|
| |
| |
| |
Eerste handeling.
TOt eenzaemheyd dwingt my een zoete kracht des mins,
Om voeden mijn gedacht op u, mijn waerde Prins;
Prins die mijn ziel gebied, Prins die ik heb gezworen
Te houden voor mijn lief, en zielens uytverkoren;
Steeds flikkerd voor mijn oog dat lieffelijke licht
(Met een verliefde brand) van uw starend gezicht;
Steeds dunkt my dat ik zie tot my waerts komen treden,
Twee beenen trots van stal onder uw brave leden;
Volmaekt, en moedig held! den tijd is lang voor by,
Die gy besloten had te komen hier by my;
Florentius uyt.
Waer toefdy doch zoo lang, en laet my eenig wachten
Volzware fantazy, bekommerd van gedachten?
Sijt wellekom mijn lief. Florent. En gy Princes gegroet.
Met dankbaerheyd ik uwe wensch vergelden moet;
Waer bleef mijn lief zo lang? Flor. Hoe lang? mijn uytgelezen!
De tijd die dunkt u lang te zijn, lief, door 't afwezen;
Gelijk gy my, Princes, ook vaek getuygen doet,
Elk uur een jaer te zijn als ik u derven moet,
Diana, lief! voldoe, door liefde, minnens lusjes.
Waer meê mijn tweede ziel? Flor. Maer met uw lieve kusjes.
Met kusjes, waerde Prins? Flor. Met kusjes, ach! Mevrouw,
Van uwe lipjes rood bedouwd met Hemels douw.
Ten aenzien dat de liefd uw lust zoo hoog doet steyg'ren,
Doch! onder dwang van eer, zoo kan ik dat niet weyg'ren;
Dies boet uw liefdens lust in eerelijke vreugd.
't Is my de grootste vreugd die gy my geven meugd;
Princes, Diana lief! die kus geen kus verstrekt,
Mits gy u lipjes my, mijn lief! te haest onttrekt.
Wel zijt gy niet te vreên?
Soo neemt 'er twee voor een;
't Gevogelt in de boomen,
Noch stomme water stromen,
Verklikken nimmer 't zoet,
Dat liefde, lievert, doet.
'k Voel door mijn ingewand
| |
| |
Die ik alleen door 't kussen,
Die niet ten eynd en raekt,
Voor min mins lusten smaekt.
Mijn Prins, hoor mijn gebeden,
Ey, dwing uw lust met reden,
Door reên ter neder steld;
Tot u mijn zinnen neygen,
't Lichaem zal zijn uw eygen;
Maer tijd en wil noch niet,
Dat u die gunst geschied,
Mijn Engel! wat voor wetten)
Sijn 't die ons lust beletten?
Sijn (door verloofde trouw)
Wy niet als man en vrouw?
Wel door beloften, maer niet wettelijk verbonden;
Soo wy de lust voldoen, vervallen wy in zonden.
Soo lust de zonden teeld, wat baet dan echte trouw?
Om dat door trouw de lust vry staet aen man en vrouw.
Kan lust, door trouw, den mensch bevryen van zonds plagen?
Och ja, zoo hy zijn lust voldoet na Gods behagen.
Op wat manier kan lust na Gods behagen gaen?
Dat men geen minne pleegt voor 't trouwen is gedaen.
Hoe! kan dan trouw den mensch voor mins misdoen bevryen?
De trouw die steld de straf van minne lust ter zyen.
En is ons trouw verbond niet vast genoeg geschied?
Wel tusschen u en my, maer voor de wereld niet.
Wat tusschen ons geschied de wereld zal 't niet weten.
Voor God te veynzen is maer onnut tijd versleten.
Wy zijn voor God getrouwd, dies mach het wel bestaen.
Niet eer, mijn lief, voor dat de wereld is voldaen.
Diana, ziet men 't niet gebeuren alle dagen?
Om dat 'er zonden zijn vermeerderen de plagen.
't Is ingenomen waen die mijn Diana queld.
't Is graegte die mijn Prins door minne tocht ontsteld.
't Is schijn van yet, maer niet, dat my Princes wil peyen.
Ach Prins! zoekt gy my dan tot oneer aen te leyen?
Te schenden door de lust van uw onrijpe min?
Bedaer, ey Prins bedaer! en trekt uw lusten in.
Soud mijn Diana my die valscheyd toe vertrouwen,
Dat ik na mins genot, aen haer geen woord zou houwen?
Dat ik de lust van min zou plegen aen Mevrouw,
En schenden hare jeugd, en breken mijne trouw?
| |
| |
Dat ik haer kuysheyd zoud met vuyle min besmetten,
O neen Diana! neen, oprechte liefdens wetten
Verbinden my zoo vast, schoon min haer wil genoot,
Ik blijf (dat zweer ik u) getrouw tot in der dood.
De min beloofd wel veel op hoope van genieten;
De min is zoo van aert, zy laet haer niet verdrieten
Hoe zware last zy draegd, wat ongeval zy lijd,
Wat moeyelijk zy doet; wat strijden dat zy strijd,
Wat eeden dat zy zweert om tot haer wil te komen;
Florentius, ach Prins! wat hebt gy voor-genomen,
Diana tot u wil te brengen? rust, ey rust!
Niet eer mijn lief, voor dat mijn vlam is uytgebluscht.
Uw vlam, Florentius! moet gy (door reden) doven.
Diana, lief, de min gaet reede ver te boven.
Waer min gaet boven reên daer strekt de min tot quaed.
Dan niet, wanneer de min op trouws beloften gaet.
Wie min pleegt op beloft van echtelijk te trouwen,
Die vind in plaets van trouw, helaes! wel na berouwen.
Berouw komt door bedrog, maer door de minne niet.
't Bedrog komt door de min, door mins lust komt verdriet;
Verdriet dat baerd berouw; dies komt berouw door minne,
Wanneer men buyten echt mins lust niet wil verwinnen.
Niet wil! hoe willen lief? mijn wil heeft hier geen macht,
Ten aenzien dat mijn lust is van te groote kracht.
Ach! herte steelder! 't schijnt gy herten weer te raken,
En al mijn tegenstel gantsch krachteloos te maken;
Sult gy my zijn getrouw? Florent. Ach! twijffeld gy daer aen?
Soo 'k niet getrouw en blijf moed my de moord wel staen.
'k vertrow mijn waerde Prins die eeden niet te breken.
De sprakelooze steenen zullen eerder spreken,
Eer door mijn ontrouw mijn Princes raekt in verdriet.
Soo laet ons gaen daer min de lieve lust geniet.
Binnen.
KONING, met al het Hof-gezin.
Wie woont 'er minst op aerd die Gode meest behaegd?
Die, die in lief en leed hem even dankbaer draegd,
En die de gaven (van des Hemels macht gezonden)
Behoorelijk gebruykt, die werd'er minst gevonden;
Wat schepzel heeft natuur ter wereld ooyt geteeld?
Wat gaven het geluk de menschen uyt gedeeld?
Wat gunst heeft het geluk den mensch toe kunnen voegen,
Daer hy zich dankbaerlijk heeft laten meê genoegen?
't Sy Keyzer, Koning, Prins, Monarch, oft Vorst, oft Heer,
Hoe hooger in 't geluk, hoe grooter in begeer;
| |
| |
Bezit hy Rijk en Kroon, beheerscht hy land en lieden,
Heeft hy zijn wil tot wet, doet wellust hem gebieden,
Noch is het niet genoeg; zoo ik bewijs betracht,
Behoef ik anders niet als Alexanders macht;
Wiens overheersching van de onverzade lusten,
Hem noyt (hoe veel hy had) volkomen lieten rusten;
O dwaze zotterny! getuyge dat bestaet
De rijkdom in 't vernoegen, niet in d' overdaed.
Mijn Scepter en mijn Kroon, mijn Rijk en mijn gebieden,
Beswaren my veel meer met zorgen en verdriet,
Als 't zober leven van gemeene slechte lieden,
Wiens arbeyd geeft de kost, en zorgen verder niet;
't Genoegen is haer schat, daer zijn zy meê te vreden,
Na d' arbeyd volgd de rust, den dag die brengt den nacht,
Om rusten, door de slaep, haer 's daegs vermoeyde leden;
Wanneer een Prins met vrees zijn vyands komst verwacht,
Wiens zorgen d' honger steeld, wiens stadelijk genieten
Verliezen doet in t' eynd, door overvloed, de smaek;
Want door gewoonte zijn de lusten mijn verdrieten,
Mits ik door lust tot lust in dieper onrust raek.
Wel waer toe dit verhael? een Vorst die is geboren
Tot diensten van zijn volk, zoo wel, als tot haer Heer;
Hoe zuft mijn moedig hert? heb ik de moed verloren,
En tracht mijn heusch gemoed dan na geen hoger eer?
Mijn roem die steygerd op, 't geluk verheft mijn daden,
En klimt, van dag tot dag, vast na den Hemel toe,
Mijn vyand leyd geveld, en smeekt my om genaden;
Helden! uw vroomheyd ik daer van bedanken doe.
U dank ik Hemel voogd voor uw genadigheden,
Dat ik mijn Rijk bezit in stille rust en vrede;
En dat ik veylig swaey den Scepter in de hand,
Ia hebbe tot mijn dienst de Vorsten van het land;
In lang gewenschte vreed zijn al mijn Onderzaten,
Die met de vrede haer zeer wel vernoegen laten.
Allerde! 'k ben gezind te rijden op de jacht,
Spoeyd u ten Hoof, en schik dat alles zy volbracht
Wat noodig is, om 't wild uyt bosch en veld te jagen,
En dat op morgen voor het krieken van den dage,
Grootmogend Majesteyt! ik maekten 't al gereed,
Zoo haest de pagie my daer van de kennis deed;
Het jacht tuyg is by een, ik heb de beste honden
Gekoppelt, en daer by de brakken 't zaem gebonden;
| |
| |
En wat 'er tot de jacht noch meer van noode zy
Is vaerdig, en gereed. Kon. Men zael mijn paerd daer by.
Binnen,
Trompetter blaest, het Daget in den Oosten.
FLORENTIUS treed van 't Ledekant, laet DIANA slapen, en neemt zijn afscheyd.
Aurora pronkt op 't schoonst de bloozen van haer kaken,
En flikkert met dien glans over de bruyne daken;
AEolus blaest met kracht een stijve voor de wind,
En met een harde loop het snel gety begint,
Tot gunst en dienst van my; vaer wel Atheensche stroomen,
Met al uw rijk gewest, van bergen, bosch, en boomen;
Vaer wel mijn lief, vaer wel pronk-peerel in de deugd;
Vaer wel Diana puyk van al d' Atheensche jeugd;
Ik ben door nood geperst van u, mijn lief, te scheyen,
De schepen zijn gereed met alle de galleyen,
Om heden t' zeyl te gaen; hoe Prins! verlaet gy dan
Uw eed, uw lief, uw trouw? wel ja, wat leyd daer an?
O neen! ô ja! ô neen! ô neen, ik mach niet vlieden;
Hoe Prins! wie is 'er die u 't vluchten kan verbieden?
Mijn eed, mijn trouw, mijn min; mijn min, mijn trouw, mijn eed.
Die zijn my, Minnegod, ten alderhoogsten leet;
Hoe dan? vlucht ik van hier? vervloekte minne lusten!
Die my 't gedacht verstroyd, wat baerd gy my onrusten;
Ik weet niet wat ik wil, ik heb Diaen onteerd,
Mijn hert (door nieuwe lust) Cecilia begeerd;
Dies ik mijn reyze staek, om die Princes te minnen,
En ban Diana uyt het diepste van mijn zinnen;
Haer liefde walligd my, en voed afkeerigheyd,
Zoo dat mijn liefde nu van u, Diana, scheyd.
Binnen,
Wat schrik bekneld my 't hert, door bange nare droomen?
Waer toe, ô Hemel! is Diana, laes! gekomen?
Mijn eerbaerheyd onteerd, mijn zuyverheyd geschend,
O gy meyneedigen verrader! als gy bent;
Past gy op eer nocht eed? ô Hemel! kan 't geschieden,
Met zulk bedrog mijn eerte steelen, en te vlieden?
De plaetze leeg? eylaes! eylaes! bedroefd gezucht!
Verhef mijn nare stem tot boven in de lucht;
O maegden schenner! die Diana hebt bedrogen,
Zoo dat zy traen op traen moet storten uyt haer oogen;
O roover van mijn eer! ô schender van mijn jeugd!
O moorder van mijn hert! ô dief van al mijn vreugd!
| |
| |
Zijn dit beloften die gy swoert aen my, te houwen.
O valsche eeden! wat mocht ik op u vertrouwen?
Op u, ik zeg op u, die my, laes! hebt vervoerd,
En tot de lust gebracht als gy my trouwheyd swoert,
O cerelooze guyt! die door meyneedig liegen,
In vuyle minne lust, Diana most bedriegen;
My dunkt dat haer de aerd van mijnent wegen schaemd,
Vermits gy hebt gedaen het geen geen Prins betaemd;
Waer door ik my de spreuk nu stellen mach voor oogen,
Wie lichtelijck geloofd word lichtelijk bedrogen.
Ik kniel ter aerden neêr, nu van mijn eer ontbloot,
Ey Hemel! gun my doch uw bystant in mijn nood;
Oy me onteerde maegd! verlaten en verschoven,
Wraek roep ik over hem aen d' Hemel-voogd daer boven;
Zacht zinnelooze maegd, bezadig u gemoed,
En toon geduldigheyd in uwe tegenspoed;
Ten is geen kunst een maegd met schijn-deugd te bedriegen,
Maer 't is een kunst de straf des Hemels te ontvliegen;
Ontvlieden moogt gy my, maer nimmer Godes wraek,
Die ik de straf beveel van dees vervloekte zaek.
Binnen.
REY van KOLLEN, en HEYDINNEN zingende, oft spreekende.
WElige kruyden, tierige boomen,
Gy die dees luwe lommer groent;
Ruyschende beeken, vlietende stroomen,
Hoe bezich zijt gy in uw doent,
En schut het loof, van eyk van elst, en linden,
Diana uytkomende luystert, na haer zingen.
Als de noorde-winden, in de nare nacht,
Vw stam en struyk verdelgen en verslinden,
Daer gy ons doet vinden, merrig, pit, en kracht,
Om 't wonder-werk, van onze prophecy,
Te geven klem in 't stuk van haer waerdy.
Als uwe struyken bladeren dragen,
In 't eelste van hun groente staen,
En dat de snelle donder vlagen
Met brand van blixem neder slaen,
En branden asch (uyt bladers vers ontloken)
Dan heeft eerst het spoken zijn volkomen aerd;
Als wy maer dees gesmeulde kruyden stoken,
't Swarte altaer roken, dat het vreeze baerd,
En schrik in 't hert van angstvallige lien,
Indien zy maer ons offerande zien.
| |
| |
Ik speur uyt uw gezang, als dat gy zijt genegen,
Met dit geboomt en kruyd, de zwarte kunst te plegen,
Daer in het Heydendom (als hoog en welgeleerd)
Voor dezen is, en word op huyden noch ge-eerp;
Bejaerde moeder, die uw dagen hebt versleten
In deze kunsten, om veel vreemdigheyd te weten;
Zoud uw ervarentheyd wel brengen aen den dag,
Yets, dat ik nauwelijks (door schaemte) melden mach?
Mijn hert, met smert belaên, zoekt zich wel te ontlasten,
Maer vreeze houd my, laes! geboeyd; want noyt het pasten,
(Door eerbaerheyd) een maegd met duyvels spokery,
Te trachten na het geen dat haer tot nadeel zy.
Rampzalige Diaen, ellendigst aller maegden!
Dat ik mijn staet verloor, enballing ben, mishaegden
My nimmer doch zoo zeer, als wel dit ongeval,
Dat my mijn hoogste roem, en waerdste schatten stal.
Ey! diepe afgrond splijt, en swelgd my in uw kaken,
Wild in uw duyster rijk Dianaes rustplaets maken;
Baend my de laetste weg, waer langs ik treden mach,
Tot dat ik koom daer noyt verschijnt den klaren dag.
Gy, die de kuysheyd mind, 't zy hoog oft laeg gebooren,
Leer doch aen my, na lust des minnaers niet te hooren;
Grijp schop en spa ter hand, Diana, tot een straf,
Zoo open zelfs de aerd, en maek u hier een graf;
Een graf, eylaes! een graf, daer ik mijn eygen zelve
(Als schuldig aen de dood) begrave, en bedelve,
Tot straffe van mijn schand, en aller maegden leer,
Te schuwen geyle min, te strijden voor de eer.
Bedroefde jonge maegd, uw ramp baerd my medogen,
Uw treurig treuren staek, droogd uw betraende oogen;
Indien de wetenschap, van ware prophecy,
Nu oft tot een'ger tijd gebleken is in my,
Soo zal s' in dit geval, niet minder zijn bevonden,
Ik zal ontdekken u, de plaets, persoon, en stonden,
Waer, wie, en ook wanneer hy by een ander quam,
Die door een valsch bedrog, uw eer en kuysheyd nam;
Om op gelegen tijd zijn minnen na te speuren,
En hem, in zijn gevry, te stutten, en te steuren.
Waer vind ik hem, eylaes! om dit in 't werk te leggen?
Ik hebze, die ik dat door dwang wel kan doen zeggen.
Maer, is in deze zaek, ach leyder! ook gevaer?
In 't minste niet, vertoef, ik maek mijn toestel klaer;
Houd gy u aen een zy, en wild in 't minst niet schromen,
Ik zal, op mijn bevel, den helschen Prins doen komen,
| |
| |
Dat's Pluto die verzeld zal zijn met helsche stoet,
En mijn verklaring doen van 't geen u is ontmoet.
Zy ontsteekt een weynig vuur op het tooneel, daer voor knielende, spreekt.
Dit merg (uyt menschen been gestooten) moet ik branden,
Dit zwart en glinstrend hair uyt rukken met mjn handen,
En smeulen 't beyd tot asch; noch diend 'er by gedaen
Een bloedig hert, gescheurd uyt een pik-swarten haen,
Die 't lijf zoo levend opgestroopt is met mijn klaeuwen;
Grijp moed Diana, laet uw herte niet verflaeuwen.
Zyrijst, en gaet rondsom het vuur.
Alecto, Hecate, Tysipon, en Megeer,
Gy Pluto, Hel-god zelfs, dijn machten ik besweer;
En wil, dat gy terstond verschijnd uyt uw afgronden,
Gy zult my datelijk een nieuwe maer verkonden;
Rijs eunjers, rijs geswind, geswind, zeg ik, en ras,
Of komt het (denk ik) noch uw Hoogheyd niet te pas?
Rijs onder aerds gespuys, inwoonderen der Hellen,
| |
| |
Oft zijt gy bezich om 't verdoemd gedrocht te quellen?
Laet die voor ditmael rust in hare slaverny,
Verschijn van stonden aen (op mijn gebod) voor my;
Rijs Pluto, vaerdig rijs, gy helschen God der Goden.
Door wiens macht werd ik uyt mijn duyster Rijk ontboden?
Daer wy nu op het drokst in 't straffen bezich zijn,
En plagen zondaers met onlijdelijke pijn;
Om op het kortst van u te weten,
Wie zich ongodlijk heeft aen deze maegd gequeten;
Waer hy zich houd, en hoe hy vorder is gezind,
En oft hy elders vrijd, oft ook een ander mind.
Is dit 't geen gy begeert?
Dit zult gy my verklaren.
Voor eerst zal ik aen u de name openbaren
Van hem, die deze maegd (door Nikkerlijke kunst)
Verleyd heeft, en beweegt te toonen hem haer gunst;
Het was Florentius die dees bedroog in 't minnen,
En na zijn mins genot veranderde van zinnen,
Met walging van haer liefd; na dat zy was geschend,
Begaf hem weêr ten Hoof, en houd zich daer omtrent,
Met liefd bevangen om Cecilia te vryen,
Het welk hem in het eynd heel qualijk zal gedyen.
'k Heb nu genoeg, vertrek; mijn bevaerd is gedaen,
Kom, ga met my, ik zal u meerder doen verstaen.
Binnen,
|
|
Auteursrechtvrij