Mijn leven

Mej. Elize Baart.
Brussel 10 Nov. 76.

.........................

Kan Marie niet naar Indië gaan als gouvernante? nu? zoo gauw mogelijk? vóór dat ze zich dood gewerkt zal hebben voor dat ellendige examen? Met haar ééne akte kan ze immers ook terecht in Indië? En waarom zou ze niet even gelukkig kunnen zijn als gouvernante in een familie, als als schooljufvrouw in een schoolgebouw dat aan een bijenkorf doet denken?

De menschen zijn in Indië zoo slecht niet als hier; dáár wordt een gouvernante beschouwd als een persoon en behandeld als een lid van de familie, zij is een dame, en ze is een nuttige hulp in den kring die haar waardeert. Bij ons te lande ken ik geen

[p. 240]

gouvernantes, daar zijn ze geëxamineerde dienstboden, anders niet, huurlingen, die versmaad worden, omdat ze noch in de salon, noch in de keuken te huis behooren en in de kinderkamer slechts geduld worden door de ‘lieve kleinen’ die nooit leerden ‘de jufvrouw’ als een meerdere te beschouwen.

Bij zoo'n amphibie-existentie moet zij dus 't leven van een gouvernante in Indië niet afmeten! Laat zij aan *** schrijven om haar een goede betrekking te bezorgen, en laat ze geen angst hebben voor ‘niet knap genoeg’; men verlangt in Indië niet meer dan in Holland, en men geeft er niet om examen-gebluf.

.........................

Dat Korteweg allen en alles tegen zich zou krijgen, wist ik wel. Daarom had ik hem geraden zijn correspondentie met zijn chefs niet te publiceeren; enfin, c'est fait, n'en parlons plus!

Nu zijt gij aan de beurt; pas op! Jij kunt je met je lezingen nog staande houden, maar je kunt ook door je lezingen te gronde gaan.

WEES LIEF!

Dit heb ik je altijd gezegd. Jij hebt geen verleden vol strijd en teleurstellingen, dat je 't recht zou kunnen geven, in de mensch-heid een vijandin te zien; integendeel, jou eigen optreden, je hollend klimmen van trap tot trap, je vliegend stijgen van succès tot succès zouden je woorden tot leugens maken! Jij moogt niet aanklagen, daar heb je 't recht niet toe, dat zou

ondankbaar

zijn! Jij bent genoodzaakt lief te zijn; je bezit geen andere kracht, geen ander wapen, geen ander redmiddel, zou ik nu haast zeggen.

Verleden week schreef je me: ‘Als Korteweg landverrader werd, werd ik landverraderes!’

Ik niet.

Als ik 't ongeluk had een ellendeling lief te hebben, zou ik er voor bedanken te vallen door zijn laagheid; integendeel, ik zou grooter worden naar gelang hij zinken zou; en ik zou worstelen voor twee, tot dat ik getriomfeerd zou hebben èn voor hèm èn voor mij.

Neem me niet kwalijk, maar ik vind dat je blond begint te worden!

Korteweg heeft zelf, publiek in de couranten, geschimpt op 't volgen van de vrouwen’, en jij zoudt....

Neen, pal moet je staan, voor twee, voor tien, voor duizend als 't noodig is. Volhouden is kracht, vergeet dat nooit!

Jij bent actrice, blijf dat, en streef naar volmaking¹ in dat vak alleen.

De strijd van Korteweg is de zijne, niet de jouwe, op zijn

1 Ik hoop dat ook mijn vriend Publiek dezen raad begrijpen zal. Ik verlang niet van Jufv. Baart dat zij schijnen zal wat zij niet is, maar dat zij er naar trachten zal geheel te worden wat zij schijnen wil.

[p. 241]

terrein kan hij alleen zich bewegen, jij glijdt er op uit; hij zou immers ook niet voor Hanna kunnen spelen! Jullie moet elkander trachten te steunen, niet door gelijkheid maar door verschil. Wat hij verspeelt, moet jij terug winnen, en wat jij verliest, moet hij weer aanvullen. Ga jullie nu werken, hij als Lize en jij als Korteweg, dan begrijp je toch wel dat je elkander verzwakt tot dat je samen uitgeput neerploft.

Jij moet door je lezing-tournée de menschen winnen, die hij door zijn brochuretje tegen zich heeft gekregen: jij moet sprekend VRIENDEN maken van dezelfde menschen, die hij schrijvend tot VIJANDEN heeft gemaakt. In één woord: je moet actrice zijn; actrice in je eigen belang; actrice in zijn belang; actrice in 't belang van elke zaak die je voorstaat.

Toen mij eens gezegd werd: ‘Je zult van avond mijnheer *** ontmoeten, die woedend tegen je is!’ antwoordde ik lachend: ‘Dan zal mijnheer *** mij van avond ten huwelijk vragen voor zijn straf!’ En vóór dat de klok elf sloeg, had mijnheer *** zijn déclaratie gedaan!¹

Zóó moet je actrice wezen als je iets in de wereld wilt uitrichten! 't Is niet genoeg een rolletje te vervullen in een stukje op de planken, neen, je moet een groote rol vervullen, de grootste die je vinden kunt, en die moet je volhouden, je leven lang, op 't grootste tooneel der wereld.

Je moet willen en wat je gewild hebt, daar moet je met al je talent voor akteeren, totdat je je doel bereikt zult hebben. Ook willen en volhouden zijn maar gewoonten, gewoonten die akteeren leeren!

1 Vriend Publiek, verdenk mij niet van coguetterie alsjeblieft, ik bèn niet koket, maar ik was hier een les schuldig aan een van de heeren der schepping en ik heb met hem afgerekend zoo als een dame afrekenen moet!

Brussel, 14 Nov.

Lize lief, zoo even heb ik je stukje verzonden. Brava! Brava!

Wat ik er in doorgeschrapt heb kan je toch laten staan als je wilt, maar ik vind: ‘Wacht je voor te veel!’ Je moet de dingen niet noemen, maar aanwijzen, dit heb je flink gedaan, brava! - Laat de rest aan Korteweg over.

Weet je nog hoe je in nood zat, te Breda, over de opdracht-questie? - Nog geen jaar geleden was 't werk van Korteweg je te kras om er de opdracht van aan te nemen, en nu was je eerste stukje nog naakter dan het zijne was, waarvan je toen de opdracht weigerde!

En 't Publiek dat het zelfde blijft!!!!!

Enfin, dit laatste stukje is goed, dat het eerste in vrede ruste!

Bewonder Korteweg zoo veel je wilt, stel hem boven allen, maar blijf Elize Baart, vooral voor 't Publiek, dat vooreerst genoeg heeft aan zijn sexueele-verhouding-débatten, en jou mooier

[p. 242]

vindt in je eigen kleeren, dan in de zijne! En mooi moet je zijn, Actrice! Mooi en lief, anders vervul je slecht je groote rol!

Addio, duizend groeten

t. à t.

Mina.

P.S. Over een paar dagen schrijf ik Lucie, ik had het nu willen doen, maar ben genoodzaakt uit te gaan voor... suiker!