Letterbak. Moeles van de sjalevaeger

Maastricht Drents dronken

Tussen haakjes: in Drente is de uitdrukking zo dronken als Maastricht in zwang. Heel duister. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn (hoor ik aldaar) dat Drentse koejongens veur häöre nómmer (dienstplichtigen dus, uitdrukking uit de tijd dat er nog geloot moest worden voor de militaire dienst) in Maastricht verwacht werden, als ze tenminste bij de zandhazen (infanterie) ingedeeld waren. Hebben ze daar meer dronken mensen gezien dan in het land van Bartje? Of dronken ze daar voor het eerst stevig?

Ik vrees dat dat niet meer te beantwoorden is, de uitdrukking is ook verre van mooi, en zal wel opgesloten blijven in het Drents Woordenboek.

[p. 58]

Als je moest loten om wel of niet in militaire dienst te moeten, heette je een loteling. Mooi verdwenen woord. Zo'n loteling en zeker de zjweitser, dat waren soms nog sjeutelinge: opgeschoten jongens. Krachtig woord, dat natuurlijk met opschieten en met scheut te maken heeft. Het WNT heeft in West-Vlaanderen opscheute aangetroffen (zelfde betekenis), en in Gelderland en Overijssel opscheuteling. Ik ken het woord vooral voor kleine varkens: als die drie, vier maanden oud waren, heetten ze sjeuteling. Volgens het woordenboek van Roermond zou het Nederlandse woord schraam zijn: gesneden, nog niet volwassen varken. Och.