Ik en mijn speelman

[p. 19]

Vierde hoofdstuk
Waarin ik leer begrijpen wat een taak het voor Columbus moet geweest zijn, om Amerika te ontdekken.

Maar als ik eindelijk een weg had ontdekt en tot in het hart was doorgedrongen van een stadswijk, waar ik nooit van tevoren een voet had gezet, en als mij de straatventers den lof van hun waar in het oor schreeuwden, de bedelaars de hand uitstaken, kwajongens mij vlak voor de beenen krioelden, lieremannen hun bedroefd lied langs bouwvallige gevels op deden treuren, en een haastig deerntje langs mij heen schoof met een sprankje van spot in den blik, werd het mij duidelijk, hoe ik eigenlijk was uitgetogen om een vloo in een hooiberg te zoeken, al vergemakkelijkten dan ook de bijzondere kenteekenen van den verscholene de taak. Daaraan klampte ik mij vast, en ik noemde ze een koopvrouw, die naast een boeket tomaten, kersen, penen en slakroppen op de stoep van haar winkel in den zonneschijn zat. Ze kon mij niet helpen, noch iemand uit de menigte, die zich nieuwsgierig om ons heen had geschaard.

Ik werd naar een steeg verder verwezen, naar een kaaszaak, waar ze met gansch de buurt bekend moesten zijn. Toen ik daar het belletje van de onder-

[p. 20]

deur had laten rinkelen, werd ik overrompeld door een toonschaal van geuren, een allegro, een grave, een presto van welriekendheid, die mij de oogen deden overloopen, maar als de bediende den naam van den gezochten speelman wilde weten, kon ik het antwoord niet geven, en toen hij naar den leeftijd van mijn vriend vroeg, haalde ik de schouders op. Ook hij haalde de schouders op, en keerde zich kalm tot zijn klanten.

Zoo kwam het, dat ik opnieuw weer een eind verder mijn stem boven het straatrumoer uit moest verheffen, om een vraag, die geenbaat bracht, te stellen, en die op het laatst tot een refrein werd in vroolijke monden.

Daar wenkte mij een kleine jongen. Door een nauw gangetje volgde ik hem, en eensklaps keek ik rond in een kamer, waar een kromme snijder met gekruiste beenen op zijn tafel zat. Juist haalde hij zijn naald door een stuk laken, en keek mij streng aan over ronde brilleglazen. In waarheid gebocheld dat was hij.

‘En een gitaar,’ beet ik den knaap toe, terwijl ik mij wegpakte.

Overal bij steeghoeken en waterpompen hadden zich groepen gevormd, die zich met ernstige gebaren en veelbeteekenend naar mij knikkend, over mijn geval schenen te onderhouden. Raadgevingen werden mij toegeroepen, en plotseling voelde ik mij aan een jas-

[p. 21]

pand getrokken. Als ik mij omdraaide, staarde ik een oude heks in rood omrande oogen.

‘Een muzikant en bultenaar,’ verduidelijkte ik.

Ze knikte geheimzinnig. Ze ging mij voor op een trap, die bij iedere schrede een zucht gaf, welke een benauwende stilte verschrikte, een deur kreunde open, en toen ik er over den uitgesleten drempel trad, vond ik een meisje, dat bijna een kind was, op den rand van een bed zitten; enkel had ze een dun hemdje aan, dat een van haar borsten ontbloot liet. Ze lachte mij tegen. Ik vloekte, en duwde de koppelaarster op zijde.

Buiten haalde ik diep adem. Nu begreep ik wat het beteekende, om naar paarlen te duiken op den bodem van den oceaan, of goud uit rivierzand te wasschen. Moe was ik geworden en duizelig van het komen en keeren, het opstijgende stof, den reuk uit de sloppen en al dat vergeefsche. Maar juist toen ik mijn plan wilde opgeven, en den kant naar huis uitging, daagde er redding op in de gedaante van een moeder met een kind op elk van haar armen, en aan iederen rokkeband nog een dreumes. Zij droeg een hagelwit mutsje, en een blank gestreken halsdoek over den boezem geplooid. Toen zij een dienaresse maakte, en haar beide dochtertjes het haar nadeden, was dit zóó'n hupsch en hartverblijdend schouwspel in het dansen van de zon, dat mijn moed weemijn moed weer opsprong.

‘Valentijn, de speelman?’ zeide ze. ‘Onze buurman

[p. 22]

boven. Gistermorgen is hij ziek geworden, en ook vandaag is hij niet opgestaan.’

Ik knikte, en toen ik naast haar voortliep, drukte ze, ten koste van de zuigelingen, mij de handen, alsof ik haar een groot geluk had beschoren.

In de dakkamer, waarheen ik gebracht werd, herkende ik de gitaar het eerst. Aan een spijker opgehangen, greep hij naar mij met de spinnekoppooten van twee snaren, die gesprongen waren. Dan ontdekte ik hem zelven, den gezochte, tusschen de kussens, als een gehavend fregat, dat op de werf is gesleept. Hij stak mij een hand toe. Ik drukte die, dan zocht ik de polsader, waar ik de koorts voelde kloppen.