|
| |
| |
| |
Byschriften voor den ridder Van der Werfs afbeeldingen
Der koningen, koninginnen, doorluchtige en vermaarde mannen, betrekkelyk tot de Geschiedenisse van Engelandt, Schotland en Ierland, in het Fransch beschreven door den Heere De Larrey:
In Nederduitsche Vaerzen nagevolgd
Henrik de VII.
koning van Engeland.
De binneniandsche twist, der Witte en Roode Roos,
Is door myn huwelyk verdwenen voor altoos:
Maar de achterdocht dat my myn vrouw mogt wederstreven,
En myne wreevele aart, doen me ongelukkig leven.
| |
| |
| |
Elizabeth van Jork, Koningin van Engeland, gemaalin van Henrik den VII.
Of myne schoonheid, deugd, en erfrecht tot den troon,
Het hart van myn gemaal behoorden te overwinnen;
De zorg voor 't schept rrecht, meesteresse zyner zinnen,
Haat dien, die 't eischen kan, tot zelfs in myn persoon.
| |
Jacobus de IV. koning van Schotland.
Myn rykstroon met het bloed myns vaders, laas! beverfd,
En daarna met het myn', wierdt van een zoon geërfd,
Die zich zo fel, als ik, door 't noodlot vond bestreden:
Nog heeft myn dochter meer, dan wy te saam' geleden.
| |
Margaretha, koningin van Schotland, dochter van Henrik den VII, en gemaalin van Jacobus den IV.
Ik was een konings kind, en zuster, vrouw en moeder,
'k Nam, weduw zynde, een graaf tot myn gemaal en hoeder:
Deeze ongelyke trouw had my gestrekt ten hoon,
Waar niet het nageslacht geklommen op myn troon.
| |
| |
| |
Henrik de VIII, koning van Engeland.
Ik heb de deugd geacht: maar de ondeugd meer bemind.
Myn aart bedurf het hof. Myn vrouwen, gunstelingen,
En dienaars maakte ik groot, in aanzien en bewind,
Doch deedt hen beurt om beurt in 't kort na 't leven dingen.
| |
De kardinaal Wolsey,
Die voor myn vorst niet boog moest in ellende raaken;
Hy maakte zich nochtans af hankelyk van my.
Ach waar toe diende die rampzaal'ge heerschappy;
Myn val moest my tot een verschrikk'lyk voorbeeld maaken.
| |
Karel de V, Roomsch keizer.
Ik zag de waereld me om myn heldendaaden eeren:
Maar teffens leven en gezondheid droef verteeren.
Het keizerlyk gebied heeft nooit myn hart voldaan,
En 'k vond geen rust voor ik den troon hadt afgestaan.
| |
| |
| |
Thomas Morus, kancelier van Engeland.
's Had voor een wreeden vorst te min toegeevendheid,
Zyn strengheid was te groot in my ter straf te wyzen;
Wy leden bei daarom; ik wierd ter wraak geleid,
Maar naamaals deed myn dood hem aanzien met afgryzen.
| |
Jacobus de V, koning van Schotland.
Ik was door bloed en plicht aan Engeland verbonden:
Maar't hart wierdt meestgeneigd voor't Fransche ryk bevonden,
Dat my het leven kostte, en Schotland, in den nood,
Beroofd van 's Hemels hulp, ging onder met myn dood.
| |
Catharina van Arragon, eerste gemaalin van Henrik den VIII.
Ik kon het noodloot noch myn ouders niet beletten,
Dat ik myn hand gaf aan twee broeders beurt om beurt.
Myn tweede huwelyk was strydig met de wetten:
Maar 't hart van Henrik heeft in my de wet verscheurd.
| |
| |
| |
Anna Boulein, tweede gemaalin van Henrik den VIII.
'k Ben door myn schoonheid op den koningstroon getreden:
Maar deeze hooge staat was vol rampzaligheden.
'k Hadt myn ontroofd geluk beklaagd in mynen geest,
Waar ik geen moeder van Elizabeth geweest.
| |
Thomas Cranmer, aartsbisschop van Kantelberg.
'k Was Gunstling zonder list, aartsbisschop van de kerk,
Hervorming des Geloofs was myn geliefde werk,
En 'k was daar 't steunsel van in koning Henriks leven,
Maar ook 't slagoffer, toen Maria my deed sneven.
| |
Johannes fischer, kardinaal en bisschop van Rochester.
Ik heb den Roomschen paus met yver dienst gedaan,
Dat deed my van de plicht des konings my ontslaan.
Sterf ik weêrspannig? of als martelaar? hoe 't zy,
De halve waereld is of voor, of tegen my.
| |
| |
| |
Henrik Cromwel, graaf van Essex, stedehouder van Henrik den VIII.
Ik, zoon eens sinidts, wierdt in een oogenblik verhoogd,
Wie zou 't geloven? tot des konings Stedevoogd!
ô Gy, die naar een eer als deeze mogt verlangen,
Wilt gy die wel ten prys als zy my kost ontfangen?
| |
Gardiner, kancelier en bisschop van Winchester.
Ik heb den zachten aart van Polus, kardinaal
Aan 't Engels hof, veracht, en steets met vuur en staal
't Hervormd geloof bestormd, van Raazerny bezeten:
Maar 'k stierf rampzalig met een knaaging van 't geweten.
| |
De kardinaal Polus.
Ik was van konings bloed, in Staatkunst niet te wys,
En heb den vorst beschimpt, dat bragt myn hoofd op prys.
De Paus hieldt zelf voor my niets over dan verachting.
Al wat myn deugd bestond liep tegen myn verwachting.
| |
| |
| |
Johanna Seymour, derde gemaalin van Henrik den VII.
Ik wierd zo schoon als wys vorst Henriks koningin.
Zyn onstandvastigheid verwon ik door de min.
Myn oog deed onbewust hem als myn minnaar blaaken,
En myne deugd wist hem voor my getrouw te maaken.
| |
Magdalena van Vrankryk, gemaalin van Jacobus den V, koningin van Schotland.
Een koning stak in zee, om myne min te erlangen,
En als een Koningin op zynen troon te ontfangen.
'k Verloor het levenslicht te vroeg in myne jeugd;
Want anders waar zyn hof hervormd door myne deugd.
| |
Latimer, bisschop van Worchester.
Noch ouderdom, verstand, noch myn bescheidenheid
Ontzach de bloeddorst van de Roomsche kerktierannen.
Geloofsdwang deedt onnut voor my de vierschaar spannen;
Dewyl natuur den dood reets voor my had bereid.
| |
| |
| |
Maria van Lotharingen, tweede gemaalin van Jacobus den V.
Der bloedverwanten drift deedt my veel ongelyk:
'k Had zonder hen meer rust genoten in het ryk.
Ik quam myn tegenspoed te boven door 't geluk,
Maar myne dochter moest bezwyken in haar druk.
| |
Anna van Kleef, vierde gemaalin van Henrik den VIII.
Wie heeft zich ooit verbeeld een vreemder staatsvertoning?
'k Wierd door myn schildery als koningin geeërd:
Maar my, 't oorspronklyk beeld, heeft Henrik niet begeerd:
Ik wierd voor ryksvorstin de zuster van dien koning.
| |
Catharina Howard, vyfde gemaalin van Henrik den VIII.
Myn schoonheid voerde my ten top van staat en eer:
Maar door gebrek van deugd viel ik rampzalig neêr
Voor 's konings vierschaar, die my eerst hadt aangebeden,
En daar na van den troon heeft op 't schavot doen treden.
| |
| |
| |
Catharina van Parre, zesde gemaalin van Henrik den VIII.
Van weduw eens barons wierd ik een koningin,
En vrouw eens admiraals na 't eind van 's konings dagen.
Ik kon gerust van hart, en zonder moeite dragen
Verwisseling van staat en ongelyke min.
| |
Thomas Howard, stedehouder van Henrik den VIII in kerkelyke en waereldlyke zaaken.
'k Had voor een strengen vorst te veel toegeevendheid.
Zyn ongerechte wraak heeft mynen zoon doen lyden:
Maar 'k zag my van den dood door 's konings dood bevryden,
Toen ik, verwezen, my tot sterven had bereid.
| |
Eduard de VI, koning van Engeland.
Myn kinderlyke ziel, en koninglyke geest,
Zyn kerk en staat in hun hervorming nut geweest.
Europa kon zich van verwond'ring niet verzaaden,
Noch recht begrypen 't geen de faam sprak van myn daaden.
| |
| |
| |
Eduard Seymour, hertog van Sommerseth, enz.
Ik, 's konings gunst'ling, oom, en dienaar van den staat,
En kloek hervormer, wierd van d'adeldom gehaat,
En van het volk bemind. Myn goedheid is gebleken:
Maar 'k ben door schelmsch verraad van myn party bezweken.
| |
Petrus Martyr.
'k Verliet Italiën om Godt getrouw te zyn.
Nam toevlucht tot den Teems, en daar na aan den Ryn.
Beschaafd in wetenschap, bescheiden en geleerd,
En zacht van aardt, wierd ik van Romen zelfs geëerd,
| |
Martinus Bucerus.
'k Kénteken myns gemoeds was myn goedaartigheid.
Ik heb altyd geloofd, en yverig verbreidt,
Dat de eed'le waarheid met haar ziels bekoorlykheden,
Meer dan gestrengheid weet de harten te overreden.
| |
| |
| |
Ridley,
bisschop van Londen.
Ik was by Eduard naast Crammer mynen vriend,
Die zich zomtyds van myn gevoelen heeft bediend.
Voeg Latimer by ons, wyl we eensgezind, uit haat
Verbrand zyn om 't geloof, als martelaars van staat.
| |
Johanna Gray, uitgeroepene koningin van Engeland.
Al was myn ligchaam schoon, ik had noch schooner ziel.
De staatzucht van myn huis was de oorzaak dat ik viel:
Heb ik onschuldig om eens anders schuld geleden;
'k Ben van den troon gerust op 't moordschavot getreden.
| |
Maria, koningin van Engeland.
'k Had dol van yver niets dan wraaklust in het hoofd,
Waar door ik van myn ryk een vreeslyk lykvuur maakte.
Filippus, die, hoe wreed, met schrik myn wreedheid laakte,
Heeft my 't slachtoffer, dat my 't dierbaarst was, ontroofd.
| |
| |
| |
Philips de II, koning van Spanje, gemaal van Maria.
Ik heb Maria 't hart uit staatzucht opgedraagen.
De min hadt weinig deel in zulk een huwelyk.
Wy bleven onvernoegd; zy kon my niet behaagen,
En ik behaagde noch veel minder aan haar ryk.
| |
Elizabeth, koningin van Engeland.
'k Had 's vaders woesten aard, noch zusters wreedheid niet,
Wier bloeddorst al te hoog was in den top gesteigerd.
'k Verkreeg door zachtheid een gelukkig ryksgebied,
En eene liefde, die men aan Monarchen weigert.
| |
Nicolaas Bacon, zegelbewaarder.
Ik wierd by Plato, dien vermaarden man, geleken,
Door myn verheeven geest, en schoonen styl van spreeken:
Maar heb ik zulken naam en lof verdiend, zyn pracht.
En ydele overdaad heeft myne ziel veracht.
| |
| |
| |
Parker, aartsbisschop van Kantelberg.
'k Volg de oude Vaders na in myne kerkvoogdy,
En voeg daar weetenschap en ted're zachtheid by.
'k Behield de zuiverheid van 't eerste eenvoudig leven,
Als of de Goudeeuw in my over waar' gebleven.
| |
Robert Dudley, graaf van Leicester.
't Zy ik 't van myn gesternt, verdienste, of lot ontfing,
'k Was by Elizabeth te grooten gunsteling,
Ten prys myns hoogmoeds, laag vernederd door haar macht
Rechtvaerdigt zy haar eer, die te onrecht wierd verdacht.
| |
Maria Stuart, koningin van Schotland.
Daar blonk met held'ren glans van meer dan eene kroon,
In my een keizerryk van zielsbekoorlyk schoon.
Myn doodstraf leere aan elk, dat al die majesteit
Niets in zich zelven is, dan enkel ydelheid.
| |
| |
| |
Lesley, bisschop van Rosse.
'k Was kerkvoogd, afgezant, en ryks historieschryver.
'k Bediende 't vaderland en koning met veel yver.
In al myn levensloop heb ik de plicht betracht
Eens trouwen dienaars, en eens burgers, na myn macht.
| |
Hamilton, graaf van Aran.
Maria trof my 't hart met haar bekoorlykheden.
Niets scheen voor mynen moed te groot in 't ryksbewind:
Maar 't lot heeft ons misgunt in zoeten echt te treden;
Ik was te veel Kalvyns, en zy te Roomsch gezind.
| |
Willem de Eerste, prins van Oranje.
'k Was in 't verdadigen van Nederland getrouw,
En sturf door snood verraad, ter wraak van 't trotse Spanje:
Toen dacht dat huis niet, dat de nazaat van Oranje,
Door Vrankryk 't hoofd te biên, zyn val verhind'ren zou.
| |
| |
| |
Ferdinand van Toledo, hertog van Alva, gouverneur der Nederlanden.
Ik kon my nimmer met onschuldig bloed verzaaden.
'k Was beul van Nederland, der Portugeezen schrik,
Beminnaar van de galg, zo wel als heldendaaden,
En diende een ryksmonarch, bloeddorstiger dan ik.
| |
Francois, hertog van Alençon, minnaar van Elizabeth.
'k Wierd van Elizabeth, en van de lukgodin
Bedrogen beurt om beurt, ten spot van staat en min.
Op hoop dat ik myn ramp te boven komen zou
Bedroog ik Nederland, door 't schenden myner trouw.
| |
Alexander Farneze, hertog van Parma.
'k Heb driewerf 't Fransche heir gelukkig overheerd,
En hadde op Hollands Leeuw misschien getriumfeerd.
Indien Filippus niet, door staatzucht aangedreeven,
My min geloofs dan aan zyn argwaan had gegeeven.
| |
| |
| |
Maurits, prins van Oranje.
Ik vond het vaderland, als ik 't gebied zou voeren,
Naa vaders droeven moord, alom in rep en roeren,
Hy wederhielt den arm van Alva door beleid;
Ik Parmaas krygsvernuft met list en dapperheid.
| |
Robert van Evreux, graaf van Essex.
'k Moest sterven op 't schavot, gehaat, maar meer bemind,
Door eene koningin verwoed en onberaaden.
Of haar beledigde eer zich nu gewroken vind?
Wy zyn door myne spyt en haare bei verraaden.
| |
Walsingham, geheimschryver van Elizabeth,
Gelyk Mecenas zich voor vorst Augustus queet,
Heb ik Elizabeth myn dienst steets opgedraagen.
'k Schepte in rechtvaerdigheid en wysheid groot behaagen,
En heb vernoegd, als hy, den Ridderstaat bekleed.
| |
| |
| |
Jacobus de Eerste, koning van Groot-Brittanje.
'k Kreeg 't Schots en Engels ryk door erfrecht in myn macht:
Maar wierd gestadig van het Parlement veracht.
Te vreedsaam voor een volk belust op oorlogslof,
Wierd ik het Speeltuig van den Spanjaard, en myn hof.
| |
Frederyk, koning van Bohemen.
Hy is gelukkig dien geen staatzucht kan bekooren!
'k Wierd in een heerlyk land als vorst des ryks gebooren;
Bohemen bied my kroon en schepter: 'k vlieg daar heen,
Verlics dat ryk, en myn keurvorstendom meteen.
| |
Elizabeth, koningin van Bohemen.
Als konings kind, en vrouw eens konings, zonder goed,
Volg ik myn Echtgenoot, op wien het noodlot woedt.
'k Vond by myn vader zelf geen bystand in den nood:
Maar Hollands Maagd biedt my haar beurs en zachten schoot.
Einde der vertaalde Byschriften uit het Fransch van Larrey. |
|
Auteursrechtvrij