Militair woordenboek

[p. VII]

Voorrede.

Het werk dat wij aan het Nederlandsche publiek aanbieden is eene omwerking van de jongste lettervrucht van den ook bij ons reeds gunstig bekenden Duitschen militairen schrijver W. Rüstow. Het doel, waarmede hij zijn Militärisches Handwörterbuch het licht deed zien, wordt door hem met de volgende bewoordingen bekend gemaakt. ‘Wanneer na verloop van tijd de stof eener wetenschap aanmerkelijk aangroeit, dan wordt natuurlijkerwijze de belangstelling van alle beoefenaren dier wetenschap verdeeld; ieder van hen houdt zich met een of met meerdere bijzondere vakken bezig, waarin hij eene volkomenheid zoekt te bereiken, welke hij bij het verdeelen zijner opmerkzaamheid over den geheelen omvang der wetenschap moeijelijk zoude kunnen erlangen. Wij kunnen deze verschijning meer dan vroeger, thans ook op het gebied der krijgswetenschap opmerken. En toch kan men niets afzonderlijk uit het naauwe verband rukken, zonder dat voor een ieder de noodzakelijkheid bestaat, ten minste in algemeene trekken, met datgene bekend te geraken, waarvoor hij geene bijzondere belangstelling koestert. Deze behoefte kan naar de algemeene meening, het best vervuld worden door zoo genaamde encyclopedieën of woordenboeken over de bedoelde wetenschap, en zulk een woordenboek is ook het hier aangekondigde werk. Ten einde niet in lastige en wijdloopige herhalingen te vervallen, heeft de schrijver de hoofdartikelen uitvoerig behandeld en voor de artikelen welke daarmede in verband staan, meestal slechts met een paar woorden op die hoofdartikelen verwezen.’ De vertaler heeft gemeend de buiten-

[p. VIII]

dien zeer oppervlakkige biographische schetsen en de opgaven van veldslagen en belegeringen, achterwege te kunnen laten, daar men deze toch zelden in een werk als het hier behandelde, zal zoeken, ten minste wil men eene eenigzins bevredigende oplossing krijgen. Daarentegen heeft hij gemeend, bij de geschiedkundige aanteekeningen omtrent de ontwikkeling der krijgskunde ook datgene, wat meer bijzonder ons vaderland betreft, te moeten voegen, en in het algemeen overal, voornamelijk van het standpunt als Nederlander te moeten uitgaan, zoodat het geheel meer den naam van omwerking dan dien van vertaling zal verdienen.

Met de voorgaande woorden, gaven wij ruim een jaar geleden onze proef-aflevering in het licht. Wij zijn nu aan het einde van het eerste deel gekomen, in weerwil van de moeijelijkheden van allerlei aard, die de uitgave vertraagden, en wier overwinning wij vooral aan de tegenwoordige inteekenaars te danken hebben. Aan degenen, die ons in eenig opzigt behulpzaam waren, vooral aan den Wel-Ed. Gestrengen Heer Delprat, kapitein der artillerie, betuigen wij onzen welgemeenden dank.

Gedurende het bewerken van dit deel is ons meermalen de dringende behoefte aan een Nederlandsch technisch militair woordenboek gebleken. Gaandeweg hebben wij de termen, die wij veelal met groote moeite vonden, opgeteekend en ons voornemen is dan ook onmiddelijk na de uitgave van het tweede deel een supplement in het licht te geven, waarin de technische termen uit dit werk met hunne vertaling in het Fransch, Hoogduitsch en Engelsch zullen voorkomen.

's Hage, 21 Maart 1861.

LANDOLT.