Ik en mijn speelman

[p. 27]

Zesde hoofdstuk
Over de troostrijkheid van herscheppingen.

Ja, en geschaamd heb ik mij er over, dat de gansche dag tot aan dit: ‘tot morgen,’ niets voor mij geweest is, dan een grijze, oneindige zeevlakte, met enkel een man in den mast op den uitkijk. Maar toen ik ten laatste dan land had gevonden, en al de steile trappen opgeklommen was, werd ik begroet door een wonderlijk schouwspel.

Rechtop in zijn bed zag ik mijn vriend zitten met een vuurroode slaapmuts op een vuurrood gezicht, druk gesticuleerende met allebei de handen, en het achttal van beneden rond hem op den bedrand, den stoel met drie pooten en de vloermat gelegerd. Een gezellige reuk van pas gewasschen linnen vervulde het vertrek, en het liefste zou ik al die acht monden gekust hebben, zoo ademloos met het verhaal meelevend had de aandacht ze gemaakt. Maar ik dacht aan den kruidenman en zijn voorschrift. Dit deed mij onverbiddelijk wezen, en ‘kinderen!’ riep ik streng.

Tegelijk sprongen ze op, schaarden zich in een rij van twee aan twee achter elkander, de oudsten voorop met ieder een wicht op de armen, en zoo stapten ze

[p. 28]

langs mij, alsof er een kloosterschool uitging, verdwenen en sloten de deur.

Valentijn was stil onder de dekens gekropen, en toen ik mij ernstig naast hem gezet had, glimlachte hij tegen mij. Op hetzelfde oogenblik begreep ik, vol schuldgevoel, dat ik eigenlijk dáarom alleen een geschiedenis had onderbroken, om zelf naar een volgende te kunnen luisteren. Dadelijk begon hij. Een betoovering hield mij gebonden, ik vouwde gelaten de handen, en stuurde alle medicasters en hunne vermaningen uit mijn geweten weg.

‘Gisteren ben ik er, geloof ik, bij gebleven, dat ik als een appel aan de takken hing. Dit was de eerste gift van Gods genade, doch niet alleen in vruchten en in bloemen verschool ik mij voor de hardheid van mijn medemensch, vaker en veel liever nog in het wezen der tallooze dieren.

Hoe dikwijls heb ik een strak gespannen uier naar de melkbocht gedragen, met den rustigen stap van een pelgrim, die den eeuwigen vrede gevonden heeft. Hoe heb ik gedraafd door de weide, wijd open de neusgaten, de borst als een beukelaar, de manen wuivend op den wind, nog een herinnering in mijn bloed aan een steppe en een naakten ruiter, die mij voortjoeg achter den droom aan van den eersten jagersman. De grijze bok ben ik geweest, en, gebaard als een oeroude boschgeest, heb ik mijn sprongen gemaakt als van rots-

[p. 29]

punt tot rotspunt, hoewel het land daar vlak was van de grens der hoeve tot den horizont. In het zwijnskot heb ik de aarde lief gehad, een snuit, die zoowel op een spa lijkt als een wortel, diep in haar ingewand borend, en als op een warm bed mij in haar modder wentelend. Boven op de stroovaalt heb ik hof gehouden, den purperen hertogshoed van mijn kam schuddend, of een worm aan den kop grijpend, als een schooljongen, die bij het oor wordt gepakt, om een oogenblik later mij fier op de teenen te heffen, en zulk een trompetstoot ten hemel te zenden, of ik Michaëls slagorden aanvuurde, en Satan mijn uitdaging in het gelaat slingerde. Dan, nog geen zucht later, knipte ik naar den haan, dien ik zoo juist zelf geweest was, met de amethysten oogen van Peter, den kater, ik likte mij een glansstreep over den donkeren pels, daarop vouwde ik de pooten onder een sneeuwwitte borst samen, sloot langzaam de oogen, en lag daar zoo volkomen van vrede en schoonheid, of God mij met de eigen hand geboetseerd had, en de Rust had genoemd.

Toch bleef het mijn grootste vreugde, om in de harige huid van den wolfshond te kruipen, achter vader aan te rennen, de tong uit den bek, hem te volgen op zijn tochten, en hem te beschermen, als het noodig was; váder, die als ikzelf een eenzaamheid te bezielen had, die vaak met zijn hand op mijn schouder naar een zonsondergang heeft gestaard, en van wien ik ook dik-

[p. 30]

wijls vermoed heb, dat hij, niet anders dan ik, was verwisseld, hij met zijn al te groot hoofd, een rug die al evenmin recht was, en zijn dwalende oogen; door de sterren gezegend, door de menschen geschuwd.’

Hier zweeg de verteller, en toen ik een tijdlang geduldig op het vervolg had zitten wachten, merkte ik, dat hij ingeslapen was.

Behoedzaam rees ik op, en terwijl ik bij het weggaan de kamer rondkeek, zag ik een jas aan den muur hangen, die tot op den draad was versleten. Ik haakte hem af van den spijker, verborg hem onder mijn mantel, en nam hem mee.