Eerlycke tytkorting

[p. 32]

Derde Handelingh.

Cassandra.

DE langh gheleden trots soeckt wraecke vande spijt,
Dat ghy noch even dreuts in 't minnen 't mijnwaerts zijt:
Het lof van ydel eer waer meed' ghy soeckt te brallen,
Sal door Cassandraes macht verstroyen, en vervallen:
Ha! trotschen dwingelandt, die my aendoet meer leet,
Als oyt tyran op Aerdt, aen zijne Vyant deedt;
De spijt valt my te swaer, mijn minne te versmade,
Verrijckt met goet, en gelt, sal ick om u genade
Meer pracchen? 't is te kints, ja 't aldergrootst verdriet,
Om min te smeecken, een, die gantsch niet overschiet:
Wat heb ick nu gewracht door mijn bedeckte laghen?
Vervloeckte bastaert negen maenden langh gedragen,
In tegenheyt geteelt: op dat ick daer door sou
Beletten u versoeck tot eenich ander Vrou,
En swoor de Vrught u op: t geen ick soo kost beleggen,
Dat yder schande wist van u (Rogier) te seggen:
Soo dat ghy naemt de vlucht, 't geen u berouwen sel,
Al soud' ick mijne reys aenvaerde na den Hel,
En door Godtloose raet van d'onder aertsche Geesten
Vervolghen u tot inde poel der Helscher beesten:
Om wraecke, na mijn wensch, te nemen trotschen fiel,
Wiens lichaem dat ick wil doen scheyden vande Ziel:
Dan doch, hoe sal ick best Rogier te vinden komen?
Daer schiet my yets in 't sin, en dient wel waer genomen,

[p. 33]

 

En voort in 't werck gestelt: hier woont een Toveres,

 

Een oude swarte kol, die sal my een expres

 

Wel dadelijck senden uyt, die my de maer verbreyt:

 

Ick gae, en spreeck haer aen, om hooren wat sy seyt:

 

Hier dunckt my dat sy woont, hier ist, ick wilse spreecken,

 

Om mijn, door haer beleyt, op mijn Vyant te wreecken:

 

Waer sydy Toveres? wat maeckt ghy oude Kol?

 

Ontsluyt de deure van dit donckere nare hol,

 

En staet my eens te spraeck, u isser aen gelegen.

Toveres van binnen.

 

Wie isser op belust, of my te sien genegen?

 

Vertoeft, ick koom u by, schrick niet voor mijn gelaet:

 

Wat is u seggen?

 

Cassand.

 

Ick koom hier by u om raedt,

 

Doch, acht het noodich eerst mijn voorneem t'openbaren,

 

Sal ick u seggen wat dat my is wedervaren:

 

Mijn hooghste neygingh drijft my op het spoedichst hier,

 

Om weten waer mach zijn gevlucht, trotschen Rogier:

 

Hoor wyse Propheters, dus is de saeck geleghen,

 

Ick ben in liefd' gheweest tot een Rogier genegen:

 

Die mijn geboden min onwaerdich heeft versmaet:

 

Als 't lichaem socht in lust van hem te zijn versaet:

 

Voor min genoot ick haet, voor vrundtschap stuure woorden,

 

Wat diensten dat ick deed', geen diensten hem bekoorden,

 

Dit speet my 't meest van al, dat hy my deed' dees spijt,

 

Dats dat hy vluchten: dies ick wil dat ghy my zijt

 

Hier in behulpsaem; doet my blijcken u vermoghen,

 

En maeckt dat ick noch eens den schelm zie voor mijn ooghen.

 

Toveres.

 

Begeert ghy anders wat?

[p. 34]

 

Cassand.

 

Voor ditmael niet Godinne.

 

Toveres.

 

Vertoeft; ick stelt in 't werck, en sal terstont beginnen.

Sy maeckt eenighe Sermonyen, met lesen ende branden op het Toneel, ondertusschen komter eener der Helsche Geesten van onderen.

 

Helsche Geest.

 

Ick die mijn reys aenvaerd' (door Plutonis bevel)

 

Wt d'onder aertsche kolck, en afgront vander Hel:

 

Weet dat ick ben op reys, gheçiert met swerte Slanghen

 

Heb ick mijn Helsche pruyck afgrijs'lijck omhangen;

 

Wat isser dat ick dus, met geessels werdt geplaeght,

 

En dat my d'Oude Kol dus ylich opwaerts jaeght?

 

Met haer bepeckte sweep, mijn vluchtich op doet stijghen?

 

Soo dat ick (heel vermoeyt) naeu asem weet te krijghen,

 

Wat wilt ghy spreeck, en segh Toveresse snoodt, en out?

 

Toveres.

 

Seght my waer een ghenaemt Rogier, sich nu onthout:

 

En waer hy is, verlanghen wy op 't hooghst te weten?

 

Helsche Geest.

 

Gins in een wildernis, het moorders bosch geheeten,

 

Verselt, doch onbekent bevindt hy sich aldaer,

 

By zijn verlaten lief, in schijn van Kluysenaer;

 

Met u verlof ick gae, van daer ick ben ghekomen.

 

Toveres.

 

Noch niet.

 

Helsche Geest.

 

Wat hebt ghy meer te vraghen voorgenomen?

 

Toveres.

 

Begerich ben ick om te weten of hy daer

 

Sich noch een langhen tijdt verhouden sal by haer?

 

Helsche Geest.

 

Soo langh sal hem Rogier by zijne lief verhouwe,

 

Tot nae (Cassandraes doodt) Helena hem sal trouwe.

[p. 35]

 

Toveres.

 

Vertreckt nu, 'k weet ghenoch: Iuffrou ick heb verstaen

 

Dat u in dese saeck 't geluck wil tegen gaen,

 

Indien ghy trachten wilt by u Rogier te raecken;

 

Soo moet ghy u bereyt tot's levens eynde maecken:

 

De saeck loopt groot ghevaer, de plaetse daer hy is,

 

Die hiet men 't Moorders Bosch, en woeste wildernis.

 

Cassand.

 

De saeck sy soo se wil, ter werelt is geen wet

 

Die my de reys (om wraeck te nemen) nu belet:

 

Daer is geen doodt soo wreet sy sal mijn blijdtschap telen,

 

Indien ick met Rogier mach na mijn lusten spelen;

 

Ick weet met wat beleyt ick dit sal onderstaen,

 

Al soud' mijn Ziel daerom in 't Rijck van Plvto gaen:

 

Ick sal in mans ghewaet ghewapent my toerusten,

 

Om wraeck te nemen aen de Vyant van mijn lusten;

 

En thoonen my aen hem een monster, Tygerin,

 

En achten hem niet meer ghelijck hy deed' mijn min:

 

Ick gae, en stelt in 't werck.

 

Toveres.

 

Gaet met my, 'k sal u leere,

 

Op wat manier, en wijs ghy derwaerts heen sult keere.

Binnen.

Karel

by hem hebbende een Hoveniers Py, met een spae, ofte schop.

HA! Karel, ken de min de reden soo verr'brengen,
Dat selfs een reed'lijck mensch, de minne ken ghehenghen
Te stellen in ghevaer het leven, Ziel, en al?
Och! jae; Elisabeth, mijn Afgodin ick sal:

[p. 36]

 

Ick sal door dit beleyt, mins lieve kuuren speelen,

 

En mijn Elisabeth haer soete maeghdom steelen:

 

O ooghen, ooghen die mijn hebt soo verr' gebracht,

 

Dat min mijn reed'lijckheyt oneerlijck heeft verkracht:

 

O lonckjes, lief gegluur, dief-egge mijnes trouwe,

 

Hoe Karel, wilt ghy u beloft, en eer niet houwe?

 

Maer uyt een sotte lust, en minnelijck begeer,

 

Te schenden soo een Maeght door 't steelen van haer eer:

 

O neen; te deuchtsaem is Elisabeth ghebooren,

 

Dat door mijn (minnens lust) haer eer soud' zijn verlooren:

 

Neen, Afgodinne neen, mins lusten ick versoeck,

 

Maer u te schenden ick op 't alderhooghst vervloeck:

 

Ha! Perle, pronck, çieraet, ha! schoonste aller schoone,

 

Getrouwelijck sal ick u genooten min beloone;

 

Dienstwillich sal ick zijn, soo ghy mijn dienstich zijt

 

Elisabeth, mijn Ziel haeckt na die soete tijt:

 

Dat ick in dit gewaedt, mins lust met u mach pleghen,

 

Waer toe, op 't hooghste zijn mijn ziel, en zin genegen:

 

O vonckje van het vuyr 't gheen my het herte brandt,

 

O wonderlijcke kracht die Karel soo ontmandt,

 

't Genaeckt de lieve uyr, die waer dient zijn genomen,

 

Dat ick als Hovenier soeck in den Hof te komen:

 

Treckt Karel aen het kleedt, deckt het inwendich vier,

 

En zijt geen Karel meer, maer voortaen Hovenier:

 

O welbedachte vondt, wat heeft min loose treecken,

 

Ick sal dit Edel hert in boere kledingh steecken;

 

Wie sal in 't minst vermoen dat ick nu Karel ben,

 

Nu gaen ick voort, om zien oft ick haer spreecken ken.

[p. 37]

Karel

treckt het Hoveniers kleet aen, ende doet een valschen baert voor sijn mont, ondertusschen komt

Cassandra

ghewapent.

Karel.

HOlla! wie sien ick daer?

Cassand.

Een daer ghy niet op dacht.

Karel.

Dat ken wel zijn, ick had gheen Krijghsman hier verwacht,

Wat is u seggen?

Cassand.

Yets, 't geen ghy wel licht kunt raden.

Karel.

Ick raden?

Cassand.

Ia, ghy raen; verrader, door u daden.

Karel.

Verrader, wat is dit? siet voor u wat ghy seght,
Licht zijt ghy heel verdoolt, oft qualick onderrecht:
'k Hanthaefde noyt verraet, dat mach ick vrylijck sweere.

Cassand.

Soo ghy 't niet weten wilt, ick salt u weten leere:

Wat waent ghy, dat ick u in dit ghewaet niet ken?

Karel.

Ghy kent, oft kent my niet, verrader ick niet ben:

Wie zijt ghy?

Cassand.

Een die u het vluchten sal verleere.

Karel.

Ick vluchten noyt om quaet, maer ben die 'k ben met eere.

Cassand.

Mint ghy de eer, hoe maeckt dan liefd' in u verander?

Karel.

Die mijn mint, min ick weer, dies lieven wy malkander.

Cassand.

Hier vind' ick 't gheen ick socht, wel eer zijt ghy ghemint

Van u Cassandra, die u dreuts, en weygerich vint,
Versmadende haer liefd': dit is 't gheen ick wil wreecke.

Karel.

Ghy zijt hier niet by die, met wien ghy waent te spreecke.

Cassand.

Hoe na vreest ghy de straf van u bedreven daet,

[p. 38]

 

Nu dat ghy wert gewaer dat u de wraeck na gaet;

 

Ontkennen sult ghy niet u naem door dese klede,

 

Ghy zijt Rogier, van wien Cassandra heeft gelede

 

De meste spijt, en trots, die yemant lijden mach,

 

Het geen ick wreecken sal op heden desen dach:

 

Ick sal u leeren doen Cassandraes min vergeten.

 

Karel.

 

Ick heb mijn leven van Cassandra niet geweten.

 

Cassand.

 

't Is valsch geloogen, 't geen ick u hier spreecken hoor.

 

Karel.

 

Ghy lieght het selver, en ghy hebt een onreght voor.

 

Cassand.

 

't Sy reght, oft onreght, soo ghy mijn niet met de daet,

 

En dat op staende voet, oock klaerlijck blijcken laet:

 

Oft ghy die geene zijt, Rogier, Rogier die 'k meene,

 

Soo sal ick u het vleesch af-hacken vande beene.

 

Karel.

 

Ick, die soo menich daet, ick, die soo menich seyt

 

Van wapens heb verricht, door mannelijck beleyt;

 

Sal ick nu dese trots van sulck een bloet gedoogen?

 

't Is wonder dat ick u hier lyde voor mijn ooghen:

 

Ghy bengel, die de vlagh (te kints) op krachten roert,

 

Aen wien niet blijckt, dat ghy oyt Degen hebt gevoert;

 

Zijt ghy die man, die 't vleesch sal hacken van mijn beenen

 

Ick sorgh ghy sult veel eer u trotse roem beweenen:

 

Mits ghy my dwinghen wilt te seggen wien ick ben;

 

Een Hovenier, ghelijck dit kleet ghetuygen ken:

 

En soo ghy 't niet gelooft, soo doet mijn anders segge.

 

Cassand.

 

Dat ick dees Degen u niet om de oore legge

 

Is wonder valschen fielt; 'k segh noch ghy zijt de man.

 

Karel.

 

So ghy om proef hier quaemt, beproeft mijn magten dan

 

't Is langh genoch getroft.

 

Cassand.

 

Geen dreygen doet my suffen.

 

Karel.

 

Grootspreecken ken in 't minste deel mijn niet verbluffen.

[p. 39]

 

Doet my de eer en seght doch eens wie dat ghy zijt?

 

Cassand.

 

Ghy vraeght het geen ghy weet, dies barst mijn gal van spijt:

 

Sie daer verrader, dit sal u doen kleynder singen.

 

Karel.

 

't Schijnt ick gedwongen word', tot ongenegen dingen,

 

Doch; als het wesen moet, ist korste padt het best,

Cassand.

Oy me.

Karel.

Dit is u loon, neemt dat noch voor het lest.

Binnen.