in 1907. Archief De Stuers, doos 316.

Enkhuizen, N.H. Zuiderkerkstoren. In 1907-1910 inspectie bij herstel door gemeentearchitect Van der Meulen. K. en W. 914; Cuypers-Archief, d. 69.

Eygelshoven, R.K. kerk. Advies over voltooide werken in 1894, meent dat de kerk geen monument van de staat is. K. en W. 922.

Franeker, raadhuis. Restauratieplan, uitgevoerd door gemeentearchitect M. Hofstra, adviezen van J. Th.J. Cuypers. Adviezen en inspectie tussen 1882 en 1890. Hfst. 11; V.L. IX, 85; K. en W. 923; Cuypers-Archief, d. 72, t. 143; Prins-Schimmel 1981.

Franeker, N.H. Martinikerk. In 1876-1878 adviezen over kleuren en grafzerken onder Rijksadviseurs bij herstellingen door architect Brans uit Leeuwarden. K. en W. 924; Cuypers-Archief, d. 71, 93, copieboeken; Hallema 1931.

Franeker, Ockingastins. In 1887 advies herbouw toren en onderdelen aan het Fragmentengebouw van het Rijksmsueum. Hfst. 9; Cuypers-Archief, t. 143.

Freiburg im Breisgau (Dld.), Dom. Advies. De Stuers 20.

Gageldonk, vm. kapel. In 1918 signalering van de dreigende afbraak. K. en W. 926.

Geertruidenberg, N.H. kerk. In 1875-1881 adviezen bij de gedeeltelijke restauratie, aanvankelijk door I. Gosschalk, later door C. van Seters, onder meer over inrichting koor en transept voor de eredienst. Ook inspectie door L.C. Hezenmans. In 1904 advies over behoud van zoveel mogelijk oude natuursteenwerken. V.L. X, 119; K. en W. 932; Cuypers-Archief, d. 74.

Gennep, raadhuis. Advies over de ‘ellendige pleisterlaag’. K. en W. 934; Cuypers-Archief, d. 75.

Genooi (Venlo), Lievevrouwekapel. Bouw van een koorpartij en voorhal in 1916. V.L. VIII, 492; Cuypers-Archief, t. 147.

Giessen, N.H. kerk. In 1877 advies kerk niet te slopen maar in oude stijl te herbouwen. Cuypers-Archief, copieboeken.

Gilze, R.K. kerk. Onuitgevoerd vergrotingsplan. V.L. X, 134; Cuypers-Archief, t. 447.

Goes, N.H. Grote Kerk. Adviezen tussen 1906 en 1913, vervolgens adviezen door J.Th.J. Cuypers. K. en W. 941; Cuypers-Archief, d. 76, t. 151.

Gouda, raadhuis. In 1876 advies onder Rijksadviseurs. Aanvankelijk werken onder Gosschalk, later Hezenmans. Tussen 1881 en 1885 met E. Gugel adviezen over handhaving van zoveel mogelijk oud natuursteenwerk en bewaren oud bladwerk. V.L. VI, 71; K. en W. 745, 943; Cuypers-Archief, d. 78.

Gouda, N.H. kerk. Advies handhaving zeventiende-eeuwse raamstijlen onder Rijksadviseurs in 1875. In 1876-1881 adviezen over de ramen, ook van Gosschalk en Hezenmans. Tussen 1898 en 1918 onder meer adviezen over de glasramen en kritiek op de werken van de nieuwe richting, uitgevoerd o.l.v. J.Th.J. Cuypers en W. Kromhout Czn. V.L. VI, 73; K. en W. 944, 945, 946, 947; Cuypers-Archief, d. 77, t. 155.

Graft, raadhuis. Advies in 1907 over behoud polychromie der beeldhouwwerken. Architect J.F.L. Frowein.

[p. 236]

K. en W. 948; Cuypers-Archief, d. 79.

Grave, St. Elisabeth. Plan voor herstel en uitbreiding ca. 1860. In 1904 beschildering naar zijn plannen door J.M. Heymans met onder meer portretten van Cuypers en Alberdingk Thijm. Cuypers-Archief, t. 157; Kalf 425.

's-Gravenhage, Gevangenpoort. Advies in 1880 bij restauratie door J. van Lokhorst, advies in 1894. K. en W. 1125; Cuypers-Archief, copieboeken.

's-Gravenhage, Raadhuis en Vierschaar. Advies in 1880-1881 met Maatschappij tot bevordering der Bouwkunst. Advies in 1890. Hfst. 11; De Stuers 31; Cuypers-Archief, d. 90, 92, copieboeken; Herpel 1979.

's-Gravenhage, grafelijke zalen. In 1877 plannen trap en herstel gevel onder Rijksadviseurs, in 1878 opdracht naar C.H. Peters. Tussen 1898 en 1905 in commissie met C. Muysken, D.E.C. Knuttel, C.H. Peters (uitvoering) en F.J. Nieuwenhuis. V.L. VI, 92, 93; Cuypers-Archief, d. 84; copieboeken; Beschrijving van de Grafelijke Zalen 1907.

's-Gravenhage, Eerste Kamer. Met J.Th.J. Cuypers advies over constructie bekapping in 1887. Familie-Archief, 372, 373.

's-Gravenhage, N.H. St. Jacobskerk. Waardestelling in 1877 onder Rijksadviseurs. Advies in 1885 over torenpinakels. Tussen 1905 en 1918 restauratie en vrijlegging met J.Th.J. Cuypers. V.L. VI, 122; K. en W. 954; Cuypers-Archief, d.95, t. 158.

's-Gravenhage, N.H. Kloosterkerk. Adviezen in 1901 en 1912-1913. K. en W. 955; Cuypers-Archief, d. 94.

's-Gravenhage, kanongieterij. Als voorzitter der Rijkscommissie in 1916 verzoek herbouw te slopen deel. K. en W. 952.

Groenlo, N.H. kerk. Advies over beschildering in 1892-1893. Cuypers-Archief, t. 167.

Groningen, provinciehuis. Advies over plafond in 1878. Cuypers-Archief, copieboeken.

Groningen, Heerepoort. Onder Rijksadviseurs advies over behoud in situ. K. en W. 957.

Groningen, Martinitoren. Advies in 1884-1890. Cuypers-Archief, d. 97.

Gross Steinheim (Dld.), R.K. kerk. Restauratie. De Stuers 20.

Haarlem, raadhuis. Advies over gebruik gebouw in 1891. K. en W. 967; Cuypers-Archief, d. 100.

Haarlem, N.H. St. Bavokerk. Tussen 1876 en 1918 in diverse fasen restauratie en polychromie ism. A, van der Steur jr. Werk 20; K. en W. 969, 970; Cuypers-Archief, d. 102-103, t. 175. 189, copieboeken; Scholte 1981-1886.

Haarlem, Waalse kerk. Advies over herinrichting als Gemeentearchief in 1876. Cuypers-Archief, t. 175.

Haarzuilens, kasteel De Haar. Volledige restauratie en reconstructie ism. J. Th.J. Cuypers tussen 1892 en 1915. Hfst. 13; V.L. I, 25; Werk 21-2; Cuypers-Archief, lijsten van tekeningen Bijlage II, d. 271-576, 1115, t. 354-372; Familie-Archief, passim; Cuypers 1910.

Haastrecht, raadhuis. Advies bij restauratie door L. Couveé in 1907. V.L. VI, 159; Cuypers-Archief, d. 104.

Haelen, R.K. kerk. Herstel toren bij de bouw van een nieuwe kerk in 1857-1859. Advies bij herstel door C. Franssen in 1887. V.L. VIII, 105; K. en W. 1008; Cuypers-Archief, t. 176.

Handel, R.K. kerk. Uitbreiding in 1902 vv. ism. J.Th.J. Cuypers. V.L. X, 131; Kalf 464; Cuypers-Archief, t. 195.

Harderwijk, vm. kapel Sint-Catharinaklooster. Advies in 1906. V.L. IV, 94; K. en W. 974.

Harmelen, N.H. kerk. Advies in 1900 bij restauratie door E.G. Wentinck. K. en W. 980; Cuypers-Archief, d. 105, t. 176.

Hasselt, raadhuis. Adviezen in 1907-1908 bij restauratie door J.Th.J. Cuypers. V.L. VII 60; K. en W. 981.

Hattem, N.H. kerk. Restauratie tussen 1895 en 1896 ism. J.Th.J. Cuypers. V.L. IV, 101; K. en W. 982; Cuypers-Archief, bestek 49, d. 87, t. 177.

's-Heerenberg, raadhuis. Advies in 1906. V.L. IV, 34; K. en W. 992.

Heerlen, St. Pancratius. Decoratie ca. 1880 en 1892, uitvoering dan door G. Deumens. Advies in 1900 en 1903. Restauratie en uitbreiding J.Th.J. Cuypers 1901-1903. V.L. VIII, 121; K. en W. 993; Cuypers-Archief, d. 107, t. 176.

Hem, N.H. kerk. Advies over herbouwplan verbrande toren van K. Swagerman Pz. in 1898. K. en W. 1003.

Hengstdijk, St. Catharinakerk. Advies in 1891. Cuypers-Archief, copieboeken.

Hermsheim (Dld.), R.K. kerk. In 1872 restauratie en vergroting. Werk 18; De Stuers 20.

's-Hertogenbosch, raadhuis. Advies over kelderhal. Cuypers-Archief, d. 736.

's-Hertogenbosch, Statenzaal. Advies in 1889-1890. Cuypers-Archief, d. 110.

's-Hertogenbosch, Sint Janskathedraal. Adviezen en inspectie van de restauratie door L.C. Hezenmans, tussen 1875 en 1883 met E. Gugel, vervolgens inspecties tot 1918. Advies tot verwijdering van het renaissance-oksaal en onuitgevoerd ontwerp voor een smeedijzeren koorhek in 1866. V.L. X, 172; K. en W. 1011-1014; Cuypers-Archief, d. 109, t. 179, copieboeken; Peeters 1985; Pey 1993.

Heusden, raadhuis. Avies en waardestelling voor de restauratie van 1876-1880 door J. Gosschalk, onder toezicht der Rijksadviseurs. V.L. X, 203; K. en W. 1017; Cuypers-Archief, d. 112.

Hippolytushoef, N.H. kerk. In 1890 advies over restauratieplan van J.E. v.d. Arend, advies ramen met baksteen te dichten ‘opdat men steeds het oorspronkelijk werk der middeleeuwen kunne onderscheiden van de latere, moderne toevoegingen’. In 1891 en 1894 rapport en bestek J.Th.J. Cuypers, in 1894 goedkeuring der werken. K. en W. 1024; Cuypers-Archief, d. 113.

Hoensbroek, R.K. kerk. Advies bij restauratie van 1909-1910 door W. Sprenger. V.L. VIII, 135; K. en W. 1027.

Hoorn, Oosterpoort. In 1878 advies over restauratie door A.C. Bleys onder Rijksadviseurs en in 1883 bij de werken door gemeentearchitect G.J. Hennink. K. en W. 1036; Cuypers-Archief, d. 115; Denslagen 1987.

Hoorn, N.H. Oosterkerk. Advies over ordening glasramen, behoud in situ en fragmenten in museum als leerrijke voorbeelden. K. en W. 1034.

Hoorn, vm. Grote Kerk. In 1883-1884 advies praalgraf vice-admiraal Pieter Floriszoon in de afgebrande kerk. Cuypers-Archief, d. 114, t. 176.

Hoorn, Bossuhuizen. In 1897 advies handhaven fries in bestaande toestand. Cuypers-Archief, d. 116.

Horst, St. Lambertus. Restauratie en verlenging noordbeuk der driebeukige hallekerk in 1869. V.L. VIII, 143; Werk 16; Cuypers-Archief, d. 633, t. 177, s. 55.

Houten, N.H. kerk. Advies over behoud in 1891.

[p. 237]

K. en W. 1038; Cuypers-Archief, d. 118.

Hulst, simultaankerk. Nieuwe torenspits na brand in 1876-1880, onder Rijksadviseurs. In 1891 advies over oostelijke torenpijlers, ramen, gewelven en polychromie onder architect Van Genk. Restauratieplan hervormde deel. V.L. VI, 80; Kalf 500; Werk 20; Cuypers-Archief, d. 119, t. 177, copieboeken; Pey 1993.

Ieper (België), Lakenhal. Advies in 1918. Cuypers-Archief, d. 806.

Ilpendam, N.H. kerk. In 1902 advies bij herstel onder architect Rups. K. en W. 1047; Cuypers-Archief, d. 121.

Jisp, raadhuis. Advies over restauratie in 1900 en 1903, reconstructie naar afbeeldingen uit 1697 door J.F.L. Frowein. K. en W. 1052; Cuypers-Archief, d. 122.

Kampen, Hagenpoort. Advies de poort niet te slopen in 1892-1893. Cuypers-Archief, d.124.

Kampen, raadhuis. Advies en waardestelling in 1893 n.a.v. bestek K. de Vidal de St. Germain. Adviezen en toezicht bij de restauraties in 1895, 1898-1900 en 1914-1916 door gemeentearchitect De Vidal en later door W. Koch. V.L. VII, 72; K. en W. 1056; Cuypers-Archief, d. 125, t. 215; Gevers 1988.

Kampen, N.H. Bovenkerk. Met Hezenmans en J.G. van den Bergh adviezen bij uitvoering van een restauratie door I. Gosschalk na 1875. In 1877 onder Rijksadviseurs rijk onuitgevoerd restauratieplan met luchtbogen in de geest der Parlers, tekeningen deels van Cuypers, deels van Redtenbacher. Vanaf ca. 1880 tot 1892 uitwerking bestekken en tekeningen met Gosschalk. In 1889-1890 advies over het orgel. Advies in 1897 over slecht uitgevoerde polychromie en verval noordportaal. Tillema 299; De Stuers 31; K. en W. 1057, 1058; Cuypers-Archief, d. 123, t. 215; copieboeken; Mededeelingen Rijksadviseurs platen 103-109.

Kampen, O.L. Vrouw Hemelvaart. Toezicht bij de restauratie door I. Gosschalk in 1886-1893. Kalf 175.

Kampen, gotische huis. Waardestelling en advies in 1904. Restauratie onder toezicht van A.J. Reijers tussen 1907-1908, tweede fase 1915-1921. Hfst. 12; K. en W. 1059; Cuypers-Archief, d. 126, t. 215; Walkate-Archief Restauratiedagboek, aantekeningen en tekeningen van A.J. Reijers.

Kapelle, N.H. kerk. Advies. V.L. VI, 94; K. en W. 1060; Cuypers-Archief, t. 220.

Katwijk aan Zee, N.H. kerk. Advies. Cuypers-Archief, t. 447.

Keulen (Dld.), Dom. Advies inwendige herinrichting in 1892. De Stuers 20.

Klein-Heubach (Dld.), kerk. In 1873-1877 herstel en herinrichting. Werk 18.

Klimmen, St. Remigius. In 1904-1912 restauratie en uitbreiding met J.Th.J. Cuypers. Conflict met V. de Stuers over de absis in 1907-1908. V.L. VIII, 185; K. en W. 1066; Cuypers-Archief, d. 127, t. 220.

Kortenhoef, N.H. kerk. Inspectie restauratie door J.F.L. Frowein in 1909. K. en W. 1074; Cuypers-Archief, d. 128.

Leende, R.K. kerk. Adviezen in 1904-1911 bij herstel fundering toren en inwendig herstel door J.Th.J. Cuypers. V.L. X, 235; K. en W. 1088.

Leersum, N.H. kerk. Advies onder Rijksadviseurs in 1877. K. en W. 1090.

Leersum, Zuylestein. Inwendige herstellingen ism. J.Th.J. Cuypers ca. 1900. Rijksarchief Utrecht: Huisarchief Amerongen

Leeuwarden, boterwaag. Advies in 1889 over handhaven galerij. K. en W.1091; Cuypers-Archief, d. 134.

Leeuwarden, Stadhouderlijk Hof. Advies bij verbouwingswerken door H.R. Stoett in 1880. Cuypers-Archief, copieboeken.

Leeuwarden, Oldehove. Adviezen over herstel en eventuele overname door het rijk in 1905 en 1907-1910. Herstel door W. Hofkamp van gemeentewerken. Cuypers-Archief, d.131, t. 228.

Leiden, Rijnlandshuis, Grote zaal. Advies in 1878-1882. De Stuers 31; Cuypers-Archief, copieboeken.

Leiden, Academiegebouw. Advies in 1877-1881 bij herstel door J. van Lokhorst. De Stuers 31; Cuypers-Archief, d. 135, copieboeken.

Leiden, Burcht. Advies en waardestelling in 1890, vooral over behoud oude tufsteen. V.L. VI, 189; K. en W. 1092; Cuypers-Archief, d. 141.

Leiden, Pieterskerk. In 1888 advies over aflogen koorhek, in 1890 pleidooi voor ontpleisteren der muren tijden restauratie door W.C. Mulder. Adviezen in 1895, 1897, 1901 1903 en 1907-1918. V.L. VI, 198; K. en W. 1092; Cuypers-Archief, d. 138.

Leiden, Hooglandse kerk. Advies over plan J.C. de Rijk in 1876 en 1878 onder Rijksadviseurs. In 1880 inspectie met E. Gugel, inspectie en advies tussen 1881 en 1903 van restauratie door W.C. Mulder. V.L. VI, 201; K. en W. 1093; Cuypers-Archief, d. 143.

Lemiers, kapel. Waardestelling in 1896, restauratie in 1897. Hfst. 13: K. en W. 1096; Cuypers-Archief, d.129, t. 231.

Limbricht, R.K. kerk. Advies over graf in de kerk. K. en W. 1100: Cuypers-Archief, d. 144.

Lottum, St. Gertrudis. Restauratie en uitbreiding in 1862 vv. In 1877 advies over interessante 16e-eeuwse schilderingen. V.L. VIII, 105; Werk 15. Cuypers-Archief, d. 640, t. 227, copieboeken.

Maasbree, R.K. kerk. In 1866-1867 uitbreiding en restauratie. Kalf 578; Werk 16.

Maassluis, postkantoor. In 1905 waardestelling onder Rijkscommissie. K. en W. 1116.

Maastricht, Helpoort. Tussen 1877 en 1881 advies over herstelplan, muurankers en gevel stadszijde bij herstel door J. van Lokhorst. In 1905 en 1906 advies over de vrijlegging en reconstructie stadsmuur. Hfst. 10; K. en W. 1119, 1120; Cuypers-Archief, d.148 en 151, 169; V.L. VIII, 216.

Maastricht, Poort Waarachtig. Ontwerp in 1888 in samenwerking met De Stuers. Cuypers-Archief, d. 148, t. 249; Familie-Archief, 449, 459.

Maastricht, Dinghuis. Advies in 1907 over de belangrijke houtconstructie. Ongedateerd ontwerp voor een schouw. K. en W. 1117; Cuypers-Archief, d. 152, t. 249; Archief De Stuers, doos 294.

Maastricht, wachthuisje bij Lievevrouwekerk. Advies over behoud in 1914. K. en W. 1117.

Maastricht, Dominicanerkerk. Waardestelling en advies in 1907 en 1912, 1914 en 1916 bij herstel door W. Sprenger tussen 1912-1917. V.L. VIII, 253; K. en W. 1117; Cuypers-Archief, d. 147.

Maastricht, Franciscanenkerk. Advies in 1881 tijdens restauratie van 1878-1889 door J. van Lokhorst. V.L. VIII, 250; Cuypers-Archief, d. 149, 153, t. 249, copieboeken; Van Hoogevest 1989.

[p. 238]

Maastricht, Janskerk. Onder Rijksadviseurs tussen 1876 en 1885 restauratie toren. In 1890 advies over herstel stormschade aan de toren. Leidt restauratie der kerk tussen 1909-1913 door W. Sprenger. Hfst. 10; V.L. VIII, 239; Mededeelingen Rijksadviseurs plaat 90-91; Cuypers-Archief, d. 154-155, t. 149.

Maastricht, Kruisherenkerk. Advies over restauratie in 1903 en 1917. K. en W. 1118.

Maastricht, Lieve Vrouwekerk. Restauratie tussen 1887 en 1917 met medewerking van J.Th.J. Cuypers. In 1907 conflict met V. de Stuers over de financiering. V.L. VIII, 230; Werk 21; K. en W. 1125, 1126, 1127, 1128; Cuypers-Archief, d. 156, t. 237.

Maastricht, St. Matthias. Onuitgevoerd plan voor een torenverhoging met ijzeren spits in 1889. Cuypers-Archief, t. 249; Gemeente-Archief Maastricht, Topografische atlas.

Maastricht, St. Servatius. Polychromie 1858 vv., in- en uitwendige restauratie tussen 1870 en ca. 1910. Hfst. 5; Van Leeuwen 1981; Hubar 1984; Pey 1993; V.L. VIII, 220; Werk 11; K. en W. 1129, 1130; Cuypers-Archief, d. 150, t. 252-253; Familie-Archief.

Maastricht, St. Servatius, pastorie. Herstel in 1869. Cuypers-Archief, d. 150, t. 252.

Mainz (Dld.), Domkerk. Tussen 1872 en 1877 versterking oostpartij, bouw crypte, herstel absis, zij- en middentoren; Mariakapel, altaar en inwendige decoratie. De Stuers 19; Werk 18; Cuypers 1875; Cuypers-Archief, d. 739, t. 247.

Mainz (Dld.), St. Stefanus. In 1872 inwendige decoratie en altaar. Werk 18.

Mainz (Dld.), St. Quintinus. In 1872 inwendige decoratie met behoud barokmeubilair. Werk 18.

Mainz (Dld.), Marienhaus. Restauratie. De Stuers 20.

Medemblik, kasteel Radboud. Adviezen bij de restauratie tot kantongerecht door J. van Lokhorst tussen 1889 en 1898. V.L. V, deel I, 243; K. en W. 1135; Cuypers-Archief, d.157.

Medemblik, N.H. kerk. Advies in 1899 over de door F. Nicolas te herstellen ramen. Advies in 1901. K. en W. 1134; Cuypers-Archief, d.158, t. 235.

Meerlo, kerk. In 1886 inwendige restauratie. Kalf 540.

Meerssen, St. Bartholomeus. In 1880 en 1890 en tussen 1890-1901 adviezen, aanvankelijk met L.C. Hezenmans, bij de restauratie van J. Kayser tussen 1879 en 1883 en 1895-1901. V.L. VIII, 316; Pey 1993; K. en W. 1137; Cuypers-Archief, d. 160, t. 242.

Mesch, St. Pancratius. Onder Rijksadviseurs in 1877 negatief advies over de ingrijpende vergroting door J. Kayser. V.L. VIII, 327; K. en W. 1142.

Middelburg, raadhuis. Adviezen, deels met E. Gugel, tussen 1881 en 1884 bij de restauratie der toren naar tekening van L.C. Hezenmans door gemeentearchitect J.H. Will. Beveelt St. Joire-steen aan. In 1889 en 1894 adviezen over ramen en bladwerk en waarschuwing tegen te sterke vernieuwing aan de Choertoren. Tot 1919 uitvoering der gevelrestauratie door de gemeentearchitect naar plannen van Cuypers. Tussen 1917 en 1919 discussie over de restauratiebeginselen naar aanleiding van de vervanging der originele gevelbeelden. V.L. VI, 118, 123; K. en W. 1144; Cuypers-Archief, d. 162, 164, t. 248; Oud 1918; Kalf 1942; Verschoor 1988.

Middelburg, abdij en kerken. Onder Rijksadviseurs in 1876 advies en waardestelling. Incidentele adviezen bij de restauratie der abdij (1885-1917) en der Koor- en Nieuwe Kerk (1902-1912), beide onder J.A. Frederiks en deels J. van Lokhorst. Aankoop orgelkassen voor Rijksmuseum. V.L. VI, 129, 314; K. en W. 1143, 1145; Cuypers-Archief, d. 161, 165, t. 246.

Middelharnis, raadhuis. Advies in 1905 bij de restauratie door J. Verheul. Pleidooi voor handhaving der kenmerkende stucwerken van 1845. K. en W. 1147.

Mons (België), Sacramentskapel. Restauratie en decoratie in 1874. Werk 19; Cuypers-Archief, t. 247.

Monster, N.H. kerk. Advies in 1886 over monument Anthony Pieterson. Advies over herstelplan na brand in 1906 door J.C. Wentink. K. en W. 1153; Cuypers-Archief, d. 166, t. 235.

Mühlheim (Dld.), R.K. kerk. Restauratie. De Stuers 20.

Muiden, Muiderslot. Onder Rijksadviseurs in 1876 en 1877 adviezen over inrichting der ridderzaal. Adviezen bij het opstellen van een restauratieplan door J. van Lokhorst in 1879-1881. Lidmaatschap van de restauratiecommissie tussen 1881 en 1887. Uitvoering in eigen beheer tussen 1879 en 1909, aanvankelijk onder Van Lokhorst, vanaf 1895 J.H.W. Berden en ook J. Vrijman. V.L. V, deel I, 259; K. en W.2258-2261, 2265; Cuypers-Archief, d. 168, t. 246, copieboeken; Koot 1977.

Naarden, raadhuis. Advies in 1878. Cuypers-Archief, t. 260.

Naarden, N.H. Vituskerk. Advies over klankbord preekstoel in 1878 en kritiek op sloop zuidgevel onder Van Lokhorst. Cuypers-Archief, d. 171, t. 260, copieboeken; Archief De Stuers, doos 143.

Nederweert, kerktoren. In 1899-1900 balustrade en verhoogde spits met hoekspitsen. K. en W. 1159; Cuypers-Archief, d. 172, t. 260.

Netterden, St. Walburgis. In 1876 uitbreiding en ommetseling der oude toren. V.L. IV, 87; Cuypers-Archief, t. 259.

Neukirche (Dld.), St. Pantaleon. Inrichting der kerk in 1875. Cuypers-Archief, t. 260.

Nieuwstad, Johannes de Doper. In 1878 advies onder Rijksadviseurs. Restauratie tussen 1880 en 1899 naar plan van 1864. V.L. VIII, 343; Werk 15; K. en W. 1175; Cuypers-Archief, d. 173, t. 262.

Noordwijk-Binnen, N.H. kerk. In 1902 discussie met H. Jesse, die tussen 1901 en 1904 de kerk restaureert, over de detaillering der ramen in Bouwkundig Weekblad 22 (1902). V.L. VI, 270; K. en W. 1180.

Nijmegen, Bottelpoort. In 1900 en in 1905 advies over behoud als fragment door J.J. Weve. Cuypers-Archief, copieboeken; Familie-Archief, 1036.

Nijmegen, Kronenburgertoren. In 1875-1877 onder Rijksadviseurs advies en waardestelling, tussen 1878 en 1885 restauratie, uitgevoerd door J.J. van Langelaar. Tevens advies over de inpassing in het park. In 1918 advies als voorzitter Rijkscommissie. Hfst. 10; K. en W. 1188; Cuypers-Archief, d. 180, t. 265, copieboeken.

Nijmegen, raadhuis. In 1876-1877 advies onder de Rijksadviseurs. In 1878-1881 restauratie, uitgevoerd door J.J. van Langelaar. In 1881 advies bij restauratie zijgevel door gemeentearchitect J.J. Weve. V.L. IV, 149. 1876. Werk 20; Schulte 1982; Cuypers-Archief, d. 179, t. 265, copieboeken.

Nijmegen, Karolingische kapel. Advies bij de restauratie van 1904-1906 door J.J. Weve.

[p. 239]

V.L. IV, 148; Cuypers-Archief, t. 265.

Nijmegen, St. Dominicus. Restauratie en uitbreiding met een zuidbeuk tussen 1866-1868, overwelving in 1877, polychromie in 1879 en gevel met toren in 1885 naar het oude plan. V.L. IV, 155; Kalf 434; Werk 16; Cuypers-Archief, d. 741, t. 263; Koning 1988.

Nijmegen, St. Ignatius. In 1867 inwendige decoratie, raamharnassen en nieuw baldakijnaltaar. Werk 11; Cuypers-Archief, t. 265; Heynen 1869; Kooij 1993.

Nijmegen, vm. kapel Mariënburg. In 1900 waardestelling en in 1911 advies bij restauratie en herbestemming tot museum door J.J. Weve. V.L. IV, 157; K. en W. 1186; Cuypers-Archief, d. 177, t. 254.

Nijswiller, St. Dionysius. Waardestelling in 1894. In 1895 restauratie en uitbreiding ism. J. Th.J. Cuypers. V.L. VIII, 565; Kalf 533; Werk 22; K. en W. 1164; Cuypers-Archief, d. 181.

Oirlo, R.K. kerk. In 1880 beschildering schip, in 1904 herstel der toren. Kalf 541.

Oirschot, St. Petrus Bandenkerk. In 1859 herstel koor. In 1869 herstelplan, raamtraceringen en polychromie uitgevoerd. In 1890 en 1901 advies over versterking toren. Tussen 1905 en 1910 adviezen bij herstel waarvoor L.C. Hezenmans of J. van Gils wordt aanbevolen. Uitvoering door de laatste. In 1914 advies over onderhoud. V.L. X, 274; K. en W. 771, 1197; Cuypers-Archief, d.183, t. 270; Archief Thijm, 265, no. 27, 50.

Oldenzaal, St. Plechelmus. In 1895 advies over glas-in-lood, tussen 1896 en 1900 inspectie der werken door J.Th.J. Cuypers. V.L. VII, 109; K. en W. 1199; Cuypers-Archief, t. 273.

Onstwedde. In 1893 advies jongere stenen spits door leien te vervangen. K. en W. 1201; Cuypers-Archief, d. 186.

Oosterhout, St. Janskerk. Tussen 1881-1883 restauratie en uitbreiding met zijbeuken, uitvoering door J.J. van Langelaar, die in 1890-1891 ook de toren restaureert. V.L. X, 280; Kalf, 504; Werk 18; Cuypers-Archief, d. 185, t. 268; Broeders 1979.

Oosterland (Wieringen), N.H. kerk. Advies en restauratieplan tussen 1886 en 1888, uitvoering door J.Th.J. Cuypers. Polemiek met de ontwerper van het eerste plan T.C. van der Sterr in het Bouwkundig Weekblad van 1889. K. en W. 1208.

Oppenheim (Dld.), kerk. Advies met Fr. Schmidt (Wenen) en G. Lübke (Stuttgart). De Stuers 20; Cuypers-Archief, d. 187; Archief De Stuers, doos 143.

Ouddorp, N.H. kerk. In 1903 afkeurend advies over uitgevoerde werken. K. en W. 1217; Cuypers-Archief, d. 189.

Oud en Nieuw Gastel, R.K. Laurentius. In 1899 vergrotingsplan om de kerk van sloop te redden. K. en W. 931; Cuypers-Archief, advies d. 73 (onder Gastel), t. 322 (onder Terheijden).

Oudewater, raadhuis. Advies. De Stuers 31.

Oudshoorn, N.H. kerk. Advies in 1902. Cuypers-Archief, d. 191.

Oud-Valkenburg, kasteel Chaloen. Verbouwing in 1894, toeschrijving. De Groot 1980.

Oud-Zevenaar, St. Martinus. Advies in 1909 over gedeeltelijk herstel door J.Th.J. Cuypers en J. Stuyt. V.L. IV, 215; K. en W. 1226; Cuypers-Archief, d. 188, t. 266.

Peperga, toren. In 1889-1890 advies. Cuypers-Archief, d. 193.

Princenhage, R.K. kerk. Restauratie na brand in 1873-1874, uitvoering door J.J. van Langelaar. V.L. X, 295; Werk 18; Cuypers-Archief, t. 277.

Rheden, N.H. kerk. In 1900 waardestelling, waarna inspectie tussen 1901 en 1904 van herstel door J.Th.J. Cuypers. K. en W. 1248; Cuypers-Archief, d.198, t. 280.

Rhenen, N.H. Cunerakerk. In 1897 waardestelling en restauratieplan met L.C. Hezenmans voor de verbrande torenspits. Adviezen en plan in 1898 en 1899. Tussen 1902 en 1905 uitvoering door J.Th.J. Cuypers. V.L. I, 47; K. en W. 1249; Cuypers-Archief, d. 199, t. 287.

Ritthem, fort Rammekens. In 1902 advies. Cuypers-Archief, d. 197.

Roermond, Maria Munsterkerk. In 1850 herinrichting en tussen 1866 en 1889 in- en uitwendige restauratie en beschildering met bouw van vier torens. In 1881 conflict met I. Gosschalk over de bouw van een sacristie. Hfst. 4; V.L. VIII, 383; K. en W. 1255; Cuypers-Archief, d. 201, t. 297, s. 55; Van Leeuwen 1984; Pey 1993.

Roermond, St. Christoffel. Beschildering en inrichting onder meer in 1854 en 1871. Restauratie portaal en doopkapel in 1907. Kalf 515; Werk 17; K. en W. 1255; Cuypers-Archief, d. 203, t. 296.

Roermond, Kapel in het Zand. In 1866 beschildering.

Roermond, N.H. kerk. In 1905 waardestelling en advies over behoud. In 1906-1909 restauratie, uitvoering K. van der Schuit. V.L. VIII, 388; K. en W. 1256; Cuypers-Archief d. 202.

Rolde, kerktoren. In 1884-1885 advies over materiaalgebruik bij herstel. K. en W. 1257.

Rolduc, kerk. In 1854 restauratie crypte en koor, plaatsing orgeltribune. Tussen 1891 en 1908 restauratie en reconstructie romaanse koorpartij, uitvoering door J.Th.J. Cuypers. Tussen 1895-1896 beschildering door W. Goebbels uit Aken. V.L. VIII, 171; Werk 8, 22; K. en W. 1258; Cuypers-Archief d. 743, t. 218, 300; Cuypers 1892.

De Rijp, N.H. kerk. Tussen 1879 en 1903 adviezen over glas-in-loodramen. De Stuers 31; Cuypers-Archief, d. 195, t. 288.

De Rijp, raadhuis. In 1907 advies over buitentrap bij restauratie J.F.L. Frowein. K. en W. 1268; Cuypers-Archief, d. 196.

Rijswijk, naald. Advies in 1878 bij herstel door J. van Lokhorst. Cuypers-Archief, copieboeken.

Sambeek, R.K. kerk. In 1879 restauratieplan, uitvoering tussen 1882 en 1889 onder toezicht van C. Franssen. V.L. X, 316; Werk 20; K. en W. 1272; Cuypers-Archief, t. 306.

Santpoort, ruïne van Brederode. Advies tussen 1880 en 1883. De Stuers 31; K. en W. 1366; Cuypers-Archief, d. 43; Hermans en Kamphuis 1988.

Schagen, raadhuis. Advies in 1898. K. en W. 1273.

Schermerhorn, N.H. kerk. Advies in 1894 en 1896 bij herstel door L. Beirer. De Stuers 31; K. en W. 1278; Cuypers-Archief, d. 206.

Sevenum, kerktoren. In 1879 restauratie. V.L. VIII, 421; Werk 18.

Sint-Agatha (Cuyk), Kruisherenkerk. In 1858 restauratie en inrichting. Werk 11; Cuypers-Archief, t. 10.

Sint-Odiliënberg, R.K. kerk. In 1883 en 1884 met L.C. Hezenmans waardestelling en advies bij de restauratie door J. Kayser. V.L. VIII, 356; K. en W. 1190; Cuypers-Archief, t. 182.

[p. 240]

Sittard, St. Petrus Stoel van Antiochië. Tussen 1857 en 1875 restauratie, polychromie en bouw torenspits. V.L., VIII, 429; Kalf 574; Werk 9; Cuypers-Archief, t. 307.

Sleen, kerktoren. Advies bij de restauratie door C.H. Peters in 1882 en 1883. Cuypers-Archief, d. 212.

Sluis, raadhuis. In 1880 waardestelling met L.C. Hezenmans. Tussen 1894 en 1904 adviezen en inspectie van de restauratie door J.A. Frederiks. In 1909 en 1914 adviezen over luiken en sleutelstukken. V.L. VI, 222; De Stuers 31; K. en W. 1299; Cuypers-Archief, d. 208.

Soest, toren. In 1902 en tussen 1904 en 1907 advies bij de restauratie door J.F.L. Frowein. K. en W. 1301; Cuypers-Archief, d. 209.

Spijk (Groningen), N.H. kerk. Advies in 1910. K. en W. 1307; Cuypers-Archief, d. 210.

Stedum, kerk. In 1876 waardestelling onder Rijksadviseurs. Tussen 1877 en 1878 restauratie, uitvoering door J.J. van Langelaar. In 1879 discussie onder de Rijkadviseurs. In 1907 advies over herstel onder Rijkscommissie. Hfst. 7; V.L. XI, 181; Werk 18; De Stuers 30; K. en W. 1312; Cuypers-Archief, d. 211, copieboeken.

Steenwijk, N.H. kerk. In 1910 waardestelling, pleidooi voor gebruik als watertoren en reconstructie oude spits. Tussen 1913 en 1916 inspectie der restauratiewerken van W. te Riele. V.L. VII, 127; K. en W. 1314; Cuypers-Archief, d. 213.

Straatsburg (toentertijd Dld.) Münster. Advies. De Stuers 20.

Susteren, R.K. kerk. Onder Rijkadviseurs tekeningen voor een onuitgevoerd restauratieplan. In 1888 waardestelling en kritiek op restauratie door L. von Fisenne. Tussen 1889 en 1893 inspectie der restauratiewerken van Von Fisenne. Inwendige decoratie 1896-1898 V.L. VIII, 452; K. en W. 1322; Cuypers-Archief, d. 214; Mededeelingen, 1921, plaat 52; Venner 1993.

Tegelen, R.K. kerk. In 1873-1874 restauratie en uitbreiding, met nieuwe torenspits. Werk 18; K. en W. 1325; Cuypers-Archief, t. 321.

Terheijden, R.K. kerk. In 1877 waardestelling onder Rijksadviseurs. Restauratie in 1876 vv. V.L. X, 328; Werk 19; K. en W. 1329; Cuypers-Archief, t. 322.

Thorn, Stiftskerk. Restauratieplan ca. 1860. Bouw torenbekroning en gedeeltelijke vrijlegging tussen 1867 en 1881. In 1912 advies over plan J.Th.J. Cuypers. Hfst. 3; V.L. VIII, 461; Werk 15; K. en W. 1332; Cuypers-Archief, d. 218, 763, t. 322; Archief Thijm 265, no. 58A; Van Cauteren 1987.

Uden, R.K. kerk. In 1874 onuitgevoerd vergrotingsplan. Smeets 1990.

Uden, kapel Birgitinessen. Decoratie. In 1897 mogelijke uitbreiding klooster. V.L. X, 337; Familie-Archief, 898.

Utrecht, Agnietenkapel. Waardestelling in 1912. Advies in 1916. Discussie met W. Vogelsang in 1917 naar aanleiding van restauratie en uitbreiding door F.J. Nieuwenhuis. Hfst. 13; K. en W. 1346, 1348; Cuypers-Archief, d. 224, t. 424.

Utrecht, Domtoren. In 1898 lid van de adviescommissie bij de restauratie. Tussen 1900 en 1914 adviezen bij restauratie door F.J. Nieuwenhuis. In 1909 in tegenstelling tot V. de Stuers advies de torenbekapping te vervangen door een rijziger spits. Werk 20; Haslinghuis-Peeters 1965; Cuypers-Archief, d. 222, t. 326.

Utrecht, Domkerk. In 1877 tijdens de restauratie door F.J. Nieuwenhuis discussie over de daken der straalkapellen, die met steun van E. Gugel leidt tot voorlopig einde der Rijkssubsidie. V.L. I, 55; Cuypers-Archief, d. 221, 226, copieboeken; Haslinghuis-Peeters 1965.

Utrecht, Domkruisgang. In 1875 advies onder Rijksadviseurs. In 1876-1877 voorstel voor herstel der ‘primitieve vormen’. Tussen 1879 en 1893 restauratie en beglazing der gang. Discussie over stijl universiteitsgebouw en afwerking westmuur. Bouw portaal in 1895. In 1911 advies en discussie over handhaven der door hem aangebrachte beglazing. K. en W. 1346, 1351, 1352, 1353; Cuypers-Archief, t. 327; Haslinghuis-Peeters 1965; Barnard 1985; Van der Peet 1987.

Utrecht, Janskerk. Advies over op P. Saenredam gebaseerd restauratieplan van J.Th.J. Cuypers en J. Stuyt in 1912. K. en W. 1345; Cuypers-Archief, d.220, t. 326.

Utrecht, kruisgang St. Marie. In 1889-1890 met J.Th.J. Cuypers reconstructie op papier van de vm. St. Marie. Tussen 1895 en 1916 gefaseerde vrijlegging en reconstructie van drie zijden van de romaanse gang. In 1918 onuitgevoerd plan voor de laatste fase der werken. Cuypers 1890; Van der Peet 1984; K. en W. 1345, 1349; Cuypers-Archief d. 262, t. 326.

Utrecht, Groot Auditorium der Rijksuniversiteit. Restauratie en polychromie tussen 1876 en 1879. De Stuers 1881; Haslinghuis-Peeters 1965; Barnard 1985; Cuypers-Archief, d. 257-261, t. 327, copieboeken.

Utrecht, Paushuize. In 1885-1886 advies over restauratie beeldhouwwerk. De Stuers 31; Cuypers-Archief, d. 227.

Utrecht, huis Zoudenbalch. Restauratie der gevel na brand in 1905. Cuypers-Archief, d. 699, t. 326.

Valkenburg, kasteel. Advies. Cuypers-Archief, t. 330.

Valkenburg, Berkelpoort. Advies over terugbrengen kantelen in 1918. Cuypers-Archief, d.702, t. 330.

Valkenburg, St. Nicolaas en Barbara. Uitbreiding en beschildering in 1891 en 1904. V.L. VIII, 488; Cuypers-Archief, t. 330.

Veere, fontein. In 1890 waardestelling. K. en W. 1361.

Veere, raadhuis. Onder Rijksadviseurs in 1878 advies door I. Gosschalk, in 1878 begroting restauratie met Gosschalk als adviseur. De Stuers 31; K. en W. 1360.

Veere, Grote Kerk. In 1881 waardestelling en advies met J. van Lokhorst onder meer over het ontbrekende organische verband in het geheel. De Stuers 31; Cuypers-Archief, d. 231.

Veere, huis 't Lammetje. In 1888 advies aan V. de Stuers over mogelijke plaatsing gevel aan Fragmentengebouw Rijksmuseum. In 1894 mogelijke opzet restauratieplan. Familie-Archief, 449, 509.

Velsen, N.H. kerk. Waardestelling en advies in 1910. Uitvoering plan onder J.Th.J. Cuypers. K. en W. 1365; Cuypers-Archief, d. 234.

Venlo, Raadhuis. In 1879 onder Rijksadviseurs advies over restauratieplan van J. Kayser. In 1880-1885 adviezen bij de uitvoering van dit plan. V.L. VIII, 495; De Stuers 31; K. en W. 1368; Cuypers-Archief, d. 235.

Venlo, Franciscanenkerk. Waardestelling en onuitgevoerd restauratieplan in 1916-1917. K. en W. 1368; Cuypers-Archief, t. 334.

Venlo, St. Martinus. In 1872-1878 inwendige restauratie. In 1877 onder Rijksadviseurs rapport over restauratie der schilderingen. In 1878-1879 restauratie gevels en toren, in 1880-1881 herstel

[p. 241]

westgevel en bouw torenportaal. V.L. VIII, 499; Kalf 579; Cuypers-Archief, d. 236, t. 335; Hendriks 1983.

Venlo, St. Nicolaas. Restauratie en inrichting in 1879. V.L. VIII, 502; Kalf 579; Cuypers-Archief, t. 334.

Venray, raadhuis. In 1878-1880 onder Rijkadviseurs aanbeveling gebouw te behouden. K. en W. 1369; Cuypers-Archief, d. 237, t. 337.

Venray, St. Petrus Banden. In- en uitwendige restauratie en polychromie tussen 1861 en 1882. Hfst. 2; V.L. VIII, 517; Werk 15; Cuypers-Archief t. 337; Parochie-Archief.

Vianen, N.H. kerk. Advies over de toren in 1899-1904. Cuypers-Archief, d. 238.

Vlierden, kerkruïne. In 1889 waardestelling, meent dat de toren nog ‘oudromaans’ is en beveelt begroeiing met klimplanten aan. K. en W. 1374; Cuypers-Archief, d. 239.

Vlissingen, gevangentoren. In 1883 waardestelling en in 1893-1894 advies bij restauratie en verhoging door J.A. Frederiks. V.L. VI, 255; K. en W. 1375; Cuypers-Archief, d. 240.

Vlissingen, N.H. Jacobskerk. Advies in 1905. In 1912-1913 advies en onuitgevoerd ontwerp herbouw afgebrande spits in oude vorm in gewapend beton en terracotta. K. en W. 1375; Cuypers-Archief, d. 241, 243, t. 331.

Voorst, N.H. kerk. Advies in 1905. Cuypers-Archief, d. 244.

Wadenoyen, N.H. kerk. In 1900 waardestelling. K. en W. 1388; Cuypers-Archief, d. 248.

Wahlwiller, R.K. kerk. In 1907 advies bij restauratie door W. Sprenger. V.L. VIII, 567; Cuypers-Archief, d. 712.

Warmenhuizen, kerk. Advies over de koorbeschildering en verplaatsing naar de oefenschool bij het Rijksmuseum. Hfst. 9; Cuypers-Archief, d. 247.

Weert, R.K. kerk. In 1885 restauratie kapel. Negatief advies over torenverhoging door J. Kayser. V.L. VIII, 544; K. en W. 1403; Cuypers-Archief, d. 249, 714, t. 341, 447.

Weesp, N.H. kerk. In 1892 advies over de toren. Cuypers-Archief, d. 250.

Weilbach-Bieber (Dld.), R.K. kerk. In 1872 decoratie en altaar. Werk 18; Cuypers-Archief, t. 338.

Wessem, St. Medardus. Restauratie koor in 1866, opnieuw in 1899. V.L. VII, 551; Werk 16; Cuypers-Archief, d. 716, t. 339.

Wilsum, N.H. kerk. Waardestelling in 1899. K. en W. 1423; Cuypers-Archief, d. 254.

Winschoten, N.H. kerk. Advies in 1884. V.L. XI, 226; Cuypers-Archief, d. 255.

Winterswijk, kerk. Advies in 1896 en 1898. K. en W. 1426; Cuypers-Archief, d. 256.

Wittem, St. Alphonsus. Decoratie in 1894. Cuypers-Archief, t. 338.

Woerden, raadhuis. Waardestelling en begroting in 1886 tbv. reddingsactie door V. de Stuers. In 1889 advies bij restauratie door J. van Lokhorst. De Stuers 31; K. en W. 1378, 1428; Cuypers-Archief, d. 217.

Worms (Dld.) Dom. In 1872 restauratie en versterking Lieve Vrouwekapel. Werk 18; Cuypers-Archief, t. 338.

Wouw, R.K. kerk. Restauratie en beschildering in 1882 en 1897-1898. V.L. X, 380; Kalf 490; Werk 20; Cuypers-Archief, d. 717, t. 340.

Würzburg (Dld.) Conventuelenkerk. Restauratieplan. De Stuers 20.

Wijk bij Duurstede, kasteel. Advies bij restauratie in 1882-1886, uitvoering door J.Th.J. Cuypers, toezicht J.H. Keyman. De Stuers 30; K. en W. 1440, 1441; Cuypers-Archief, d. 253.

Ijsselstein, kasteel. Overleg over aankoop door het rijk in 1887. Familie-Archief, 22.

IJsselstein, hervormde kerk. Advies over grafmonument in 1905. Cuypers-Archief, d.719.

Zaandam, N.H. Westzijder- of Bullekerk. In 1898 advies over funderingsherstel. K. en W. 1273, 1417; Cuypers-Archief, d. 251.

Zaltbommel, St. Maartenstoren. In 1876 advies onder Rijksadviseurs. In 1906 advies over materiaalgebruik. Tussen 1906 en 1912 adviezen bij de restauratie door J. van Gils, deels met J.Th.J. Cuypers, die vanaf 1913 tot 1917 de inspecties doet. V.L. IV, 208; K. en W. 1450; Cuypers-Archief, d. 263, t. 352.

Zaltbommel, Huis Maarten van Rossum. Restauratie tussen 1881 en 1884 als kantongerecht. Hfst. 12; V.L. IV, 207; K. en W. 1451; Cuypers-Archief, t. 352; Weve 1986.

Zierikzee, St. Lievensmonstertoren. Tussen 1882-1901 adviezen bij de restauratie, tot 1891 door E.J. Margry uitgevoerd. V.L. VI, 291; K. en W. 1458, 1459; Cuypers-Archief, 1882-1902, d.264, t. 352.

Zutphen, Berkelruïne. In 1888 advies en restauratieplan. Hfst. 10; K. en W. 1465; Cuypers-Archief, d.265.

Zutphen, Drogenapstoren. In 1888 waardestelling en advies bij restauratieplan van J.C. van Wijk en C. WE. Hogendijk. In 1890 advies over herbouw hoektorentjes door gemeentearchitect F.H. van Etteger. In 1891 ontwerp windvaan. Hfst. 10; K. en W. 1465; Cuypers-Archief, d. 266.

Zutphen, Nieuwstadspoort. In 1905 advies aan de genie over consolidatie. Hfst. 10; K. en W. 1468; Cuypers-Archief, d. 242, t. 353.

Zutphen, Burgerhal. In 1896 advies, restauratie door J.Th.J. Cuypers. De Stuers 31; Stenvert 1988.

Zutphen, N.H. Walburgskerk. Tussen 1889 en 1918 plannen voor de uit- en inwendige restauratie, uitgevoerd door B. Peteri en vervolgens door H.A. Ezerman. Tussen 1918 en 1925 voltooiing der werken onder de Rijkscommissie. Hfst. 8; V.L. IV, 223; K. en W. 1466, 1467; Cuypers-Archief, d. 267-68, t. 353.

Zwolle, Sassenpoort. Advies bij restauratie door J. van Lokhorst, 1893-1898. De Stuers 31; Archief De Stuers, 144.

Zwolle, Stadhuis. Advies. Cuypers-Archief, copieboeken.

Zwolle, N.H. Michaelskerk. In 1876 advies onder Rijksadviseurs. Opstellen restauratieplan en tussen 1880 en 1896 met L.C. Hezenmans adviezen bij de restauratie, uitvoering gemeentearchitect F.C. Koch. Onder meer adviezen over kleurstelling en herstel muurschilderingen door Cuypers en Co. Werk 20; K. en W. 1473, 1474; Cuypers-Archief, d. 269; Archief De Stuers, doos 145.

Zwolle, Librije Broerenkerk. Advies in 1901. V.L. VII, 165.