|
| |
| |
| |
J. Kruls Amsteldamsche Vryagie.
Eerste Handelingh. Eerste uyt-komst.
HEughelijcke Lentens-tijdt,
Die de soete Rey verblijdt:
Rey der Herders, die de Min
Met so menigh Veldt-Goddin
Met haer wel-vernoeghde Rey:
Phoebum, Venus, met haer Zoon.
En Cupido, Godt der Goon.
Godt der Goden, blinde Wight,
Die met uwe Minne-schight
Vyerigh menigh hert ontsteeckt,
Als 't geknopte Loof wt-breeckt.
Als de Telghen groen van blaan
Aen de soete Linde staen:
Lockt het pluym-gediert tot hem
Met een heughelijcke stem
Van de eene Tack op d'aer
Zijn gewenschte wederpaer
(met een nieuw ontsteecken lust)
Minne-kuertjes, dertel blust.
't Tortel-duyfje (dat in't Woudt
By sijn wedergaedje houdt)
Comt sijn lieve lusjes nae
Maer Leanders hert alleen
Knaeght voor lust met droef gheween.
Yder sijn partuur geniet,
Maer Leander veel verdriet.
Silver-beeckjes, die hier stroomt
Onder 't spraeckeloos geboomt
| |
| |
Klaegh ick met een soet gheluyt
Al mijn hert vrypositgh uyt.
D'oorsaeck van mijn droef gheween
Heb ick nu drie Iaer gheleen.
Drie Iaer sijn 't dat minne-vlam
Eerstmael in mijn boesem quam.
Als ick na mijn lust en wens
Eerstmael sagh mijn Emmerens,
Daght ick: Hemel! God Jupijn!
Dit moet een Goddinne sijn,
Als zy eerstmael op mijn sagh
Met een lonckend' soet gelach,
Neffens dien nogh so veel meer:
Sloegh haer ooghjes op en neer;
't Scheen dat yder winckje wou
Segghen van dees schoone Vrou:
't Schijnt Leander mijn niet ken,
Nogh niet weet wie dat ick ben.
Still'tjes trad zy aen een zy;
't Wesen riep: Ey! comt by my:
Comt Leander, sit wat neer,
En veel soete dinghen meer.
Emmerens, Princesse Vrou:
Agh! hoe dickmaels denck ick nou
Om te hebben, 't gheen ick had
Schoone Zon, die door het light
Van de stralen uw's gesight
Bralden als een Zonne-schijn
Uwe lonckjes, agh! op mijn.
Agh! wat vreughd mijn Ziel ontfingh
Als ick met u buyten gingh,
Aghter 't Beeckje, door het Land,
Vast gestrengelt hand aen hand.
Neffens dat geselschap meer
Toonden ghy my d'hooghste Eer;
De Zon van uwe gunst alleen
Op mijn koude boesem scheen.
| |
| |
Kusjes menigh in 't ghetal
Steel ick als ick sulcx doe?
Neen ick Nimph: ghy liet het toe.
Danck zy u Hooghe Goon voor u vergunde wens:
Dat ick het Zonnen-light sie van mijn Emmerens,
De Adamant mijn's Ziels, de Vroed-vrou van mijn leven,
In wiens maght dat het staet haer trouwe slaef te geven
Het leven, of de dood. Princesse sijt gegroet:
Ick danck de Goon voor 't luck dat ghy mijn hier ontmoet
Dus eensaem in het Wout, in't diepste van't Bosschagie:
Daer ick mijn hertje soeck t'ontlasten van quellagie.
O soete vyandin! die uyt de strafheyd sproot,
Die in u by-sijn ick om 't af-sijn we'er genoot.
Leander met bewijs van uwe eyghen reden,
Werdt ghy, dor wil uw's selfs met quelling aengestreden
De strafheyd, die ghy u van mijn waent te geschien
Sult ghy seer klaerelijck in redens-spieghel sien.
Ist dat ghy u verstand na redens-wet wilt voeghen:
Bevinden sult u straf te spruyten wt misnoeghen,
Die ghy u selven doet. Denckt dat een Maeght betaemt
Te cieren haer gemoedt met Eerelijcke schaemt.
Mijn plight stelt mijn een Wet. Om die Wet niet te breecken
En staet het my niet vry hier breeder van te spreecken.
Ick sie Emilia daer, Camillis, en Cireen
Al herwaerts door het Bosch met meer geselschap treen:
Vrolijck en wel gemoed, met zoet gezangh en spel.
Het heughelijck geluyt behaeght mijn hart seer wel.
| |
| |
Al het gheselschap van Jonghmans ende Dochters t'samen ghepaert:
Camillis met Emilia, Sirenus met Peternel, Fabricio met Iacamijn, Cipriaen met Celestina, Alerdus met Lesbia. Dionisius met Helena: zinghen onder 't ghespel dit na-volghende Liedtje. Ondertusschen dalen Venus en Cupido uyt den Hemel.
| |
Stemme:
Verdwaelde Coninghinne.
BAtaefse Veldt-Goddinne 'om wien ick met geklagh
En vrughtelose Minne' verslijt so mennigen dagh.
Ey! Herder swijght: Mijn aenschijn krijght
Een bloosje, door u boerte;
Mijn hert ontsteeckt (door 't gheen ghy spreeckt)
Mijn zieltje met ontroerte.
Hoe keunen u gedachjes,, vermoeden sulcks op mijn:
Dat ick in Minneklaghjes,, beveynst en vals soud' sijn?
't En waer niet vreemt,, want men verneemt
't Is maer in schijn,, dat ghy aen mijn
Om weder-min comt vraghen.
Wanneer hebt ghy't bevonden,, verwaende Herderin:
Dat ick tot eenigher stonde,, geveynst heb in mijn Min?
Kijckt na mijn Vee,, Mijn Geytjes mee
Die om haer Herder treuren.
So Herder ghy,, niet spot met my:
Sal u mijn troost gebeuren.
So laet my dan de tipjes (die 't hert hebben ghewond)
Van u corale Lipjes,, bedrucken met mijn mond.
Saght Herder hout,, niet al te stout:
Te veel laet 's herten rust niet.
Ick bender veur,, en moeter deur:
Te weynigh boet den lust niet.
Wie soud ghy (door het vleyen,, van u beleefde tongh)
Niet weten te verleyen,, hoe seer haer strafheydt dwongh?
| |
| |
U gheest verweckt,, tot Liefde treckt
Met soete brandt der Minne.
So veynst gheen meer,, boet mijn begheer
VRou Moeder, so ick sie, en na ick ken vermoen:
So (dunckt my) sal ick hier veel pijltjes sijn van doen.
Ey! Moeder-lief, sie daer,, Dien soete snobbelaer
(Met aengename lusjes) Sijn Lief moorden met kusjes.
Ick treed' wat nader by,, Met al mijn Cramery,
Gelijck een Minne-stoker: Met pijlen, boogh, en koker.
Cupido, siet gau toe: let op de lieve lonckjes.
Ontsteeckt met uwe Schight de soete Minne-vonckjes,
Die met een soete vlam op-stijghen wt het hert:
Dat door u soete Schight tot Min gheterght wert.
Vrou Moeder ick sal't doen,, My sonder twijffel spoen.
'k Sal letten op de saecken,, En passen wat te raecken.
Slaet Zeuntje u gesight wat verder heen en weer:
Hier onder desen hoop daer sitter noch al meer.
Houd wacker oogh in't zeyl. Past op u Moeders Wetten.
Cupido blijft ghy hier: Wilt op u stucken letten.
Binnen.
Ick sal (na u behaghen) Vrou Moeder sorge draghen.
Wel Iuffertje mijn oogh: Dat slaen ick op op hoogh,
En sie twee soete roosen,, Op uwe kaeckjes bloosen.
Slaet so beschaemt niet neder,, Voor my u oogjes teder.
Nou, nou. Ey! niet so schuw,, Dit pijltjen is voor uw:
Ken dit u hertje raecken,, Het sal u Minnend' maecken.
Ho! ho! hier is het drock. Hier heb ick werck als vlas.
Dit is de reghte slagh. Hier kom ick wel te pas.
Ick schuyl wat in een hoeck: sien wat ick doen sal kunnen
Als my gelegentheyd bequame tijd wil gunnen.
Tot kortingh van de tijd weet ick niet aengenamer
Als dat men Graefjes bint.
Camillis 't waer bequamer
Na mijn goedt-duncken, en na mijn bot oordeel sleght:
Stem ick tot zoet gezang, en dat men Kransjes vleght.
Wat dunckt u Peternel? Een yder seyd sijn oordeel,
| |
| |
'tGeen meest tot deugde strect, in tijt-korting tot voordeel.
Het gheen Emilia seyd, dat oordeel ick voor mijn,
Is voor de jonge Ieught: wel-doen, en vrolijck sijn.
Seght Iuffrou Iacamijn wat ghy best soud begeeren
Tot tijd-verdrijf, 't geen deught met vrolijcheyd ken leeren.
Ick seg dat een van al met reden iets voorstel:
Daer yder een het sijn met re'en op segghen sel.
Nu Celestina seght wat ghy't bequaemst soud mienen
Tot oeffening des tijds, vreughd, die tot deughd sou dienen.
Mijn's oordeels heb ick tot vermaecking dit bespeurt:
Stelt Goddelijcx iet veur; die't niet raed, pand verbeurt.
Wat oordeelt Lesbia, tot vreughd 't hert te verwecken,
Dat meest met vrolijcheyd tot voordeel soude strecken?
Een yder seyd so veel, dat ick schier niet een beet
Op dese saecke meer in't minst te segghen weet;
Dan doch ick seg het mijn: ick oordeel na gedaghte
't Geen Celestina seyd, dat soud ick oock best aghte.
Wat acht Helena best, tot voordeel van 't gemoet,
En soete tijd-verdrijf, die't hert verheughen doet?
Al soo't geselschap wil, so is het mijn om 't even;
Doch om 't mijn te seggen: laet ons Raedseltjes wt-gheven.
Verschoont mijn (Iuffertjes) dat ick hier by u com.
Soo 't u belieft, ick leg wel mee een koutjen om:
Ick moet al t'samen u een Raedseltje vertoonen;
En die het raden kan, sal'k met dit Kransje kroonen.
Cupido (kleene Wight) comt vanght dit Raedsel an:
Wy sullen eens besien of't iemand raden kan.
Men aght het voor een Schat op Aerd,
't Wert dickwils teghen danck bewaerd;
't Wert met moeyten verkooren,
Met vrolijckheyt verlooren.
Een yder doe sijn best. Nu Iuffertjes begint.
En die't eerst raden ken: dit cierlijck Kransje wint.
Ist niet het Werelds-goedt: dat dickwils na begeert
Moey'lijck verkreghen is, in wellust werd verteert?
Neen, Aerdse schoon Goddin! ghy sijt verr' van't Compas.
Wat segt ghy soete Meyd? Ey lieve! antwoord ras.
| |
| |
Die vraeg is mijn te hoogh: Dat raed ick noyt mijn leven.
Cupido vraeght een aer; 'k wil't mijn om beter geven.
Neen lodderlijcke Nimph, en scheyter so niet uyt;
Ghy sult het licht'lijck raen: denckt maer eens om de Bruyt.
Wel nu, wat seghjer van? en durfjet noch niet waghen?
So moet ick dit al voort gaen aen een ander vraghen.
Wel so daer iemand is die't weet, die seg het mijn:
Tot een verdiende loon sal hem dit Kransje sijn.
En is het niet de Min, die't herte doet ontsteecken,
En tegens danck, door vrees, van weder-liefd' t'ontsmeecken
Dat zy voor schat in't hert des Minnaers werd bewaert
Tot hy in vrolijckheyd met sijn geliefde paert.
Dat comt een lutje by. Wel poeselaghtigh Meysje
Ghy treft het lightelijck. Ey, ey! raed nogh een reysje.
Cupido, 't is genoegh. Ick heb voor 't mijn voldaen.
Het gaet by beurten om. Laet nu een ander raen.
Wat seght ghy eunjer Dier? Ick sie 't wel aen u kaecken
Ghy sult het spijckertje light op sijn hoofje raecken.
Het raden staeck ick mee.
En ick sou oock so segghen.
Ick heb 't vermoghen niet dat Raedsel wt te legghen.
De vraegh is mijn te hoogh,
En so ick antwoord gaf: light ick mijn selfs bedroogh.
Wel soete snobbelaers, 't word wel gheraden als ick in den Haegh com;
En is hier niemandt die 't weet? Soete Meysjes het is de Maeghdom.
Wel hoe! en isser niet een onder al dit soodtje
Die dit Raedseltje ra'en kon, van een onnoosel Goodtje?
Ey! siet hoe lacht dat Dier; dat isser van haer sin.
Hoe kijckt die Snobbelaer, en lonckt op sijn Goddin.
Ick sie daer lodderlijck twee lieve ooghjes wencken:
Ick sou dat soete Dier wel light een pijltje schencken.
Nu moet ick op de bien: mijn uurtje dat is om.
Houd het te goed aen mijn, tot dat ick weder com.
| |
| |
De tijd eyscht mijn vertreck. 't Geselschap zy gegroet.
Voor u beleefde wensch ick u bedancken moet.
Iuffrou dus haestigh voort?
Dus is het billijck dat wy weder gaen te samen.
Binnen.
Ick houd' mijn by den hoop. Ick volghe achter an,
Tot dat ick tijd en stond bequaem'lijck treffen kan.
HA! heughelijcke Zon, die met u blye stralen
Comt door dit Lommer-Bos, tot op de Beemden dalen.
De aengenaeme komst van vrolijcke Auroor
Haer klaere Fackel spreydt de Telghen door en door.
De rijcke Phoebus comt sijn straelen neder-schieten,
En met de ochtend-dauw het frisse Loof begieten;
Waer onder't purpur kleur van't bloosend' roosje duyckt,
En door u soete geur haer bladertjes ontluyckt,
Haer knopjes open doet, verspreyt de soete blaeden,
Beperrelt en geciert, met koele douw belaede,
Die't sluymer slaep'righ oogh des rijcken Landmans weckt
In't kriecken vanden dagh met vreught te landwaert treckt;
Wiens daeghsche arbeyd is Land-spitten, zaeyen, ploeghen,
De naght is hem tot rust, tot rijckdom het vernoeghen.
Ha! onbekommert hert, dat in sijn staet so leeft,
Daer hy in soberheydt vernoeghde rijckdom heeft.
Met wat een soet geswerm de schoon gepluymde Dieren
Al queelende door't Bosch singhen en tierelieren,
Dat d'aengename klanck van't vrolijcke gemoet
Den Hemel, en de Goon met goeden morghen groet.
Danckbaerder God den Heer haer danckbaerheyd besteden
Als die geschapen is met goedt vernuft en reden.
Ha! danckbaer Creatuer: u Lof mijn hert verheert,
En 't redelijck vernuft van het onreed'lijck leert.
Ha! Heerscher, God van al, en Commandeur hier boven,
Wie sal u mogentheydt niet danckbaerlijcke loven.
Wie prijst u wijsheyd niet, en geeft u goetheydt Eer
Die dit geschapen siet, met duysent dinghen meer?
Wat hert trect door't gesigt geen vreugt als men anschouwe
| |
| |
In dese soete tijd, de vrolijcke Lantsdouwe
Het Klaver-rijcke gras, de Beemden vol geboomt,
Daer't silvere Kristael van water-beeckjes stroomt,
En vliedt door heuvel, en dal, door bergh, en door valleye,
Daer het gevlockte Vee sigh graesende gaet weye.
Wat ziel verheught haer niet, als d'ooghen schouwen aen
De schoone Bloemen die daer in de Beemden staen?
Wat herte vindt hier niet bequaemheyd, na behaghen,
Om van sijn trouwe Min vrypostelijck te claghen?
Ziel-boeyster, Moorderes, Pijn-banck van mijn verdriet.
Agh! sprakeloos geboomt: beklapt mijn reden niet.
Iets moet ick u Lommer vraghen,
Mits dat ghy siet alle daghen
Wat hier in dit Bosch geschiet:
Tuyght, o stomme Water-beecken,
Lieve Lommer gheeft een teecken
Of zy Liefde draeght of niet,
Laet u teere lootjes buyghen,
Door de koele winden tuyghen
Met het ruysschen van de blaen:
Sullen nimmer hare lonckjes
(Door de soete Minne-vonckjes)
Steecken hart en sinnen aen.
Sal zy nimmer met de Booghjes
Van haer tintelende ooghjes
Schieten in mijn heete borst?
Sal zy noyt mijn Min gevoelen,
En mijn heete brand verkoelen
Met de voght daer 't hert na dorst?
Voght, die op de roode tipjes
Van u suycker-soete lipjes
Als den Heunigh-dauw verspreyt.
Sal ick nimmermeer de Roosen
(Die daer op u Kaeckjens bloosen)
Plucken, na mijn sinn'lijckheyt?
Sal ick nimmermeer de lusjes
Boeten met de soete kusjes?
| |
| |
Sult ghy altijd mijn ontrucken?
Uwe lipjes nimmer drucken,
Drucken nimmer aen de mijn?
Sal ick de gekrulde vlockjes,
En goudgeele haire lockjes
Nimmer streelen met mijn hand?
Sullen dan de voghte tipjes
Van u dight beslooten lipjes
Nimmer blussen Minne-brand?
Daer comt Camillis aen. Ick oordeel (wt het wesen)
Dat sijn gedaghten sijn bekommert met veel vreesen.
Ick gae hem spreecken aen: om vraghen wat hem schort
Dat hem dus wterlijck (so 't schijnt) tot treuren port.
Camillis, vrundschaps-plight gebied my u te groeten.
Ick aght het groot geluck dat ghy my comt ontmoeten.
Daer is gheen meerder troost ter Wereld, vrund, dunct mijn:
Als 't hert bedroeft is, by een trouwe vrund te sijn;
Te lossen wat sijn last, door een vrypostigh klaghen,
Die een getrouwe vriend sijn vrund willigh helpt draghen.
Fabricio, de wond haeckt na de Medecijn:
En eveleens (mijn vrund) gaet het nu met de mijn.
De oorsaeck van mijn vreughd, is d'oorsaeck van mijn vrese;
En die mijn heeft gewond, die moet mijn weer genese.
De saeck die loopt so vreemt, dat ick niet oord'len ken
Fabricio (mijn vrund) of ick Camillis ben.
Ick werd geterght, getrotst, gedwongen met veel plaghen
Willigh tot slaverny van eyghen wel-behaghen.
't Behagen is mijn quel; mijn quelling is mijn vreughd;
Mijn vreughd is mijn verdriet. 't Verdriet u frisse Ieughd,
Wreede Emilia: Schat-kist van mijn gedaghten,
Spring-ader mijn's verdriet, Fonteyne van mijn klaghten.
Fabricio, eylaes! dit hert dobbert in wee
Gelijck een roerloos schip in't midden van de Zee,
Door 't bulderend' gedruys van stormen, en van baren,
Moet op de hoop van God, en Gods genade varen.
So gaet het nu met mijn: die in een woeste plas
(Van alle hoop berooft) swerreft sonder Compas
In een bedruckte Zee van plaghen en ellenden.
| |
| |
't Roer leyd na lager wal, het schip en wil niet wenden.
Waer dat ick mijn gesight na Baeck of Haven slae,
't Gesight dat mist de Baeck van mijn Emilia.
De Haven van haer jonst en can ick niet bekomen:
Daer loopen voor mijn boegh te snel vloeyende stroomen
Van af-keer, weyg'ringh wreed, die zy wt haer gemoet
(Voor mijn getrouwe dienst) met kraght wt-blasen doet.
Camillis, vrund, bedaert de woestheyd van u sinnen:
Laet reden tijds-verloop u passy overwinnen.
Denckt dat een moedigh hert, gewapend tot den strijd
So langh geduldelijck de trots sijn's vyands lijd
Tot hy bequame kans sijn vyand siet te wreecken,
Of dat gelegentheyd veroorsaeckt wraeck te breecken.
Ey! moedight u met troost: de hoop neemt tot een Schild.
Een stadigh lagher (seyd het Spreeck-woord) vangt het Wild.
Wie aenstaet, die verkrijght.
Ghy spreeckt als onbedreven.
't Valt swaer te troosten sigh, light and'ren troost te geven.
Fabricio laet ons gaen: 'k sal aen u reden leeren
Tot dat Fortuna sal mijn quade kans weer keeren.
Camillis, 't is u best: houd hoop, en leeft na reen.
Ziet wat u 't luck verleent. Stelt u door hoop te vreen.
WAnneer Auroor onlangs haer Zalen had ontslooten,
Het gantsche Aerdrijck was met voghtigheyd begooten.
Als 't kriecken van den dagh my dwong na 't Bosch te gaen
Heb ick de soete Beeck vermengt met brack getraen.
Agh! die een groot berou deed' stralen in de vlieten
Des kristalijne Bron; en wt mijn ooghen giete
D'hers-toghten van de Min, keurs-wil niet wilde doen,
En lievers Wille-keur met wederliefde voen.
Ziels-quelling knaegt met smert de wreetheyt van mijn vlagen
Die wil na wet voor-hield, door't waen-wijs zot behagen,
Dat domme achterdocht bedeckte met een schijn,
Waer dat ick in der daed nu om bedroeft moet sijn.
Als keur, Liefds-wil gebood sijn dienst te toonen vaerdigh
Doen achten ick de dienst geen loon van weer-min waerdigh
| |
| |
Doe Liefds-lust aen-gheboon, mijn weder-min versoght,
Doen heb ick Liefds-waerdy, keurs-wetten niet volbroght.
Doe ziels-toght sinn'lijckheyd tot Liefden heeft ghedreven,
Be-yvert door de Min, heeft my 't verstand begheven
Dat ick met af-keers-dwangh my dreuts en spijtigh hiel
Die mijn verkooren had als voor sijn tweede ziel,
En offerde mijn op sijn ongeveynsde pijnen,
En liefd', die niet wel over een quam met de mijne.
In't by-sijn had ick noyt Mins-kraght so groot gedoght
Als ick nu wel, eylaes! in't af-sijn heb versoght.
Berou mijn klaghen doet voor't Altaer van de Minne
Dat ick so reuckeloos volghden de Wet mijn's sinne:
En hield Camillis sleght van af-komst, en van staet.
't Is waer, ick had gelijck: het is so in der daet.
Maer stelt nu weer sijn deughd en vromigheyd hier teghen,
Ick sal bevinden dat het swaerste meest sal weghen.
Wat baet de ydelheyd van Werelds Eer en lof?
De schijn-lust valsch bedeckt van't wispeltuurigh Hof?
Hoe aengenaem zy bralt in glory overvloedigh:
Staet-sugt gebiet haer wens, en maect het hert swaermoedig,
Liefds-prickel, Minne-lust, 't kies-keurigh oogh an-raet,
'tGedagt na-jaegt met vlijt 'tgeen 't eertijts heeft versmaet:
U aen-geboden gunst, o moedigh Held der Helden,
Die ghy op 't Altaer van mijn wil vrywilligh stelden.
Mijn dreutse weygering, met een waen-wijse straf,
Sloegh (door begeerlijckheyd) mijn eyghen wel-vaert af:
Niet wetend' wat ick deed', bedroghen door vals oordeel,
't Geen my het minste scheen, strect tot het meeste voordeel:
Dat's liefd', vermengt met trou, en trou gegrond op deught;
Dit is de roem, de praght, het cieraet uwes Ieught,
Ziel-roover, die de strick mijn's Maeghdelijcke sinnen
Getrocken hebt in't net van u beleefde Minne.
Cupido gheeft mijn raed. Wat dient my best gedaen
Waer meed ick mijn berou gheef trouw'lijck te verstaen?
Bequamer weet ick niet: als dese teere Leden
Onder een ander schijn van kleeding te bekleeden:
Hem vraghen of hy niet Liefd' draeght tot een Iuffrou
Die ick in sijn by-sijn Emilia noemen sou.
| |
| |
Bevond ick dat sijn Liefd' standtvastigh waer gebleven,
So sal ick hem terstond mijn hert te kennen gheven.
Aensiende dan mijn trou, sal sijn verlieft gemoet
Voor trouheyd nemen aen 't gheen trouwe liefde doet.
DE heughelijcke Dieren,, die door de telghjes swieren,
En met een soet gefluyt,, van minnelijck geluyt,
En tierelirend tocken,, haer weder-gaedje locken:
't Een hippeld 't ander naer,, van d'eene tack op d'aer,
En met een soet krioelen,, in't eynd haer lusjes koelen.
't Gaet so den Minnaer mee: al wat geliefjes spreecken
Dat loopt in't eynde wt op minnelijcke treecken.
Wanneer sult ghy Princes de wreedheyd van u sinne
Verhuysen wt u hert, en planten daer mijn Minne?
Wanneer sal u gemoed medooghen door de smert
Die ick twee Iaeren heb gedraghen in mijn hert?
Wanneer, Goddin, wanneer sal ick van u verkrijghen
De Goddelijcke lust, die 't Eerbaer hert moet swijghen?
Hoe langh sal dese ziel (vol duldeloose pijn)
Van uwe ziel, Goddin, nogh af-gescheyden sijn.
Sirenus staeckt u klaght, vernoeght u selfs door reden:
Ghy weet hoe menighmael dat ick u heb gebeden
Liefds-keur te boeyen vast, so ghy van uwe pijn
Ontslaghen wesen wilt, laet u gebeden sijn,
Dwingt liefds-togt door verstant: ghy sult terstond betraghte
Dat Liefde niet en sal bewoonen mijn gedaghte.
Dus vrughtelos ghy klaeght:
Mits 't Minnen my mis-haeght.
Veel eer sal ick gelooven,, dat Iupijn sal berooven
Het Goddelijck cieraet,, dat aen den Hemel staet:
Eer ghy (o schoon Goddinne!) sult leven sonder Minne.
Dus waerde Ziels-vooghdes, laet eens u veynsen staen,
En neemt de diensten van u trouwe Dienaer aen.
Laet eens een Minne-vonck u koude borst ontsteecken,
En met een soete vlam wt uwen boesem breecken.
Laet u bevrosen hert ontdooyen door mijn klaght
Gesprooten uyt mijn trou; die u liefd waerdigh aght.
| |
| |
Trou die door Liefden is so hoogh (Goddin) geresen
Dat ghy Lief, of de dood, my moet tot hulpe wesen.
En ist dat ghy my jond te sterven (Lief) de doot,
So laet my toe (Goddin) te rusten in u schoot:
So is my 't sterven vreughd', een lieffelijck behaghen,
En sult mijn sterrif-dagh dan in u herte draghen.
Een glory voor mijn dood, so ick so veel verwurf,
Dat ick door trouwe Min in mjn Liefs narmen sturf.
Iuffrou treed in u hert, en oordeelt een van beyden,
Wat dat u best behaeght: dat dese Ziel sal scheyden,
Of dat de schoone Bloem van uwe Lentens Ieught
Gehandelt werden sal van u Sireen in deught.
So ghy my 't scheyden jond, sal ick Vrou Venus vraghen
Of zy mijn doode romp ten Hemelwaert wil draghen,
En stellen't tot een pronck in haer Palleys ten toon:
Tot een verwondering van Minnaers, en van Goon.
En sal het tot een pandt de Minnaers trou toe-wyen
De Goden tot een schrick, Cupido tot verblyen.
Als ieder vraeght waerom dat hy de dood ontfingh?
Om dat hy bleef standvast, sonder veranderingh.
Sal dan tot antwoord sijn. De Goden, en Goddinnen
Sullen verwondert sijn van mijn standvaste Minne,
En tot beschaemtheyd van de onstandvaste Minne,
En 't Vrouwelijcke geslaght sal daer mijn lighaem staen
In Venus Cynthie, daer de trouwe Minnaers Zielen
Om d'wt-geteerde romp met Lof-sangh sullen krielen.
Goddin u oordeel velt, so ghy wilt dat ick schey,
Of om u waerde gunst u voor het laetst noch vley.
So wilt mijn een van beyd', de dood (Lief) of het leven:
Dat's my u goede gunst, of wreede strafheyd geven.
Sirenus 't waer mijn leedt dat ick u met mijn straf
Een oorsaeck gheven soud' te reysen na u graf.
Doch om de overlast van u verdriet te boeten
Sult ghy door redens-toom u Liefd' beteug'len moeten:
Dat Liefde sonder dwang van weerliefd vry wil sijn.
So ick u weer-min jon, so dwingt ghy die van mijn.
Wat's Minnen met bedwanck? waer ging het oyt te degen
Wanneer men een portuer heeft teghens danck verkreghen?
| |
| |
Mijn dunckt Sirenus ghy u eyghen straf bereyd
Mids ghy mijn dwinghen wilt in liefds-keurs-sinn'lijckheyd.
Ghy hold van redens-spoor, en volgt nogh re'en, nogh wetten
Maer gaetse onbeschaemt en stout ter zyden setten,
En vollight eygen wil, onredelijck gestelt
Op grondeloose hoop, door dwang van Liefds-gewelt.
Kort-om Sirene staeckt u waen-wijs zot behagen,
Of ick sal u voor u 't recht van Venus gaen beklagen.
Bin.
Schoon dat ghy Ziels-voogdes mijn wreedelijck ontvliet
Hier staet u Beeld geprent, daer rooft ghy't nimmer niet.
Hoe wreed, hoe straf, hoe quaedt ghy wrev'ligh u vertoont,
Ghy moord mijn Liefde niet, die hier in't herte woont.
Hoe bitsigh, vinnigh ghy u wreedheyd op mijn schiet,
Mijn borst gewapend is, u pijlen quetsen niet.
Hoe snar, hoe bats, hoe trots, hoe dreuts, hoe wreed, hoe straf
Mijn Liefd, mijn hoop, mijn trou die keeren't al weer af.
Ha! soete Moorderes, beklaeght mijn voor de Goon
Misdadigh in de Min, voor Venus en haer Zoon,
Ick ben 't seer wel getroost, herts-soete vyandin.
U trotse hovaerdy is wreecker van mijn Min.
Doch schoon hoe dreuts ghy spot: ick neemt u al ten goe,
De Liefd verschoont het al, het comt u Hoogheyd toe.
Wat smaet, wat spijt, wat trots u trotsheyd mijn verleent
Ick acht het voor geveynst, 'k geloof niet dat ghy't meent.
Hoe schamper dat ghy (Nimph) lastert mijn sleghte staet,
Noghtans so blijckter iets dat ghy mijn niet en haet.
De hoop voorseyd mijn Liefd: dat na een droeve strijd
De blijdschap haer vertoont in't hert dat willigh lijd.
Ick lijd geduldelijck tot's levens laetste end,
Of dat door tijds-verloop mijn quade kans eens wend.
Bin.
LEANDER in schijn van een Duyn-maeyer.
ONlangs als 't Morgen-rood het Elsen Bosch bescheen
Quam selver wt haer koets Goddin Aurora treen,
En trock mijn logge gheest wt de benaude daecken
Hier in dit vrolijck Bosch her hert wat te vermaecken,
Vermomt van naem en kleed, door onbekende schijn
Sult ghy (o Emmerens) de trouheyd sien van mijn.
| |
| |
Als u lust-lievend' hert, gedreven door 't behaghen,
Om wt dit ruyghe Bosch het schuwe wild te jaghen
Sal sijn Nimph, na u wensch, na Liefds-gebied en wil.
In Liefdens kosery, verselschapt met Camil.
Camillis, sal Camil, in't Minnen on-ervaeren,
Streelen de vleghjes (Nimph) van u gekrulde haeren.
Sal d'onbesuysde hand, gheen Liefds-handel gewent,
De narmen grof, en plomp, 't omhelsen onbekent
Omringen Minnelijck, na geyle lust begeer,
U Maeghdelijck Lighaem, u rancke middel teer.
Sult ghy u Emmerens tot sulcken loer begeven,
Die met gheen Iuffrou weet in 't minste deel te leven;
Wiens vals gepronckte reen, gesaust met soete schijn,
U hongerighe hert (door graeghte) smaeck'lijck sijn,
Wiens lompe logge geest gheen schranderheyd ken toonen,
Wiens tongh getuygt dat in't verstand geen reden woonen,
Wiens rammelend gekel met veel geluyt wt-blaft,
En gheen gekoockte spijs met sarpe saus op-schaft:
Sal die de soete dauw van uwe lipjes suyghen?
En sal Leander noyt met knielend neder-buyghen
Met smeeckingh en gevley? Sal hy (door 't vleyend smeken)
De stale wreedheyd van u herte noyt doen breken?
Non fors. Wegh zotterny, vertreckt wt mijn gedaght.
Ick gun u Emmerens die, die ghy waerder aght.
Die vaeck te trots sigh hiel, in't eynd hem vond bedroghen;
So gingt met Icaro, die al te hoogh gevloghen
Most schand'lijck dalen neer, verplettert in den dal;
Want so het spreekwoord zeyd: comt hoogmoet voor den val.
Wegh zotte zottigheyd, vertreckt u uyt mijn sinnen:
Soud ghy, die u bespot, op-offeren de Minne,
Die Liefd' door Zielens-keur in ware trouheyd baert?
Neen, neen Leander: Emmerens en ist niet waert;
Laet haer door trots in't net van quaed' begeerte loopen.
Waer was de liefd opreght, die men om 't goed most koopen?
Ick hoor (dunckt mijn) gerught. De Iaghers sijn te veld.
Daer sien ick Emmerens; wiens wesen duyd'lijck meld
De jonsten tot Camil. CAM. Waer was dien Haes gevlogen?
| |
| |
Sirenus, Alerdus, Cypriaen, Dionisus, Emmerens, Celestina, op de Jaght.
CAmillis, in der yl was hy mijn wt de ooghen:
Vermids het dighte Bosch, en ruygh bewossen gras,
Ick niet wel oord'len ken waer 't Beest gebleven was.
Mijn oogh was steeds op't Wild van u mijn glory-Zon,
So dat ick na gheen Proy (als u Lief ooghen kon.
Mijn sinnen besigh door Liefds-yver op de Iaght
Van 't Minnende gemoed, en vlieghende gedaght
't Geen vlughtigh steeds na-speurt met hert en Zielens wens
De lieve weder-min mijn's lieve Emmerens.
Ghy Minnaers kunstigh weet te klappen, en te vleyen,
En met u woorden 't hert der Maeghden te verleyen.
Camillis, 't is in schijn dat ghy mijn Min betoont,
Vermits Emilia in't hert Camillis woont.
So Camil (als hy doet) lieft, en bemint een ander:
In sijn selfs
Waerom verlaet ghy dan de Liefde van Leander?
Emilia comt zinghende, en vleght een Kransje.
Cupido aghter haer.
LIeve Bloempjes, schoon van kleur,
Soete kenners mijn's gedaghten:
Fraey van bladers, mild van geur,
Zijt ghetuyghe van mijn klaghten.
Agh! dat ieder Bloempje sprack,
En 't gheheym mijn's Ziels wt-brack
Ey! verklickt mijn stomme blaen,
Die mijn klaght so dickmaels hoorden.
Die de dauw van mijn getraen
Vlieten saeght met droeve woorden.
Al de treuringh, pijn, en smert,
Al de droefheyd van mijn hert
Om de Af-god van mijn Ziel,
Om de moorder van mijn sinnen,
Om de sanct daer ick voor kniel,
| |
| |
Om de oorsaeck van mijn Minne.
Hoe-wel hy mijn ruste rooft,
Ciert met dese Krans sijn hooft,
Of't vuur mijn's Minne dooft.
Duyn-maeyer, hebt ghy oock hier in het Bosch gesien
Een soet geselschap van eenighe Ionge-lien?
Die mijn sijn af-gedwaelt door yver in het jaghen.
Iuffrou verschoont my doch; ick moet u eerst iets vragen:
Het Kransje dat ghy vleght voor wien ist dat ghy't maeckt?
Duyn-maeyer door die vraegh ghy mijn in't herte raeckt
Also ick onbekent u niet en mach vertrouwen,
Sult ghy dat antwoordt dan aen mijn ten goeden houwen.
Voldoet (bid ick) mijn vraegh, om stillen mijne klaght.
't Geen Iuffrou ghy begheert, sal willigh sijn volbraght.
't Geselschap sit daer gins in't Noorden van 't Bosschage:
Een ieder na sijn wensch met koutjes, en vryage,
Soeckten te steelen 't hert met haer geveynsde Min:
G'lijck d'Hovelingen doen, wt-muntende Goddin.
Haer Minne is geveynst. Haer woorden 't herte tegen,
Tot dat beveynstheyd heeft het Meysjes hert verkregen;
En wetende de grond van haer verwonnen sin,
So trotst een Hoveling op sijn geveynsde Min.
Doch wilt ghy't nemen aen, ick weter heden eenen
Die om u (brave Maeght) heeft langen tijd gequeenen.
En so hy met dees Krans van u moght sijn gekroont
Mer sijn getrouwigheyd soud werden weer beloont.
Ick sal hem noemen u, indien dat het u wil is:
't En is gheen weyfelaer, geen wullepse Camillis;
Maer 't is Leander, die door trouheyd dese leden
Om uwen't wil Me-Vrou met dese Py bekleeden.
Het is Leander, die u wonder doet vermoen.
Het is Leander, die u diensten soeckt te doen.
Het is Leander, die dit kleed best kost behaghen.
Het is Leander, die in dese schijn komt klaghen
D'ontrou van u Camil, die na sijn lust en wens
Met narms-omhelsing zat en kusten Emmerens.
Leander wat ick sie! Leander wat ick hoore.
Agh! is Camillis vals, so is het al verloore.
| |
| |
Gelooven ken ick niet dat hy verlaten sou
Emilia, en toonen Emmerens sijn trou.
Emilia wat waer daer so veel aen gelegen?
Daer heb ick reden tegen.
Verwonnen van de liefd' spreeck ick vrypostigh uyt,
Ten aensien dat de Liefd' het al ten besten duyt:
Hy toonden mijn sijn gunst met goe genegenthede,
Maer onbedacht ick, laes! sijn gunsten tegen strede,
En sloegh hem sijn versoeck met dreutse weyg'ring af,
Waer door ick oorsaeck hem tot dese ontrou gaf.
Dus bid ick vriendelijck Leander, dat in desen
Ghy met een kleyne saeck mijn wilt behulp'lijck wesen.
So is dan mijn versoeck seer errenstigh: dat ghy
(Tot voordeel van mijn wens) wilt leenen dese Py:
Om sien of ick hier door so veel in hem verwecke
Dat hy sijn Liefde gaet van Emmerens af-trecke,
Op dat ghy so als ick genieten meught u wens:
Ick mijn Camillis, ghy Leander Emmerens.
Dees middel wel bedacht en ken ick niet misprijsen,
't Geen ghy van mijn begeert, sal ick aen u bewijsen.
Treckt aen Emilia dees grove Boeren Py,
En gaet dan onbeschroomt in dese schijn met my
Aen 't Noorder eynd' van 't Bosch, onder de dichte Linde
Daer ghy Camil verselt met Emmerens sult vinde.
BEklagelijck ellend, beklagelijck verdriet:
Waer dat ick com of gae, ick vind Camillis niet.
Ach! soete Water-beeck, en spraeckeloose Boomen,
So'k van Camillis nu eens blijdelijck moght droomen
Ick stelden mijn wat neer, en neep mijn ooghen toe.
Emilia bedaerd. Emilia, wel hoe?
Denckt om de Eer, en schaemt: wt wiens bestemde palen
Een Maghet niet betaemt so reuckeloos te dwalen.
Genomen dat ick hier al tot mijn wensch geraeck:
Te droomen van mijn Lief, verwonnen van de vaeck,
In stille sluymer-slaep, met voedende gedachten:
Hoe lichtelijck soud' iemand hier mijn wensch-betrachten,
| |
| |
Dan was mijn Eer bevleckt, dan wist men 't over straet;
Emilia die droomt, waer dar zy gaet of staet:
Van Liefde tot Camil. Wat soud' men niet al seggen:
Een Maeght betaemt het niet so haest haer liefd' te leggen.
Emilia (sou 't sijn) de Maeghden is tot schand.
Emilia is veyl. Emilia die brand.
Emilia is zot. Berooft van re'en. Van sinnen.
Emilia is geyl, door onbedwongen Minne.
Dit zou dan sijn de Lof (door haet) die als een tolck
u doen verbreyden soud' onder 't gemeene volck.
Dus wilt Emilia met kennis over-weghen
De soetheyd van u wens. Wat sorghen sijnder teghen?
So veel, dat ick bespeur, en vind het best geraen
Door re'ens beradingh, beter laten, als gedaen.
Genomen: het geschied. Waer daer so veel bedreven?
Ick wil. Ick wil my niet. 'k Wilder mijn toe begeven.
Wie sal juyst treffen stond Emilia te verspien?
Emilia bedenckt, en wilt wel voor u sien.
Ick weet niet wat ick wil. Ick moet het doen of laten.
En als het waer geschiet: na-klaghen soud niet baten.
Dus wijselijck beraed: Ick stel het aen een zy.
't Gaet seecker, so 'k het laet, ben ick van schande vry.
Al het gheselschap van Jonghmans ende Dochters hand aen hand in 't rond ghestrenghelt, Cupido in de midden zingende.
TOver-kunsjes, soete Min,, Die de sin
Van de Nimphjes weet te steelen:
Dies ick tot u Lof en Eer,, Minnaers weer
Moet dit soete Deuntje queelen.
Trotse Nimphjes van het Y,, u waerdy
Sal Cupido niet vergeten:
Maer met heughelijck gezangh,, Nu eer langh
Doen de braefste Minnaers weten.
Minnaers comt aen desen dans,, Daer de Krans
Is gevleght om u te cieren,
Door 't gelach, 't gevley, 't gelonck,, En gepronck
Van dees poeselighe Dieren.
Soete Dieren, soet geslaght,, VVaerd ghe-aght;
En van Minnaers aen-gebeden.
Minnaers die met list en kunst,, Om u gunst
Schaffen soete saus van reden.
| |
| |
't Loncken van u ooghs-gesight,, Is een schight
Die het vyerigh hert doet blaecken.
Soete Nimphjes het gebloos,, Als een Roos
Ciert u lieffelijcke kaecken.
Yeder Lachje dat zy gheeft,, Kraghten heeft
't Minnend' hertje te doen leven.
Minnaers, Nimphjes, volght mijn dra,, Rustigh na:
Yeder sal ick sijne gheven.
HA! wispeltuurigh radt. O wonderbaere Min!
Drijft vlugghe fantasy wt mijn jaloerse sin.
Wech seg ick zotterny. Gaet wech wt mijn gedachten.
Wat seght ghy Cypriaen? Soud ghy voor zotheyd achten
De ware jalousy? Ialours! Op wie? Op haer
Die mijn haer trouw eerst swoer: en toontse nu een aer.
Neen, neen. Neen Celestijn: Ick sweert, ick sal het wreken;
't En is niet Eers genoegh geswooren trou te breken.
Is dit verdiende loon van mijn standvastigheyd?
Fy! Celestina 't was immer so niet geseyd.
Wat reden hebt ghy doch dat ghy mijn kent verlaten?
Nu ghy u haet mijn toont, sal ick mijn selver haeten,
En duwen door mijn borst dees Ponjaert onversaeght:
Dat ghy volbrenghen siet van my 't gheen u behaeght.
Celestina in Boerinne Kleedingh.
Ick ga eens kijcken na mijn Vee,
Mijn Schaepjes af-gedwaelt, gaen in verkeerde weyen
(Daer soeter Klaver is) haer heughelijck vermeyen.
Met reden, en met recht ick dat wel segghen magh
Door valsche ontrou die ick in een Iuffrou sagh:
Die met behaghen eerst ging gunst aen mijn betoonen,
En met geveynsde Min mijn trouwe Minne loonen;
Want eerstmael als ick haer mijn Liefd' te kennen gaf,
Zy seyde neen, noch ja, noch sloegh mijn die niet af:
Waer door mijn vryigheyd wat verder is gecomen,
Die alle vreese heeft verdreven en benomen.
Ick sloegh mijn ooghen op, en sagh met blijdschap aen
De Zielen van mijn Ziel selfs voor mijn ooghen staen,
| |
| |
Gedwongen van de Min, gedreven van de lusjes,
En in mijn arm om-ringt met overvloed van kusjes,
Seyden ick: Nimph verschoont 't gheen ick door liefde doe.
Haer ooghjes stierden my veel soete lonckjes toe,
Haer lipjes soet bedouwt zy druckten aen de mijne.
Omringend ging ick haer in dese narmen bijne,
En swoer by Hemel, Zon, by Sterren, en by Maen:
Om leven noch om dood mijn Lief niet af te gaen.
Zy swoer mijn wederom: zy swoer mijn by de banden
Van 't soet om-helsen, en het streng'len van de handen,
Gevloghten door malkaer, getuyghden zy met re'en:
Dit's teecken van mijn trou, mijn Ziel is met u een.
Ha'! als ick noch bedenck de soete Minne-treecken,
Het lieffelijck gelonck, de minsaemheyd in spreecken
Van soete kosery. De woordjes op sen maet,
De kusjes, het gevry, en 't vriendelijck gelaet
Dat zy mijn toonde, agh! so ken ick niet vergeten
De soete tijd, die ick so vrucht'loos heb versleeten.
Ick steunden op haer gunst, 'k verliet mijn op haer trou
So seer, dat ick in't minst niet kon, noch veynsen wou,
Maer sprack vrypostigh wt de oorsaeck van mijn klagen,
De oorsaeck van mijn Min, de oorsaeck van mijn plagen,
De oorsaeck van brandt, ontsteecken in mijn hert.
Dit alles wt-geklaeght vond ick mijn selfs bedroghen.
Mijn tijd verspilt door hoop, 't geen waer scheen, vals gelogen.
Vriend so mijn vryigheyd, en vraegh moght sijn verschoont
Ick soud u vraghen waer dat dese Iuffrou woont;
En hoe zy is genaemt: moogh'lijck of ick haer kende,
En eenigh middel soght, tot hulp van u ellende.
Verhaelt mijn alles doch, light'lijck dat ick raed weet.
Dewijl ghy af-vraeght hoe dese Iuffrou heet
Boerinnetje ick sal't u alles gaen vertellen:
De Iuffrou (die mijn heeft gevoedt met droeve quellen;
Als schijn-schoon, valsch gelaet) hiet Iuffrou Celestijn,
Die mijn haer Min getoont heeft met een valsche schijn.
Ist Celestina, van wiens ontrou ghy gaet klaghen!
Noyt ooghen die ontrou in Celestina saghen.
| |
| |
Die Iuffrou ken ick wel. Ghy lastert haer onschuldigh:
Ick weet zy stadigh klaeght bekommert en sorghvuldigh,
Met twijffeling vermengt (so'k selver heb verstaen)
Dat zy gheen trou bevinden sal in Cypriaen.
So zy verseeckert waer haer Cypriaen beminde
Met een oprechtigh hert: hy soud' haer trou bevinde.
Dat heeft zy wel bespeurt: Daer is gheen twijffel an.
Wie sonder twijffel mint, bedroghen worden kan.
Door twijffel al te groot men vaeck geluck verliesen.
Min sonder twijffel doet vaeck ongeluck verkiesen.
Wat baet de twijffeling als Min de keur gebiet?
Keur sonder twijffel teelt int Minnen veel verdriet,
Hoe ken de twijffeling Min van verdriet bevryen?
Door twijffel schuwt men vaeck de oorsaeck van het lyen.
't Is dan so 't is, eylaes! maer niet als 't wel moght sijn.
So ghy standvastigheyd bevind in Celestijn
Soud ghy voor-gaende trou belooft aen haer wel houwen?
So zy mijn woorden en beloften wil vertrouwen:
Ick sweer by't Nectar nat dat op haer lipjens leyd.
Ick sweer by 'tgoud-geel hair dat om haer schoud'ren sweyd.
Ick sweer by't bloosend-rood van haer bloeyende kaecken:
Dat ick in eeuwigheyd mijn Liefde niet sal staecken.
't Geen ick met woorden seg (soo't haer behaeghlijck zy)
Sal zy oock metter daed volbrengen sien van my.
't Is langh genoegh geveynst. Ick sweer u by mijn handen.
Ick sweer u by het vier dat mijn hert doet branden:
Dat ghy, o Cypriaen sijt Vooght-Heer van mijn Ziel.
De Af-god van mijn sin. De Sanct daer ick voor kniel.
Ziet hier u Celestijn, die haer scheen te bedroeven:
Om door getrouwe Min u trouwigheyd te proeven,
Die ick nu heb gesien; In sulcker waerden hou:
Dat ick mijn over-geef als uwe eyghen Vrou.
Vooghdesse van mijn Ziel! trou-hertighe Goddinne!
O spieghel voor de Ieught! gebiedster van mijn sinne.
O oorsaeck van mijn druck! nu oorsaeck van mijn vreught:
Met wat vergelding Lief beloon ick best u deught?
Met trouwe dienstigheyd. Ogh! dat de Goden t'samen
Wt haer verheven Throon hier op het Aerdrijck quamen
| |
| |
En tughden van de vreughd, die ghy mijn hebt gejond.
Ick tuyg het met een kus u lieve rooder mond.
Ick druck u in mijn hert. 'k omhels u in mijn armen,
Voor wien ick menighmael so bitterlijck most karmen.
Ey Nimphjes schatert wt. Comt, ey! Bataefsche Ieught,
En queelt met blijdschap wt mijn nieu-gebooren vreught.
Comt nu o Najaden van d'Amstels soete stroomen,
En pluckt de Bloempjes onder dese Lommer-boomen
En vleght mijn Lief een Krans, een Kransje soet van kruyt:
Van roode Roosjes voor mijn wt-gelesen Bruyt.
Besprenghtse met de voght van soete Water-beeckjes.
Gepluymde Vogeltjes toont lieve Minne-treckjes
Ter eeren van mijn Lief, schaterd eens heugh'lijck uyt
Met soet getierelier, een minnelijck geluyt.
Princes, in wiens gesight, en lieve ooghens-stralen
Mijn op-getogen Ziel haer vreughde schijnt te halen.
Comt Lief, en boet nu mijn begeer,
En set u by het Beeckjen neer
Hier in het soet bedouwde gras,
Daer noyt Minnaer onveyligh was:
Maer lusjes,, en kusjes,, na wensch genoot
In sijn Liefs schoot,, met lusten
O Boompjes,, o stroompjes, o Beeckjes soet.
Getuygh doch mijn verliest gemoet
Laet mijn de brant (die 't ingewant
Nu senght) eerst blussen,
Binnen.
LEANDER in Herders-gewaet.
'KHeb Emmerens wel eer,, in d'over-schoone vlockjes
Gestrengelt mijn begeer,, van u goud-drade lockjes,
Geswooren by mijn hand,, als trou, bewijs, en teecken
Dat dese taeye band,, sijn leven niet soud' breecken.
Ghy tot bewijs van dien,, swoert by Leanders traenen,
En meenter nu niet ien,, Wie sou die valscheyd waenen
| |
| |
Emmerens in u te sijn,, als ghy vrypostigh toonde,
Doch met geveynsde schijn,, mijn trouwe Minne loonde.
U kusjes, u gelonck,, de bly-geestighe stralen
Van uwe ooghs-gepronck,, en 't Minnelijck onthalen,
Waerom mijn Min getoont,, u lipjes aen-geboden,
'tEn ken niet sijn verschoont. Ick claegh het aen de Goden.
Heught Emmerens u niet,, de tijd mijn's droeve klaghten:
Wanneer ghy mijn verdriet,, quaemt met u gunst versagten
Als ghy u mond bedout,, quaemt aen de mijne leggen,
Ha! Emmerens wat wout,, wat wout ghy daer meed seggen?
Cupido heeft Emmerens ghevanghen.
Ha! Hemel wat is dit? is Emmerens slaevin?
En door Cupidoos maght, om haer ontrouwe Min
Gevangen en geboeyt. Ick houd mijn wat ter zy
Om te verspieden so Cupidoos Heerschappy.
CUPIDO Minne-God: waer in heb ick misdreven
Dat ick mijn krachteloos in u geweld moet geven?
Wie heb ick oyt misdaen? waer meed' heb ick verbeurt?
Beweeght u wreede Kind: nu dat mismoedigh treurt
(Door een oprecht berou) een Maeght om haer misdaden.
Vergeeft my mijn misdaed. Ontfangt mijn in genaden.
Cupido maghtigh God. Ey! ey! genade toont,
Ten aensien van mijn Ieught mijn falingen verschoont.
Ick wist niet wat ick deed: maer nu ick mijn versinne
Beken ick, dat ick faut begaen heb in het Minne.
Cupido, agh! vertrout, 't is onwetend' geschiet:
Wie onwetend' iets doet (ick meen) die zondight niet.
Cupido Minne-God, genadigh, als rechtvaerdigh,
Ick sweert u, Emmerens is dese straffe waerdigh:
De woorden op-gepronckt, verciert met schoone schijn
En moghen by gheen Mensch voor waer gehouden sijn.
Weet ghy wel Emmerens wanneer dat wy te samen
Hier in dit Lommer-Bosch eerst by malkander quamen,
Waer ick u groeten ging; Ick u, en ghy mijn weer,
En stelden op mijn schoot tot rusten u ter neer,
| |
| |
U armen om mijn hals omringt en vast gestrengelt.
V lippen aen de mijn in geyle lust vermengelt.
En toonden alle gunst. Waer op ick heb versoght
Dat ick na-dien u by-sijn meer genieten moght.
Ghy stemden blijd'lijck toe. En heb na mijn versoecken
V gunst genooten, 't welck ick nu wel mach vervloecken:
Dat ick so onbedacht mijn dom verstand liet dwalen:
Dat ick waerachtigh hield u schijn-schoon valsch onthalen.
Waer was mijn plompe geest: doen ick u valsch bedrogh
Voor waere trouheyd hield? Kost ick noyt dencken, ogh!
Dat u vermomde lust met valscheyd was betooghen?
Waer was doch mijn gedaght? Waer waren mijne ooghen?
Dat ick so klaerlijck heb u geylheyd wulps gesien
Als ghy u geyle schoot quaemt aen de mijne bien.
Waer toe liet ghy mijn wil de soete lust verkrijghen:
Die mijn Eerbaer gemoed om Eerbaerheyd sal swijghen?
Waerom (o Emmerens) so veel aen mijn verleent:
Als ghy mijn lockten aen, en hebt het niet gemeent?
Waeromme? Segt waerom? Waerom liet ghy't geschieden
Als ick door Liefden u mijn diensten aen ging bieden?
Wist ghy waerom ick quam: Waerom en sloegh u straf
Of u beleeftheyd selfs mijn trou versoeck niet af?
Waerom hield ghy mijn aen? Of wast, dat tot gerijf
Ghy hebben woud een geck tot uwe tijd-verdrijf?
Dat vind ghy noyt aen my. Dat meught ghy vry vertrouwen,
Ghy sult my tot een spot nu op den tuyl niet houwen.
Treed eens in u gemoed: Siet wat ghy hebt gedaen,
En waer in dat ghy u te buyten hebt gegaen.
Ick sweer u Emmerens. Ick sweer by ons secreten:
Dat al de Wereld u lichtvaerdigheyd sal weten:
Dat ghy mijn so veel gunst, vriendschap en vryheyd gaf.
En dat (op mijn versoeck) rechtvaerdigh is u straf.
Denckt om den Goden wraeck: Die nimmermeer gedoogen
Dat een oprecht gemoed in trouheyd werd bedroghen.
Denckt om der Goden wraeck, die ghy rechtvaerdig proeft.
Leander, agh! mijn ziel inwendigh is bedroeft
Om 't wterlijck bedrogh dat ick u heb bewesen.
'k Heb in het Boeck mijn's hert mijn mis-slaghen gelesen.
| |
| |
Verschoont mijn jonge Ieught, geeft het mijn swacheyd toe.
Ick ken't ick heb misdaen. Ick ben mijn valscheyd moe.
Ach! isser iets geschied: ontslaet u 't quaed vermoeden.
Neemt door berou (bid ick) 't voorleden quaed ten goeden.
Ick min u in mijn hert. Ick draegh u in mijn ziel
Gelijck een Af-god, daer ick dagelijcks voor kniel.
Comt Cythere daelt af; Verlost mijn van de banden;
Beschermt mijn Eer en Faem voor lasterlijcke schanden.
Cupido geeft my raed: wat my best dient gedaen
Dat ick u wreede straf rechtvaerdigh mach ontgaen.
Voorwaer 't verlieft gemoed en ken het niet gedoghen
Te toonen aen een Maeght mijn wreveligh vermoghen,
Nu ick u vaerdigh sie (wt-muntende Goddin)
Mijn langh-geleden druck te saghten met u Min.
Cupido ick gebied by mijn door-schooten wonden
Dat Emmerens (mijn Lief) sal vry sijn, en ontbonden.
'k Ontslae u soete Meyd: Doch eer ick u laet gaen
Moet dese taeye Pijl u hertje stoocken aen
Tot soete Minne-brand, doorschiet ick eerst u beyde,
Op dat u trouheydt duert tot 's levens eeuwigheyde.
Vaert wel, en leeft gerust. 'k Ontslae u van u druck.
Bruydegom en Vrou Bruyt: ick wensch u beyd' geluck.
Reyckt my u suyv're hand mijn hertsen wt-verkooren,
Mijn Ziel van blijdschap schijnt te smaghten en te smooren.
Com treden wy na 't Bosch: om met vermaeck en vreught
Te koesteren de Lent' van onse blijde Ieught.
LIeve Telghjes, groene Boompjes,, Kristalyne water-stroompjes,
Schoone Bloempjes, vrolijck woud,
Ruysschend Blaedje, schom'lend Beekje,, Agh! wat schieter menig treekje
Dat ghy hier verborghen houd.
Moght ick van u struyckjes rucken,, Schoon gecierde Bloempjes plucken,
Kruytjes keurigh lesen uyt.
Moght ick Roose-kransjes vleghten,, Om myn Lief te onderreghten
Dat het trouwe Min beduyt.
Noghtans sal ick Kruytjes leesen,, En verbannen al de vreesen
Die myn teelen quaed vermoen:
Klappers, die met valsche praten,, Myn beminde (door u haten)
Vriendschap wilt verbien te doen.
| |
| |
Nydigh oordeel, valsche wetten,, Sullen my gheensins beletten.
Trouwe Min, op deught gegrondt.
Trouheyd sal aen mijn beklyven,, Totter dood getrou toe blyven,
Door de Min, die 't herte wondt.
Nu ick ga eens door de Linde,, Zien of ick daer niet ken vinde
Roosjes, Bloempjes, dien ick heght:
Om met pronck mijn Lief te cieren,, Door-gevlogten met Laurieren
Ick een Roosen-hoedtje vleght.
FABRICIO in Herders-ghewaet.
DRie Maenden sijn't geleen, drie Maenden (o Goddinne!)
Dat ick de eerste-mael u schoonheyd daght te Minne,
Als u beleeft onthael door 't by-sijn ick genoot
Mijn Ziel van blijdschap sprong. Al levend' was ick doot.
U ooghjes boeyden Lief mijn hert en Ziel te samen.
U ooghjes waeren't Lief die mijn gevangen namen.
Gevangen in den strick: daer Veneris gewelt
(Die noyt en heeft misdaen) dickwils gevangen stelt:
Dat's in een boeyen (Lief) gebout van hoop en vreese,
Waer ick drie Maenden lang most u gevangen wesen;
Want eerst-mael als ghy mijn in't by-wesen verscheent
Heeft u beleeftheyd selfs mijn groot geluck verleent:
Als ick een deeltjen u van mijn begeerte toonde
't Scheen dat u goede gunst my met begeerte loonde.
Mijn vryheyd was wat aen. U vryheyd heeft gejond
Te snoepen (schoone Vrou) een kusjen van u mond.
Een kusjen dat voor mijn meer soetigheyd kost baren
Of's werelds vreughden al in een gesmolten waren.
Duysend-mael op een dagh daght ick (schoone Goddin)
T'ontdecken u mijn smert, en mijn verborghen Min.
Ach! seyd de soete hoop: wie soud sijn smert verswijgen
Daer hy door't bidden ken so veele vreughd verkrijgen.
Staegh had ick op mijn tong te seggen: Schoone Vrou
Reyckt mijn u suyv're hand. Ontfangt mijn trouwe trou.
Maer ach! een strenge vrees is mijn aen boord gecomen
En heeft my al de hoop van mijn geluck benomen.
't Verlies van mijn geluck drijft my so vaeck, eylaes!
Met vruchteloose hoop na de gewenschte plaes
Daer d'wt-gelesen Zon my eerstmael quam beschijne,
Op hoop dat mijn gesight daer weder troost moght vijne.
| |
| |
Verandert van habijt, en in een vreemde schijn
Te wachten op de komst van lieve Iacamijn.
Vernieuwing (door 't gedacht) voedt d'oude lusten weder.
Aen dese Waterbeeck sat zy laetst by mijn neder.
Dit Klaver-rijcke gras heeft zy wel eer betreen:
Doe wast vol vrolijckheyd; Nu klaeght het van geween.
Ach! als ick noch aensie dees Gallary van Boomen,
De frisse Beemden, en de soete Water-stroomen,
Daer wy so menigh-mael by 't schijnsel van de Maen
(Genarremt Iacamijn) sijn t'samen door gegaen.
DOch moght het noch een geschien,, u te sien
Jacamijn, mijn tweede leven:
Moght ick eens in dese schijn,, Iacamijn
Hert en Ziel te kennen gheven.
Moght mijn banghe ziel gewond,, eens u mond
Met mijn lieve lipjes naecken.
Moght ick plucken 't Roosjen eel,, van sijn steel
Kussen 't bloosend rood uw's kaecken.
Moght my nu gebeuren weer,, eens de Eer
Die ghy my (Princes) voor desen
Met een toe-geneyghde sin (door de Min)
Minn'lijck aen my hebt bewesen.
Ach! verloopen soete tyt,, die mijn spyt,
Spyt en vreughde gheeft van beyden:
Vreught, die door't gheheughen schiet. Maer verdriet
Om dat ick van u moet scheyden.
Doch nu't anders niet en magh: Sal 't geklagh
Myn benaude ziel versellen.
Banghe sughjes, naer geluyt,, vlieght voor uyt:
VVilt het Jacamijn vertellen
Dat ick dese droeve smert,, in myn hert
Moet om haren't wille lyen.
Hier vernieuwt myn het gedaght: Hoe ick plaght
Met myn Jacamijn te vryen.
Pluym-gevogelt schatert uyt,, droef geluyt;
VVilt het naere woud vervullen:
Met een droeve gallem slaen,, dat de blaen
Niet als droefheyd tuyghen sullen.
Treurt, verwellickt: Blader-Loof,, dof en doof
Door de droefheyd van myn Minne.
Roept myn droeve klaghten na,, eer ick ga,
ECHO eerst aen myn Goddinne.
ECHO sal ick nimmermeer,, myn begeer
Aen myn lieve Engel boeten? ECHO. Boeten.
Boeten: Echo moght het sijn,, Jacamijn
Dat ick u in 't VVoud moght groeten. ECH. Groeten.
| |
| |
Groeten, Och! moght dat geschien. Maer ick mien
My dat luck niet sal geschieden. ECHO. Schieden.
Sal't geschieden? Roept myn dra,, nogh eens na
Sal zy mijn haer gunst weer bieden? ECHO. Bieden.
So gaen ick Bosch-waert in, op hoop zy mijn sal moeten,
Dat ick in dese schijn eerbiedigh haer mach groeten.
Daer rijst mijn dageraet, wiens klaere Fackels-light
Met glinsterende glans swerremt voor mijn gesight.
Schaep-herder ick soud achten
Dat ick geselschap heb na wensch in mijn gedachten.
Het Kransje dat ghy vlegt, voor wien ist dat ghy 't maect?
Het is gevleght voor hem waer dat mijn hert na haect.
Verschoont mijn vraeg: Sou ic sijn naem ooc mogen weten?
De Vooght-Heer van mijn sin Fabricio is geheeten.
Fabricio sal die verwerven dat geluck?
Met dese Krans sal ick verlossen hem van druck.
Is u sijn naem bekent. Weet ghy wie dat ick meen.
Te veynsen langer Lief waer buyten alle re'en.
Siet hier Fabricio self: die om sijn Iacamijn
Door trouheyd was geperst te gaen in dese schijn,
Om sijn getrouwe Min aen u persoon te toonen.
Tot danckbaerheyd sal ick u met dit Kransje Kroonen,
En vleghten 't om u hooft als een Apolo, die
Ick dit tot trouheyds-pand op-offer en aen-bie.
Mijn ziel soeckt met u ziel in Liefde te vereenen.
Wilt u getrouwigheyd mijn wederom verleenen:
So leeft mijn ziel gerust in liefdens-heyl'ge staet;
Want op u deughden ick Fabricio mijn verlaet.
Fabricio (mijn Lief) sult ghy getrou bevinde:
So trouw als men op Aerd een Minnaer ken (beminde)
Becomen. Dus mijn Lief (voor wien ick neder buygh)
God (die mijn herte kent) is daer van een getuygh.
Dionisius met Helena, Alerdus met Lesbia gepaert.
Venus en Cupido komen achter haer.
ICK die de Wetten stel in Huwelijcke saecken.
ick die door Liefde weet twee zielen een te maecken:
Sweer by mijn hooghe Throon, en by Cupidoos macht
Dat mijn gebodt en wil nu sullen sijn volbracht,
| |
| |
Op dat mijn Heerschappy, en macht werden bevonden
Heb ick in soete min dees herten t'saem gebonden.
Ick doe mijn hooghste eysch, wt-wijsende mijn recht:
Dat mijn volcomentlijck ieder sijn wille seght.
Helena, soo't u lust te volgen Liefdens-wetten,
So sult ghy mijn versoeck niet weyg'ren noch beletten.
Ick die de herten ken, door-sie u hert en sin:
Comt Dionisius, ontsteecken met de Min,
Comt Dionisius u dienst dees Iuffrou toonen.
Alerdus Lesbia met soete Min sal loonen.
Treed met my al-te-saem: want ieder van sijn pijn
(Door trouwe Minne) sal vry en ontslaghen sijn.
Binnen.
MYN over-droef gemoedt comt van benautheyd klagen:
Druck schijnt mijn bange ziel het lichaem wt te jagen.
'tHert smoort in 'slichaems kluys: mijn ziel beweent haer druc
Mijn ooghen klagen. Traenen tuyghen 't ongeluck
Dat wt de ontrou van Camillis is gesprooten:
Door valscheyd, die ick van Camillis heb genooten,
Stort ick een bracke vloed, en laeuwe traenens-beeck
Over de paden van mijn droeve kaecken bleeck.
Ey me! bedruckte Maeght, in eenigheyd verlaten.
Camillis: hoe kent ghy Emilia dus haten?
Daer ick u alle min en vriendschap heb getoont;
Daer ick met alle deughd u Minne heb geloont.
Camillis: hoe kent sijn? Daer ghy met droevigh klaghen
Mijn offerden u Min; die ick na u behaghen
Niet straf, maer eerlijck heb (om d'Eerbaerheyd) ontseyd,
Gelijck ghy selfs wel saeght: hoe dat mijn sinn'lijckheyd
Tot u geneghen was. Ghy saeght wel mijn gepeynsen.
Ghy weet wel dat een Maegt om eerbaerheyd moet veynsen.
Maer agh! u doen getuyght: dat u verliefde sin
Niet was verselt met Trou, maer met een wulpse Min;
Waer mede ghy mijn socht tot geylheyd te verwecken,
En (door u wullepsheyd) in't net der zond te trecken.
Maer na mijn tegenstand heb ick te recht bespeurt
Al u lichtvaerdigheyd, waerom mijn hertje treurt.
| |
| |
Doch 't is nu al vergeefs, dat ick in mijn gedachten
Dus treurigh weene, met ellendelijcke klaghten.
Maer treckt mijn geest tot u ô Goden! groot van macht.
Geeft dat met walging ick de Wereld boos veracht.
Ey! goedertieren Goon: beweeght door mijn gebeden.
Treckt af mijn hert van alle Aerds verganck'lijckheden.
Geen lust behaeght mijn meer. Geen soetheyd is mijn soet
Als 't Hemels, 't welck ick boven 't Aerds verkiesen moet.
Dringht in 's Hemels hooge Troon,, by de Goon,
Droeve sughten, naere klaghten:
Offert een berouwigh hert. Wilt mijn smert
Goden (door u gunst) versaghten.
Wegh: Ick ban u wt mijn sin,, zotte Min.
Geyle lust wil ick versaecken.
Suyver met een goet begeer,, in den Heer
Mijn verheughen, en vermaecken.
Ist u wil (Heer) dat ick sal,, op dit dal
Eenigh in mijn droefheyd swerven:
Vrijdt van geyle lusten snoot,, dan mijn schoot.
Doet mijn quaed' begeerten sterven.
In een geestelijcke staet,, soeck ick ick raet
Aen de Majesteyt der Goden,
T'eyndighen mijn's levens tijd: Om de strijd
Tusschen geest en vlees te dooden.
Heb ick (Goden groot van maght) eenigh kraght
Om u Godheyd te beweghen.
Agh! ick loof dijn Majesteyt,, reynigheyt:
's Werelds lusten sijn my teghen.
Agh! wat heughelijck geklanck,, en gezanck
Comter van den Hemel daelen?
Moghten 't Hemels-boden sijn: Dat zy mijn
Quamen wt de werelt haelen.
Aręta, met eenigh Rey der Engelen, daelen zinghende uyt den Hemel.
WIE waere deught bemint,, wanneer hy werd verschoven
Sijn hooghste rijckdom wint,, gelijck men hier bevint.
Wie hem in deughd verbint,, tot die is God gesint,
En zendt my neer van boven.
| |
| |
Wie met een oprecht hert,, de wellust ken versaecken:
Geduldigh lijd sijn smert,, wanneer hy valschlijck wert
Van valscheyd selfs getert,, en blijft in deughd expert
Sal hem met my vermaecken.
Ick coom, ick coom met vreught,, om u van hier te halen
Die al u ongeneught,, lijd willigh om de deught:
Dies sal u kuyssche Ieught,, met mijn (dewijl ghy meught)
Beklimmen 's Hemels-Zalen.
Wat bitterlijck geklagh? wat jammerlijck verdriet
(Wt een oprechtigh hert) beweeght de Goden niet?
Ghy die de deughd bemint: En 't selfde tuyght met tranen.
Ick (die de deughde ben) coom u de weghen banen
Tot 'sHemels hoogh Palleys. U deught behaeght de Goon.
U kuyscheyd sal tot pronck brallen in 's Hemels Throon,
En aen der Maeghden Rey een soete lust verwecken.
Bereyd u, om met my ten Hemelwaert te trecken.
Staeckt u bedroeft geween. Vermaeckt u jonghe Ieught.
Ontsteeckt u reyn gemoedt met Goddelijcke vreught.
Comt teere jonghe Maeght: wilt met Aręta rijsen
Daer't Hemels-Choor u alle vriendschap sal bewijsen:
Daer selfs de Goden staen verlanghen met begheer
Te groeten u (ô Maeght!) met Goddelijcke Eer.
Goddin Aręta 't luck dient my te overvloedigh.
De Goden toonen my haer gunsten al te goedigh:
Ick ken my dit geluck in't minste deel niet waerd
Dat ghy mijn Lighaem soud vervoeren van der Aerd
Na 's Hemels hoogh Palleys. Laet my so lang hier swerven
Tot dat de Goden doen dit Aerdsche lichaem sterven.
So haer behaeght alsdan mijn aengeboden Ziel;
Om die te offeren, ick nu ootmoedigh kniel:
Dat ghy om mijnen't wil gaet aen de Goden vraghen
Of't haer believen waer, en Goddelijck behaghen,
Dat door de doodt mijn ziel eerst van het lichaem schey:
Alsdan mijn ziel vervoert na de gewenschte Rey,
Die met een blijde vreughd vervullen 'sHemels Zalen.
Weet dat de Goden my (om u van hier te halen)
Doen comen op der Aerd. En wat haer wil gebiet
Moet willigh sijn volbracht. Dus weygert mijn dit niet.
| |
| |
Alst dan so wesen moet: Comt voert mijn op nae boven
Dat ick met danckbaerheydt der Goden gunst mach loven.
Emilia werdt met Aręta ten Hemel gevoert, ende zinghen dit navolghende Liedtje.
Na u vreughde wy verlanghen.
Wilt nu met een soet onthael
(Hooghe Goden) ons ontfanghen.
Agh! met wat een blijde vreught
Van de Goon ge-eert, en Menschen.
Deughd voert ons ten Hemel-waert
Daer de Goden om ons wenschen.
Na u vreughde wy verlanghen.
Wilt nu met een blijd onthael
(Hooghe Goden) ons ontfanghen.
Eynde des eersten Deels.
|
|
Auteursrechtvrij