|
| |
| |
| |
Lofdicht op het eerbeeldvan Laurens Koster.
Door G. van heerstal gebeiteld, en in den Artsenyhof opgerecht binnen Haerlem 1722.
Laurens, de vinder van de kunst
Die alle wysheid doet herleeven,
Hem van den Hemel ingegeeven,
Wordt loflyk, door der Artsen gunst,
In 't Prinsenhof uir steen geklonken,
Om als een prins der kunst te pronken.
Nu ziet's mans Vaderstadt haar wensch
Vervuld, naa schaars driehonderd Jaaren;
Nu ryst de glorie van het Spaaren,
En lacht om d' yd'len waan van Mentsz,
En Guitenbergers adelbrieven;
Dit beeld braveert de Letterdieven.
De Kenmerlandsche Kadmus leeft
In vollen luister, naâ zyn waarde,
Zyn naam vliegt over zee en aarde,
Zo ver de naam van Holland zweeft;
Zo ver de Letterkunst, en boeken
Vol eedle wysheid, zyn te zoeken.
| |
| |
Dat Memsis roeme op zyn Chaldeen,
Of Hermes eere als lettervinder;
De Herulheimer roemt niet minder
Dat in zyn muur een licht verscheen,
Zo heerlyk als by de Assyrieren,
Om 's waerelds wysheid te verçieren.
't Hebreeuws geslacht wil Abraham
Met de eerste lettervinding eeren,
Of tegen de Chaldeen verweeren,
Dat zy uit Seth eerst oorsprongk nam,
En naa den zondvloed in het leeven
Door Noachs voorzorg is gebleven.
Maar zulk een ydle roem is mis:
Het blykt, wyl Godt zyn' wil en wetten
In steene Taf'len zelf wou zetten,
Dat deeze vinding Godtlyk is,
Om zynen wil elk te openbaaren,
Tot 't eind der eeuwen en der jaaren.
Dus was het ook des Hemels gunst,
Vol goedheid, liefde en welbehaagen,
Om ons in deeze laater dagen
Te zegenen met Kosters kunst,
Die duizend zielen zou verlichten,
En met het woord des Bybels stichten.
| |
| |
Hoe menig schoone Letterschat
Is door den roest des tyds verslonden:
Die waar' deez' kunst eer uitgevonden,
De waereld nog behouden had!
Geleerdheid zou zich nu nog streelen
Met veele aêloude boekjuweelen.
Het deftig werk van Livius,
Historischryver van oud Romen,
Vertoonde mooglyk zich volkomen,
En 't overschot van Tacitus,
Het puik van alle Roomsche pennen,
Deed elk 't vervolg der zaaken kennen.
Helaas! verslindend krygsgeweld
Der Gotten, Hunnen en Wandaalen!
Brandstichters in de Letterzaalen,
Uw drieste domheid hield het veld!
't Barbaarisch leger koelt zyn driften
Aan tempels, kunst, en eedle schriften.
De Christen bergt het dierbaarst boek,
Door s Hemels hulp, in donk're holen.
't Romeinsche Wetboek legt verscholen.
De Wysbegeerte maakt zich t' zoek.
Staatkunde, kunst van redeneeren,
Noch deugd kan 's krygsmans woede keeren,
| |
| |
Apols geneeskunst volgt dat spoor.
Minerf ziet school op school vervallen,
Die Attila misbruikt tot stallen.
De Noordsche Leeuw heeft geen gehoor.
Het kunstpençeel, of 's Dichters reden,
Behoudt, als eer, geen ryke steden.
En schoon het woedend Noordsche zwaerd
Waardoor ontelb're helden vielen,
Vermoeijd van steden te vernielen,
In 't eind een weinig is bedaard;
De kunst ontbrak nog veele jaaren
Om haar beminnaars te vergaâren.
De Geestlykheid wierd wel hersteld:
Maar 't bygeloof ten troon verheven.
De waare wysheid bleef verdreven.
De onweetendheid behield het veld.
Men paaijde 't volk met beuzelingen,
Om nooit tot zaaken in te dringen.
's Lands Ov'righeid gebruikte een Klerk
Om alle wetten voor te leezen,
Wie dit weêrstond had fluks te vreezen
Den ban en vloek van zulk een' kerk,
Die 't volk door schyndeugd kon verblinden,
En 't al wil binden en ontbinden.
| |
| |
ô Droeve! ô naare! ô duist're nacht!
Rampzalig lot van kunst en taalen!
Geleerdheid, die zo lang moest dwaalen,
Wie heeft u 't eerste licht gebracht?
De wysheids fakkel van Athenen
Was in 't Romeinsche puin verdwenen.
Wat was 't een treffelyke schat,
Die in den tyd van twintig jaaren,
Met arbeid, zo veel kon vergaâren
Dat hy slechts twintig werken had:
Nu vind gy, wakk're letterkloeken,
Een eindeloozen schat van boeken.
Nu ziet gy, door des Hemels gunst,
De wysheid op haar troon verheven,
Verstorven' taalen weder leeven,
Het menschdom bloeijen door de kunst,
En van een reeks geleerde mannen
De drieste onweetendheid verbannen.
Wien zyt gy zulk een treflyk licht,
ô Kerk! ô wydberoemde schoolen!
Die de eedle wysheid is bevolen,
Naast Godt, die alles schenkt, verplicht?
't Is Haerlems Kadmus, die volluister
U als een fakkel lichtte in 't duister.
| |
| |
Indien de vrygevochte Staat,
Zyn wydberoemde waterhelden,
Die zich in 't spits des oorlogs stelden,
Een graf uit marmer klinken laat,
Om wakk're mannen aan te spooren
Die tot 's lands glorie zyn gebooren;
Verdient dan de eedle letterheld
Laurens, niet binnen Haerlems muuren
Een beeld dat de eeuwen kan verduuren,
Wyl hy de wysheid heeft hersteld?
Verdient hy by de Batavieren
Dan niet een eerkrans van laurieren?
Niet by den Batavier alleen:
Die eer is gansch Euroop hem schuldig:
Dat dan de Brit en Frank hem huldig,
Itaalje, en Spanje, Zweed en Deen,
Germanje, en waar nu schoolen bloeijen,
Die door zyne eedle vinding groeijen.
Had hy geleefd in Cezars tyd,
Men mogt zyn beeld in goud aanschouwen,
En tot 's mans lof een tempel bouwen,
Zyn eedle Drukkunst toegewyd,
Daar voor stond: hier 's de wysheid veilig,
Beschermd door Haerlems Letterheilig.
| |
| |
Doch zwygt'vry uit ondankbaarheid,
En veinst geleerde vreemdelingen.
Maar, Haerlem, laat u nooit ontwringen
Een glorie die uw' naam verbreidt.
De glimp van Mentz zal nu bezwyken.
Bescherm dit beeld; uw Trouw Moet Blyken.
Uitgesproken in de Kamer van 't Kunstgenootschap, den 1 Janu: 1723. |
|
Auteursrechtvrij