|
| |
| |
| |
Eerste handeling.
AMARILLIS.
IK zal op uw begraesde kant,
Met Elzen takjes dicht beplant,
Wat rusten mijn vermoeyde leên,
In zoete vreugd mijn tijd besteên,
Uyt vreugd mijn vreugd genieten.
Wel op, wel op mijn zoete fluyt,
En blaest het lieve deuntjen uit,
Het welk ik onlangs hoorde;
Dat deuntje 't welk mijn geesje dwong,
Dat het in vreugde zoo ontsprong,
Te neurien de woordjes na,
Die ik nu uyt mijn Fluytje sla,
Op Maet, op Rijm, op Nooten;
O voysje! dat my speeld in 't hooft,
Veel zoeter als ik had geloost,
O vreugd! in 't hert geslooten.
Hoe was 't, hoe is 't? ik weet, laet zien;
De toon begint uyt G zoo 'k mien,
En hoop ik zal 't wel raeken;
Wel aen dan Amaril vang aen,
'k Sal met mijn voet de maet wel slaen,
Wild zelfs u zelf vermaeken.
AMARILLIS speeld op een Fluytjen, ondertusschen komt GRUCELLA verzeld met CORIDON, by hem hebbende een Vyool.
Grucella lieve Nimph, wat aengenaem geluyt
Verspreyd zich door 't geboomt?
't Schijnt Amarillis fluyt.
Soo is 't; kom laet ons gaen, en Amaril verzellen;
Ik zal, Grucella, mijn Vyool daer onder stellen,
En gy met uwe stem, wy maeken zoet party.
'k Ben Coridon te vreên, wy zijn hier dichte by
De Lommer, wel verzien van Eyk, van Elst en Linde,
Waer onder 't zoet geruys van zoele Zuye winden
De sterke herten breekt, en 't steeken van de Zon
Verhindert door de Vliet, van koele water Bron;
Daer zien ik Amaril; die, zoo lang hare Schapen
In klaver graze gaen, schijnt zorgeloos te slapen.
| |
| |
Grucella dat is waer, ik ga eens zoetjens heen,
Wijl Amarillis rust, gins in de Lommer treên,
Om plukken Bloem, en Kruyd, daer 'k Amaril meê graze,
Die uyt haer lieve mond Fyolen schijnt te blazen;
Indien, Grucella, ik eens op haer borsjens raek,
Sult gy ook klappen, zeg?
Gaet my in 't minst niet aen.
Sult gy 't ook yemant zeggen?
Maer dat ik my neêr ging leggen
Waerom? wat raekt my dat.
Wat vreugde zoud my zijn als ik haer borsjes vat?
Grucella meug jet spreeke?
Maer eens byhaer boezem stecke
Dit Roosje, wit als sneeuw.
Om zien wat witter is, dit Roosjen, oft haer vel;
Dan heb ik noch een bloem, een versgeplukte Rooze,
Die zal ik leggen op de kaekjens, lieve blooze,
Die Amarillis draegt, verr' boven eenig Mensch,
Om zien wat schoonder bloost, haer kaekjens, oft Provens;
Ik weet, Grucel, ik weet haer bloos, en wit te zamen
Gemengeld onder een, zal zelfs de Roos beschamen.
Tijd Coridon te werk, en doet gelijk gy zegt.
Niet durven, arme knecht,
Indien ik u recht ken, en zal 't u daer niet letten;
Kom Coridon, 't is best dat wy ons neder zetten,
Wekt Amarillis op, de tijd die gaet vast voort.
Mijn dunkt Grucella, dat u Amarillis hoord,
's Ontwaekt, en na het schijnt, zoo wilze weder speelen.
Wel Amarillis, hier dus eenig?
De oorzaek die my doet in eenzaemheyd steeds zijn,
Gy komt zeer wel te pas Grucella hier by mijn;
Laet ons met zang, en spel den ander wat vermaken.
Wel Amarillis, zoo 't u lust, in deze zaken;
Uw lusten te voldoen; ik ben voor 't mijn te vreen.
Laet ons Vyool en Fluyt dan stellen onder een;
'k Weet niet wat ik zal zingen.
'k Heb yets met dryen, dat mijn dunkt zeer fraye dingen,
Wel Coridon, ik bid u zegt my eens van wien
Van eender die de woorden
Nu onlangs Rijmden als hy 't voysjen zingen hoorden;
Kom aen Grucella zing, ey! lieve sla de maet,
En hoor een reys hoe zoet dat dit met dryen gaet.
| |
| |
Zy speelen en zingen, ondertusschen komt IULIANA in Boerinne kleeding zeer verbaest uyt.
Oy me! eylaes! waer heen, waer heen zal ik my wenden?
Den Koning heeft de Stad, en zoekt mijn eer te schenden?
'k Ben van mijn goed berooft, mijn eere lijd gevaer;
Ey Hemel-Heerscher, stier my in het herte, waer
Dat ik mijn bergen zal, en dit gevaer ontkomen;
Krijgt my den Koning, ach! mijn leven werd genomen;
Oy me! waer keer ik heen? daer ginder Huysliens zijn,
Die zal ik spreeken aen, verzoeken dat zy mijn
In 't een of 't ander huys zoo lang willen versteeken,
Op dat ik doch ontkoom des Konings snoode treeken.
Luk wensch ik u te zaem, zijt hertelijk gegroet;
Ach! van een Hertoogs Kind, dat droevig swerven moet,
In dees Boerinne schijn; ik bid u, lieve vrinden,
Indien my yemand mocht vervolgen, en zoo vinden,
Dat gy my doch niet meld, maer zeggen wild, dat gy
Mijn Broeder bent, en ik u aller Zuster zy,
Om daer door 't leven, en mijn Eere te verschoonen.
Wy zullen u in als ons trouwigheyd betoonen;
Zegt ons uw naam, en wie gy zijt, bedroefde Vrouwe.
'k Hoop immers Harder dat ik mach op u vertrouwen.
In alles vryelijk, getrouwheyd ik u sweer,
En zal waer dat ik kan beschermen uwe eer.
'k Ben Iuliana, d' Hertoogs Dochter,
Hoe na, Me-Vrouw, zoekt u uw vyand na te spooren?
Och ja! mijn Vader is verwonnen, en verheerd,
Die nu te droevig, laes! het onluk dragen leerd;
Berooft, van 't Hertogdom, van erfdeel, en van Landen;
Den Koning Phylomeen, die heeft het in zijn handen;
Mijn Vader vlucht als ik, mijn Broeder van gelijk,
Dwaeld droevig achter land, verstooten uyt het Rijk;
Den Koning speurd ons na, hy zoekt mijn eer te schenden,
Dies ik bedroefde Maegd by na smoor in ellenden.
Ik hoor gerucht, oy me! dit zal den Koning zijn,
Ik bid u meld my niet, maar toond uw gunst aen mijn.
Den KONINK met zijn Adel, hebbende den HERTOOG gevankelijk.
Gy Huysluy, zegt my eens, of gy niet hebt vernomen
Gevluchte luyden, van Athenen af-gekomen?
'k Heb dezen dag, mijn Heer, geen and're luy gezien
Als hier den Coning ziet, genadig Vorst, indien
| |
| |
Uw Majesteyt gelieft wy op de zake letten,
Zullen gedienstig achter volgen uwe wetten.
Dat met Land-bouwery het schaemle kosje wind;
Mocht my uw schoonheyd dienen.
Mijn dienst, waer 't u gelieft, wil ik aen u verlienen
Grootmogend Majesteyt; wat dienst kan ik u doen,
Die niet ge-oeffent ben, als Vee, en Schapen hoên.
Uw heusheyd is te eel, uw waerde is meer waerdig,
'k Zag onder Herders noyt een Herderin zoo aerdig,
Ach! 't is mijn Kind, eylaes! hoe wil dit gaen.
Ach! schoone Herderin, ik ben u toegedaen;
Kom reyst met my ten Hoof, ik zal uw staet verheffen.
Eylaes! het ongeval dat wil my noch eerst treffen;
Ik zie mijn Vader daer gevangen.
Wat spreekt gy dus alleen?
In overpeynzing hoe dat ik my best zal dragen,
Om met mijn diensten uwe Hoogheyd te behagen,
Dewijl ik ben getrouwt, dees Herder is mijn man,
Soo dat ik qualijk my ten Hoof begeven kan;
Bevind ik zoo, dat ik niet wel zal kunnen raken
Tot mijne wensch, om van uw dienst gediend te zijn;
Koning met al de zijnen binnen.
't Luk diend in 't onluk mijn;
Mocht nu mijn Vader, ach! in zijne oude dagen,
Van zijn gevangenis bevrijd zijn, en ontslagen;
En dat ik weten mocht hoe 't met mijn Broeder gaet,
Soo waer ik wel gerust in dees bedroefde staet;
Ik hoop den Hemel zal het al ten besten voegen,
Ik zal met Godes wil mijn willig vergenoegen;
Wel doet hy, die als 't luk niet wil gelijk men wouw,
In ongeval aen God zijn dienst toond even trouw;
Gy opper Hemel God, hebt my mijn luk benomen,
Als 't uw belieft zoo kan ik tot geluk weer komen;
Is 't niet in werelds eer, 't kan wezen in een zaek,
Die mijn bedroefde staet kan troosten met vermaek;
Ey! Herderinne, wild mijn vryigheyd verschoonen,
Ik bid u, wild my doch uw hulp en bystant toonen;
't Is my een sware pijn, dat ik van Edel bloed
Geteeld, eylaes! eylaes! om nootdruft beed'len moet;
Ey! brengt my doch ter plaets, waer ik mijn dorst mach laven.
Ik wenschten ons Princes zoo wel bedeeld met gaven
| |
| |
Van het geluk, dat wy, u wisten te voldoen.
Ik heb genoeg als ik het leven weet te voên,
Al waer 't maer een stuk brood.
Dat 's Menschen leven is zoo vol veranderingen;
Genadige Princes, lust u met ons te gaen?
Gy zult naer onse macht van ons werden voldaen.
Binnen.
CLAUDIAEN in Bedelaers gewaed.
Zoo lang de voorspoed diend, en 't luk blijft by de menschen,
En deeld haer gaven uyt naer wil, en hartens wenschen;
Zoo lang, eylaes! zoo lang, zoo lang, en langer niet,
Bevind ik dat een mensch, van menschen, hulp geschied;
O wonder wankel rad! hy doold in sijn vertrouwen,
Die op het hoogst gebracht, uw hoogte waend te houwen;
Hy doold die in 't geluk 't verand'ren niet beoogt,
Dat hy weêr dalen kan, gelijk hy is verhoogt;
Wel doet hy die in luk, het onluk steld voor oogen;
Wel doet hy die zich niet vertrouwt op zijn vermoogen,
En bind zijn lusten aen de gaven van 't geluk,
Op dat, als 't nood-lot komt, een onverwachte druk
Hem niet en overvalt; maar dat hy zich na mate
In onluk dragen kan, als 't luk hem heeft verlaten;
Troost nu, ha! Claudiaen, in 't onluk, u met reên.
Hebt gy niet 't geen gy had, zijt even wel te vreên;
Indien gy wel door ziet de wereld, en haer zaken,
Gy kunt van 't ongeluk noch uw gelukken maken;
'k Acht werelds luk geen luk, 'k acht werelds eer geen eer,
Die als zy zijn op 't hoogst, zeer schielijk dalen weêr.
Wat heb ik meenig Vorst, en Prins, op dezer Aarde
Gekend, die zijn geweest in luk, en grooter waerde,
Geacht, geeert, ontzien, als Goden aengebeên,
Maer, leyder! op een kort gleed al die eere heen;
Zoo gaet het met den Mensch, die heden is verheven,
Werd morgen uyt zijn staet verstooten, en verdreven;
En die den oorspronk wil van dit ellend ontgaen,
Die moet niet al te vast op zijn vermogen staen,
Lukzalig is dat Land, Godzalig zulke Menschen,
Die niet uyt anders nood haer luk en vreugde wenschen;
Godzalig zulk een Prins, gezegend zulk een Land,
Daer men voor woeste krijg een zael'ge vrede plant;
En daer de liefde bloeyd, en daer de Vorsten trachten,
Meer luk door vrede te verkrijgen, als door krachten;
Daer rijkt Rijk, Land, en Stad, een yeder leeft na lust;
En d' Eelste staet op Aerd is vrede, vol van rust;
| |
| |
Hoe rustig zoud ik zijn, dat ik my mocht begeven,
Te leyden op het land een arrem Herders leven;
Had ik mijn Zuster Iuliana hier by mijn,
En waer mijn Vader wel, ik zoud gerustig zijn;
'k Betracht geen Hoogheyd meer, zoo lange als ik leve;
Ik zal in soberheyd mijn zoeken te begeven
Hier op het Land, en by de Herders in het groen,
Daer ik mijn lusten kan in kleynigheyd voldoen.
Juliana uyt.
'k Zie daer een Herderin, oft Boermans Vrouwe komen;
Ha Claudiaen! by u diend wel in acht genomen
Te veynzen; op dat gy u niet en maekt bekent,
Of yemand merken kan, gy d'Hertoogs Zoone bent.
Gy die hier achter land dus bidden loopt, en bed'len,
Hebt beter dagen als wel hebben veele Ed'len,
Indien my niet ontbreekt,
Boerinnetje, het geen waer van men dikmaels spreckt,
Dat is 't genoegen, 't welk ik wel in my bevinde,
Voorwaer een Koning zijnen staet noyt zoo beminde
'k Geloof het geen gy zegt;
'k Verzoek aen u dat gy my doch eens onderrecht,
Of 't wel zoo eerlijk, als 't gerust lijk is, kan wezen.
Wat dat belangt, ik zal, Boerinnetjen, in dezen,
Na mijn vermogen u antwoorden op die vraeg;
't Is eerlijk, als gerust.
Veel menschen, in dat oordeel, anders hooren zeggen.
Wanneer men deze zaek in redens schael wil leg gen,
En overweegen die, zoo is 't gelijk ik spreek,
Ik oordeel van mijn zelfs; ik die in armoed steek,
Soud gaerne, zoo ik kost, yets eerelijks beginnen,
Om mijn nootdruftigheyd met meerder eer te winnen;
Dan doch gelegentheyd, 't zy hoe veel dat ik doe,
En voegt my in het minst geen and're middel toe;
Mits ik niet anders kan, voeg ik my na de reden,
Daer ik het meeste derf, steld my het minst te vreden,
Maer zoo ik meerder kost, daer ik het minder zocht,
Om dat het minder my het meest gemak aenbrocht,
Soo waer 't zo eerlijk niet.
de waerheyd doet het blijken,
Dat wijsheyd zoo wel is in arme-luy, als rijken;
Uw redens die zijn klaer, in 't geen gy reedlijkleerd,
Soo dat gy door uw reên aenprikkeld mijn begeert,
Om meerder reden, op dit stuk, met u te maken.
'k En dacht noyt op het land tot zulk geluk te raken,
Dat ik zoo rijken schat in d' Armoed vinden zouw,
Dat om mijn redenen my zoo een lieve Vrouw
| |
| |
Soud sme eken, schoon gy zijt een Herderin, uw zeden,
Uw kennis, uw verstand, uw wijsheyd, en uw reden
Doen my bedenken, of wel zoo een heusch gemoed
Soud kunnen werden by de Herders opgevoed.
De gaven des verstands zijn voedzels van goê zeden,
Gelijk als uyt verstand voort-komen wijze reden;
Soo is verstand het stof 't welk wetenschappen voed,
En uyt de wetenschap zoo komt een heusch gemoed;
Des heusheyds oorspronk, is 't verstand van God gegeven;
Soo wel die, die te Land, als in de Hoven leven,
Genieten deze gaef; dies oordeel ik voor mijn,
Dat wel goê zeden kunnen by de Huysliens zijn,
Indien zy met verstand begaeft zijn.
Wat luk is 't my dat ik hier sprake met u houwe;
Al schijn ik ongeacht, zoo is nochtans mijn hert
Geneygt tot wetenschap, die by de Wijze werd
De grootste schat ge-acht, die yemant kan bekomen;
Ik ben een Bedelaer, maer heb steeds by de vromen,
Als wijze, my vervoegt; ten tijden als het luk
My noch bevrijd had voor des Armoeds droeve druk.
Te slijten, zonder dat gy Echt'lijk zoekt te paren?
Ik weet niet, Herderin, hoe dat noch loopen ken.
Zal ik u, Herderinne, garen openbaren;
Ik ben een Fransman, doch heb van mijn vijftien Iaren
Wel Celidon dat 's vreemt,
Wijl gy een Krijsgman zijt, dat gy geen dienst en neemt;
't Waer meerder Eer, als dus te beed'len achter lande;
De Krijg geeft Edeldom, en 't Beed'len dat is schande.
'k Zoek Edeldom, nocht Eer, nocht Staet, nocht Werelds pracht,
Maer zulke Edeldom, die God zelf Edel acht;
Ik zoek mijn wille na de wille Gods te voegen,
'k Heb in mijn arremoed een rijkelijk genoegen;
'k En zoek geen geen Hoofsche Staet, 'ken wensch geen werelds eer,
Maer dat ik hebben mocht van Gode mijn begeer;
Een Goddelijke wensch zoud ik van God betrachten.
Maar dat gy mijn woud achten
Zoo waerdig, indien gy noch zijnde ongetrouwt,
My in uw liefdens dienst voor slaef aen-nemen woud;
Hoe wel op 't duyzenst ik mijn zelfs onwaerdig kenne,
Zoo grooten gunst van u, zal ik nochtans gewennen
| |
| |
Mijn leven t' uwen dienst, mijn wille na uw wet
Te voegen; lieve Vrouw, indien 't my niet belet
De wangunst, die gy my in plaets van Liefd mocht toonen.
d' Aenbieding van uw dienst is waerdig te beloonen
Met dankbaerheyd; wat trouws verbond aengaet,
Ik ben noch vry en los, en leef een Maegden staet;
En draeg u gunst, mits ik speur uw genegentheden,
Die eveneens als ik, in kleynheyd zijn te vreden;
Wild gy een Herders staet aenvaerden neffens mijn,
En met mijn kleyne macht, en gunst te vreden zijn;
Ik zal u, waer ik kan, dat meugt gy vry vertrouwen,
Mijn hulpe bieden; mits dat gy u zult verhouwen
Hier op het land, en my in als uw diensten doen.
Ik zal, ha! lieve Nimph, met u de schaepjes hoên;
Ik zal u alle dienst, en alle liefd doen blijken;
Ik zal u eeren, en zoo eeren dat geen rijken,
Ja Princen op der Aerd, meer eere kunnen bien
Aen haer Princessen, als gy wel van my zult zien;
Ik bid u, waerde Nimph, dat gy my doch laet weten
Een ouderlooze Maegd, by d' Huysliens op-gevoed,
En by de Herders, die zeer aengenaem, en zoet
Hier oeffenen Musyk, verkeer ik alle dagen,
Dewijl ik in die vreugd heb groot'lijks mijn behagen.
Die Kunst, ha! lieve Nimph, ik metter harten min,
En redelijker wijs ik ook ervaren bin;
Ik zing, en speel wel meê 't zy wat my voor mach komen.
Wy hebben, Celidon, op heden voorgenomen,
Een treftige Musyk te maken, dies gy meugt
U voegen neffens ons, op dat de zoete vreugd
Uyt goên genegentheyd, met hert, met Ziel, en zinne,
De Liefde tot de Kunst, teeld Liefde die u mind,
Soo mind, dat Celidon zijn Liefde vast verbind,
Om Sylvia alleen, als zijne Ziel te eeren.
Kom, Celidon, laet ons na het gezelschap keeren;
Neemt aen een Herders Kleed, en voegd u na de tijd;
Veynst waer gy komt, en zegt dat gy mijn Broeder zijt;
Houd onze Liefd bedekt, en gantschelijk verborgen,
Van kleding, en van als zal ik u wel verzorgen.
Binnen.
|
|
Auteursrechtvrij