(boeventaal). Misschien moeten we ook aan het Middelnederlandse schoren denken, de gebruikelijke vorm van het hedendaagse scheuren, met als betekenissen: toetakelen, in stukken scheuren. Uit elkaar gescheurd door vier paarden, maar daar hebben we riete voor. Gesop kan ondergedompeld zijn. Soppe betekent in het Limburgs ook: door water (naetsigheid) of modder lopen. Wat verder opvalt is dat deze uitdrukkingen, ongeacht hun herkomst en betekenis, altijd slaan, aframmelen betekenen. Andere handelingen die danig pijn doen, kunnen niet op deze manier gebruikt worden. Onmogelijk is: hae kreeg ze gesjtaoke, gesjneje, gebrandj, gesjtamp, gesjaote. Dat maakt een verklaring extra moeilijk, hoewel: ik keer terug naar die näöj. Werden die op een gegeven moment te grof gevonden en vervangen door ze? Ik aarzel, maar verwerp het idee niet.
Laatste vraag: waarom is hae kreeg ze gesjlage of gehouwd (houwe is slaan, vergelijk houwdegen) vrijwel onmogelijk? Het klinkt alsof iemand pas Limburgs geleerd heeft, en een verkeerde toepassing maakt.
Het zal wel overbodig zijn op te merken dat je aardige behandelingen niet op deze manier uit kunt drukken. Hae kreeg ze geaaid zal elke Limburger opvatten als: een pak slaag. Ook: det
Idiomaticum
Als een Limburger vertelt dat iemand een pak slaag kreeg, en hij is ietwat opgewonden, zal hij al gauw zeggen: dae kreeg mich toch ei pak preugel. Dat mich is hier een gevoelswoord, om de toehoorder duidelijk te maken dat de spreker het allemaal van nabij meemaakte.
Zo klinkt mij niet onmogelijk in de oren: dae kreeg ze mich dao óngenadig gesjoerd, en dan zijn we bij het diepste Limburgs. Dit geheimzinnige ze is nog nooit beschreven, bestudeerd, verzameld. En met verzameld bedoel ik: ik kan geen boek kopen waarin al deze typisch Limburgse eigenheden bij elkaar staan. Zoiets moet er komen. Ik noem dit een idiomaticum. In het laatste deel ga ik daar nader op in.
Auteursrechtelijk beschermd