De maakbaarheid van het verleden. P.J.H. Cuypers als restauratiearchitect

(1995)–A.J.C. van Leeuwen– rechtenstatus

bron

A.J.C. van Leeuwen, De maakbaarheid van het verleden. P.J.H. Cuypers als restauratiearchitect. Waanders, Zwolle / Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist 1995

codering

DBNL-TEI 1

Wijze van coderen: standaard

dbnl-nr leeu196maak01_01

logboek

- 2020-08-18 AS colofon toegevoegd

- 2020-10-27 AS bestand aangepast aan richtlijnen oktober 2020

verantwoording

gebruikt exemplaar

bestand auteur / exemplaar Koninklijke Bibliotheek Den Haag, signatuur: 5075262

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van De maakbaarheid van het verleden. P.J.H. Cuypers als restauratiearchitect van A.J.C. van Leeuwen uit 1995. Voor de digitalisering van dit werk heeft de auteur een bestand van de tekst aangeleverd. Voor de illustraties en de paginering is gebruik gemaakt van het exemplaar van de Koninklijke Bibliotheek Den Haag met signatuur 5075262. Vergeleken met het KB-exemplaar ontbreken in het aangeleverde bestand het voorwerk (deels), het register en de Engelstalige samenvatting. Deze ontbreken zodoende ook in deze digitale versie.

redactionele ingrepen

De eindnoten zijn in deze digitale editie direct bij de bijbehorende nootverwijzingen geplaatst. De volgende pagina’s zijn hierdoor komen te vervallen: 214, 215, 216, 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223, 224, 225, 226, 227, 228, 229, 230, 231, 232.

p. 1, 2, 4, 254-266: in het gebruikte bestand, aangeleverd door de auteur, ontbreken de genoemde pagina's. Deze zijn daarom evenmin opgenomen in deze digitale versie.

p. 23, 31, 49, 50, 83, 101, 153, 156, 162, 170, 191, 203, 204, 207: de bijschriften op deze pagina's zijn bij de bijbehorende, paginavullende foto's geplaatst op de pagina ervóór of erna.

p. 267: Universteit → Universiteit: ‘Van 1973 tot 1982 studeerde hij kunstgeschiedenis aan de Katholieke Universiteit Nijmegen’

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina (268) is niet opgenomen in de lopende tekst.

[pagina 3]

DE MAAKBAARHEID VAN HET VERLEDEN. P.J.H. CUYPERS ALS RESTAURATIEARCHITECT, 1850-1918

Een wetenschappelijke proeve op het gebied van de Letteren

Proefschrift

ter verkrijging van de graad van doctor aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, volgens besluit van het College van Decanen in het openbaar te verdedigen op woensdag 29 maart 1995 des namiddags te 3.30 uur door Aloysius Jacobus Cornelis van Leeuwen

geboren op 16 juli 1950

te Luijksgestel

1995

Waanders Uitgevers, Zwolle

Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist

[pagina 5]

A.J.C. VAN LEEUWEN

DE MAAKBAARHEID VAN HET VERLEDEN. P.J.H. CUYPERS ALS RESTAURATIE-ARCHITECT, 1850-1918

VERANTWOORDING

I. INLEIDING. IN HET VOETSPOOR VAN ERWIN VON STEINBACH
Stand van het onderzoek. ‘Een der meest bekwame architecten van ons land’. Afbakening en opzet.

II. DE ‘EENE ZIEL’

1.	NIEUWSTAD, EEN PROEVE VAN OVERGANGSSTIJL 1. Magister operum. 2. De eene ziel. 3. Een reeks smeekschriften. 4. De kerk volgens Cuypers' concept. 5. Realiteit. 6. Stilistische ontwikkeling en volmaking.

2.	DE SINT-PETRUS BANDENKERK VAN VENRAY, KLEUR EN ICONOGRAFIE 1. Herstellingen tot 1846. 2. Plannen van 1846-1862. 3. Cuypers versus Weber? 4. Van pseudobasiliek tot basiliek. 5. Herstel van het inwendige. 6. Nogmaals de eene ziel. 7. ‘God ter eer, het volk ter leering’. 8. Conclusie.

3.	DE WISSELENDE WAARDERING VOOR EEN ENSEMBLE, DE STIFTSKERK VAN THORN 1. Een damesboudoir. 2. Het uitwendige. 3. Neogotiek versus barok. 4. Het interieur. 5. Restauraties na 1912. 6. Rehabilitatie van een decor.

4.	EDELE EMULATIE, DE ROERMONDSE MUNSTERKERK 1. De Maria-Munstervereniging. 2. Ideaal en restauratie. 3. Een nationaal monument. 4. Voorbeeld ter navolging. 5. Een religieus totaalbeeld. 6. De architectuur opengelegd. 7. Conclusie.

5.	DE MAASTRICHTSE SINT-SERVAASKERK, EEN ‘KORT-BEGRIP’ VAN KERKBOUW-EVOLUTIE 1. Korte restauratie-geschiedenis. 2. Kleur en symboliek: ‘Die onverbreekbare, onverdeelde eenheid in de meervoudigheid der onderdeelen’. 3. Het materiaalgebruik: ‘Eene broek van geelen steen’. 4. Een rijk betorend silhouet. 5. Conclusie.

[pagina 6]

III. EVOCATIEF, NATIONAAL EN EDUCATIEF

6.	ALBERDINGK THIJM, CUYPERS, DE STUERS EN HET NATIONALE ERFGOED 1. Vandalisme. 2. Stadsbeeld - evocatief. 3. De ‘Loterijzaalkwestie’ - nationaal. 4. Het Amsterdamse stadhuis - educatief. 5. Nationaal erfgoed. 6. Thijm, Cuypers en De Stuers.
7.	DE ‘KWESTIE’ STEDUM 1. Voorspel: de ‘Doctor aestheticus’ wordt duur. 2. Een kunstig aangelegd plan? 3. De kerk voor en na Cuypers. 4. Tweespalt binnen het college. 5. Gematerialiseerde kritiek: de restauratie Wittop-Koning.

8.	‘ALS EEN PHOENIX UIT ZIJN ASSCHE HERREZEN’, HET MARIAPORTAAL AAN DE WALBURGSKERK TE ZUTPHEN 1. ‘Dit prachtig monument der oudheid’. 2. Het noordportaal. 3. ‘De bouwdoos opzetten’. 4. Het protestantsch gevoel. 5. Van Kampen tot Zaltbommel.

9.	‘EDUCATIEVE ROOFZUCHT’, HET MUSEALE FRAGMENT 1. Een ‘stenen landschap’, het Fragmentengebouw bij het Rijksmuseum. 2. De Aduardkapel als maquette op ware grootte. 3. De ‘kerkroof’ te Warmenhuizen. 4. Conclusie.

10.	HET EVOCATIEVE, DE ZOMEN VAN DE STAD 1. Verhoudingen, de toren van Delft. 2. Het silhouet van Maastricht. 3. Nijmegen, de Kronenburger toren. 4. Zutphen. 5. Conclusie.

11.	STADHUIS EN RESTAURATIEOPVATTINGEN, FRANEKER VERSUS BOLSWARD 1. ‘Distels en doornen’, richtingenstrijd over restauratiebeginselen. 2. Het stadhuis van Franeker. 3. Het stadhuis te Bolsward. 4. Epiloog.

12.	HET STADSHUIS IN ZALTBOMMEL EN KAMPEN 1. Het ‘juweeltje’ van Maarten van Rossum. 2. Het gotische huis in Kampen. 3. Conclusie.

13.	HET MONUMENT, FUNCTIE EN GESCHIEDENIS 1. Medemblik en De Haar. 2. Zypendaal en Amerongen. 3. Lemiers en Asselt. 4. Conclusie.

IV. SAMENVATTING EN CONCLUSIE

V. BIJLAGEN

1.	OVERZICHT VAN RESTAURATIES EN ADVIEZEN
2.	LITERATUUR EN BRONNEN
3.	REGISTER VAN PLAATSNAMEN REGISTER VAN PERSOONSNAMEN
4.	LEVENSDATA VAN CUYPERS EN DE STUERS

Vorige Volgende

De maakbaarheid van het verleden. P.J.H. Cuypers als restauratiearchitect

Over het gehele werk

auteurs