Alle de brieven. Deel 2: 1676-1679

[p. 396]

Brief No. 41.
26 December 1678.

Gericht aan: Constantijn Huijgens.

Manuscript: Onderteekende, eigenhandige brief te Leiden, Universiteits-bibliotheek. Collectie Huijgens. Drie kwarto bladzijden met twee figuren.

Gepubliceerd in:

Chr. Huijgens. Oeuvres Complètes. Tome VIII. La Haye, 1899. Blz. 140-143. No. 2156. (Oorspronkelijke Hollandsche tekst.)

Korte inhoud:

Antwoord op brieven van Constantijn en Christiaan Huijgens, betreffende identificatie van eenige door Christiaan Huijgens waargenomen diertjes in peperwater. Beschrijving van de schubben op de vleugels van vlinders.

Figuren:

Drie figuren van vlindervleugelschubben werden door Leeuwenhoeck onderaan den brief met inkt geteekend, ter verbetering van de twee teekeningen, hem door Christiaan Huijgens gezonden.

[p. 397]

Letter No. 41.
December 26th 1678.

Addressed to: Constantine Huygens.

Manuscript: Signed autograph; Leiden, University Library, Huygens collection. Three 4^o pages, with two figures.

Published in:

Chr. Huygens, Oeuvres complètes. Vol. VIII. La Haye, 1899; pp. 140-143. No. 2156. (Original Dutch text.)

Summary:

A reply to the letters of Constantine and Christiaan Huygens, concerning the identification of animalcules observed in pepper-water by Christiaan Huygens. A description of the scales on the wings of butterflies.

Figures:

Three figures of the scales on the wings of butterflies were drawn in ink by Leeuwenhoeck at the bottom of the letter, as a correction of the two drawings sent to him by Christiaan Huygens.

[p. 398]

d'Heer Constantijn Huijgens
van Zuijlichem

Delft den 26^e Xmbr. 1678

Mijn Heer.

UEdele seer aengenamen vanden 23 deser beneffens een extract uijt UE^d Soons missive geschreven uijt Parijs¹ is mij wel geworden.

⁺Als ick fig: A² na proportie van fig: D en E stel soo imagineer ick mij dat dat de dierkens sijn aen de welcke ick 16. á. 18. pooten kan tellen dogh onder deselve sijn doorgaens eenige dierkens van gelijcke groote en van een geheel ander maecksel

fig: B. die oordeel ick dat deselvige diertgens sijn, die ick inden jare 1675 met groote menichte heb ontdeckt eerst in Hemel en daer na in peper water. Dese dierkens sijn mede versien met verscheijde pooten, en met piramidaelse verheveltheden op de rugh, als mede met een seer aerdigh Hooft versien, jck heb menighe uren geconsumeert int besichtigen van dese dierkens, en wel voornamentl. als ick onder deselvige een weijnich santgens

1 Zie den brief van Christiaan Huijgens gericht aan zijn broer Constantijn Huijgens Jr., van 18 Nov. 1678. (Oeuvres Complètes de Chr. Huijgens. VIII. (1899) blz. 122. no. 2148.). In dezen brief geeft Huijgens o.a. een beschrijving van eenige diertjes, die hij in peperwater zag, en die hij⁺ tevens zoo goed mogelijk uitteekende, hieraan toevoegende: ‘Je voudrois bien scavoir ce que Leeuwenhoek diroit de tout cecy et s'il en a veu de pareils.’ In zijn antwoord op Christiaans brief zwijgt Constantijn geheel over de peperdiertjes (l.c.blz. 128. no. 2150), waarna Christiaan in zijn brief van 9 Dec. 1678 aandringt op het vragen van Leeuwenhoecks oordeel (l.c.blz. 130. no. 2151): ‘Vous ne me dites rien de toutes ces sortes d'animaux, et si vous n'en avez pas fait naistre...... Scachons ce qu'en dira Leeuwenhoek.’ Eindelijk schrijft dan Constantijn den 22sten Dec. 1678 (l.c.blz. 138. no. 2155): ‘J'ay translaté ce qu'il y a dans vostre lettre touchant les insectes du poivre et nous l'avons envoyé a Leeuwenhoeck duquel vous pourrez auoir la reponse l'ordinaire suivant.’
Uit boven aangehaalde citaten blijkt wel duidelijk, dat Christiaan Huijgens' aanvankelijk wantrouwen jegens L.'s ontdekkingen geheel overwonnen was. (Zie den brief van 26 Maart 1675, Alle de Brieven I (1939), blz. 278.)
De brief van Constantijn Huijgens Sr., waar L. op doelt, is vermoedelijk verloren gegaan. Hij werd althans niet opgenomen in J.A. Worp. De Briefwisseling van Constantijn Huijgens (1911-1917), of in de Oeuvres Complètes van Christiaan Huijgens (1888-....). [M.]

+ afb. 45 a en b.

+ Identificatie van eenige door Christiaan Huijgens waargenomen infusiediertjes.

2 Het is niet duidelijk, welke dieren door Fig.A.B. en C. worden voorgesteld. [W-t.]

[p. 399]

[Mr. Constantine Huygens
of Zuilichem.

Delft, December 26th 1678.

Sir,

I duly received your welcome letter of the 23rd instant and an extract from your son's missive from Paris¹.

⁺If I take fig. A² in proportion to figs. D and E I imagine they are the animalcules on which I can distinguish 16 to 18 legs, but among these there are usually some little animals of the same size, but of an entirely different structure.

Fig. B I take to be the same animalcules that I discovered in great numbers in 1675, first in rain-water, afterwards in pepperwater. These animalcules also have several legs and pyramidal prominences on their backs, and besides a curiously formed head. I spent many an hour contemplating these little animals, especially after strewing a little sand among them, when some of them would

1 See letter of Christiaan Huygens addressed to his brother Constantine Huygens Jr., dated November 18th 1678 (Oeuvres complètes de Christiaan Huygens. VIII, 1899; p. 122, no. 2148). Among other things Huygens describes in this letter some animalcules seen by him in pepperwater,⁺ and drawn to the best of his abilities. He adds: ‘Je voudrois bien scavoir ce que Leeuwenhoek diroit de tout cecy et s'il en a veu de pareils’. In his answer to Christiaan's letter, Constantine makes no mention at all of the animalcules in pepper-water (ut supra, p. 128, no. 2150). Christiaan then writes in his letter of December 9th 1678 (ut supra, p. 130, no. 2151): ‘Vous ne me dites rien de toutes ces sortes d'animaux, et si vous n'en avez pas fait naistre...... Scachons ce qu'en dira Leeuwenhoek’. At last Constantine writes in his letter of December 22nd 1678 (ut supra, p. 138, no. 2155): ‘J'ay translaté ce qu'il y a dans vostre lettre touchant les insectes du poivre et nous l'avons envoyé a Leeuwenhoeck duquel vous pourrez auoir la reponse l'ordinaire suivant’. From the passages quoted it is evident that Christiaan Huygens' original distrust with regard to L's discoveries had been entirely overcome (the letter of March 26th 1675 in The Collected Letters, I (1939); p. 279). In all probability Constantine Huygens Sr.'s letter, referred to by L., got lost. At all events it was not inserted in J.A. Worp, De briefwisseling van Constantijn Huygens (1911-1917), or in Christiaan Huygens' Oeuvres complètes (1888-....). [M.]

+ ills. 45 a and b.

+ Identification of infusoria seen by Christiaan Huygens.

2 It is not clear what animals are represented by figs. A, B and C. [W-t.]

[p. 400]

stroeijden, als wanneer eenige buijten het water op de santgreijnen³ quamen loopen, en alsdus sagh ick haer pooten Hooft en gantsche lichaem seer naeckt⁴, en beelde mij dickmaels in dat dit de wel gemaeckste dierkens waren, die ick oeijt hadde aenschout en sedert die tijt heb ick die niet vernomen, maer Heden sie ick een ander soort van platte dierkens, die haer voortgangh al omwentelende doen.

fig: C. heb ick mede verscheijde malen gesien maer mijn memorie en draegt niet toe haer nette gedaente⁵

fig: D.⁶ heb ick mede seer na als UE^dts Soon die beschrijft geobserveert alleen dat ick aen het eijndenste⁷ van haer dicke lichaem veel uijtsteeckende dunne⁸ pootgens hebbe gesien, die seer vaerdigh⁹ wierden bewogen inde voortgangh vande selve.

fig: E.¹⁰ met haer lange staert heb ick insgelijcx soo bevonden, alleen dat ick aende uijtsteeckende hoecken⁸, aen wederzijden van S. als die somtijts op sijn groost uijtstaecken, heb vergeleecken bij de ooren van een paert. Alsmede heb ick gesien dat dese diertgens oock versien sijn, met uijtsteeckende dunne pootgens off vinnetgens die geplaest sijn rontom de wijde openingh S welcke pootgens mede inde voortgangh seer starck wierden bewogen, sonder dat ick oijt de staert inde voortgangh heb in bochten sien slaen ofte oock in trecken

fig: F.¹¹ dese lange Alen heb ick mede gesien. De verwonderingh die ick over dese dieren hadde bestont hier in, dat de eene 3. á. 4 mael langer was als d'ander, en nochtans altemael van een en deselve dickte, en daer beneffens dat deselve soo wel achterwaerts als voorwaerts swommen, sonder dat ick een Hooft, ofte dat na een Hooft geleeck konde bekennen, van alle dese heb ick voor dato aende Roijale Societeit tot Londen geschreven, en sijn bij de selve gedruct inde transactien N^o 133.

3 Santgreijnen - zandkorrels.

4 Naeckt - duidelijk.

5 Mijn memorie en draegt niet toe haer nette gedaente - hoe hun vorm precies was, kan ik mij niet meer herinneren. [M.]

6 Fig. D. en de afzonderlijk staande figuren E. en F. zouden zeer wel⁺ de verschillende vormen van Stentor multiformis O.F.M. kunnen zijn. De beschrijving van deze soort is in L.'s vorige brieven niet terug te vinden. [W-t.]

+ afb. 46.

7 Eijndenste - uiterste einde.

8 Uijtsteeckende dunne - bijzonder dunne. Uijtsteeckende hoecken - (naar buiten) uitspringende hoeken.

9 Vaerdigh - vlug.

10 De beschrijving van fig. E. wijst wel duidelijk op een Vorticella sp. Zie den brief van 9 Oct. 1676, aant. 5 en 7. [W-t.]

8 Uijtsteeckende dunne - bijzonder dunne. Uijtsteeckende hoecken - (naar buiten) uitspringende hoeken.

11 Fig. F. geeft een Nematode weer. [W-t.]

[p. 401]

get stranded on the grains of sand, when I could distinctly observe their legs, heads and entire bodies. I often thought that these were the best-built little animals that I had ever seen; nor did I see any after that; but now I see another sort of flat animalcules that move onward by rotating.

I also saw fig. C several times, but I do not exactly recollect its form.

I also saw fig. D³ much as your son describes it; only I saw many exceedingly thin legs at the extremity of its thick body, which it moved rapidly in its onward movement.

Fig. E⁴ with its long tail is what I also observed; only I compared the projecting angles on either side of S, when they were stretched out as far as possible, to a horse's ears. I also observed that these animalcules have extremely thin legs or fins placed round the wide opening S. These legs were also plied rapidly in their onward movement, but I never observed that they lashed or wriggled their tails while moving on.

Fig. F⁵. I have also seen these long eels. What I wondered at in the case of these animals is that one would be 3 or 4 times longer than another and yet they would all have the same thickness. Besides, they would swim backwards and forwards without my being able to discern a head or anything resembling a head. About all of these I wrote to the Royal Society in London some time ago. My observations have since been printed in Nos. 133

3 Fig. D and the separate figures E and F may well be the various forms⁺ of Stentor multiformis O.F.M. The description of this species cannot be traced in L.'s former letters. [W-t.]

+ ill. 46.

4 There can be no doubt that the description of fig. E refers to Vorticella sp. See the letter of October 9th 1676, notes 3 and 5. [W-t.]

5 Fig. F represents a Nematoda. [W-t.]

[p. 402]

ende 134. als mede in een Boeckje bij de Heer Hoeke inde voorleden somer uijtgegeven.¹²

Alle dese verhaelde dierkens heb ick in simpel water mede gesien, maer op verre na soo veel niet als in peper water. en als ick inde somer genegen ben, om veelderhande soorten van diertgens te sien, soo neem ick maer het water dat eenige dagen inde loode goot boven aen mijn dack heeft gestaen, ofte het water uijt stilstaende ondiepe slooten¹³, en Hier in come ick verwonderens waerdige schepselen te ontdecken.

En off ick Heele witte peeper, swarte peper, groff gestoote¹⁴ peper, peper soo Fijn gestooten als meel int water legh daer comen dierkens in, schoon het int kouste vande winter is, als maer het water onbevroren blijft.

Heden sijn in mijn peper water diertgens die ick oordeel wel 8. mael kleijnder te sijn, als fig: A aende welcke ick mede pooten kan bekennen, die mede vermaeckelijck sijn omme te sien, en dat om haer schielijcke bewegingen, de pooten van dese diertgens sijn seer groot na proportie van haer lichaemen, Boven¹⁵ dese diertgens heb ick sedert weijnige weecken, noch diertgens int peper water ontdeckt die ick oordeel wel 1000. mael kleijnder te sijn dan het diertgen fig: A: want de circumferentie van het gantsche lichaem van een van dese uijtsteeckende kleijne diertgens is niet grooter, dan de dickte van een poot van het diertge fig: A: en stel bij mij vast dat dertigh milioen van dese diertgens te samen, soo veel plaets niet en beslaen off soo groot niet en sijn, als een groff santge.¹⁶

12 Zie Phil. Trans. 1677. Vol. XII. no. 133. blz. 821 e.v. en no. 134 blz. 844 e.v. en R. Hooke Lectures and Collections (1678) blz. 81. [M.]

13 Sloot - Het is mogelijk, dat dit woord hier de beteekenis heeft van ‘poel, plas’. (Nl. Wdb. XIV. 1887). [M.]

14 Gestoote - gestampt.

15 Boven - behalve.

16 Indien er zich 30.000.000 ‘diertgens’ in een ‘groff santge’ bevinden, zouden er ruim 300 in iedere richting op elke middellijn van een zandkorrel komen te liggen. Als men deze middellijn op 900 µ stelt, zou dus elk ‘diertge’ een doorsnee van 2-3 µ hebben. L.'s schatting van de grootte der bacteriën is wel zeer juist! [S.]

[p. 403]

and 134 of the Transactions, and also in a little book edited by Mr. Hooke last summer⁶.

I saw all of these animalcules also in ordinary water, but not so many by far as in pepper-water. If in summer I feel inclined to observe various sorts of animalcules, I need only take the water that has stood for some days in the leaden gutter on my roof or the water from shallow, stagnant ditches in order to discover miraculous creatures.

Whether I take corns of white pepper or black, ground pepper - coarse or as fine as flour - and put it in water, animalcules will appear, even in the coldest weather in winter, provided the water is not frozen over.

To-day I find in my pepper-water animalcules which I take to be at least 8 times smaller than fig.A. On these also I recognize legs, amusing to see because of their rapid motions. The legs of these animalcules are very large in proportion to their bodies. Besides those mentioned I have discovered the last few weeks still other animalcules in the pepper-water that I judge to be at least 1000 times smaller than the little animal in fig. A, for the circumference of the whole body of one of these exceedingly small creatures is not larger than the thickness of a leg of the animalcule in fig. A. I am convinced that thirty millions of these little animals do not take up as much room or are not so large as a coarse grain of sand⁷.

6 Sec Phil. Trans. 1677. Vol. XII. No. 113; pp. 821 ff. and No. 134; pp. 844 ff.; also R. Hooke, Lectures and collections, 1678, p. 81. [M.]

7 If there are 30.000.000 in one ‘coarse grain of sand’, upwards of 300 would lie in each direction upon each diameter of a grain of sand. If we take this diameter to be 900 µ, each animalcule would have a diameter of 2-3 µ. L's estimate of the size of bacteria is strikingly accurate! [S.]

[p. 404]

⁺Dat op de vleugels vande groote Cappellen ofte Schoenlappers¹⁷ leijt, en dat UE^dts Soon stoff noemt, dat leijt selffs op de vleugels vande kleijnste Cappelletgens, als oock op het diertge dat uijt de Mot¹⁸ voort comt. Dit heb ick doorgaens¹⁹ veeren vande vleugels vande Cappellen genoemt, en mogen oock mijns oordeels met recht veeren genoemt worden²⁰, want sij beslaen²¹ het Hoornachtigh Vlies daer uijt de vleugels vande Cappellen bestaen, in soo netten ordre als de veeren de lichamen van het gevogelte doen, want soo wel als ijder veertge versien is met een schaft die inde Huijt vande vogel vast is, soo is insgelijcx ijder van dese Cappel-vleugels-veeren, mede met een schaft versien, welcke schaft vast staet in het geseijde Hoornvlies, en Hier⁺ fig: 1. 2: 3. met A A A. aengewesen, Dese veeren laten haer niet vande vleugels separeren, off daer blijft een Put staen, waer in het schafje gestaen heeft, die wij door een micros^e naeckter⁴ comen te sien, als met ons bloote oogh, de plaets waer de veeren gestaen hebben van een gepluckt hoen, en hoe menich veertge ick gesien heb, soo²² comen deselve in maecksel over een, maer verschillen van malcanderen, maer de grootste veeren en die meest gespleten sijn die staen op de circumferentie vande vleugels. Dese veeren hebben oock haer bijsondere²³ couleuren, als geel, wit, root, en swart Wat nu de figueren aengaen die op de soo genoemde Cappelveeren te sien sijn (soo veel mijn geheugenis

+ Over de ‘veeren’ op de vlindervleugels.

17 ‘Schoenlappers’ is een algemeene naam voor het geslacht Vanessa in wijderen zin (dus voor ons land de soorten: Aglais urticae L., Pyrameis atalanta L., Pyrameis cardui L., Vanessa io L.) Zie: S.C. Snellen van Vollenhoven Gelede dieren in de natuurlijke historie van Nederland. 1859-1861. [K-n.]

18 Mot - Destijds duidde men met dit woord vaak de rups of larve van den Motvlinder aan. [M.]

19 Doorgaens - aldoor.

20 Hooke beschrijft in zijn Micrographia (1667), Obs. XLVI de vedermot, door hem Tinea argentea genoemd. (Volgens F.S. Bodenheimer Geschichte der Entomologie I. (1928-1929) blz. 382, heet deze soort thans Alucita pterodactyla L.) Hij zegt, dat deze dieren geheel bedekt waren met ‘veeren’, ‘that all the Body, Legs, Horns and the Stalks of the Wings, were covered over with various kinds of curious white Feathers.’ L.'s beschrijving der⁺ schubben, naar aanleiding van Huijgens' mededeeling (l.c.blz. 125. no. 2148): ‘... Une chose inanimee qui est belle a voir c'est la poussiere qui est sur les ailes de grands papillons, lors qu'elle en est detachée. J'en ay veu de ces differentes formes, mais elles sont outre cela ouvragees et rayées a merveille.’ is veel uitvoeriger. [S.]

+ afb. 47.

21 Beslaen - bedekken.

+ Fig. VIII. 1-3.

4 Naeckt - duidelijk.

22 In dezen zin is de ontkenning vergeten. [M.]

23 Bijsondere - aparte, eigen.

[p. 405]

⁺What your son calls the dust on the wings of large butterflies or lesser tortoise-shells⁸, is present on the wings even of the smallest butterflies, and also on those of the clothes-moth. I have always called this the feathers on the wings of butterflies and in my opinion we are justified in calling them feathers⁹ for they cover the horny membrane of which the wings of butterflies are composed as neatly as the feathers of a bird cover its body. For just as every feather has a shaft fixed in the bird's skin, so also every one of the feathers on a butterfly's wing has a shaft, fixed in the above-mentioned horny membrane, marked A A A in⁺ figs. 1, 2, 3. These feathers cannot be separated from the wings without leaving a pit in which the shaft was fastened. Seen through a microscope these pits appear more distinctly than does the place, where the feathers of a plucked fowl used to be, to our naked eye. Many as are the feathers I have observed they never agree in structure, but are all different; but the largest feathers, deeply fissured, are placed on the edge of the wings. These feathers also have their own colours: such as yellow, white, red and black. As for the figures that can be distinguished on the

+ ‘Feathers’ on the wings of butterflies.

8 The Dutch name ‘schoenlappers’ is nearly identical with the English ‘aurelias’ and is applied to Aglais urticae L., Pyrameis atalanta L., Pyrameis cardui L., Vanessa io L. [K-n.]

9 In his Micrographia (1667), Obs. XLVI Hooke describes the plumemoth, called by him Tinea argentea (according to F.S. Bodenheimer, Geschichte der Entomologie (1928-1929) Vol. I, p. 382, this species is now called Alucita pterodactyla L.). He says: ‘that all the Body, Legs, Horns and the Stalks of the Wings, were covered over with various kinds of curious white Feathers’. L's description of the scales is much more detailed. It is an⁺ elucidation of Huygens' communication (ut supra, p. 125, no. 2148): ‘Une chose inanimee qui est belle a voir c'est la poussiere qui est sur les ailes de grands papillons, lors qu'elle en est detachée. J'en ay veu de ces differentes formes, mais elles sont outre cela ouvragees et rayées a merveille’. [S.]

+ ill. 47.

+ Figs. VIII. 1-3.

[p. 406]

toedraegt)²⁴ en die ick hier met streepen B.B.B. heb aen gewesen, sijn niet anders als stijve Hoornachtige striemen²⁵, omme ijder veertge sijn stijfte te geven, gelijck wij sien dat ijder vleugel vande vlieghen versien sijn, al hoe wel die vande vliegen niet recht en loopen, maer met bochten en tacken.

Ick wil Hoopen dat ick UEd: versoeck hier mede sal hebben voldaen. blijve na mijn gebiedenis²⁶ aen UE^dts Heeren Soonen²⁷

Mijn Heer

UE^dts Ootmoedige Dienaer

Antonj Leeuwenhoeck

Mijn Heer
Mijn Heer Constantijn
Huijgens Ridder
Heere van Zuiligem
Hage.

24 Soo veel mijn geheugenis toedraegt - zoo ver ik mij herinneren kan.

25 ⁺Met ‘striemen’ bedoelt L. de strepen op de schubben der vlindervleugels, die hij ontdekte, doch ten onrechte gelijkstelde met de aderen van de vleugels der vliegen. Deze aderen in de vliegenvleugels loopen inderdaad krommer. Bij een 100-malige vergrooting worden de lengtestrepen op de vlinderschubben zichtbaar, bij een 200-malige ook de fijne dwarsstreepjes. Merkwaardig is, dat L. onder de kleuren niet blauw noemt, dat n.l. geen pigmentkleur, maar een z.g. optische kleur is. (Vgl. Chr. Schröder Handb. d. Entomologie (1912) I. blz. 7). Ook de aanhechting der vlinderschubben is hier reeds door L. ontdekt. [S.]

+ afb. 48 en 49.

26 Gebiedenis - groeten, complimenten.

27 Met deze ‘Soonen’ bedoelt L. waarschijnlijk Christiaan en den hem eveneens bekenden Constantijn Jr. [M.]

[p. 407]

so-called feathers of butterflies (as far as I remember), marked here by the lines B B B, these are nothing but stiff, horny veins¹⁰. Their purpose is to give each little feather its required stiffness in the same way as the wings of flies are provided with veins; only, those of flies are not straight, but run in curves and branch off.

Hoping that I have satisfactorily complied with your request, and sending my compliments to your sons¹¹, I am, Sir,

Your obedient Servant,

Antonj Leeuwenhoeck.

To Mr. Constantine Huygens, Knight
Seigneur of Zuilichem
The Hague.]

10 ⁺With ‘veins’ L. means the striation of the scales which he discovered but wrongly considered to be equal to the veins in the wings of flies. These veins in the wings of flies are, indeed, more curved. Magnified 100 × the lengthwise striation on the scales of a butterfly becomes visible, and magnified 200 × the delicate transversal lines also appear. It strikes us that L. does not mention blue among the colours, which is not a pigmental but a so-called optical colour (cf. Chr. Schröder, Handb. d. Entomologie. 1912, I, p. 7). L. also discovered the manner in which the scales are attached to the wings of butterflies. [S.]

+ ills. 48 and 49.

11 In all probability L. means Christiaan, and Constantine Jr. with whom he was also acquainted. [M.]

+ afb. 45 a en b.

+ ills. 45 a and b.

+ afb. 46.

+ ill. 46.

+ afb. 47.

+ ill. 47.

+ afb. 48 en 49.

+ ills. 48 and 49.