Eerlycke tytkorting
(1634)–Jan Harmensz. Krul– AuteursrechtvrijPhilida.Sy spreeckt.
'K ontwyck het stralen vande Son,
Gins achter Bergh, en Bomen,
Dicht by de overschaude bron,
Daer Cloris placht te komen.
Sy singht
Die of sijn Minne van my treckt,
Of op een aer gaet stellen,
Of met de Minne spot, en geckt,
Om Philida te quellen.
Sy spreeckt.
Lust u te quellen, quelt me vry,
Mijn Liefd' salt al verdraegen,
Indient uyt rechte Liefde sy,
Ten sal my noyt mishaegen.
Sy singht
Ick sal hier ginder in het groen,
Mijn Cloris comst verwachten,
| |
[pagina 53]
| |
En daer een middach slaepjen doen,
Om voeden mijn gedachten.
Sy spreeckt.
Met droomen die 't verliefde bloet,
Tot in 't gedacht doet stijghen:
Geef Goon dat ick van Cloris moet,
Yets in mijn dromen krijgen.
Sy singht
Ick sal gaen drucken met mijn hant
De naem, van mijn beminde,
Hier met mijn staf in 't natte sant,
Of snyens op een Linde.
Sy spreeckt.
Of vlechten aen een Roosen-hoet,
Mijn Cloris naem met Bloemen,
Op dat hy siet wat Liefde doet,
Om hem mijn Lief te noemen.
Saght; sien ick daer mijn Cloris niet,
Gins achter geene Linde?
Het schijnt dat hy mijn niet en siet,
Of niet sal kunnen vinde.
| |
Cloris.Kost ghy (lieve Lommer) spreecken,
Of bethoonen eenigh teecken,
Van mijn overtrouwe Min,
Die ick met een welbehagen
Heb getrouwelijck gedragen,
Tot mijn lieve Velt-Godin:
Heb ick niet de Hoofsche staten,
't Hof, en Hoofsche Eer verlaten?
Ia mijn selver soo verneert,
| |
[pagina 54]
| |
Dat ick d'Eer van Swaerd', en Wapen,
Socht te ruylen aen u Schaepen,
Maer tot noch toe niet begeert.
Philida, al mijn gepeynsen,
Achten al u weygeren veynsen,
Niet soo koel als ghy u hout.
Niet soo angh voor Cloris Minne,
Weygerigh met verliefde sinne,
Schoonste Herderin van 't Wout.
Schoon ghy waert een Koninginne:
Meerder kost ick u niet Minne,
Waerder kost ghy my niet sijn,
Meerder Liefd' kost ick niet thoonen,
Hooger kost ghy 't noyt beloonen,
Als met weder Min aen mijn.
Hoor ick daer niet in de linde,
Yet wat ritsselen, of sijnt winde?
Die daer ruyschen door de blaen.
Philida.
Cloris, och ick schijn te swijme,
Cloris, Cloris, komt doch bijme,
Al mijn veynsen is gedaen.
Cloris.
Philida, mijn Lief! wat seghje?
Soete beckjen, och! waer leghje?
Lief, wat doeje by de sloot?
Philida.
Ick pluck bloempjes in mijn schoot,
Cloris.
Staeckt u suchten, staeckt u karmen:
Philida: rust in mijn armen.
Philida.
Cloris, Cloris, och! wat raet?
Voelt eens hoe mijn hertje slaet,
Voelt eens hoe mijn leeden trille:
| |
[pagina 55]
| |
Wat mach dit beduyden wille?
Cloris, och ick sterf van pijn,
Wilt ghy niet mijn hulper sijn,
Och! ick koom weer tot bedaren,
'k Weet niet waer mijn sinnen waren,
Dat ick hier dus neder seegh,
Cloris riep, en mijn ontreegh,
Cloris, Cloris, voelt mijn handen,
Voelt toch eensjes hoese branden,
| |
[pagina 56]
| |
Cloris, Cloris, 'k hou voor wis,
Dat het Liefdens koorsjen is.
Cloris.
Herders Kint oprecht in 't Minne,
Niet geveynst noch valsch van sinne
Niet gelijck het Steedts gebroet,
Wispelturigh van gemoet,
Loos, en valsch in Minne treecken,
Anders meenen, als sy spreecken,
Anders dencken als sy doen,
Opgevult met quaet vermoen,
Valsch van herten, schoon voor d'oogen,
Trotsen op haer groot vermogen.
Snorcken op haer weytse pracht,
Roemen op haer Adels dracht:
Op haer afkomst moedich pralen,
Op haer Tytels, diese halen
Ick en weet niet waer van daen,
't Is te vreemt om te verstaen.
't Steedts gebroedt is niet met allen,
't Gaeter altijt op een kallen,
Met een schamper, schots verwijt,
Menigh Vryer tot sijn spijt:
Menigh moet het quellen lyen,
Van sijn Minne, van sijn Vryen:
Heeft hy wat te hoogh gesien,
Dat verwijt hem elck ien.
Ismer sleghjes inde kleeren,
Niemant selje trouwheyt eeren.
Pronckje niet met Hoofsche pracht,
Soo en wordje niet geacht:
| |
[pagina 57]
| |
Daer en gelt geen trou in 't Minne:
Maer als Liefde Gelt ken winne,
Maecktmen stracx een Heylick klaer,
Met het ongelijckste paer:
Philida mijn uytgelesen,
Die wast, die ist: die salt wesen:
Philida Mint pracht noch Goet:
Maer een oprecht vroom ghemoet
Dat in Cloris is te vinde.
Philida mijn wel beminde,
Noyt by Philida en hadt,
Eenich Iuffrou van de Stadt:
Niet laetdunckend': niet hovaerdigh:
Openhertich en goet aerdich:
Onghevalst in al u reen,
Minsaem tegens yeder een:
Wist ghy, als ick hier wat eet,
Dat ick nimmer soete beet,
Nimmermeer een dronckje doe,
Of ick wenscht u hallef toe.
Heb ick een versnaperingh,
Van het een oft ander dingh,
Wist ghy hoe dat ick dan sta,
Och had dit mijn Philida:
Wist ghy hoe ick trou en graegh,
Smorgens voor den dou en daegh,
Dicht ontrent u Wooningh blijf,
Als ick eerst het Vee uytdrijf:
Al mijn Schaepjes blijven staen,
Willen qualick verder gaen.
| |
[pagina 58]
| |
Philida.
Stil Cloris, soo my dunckt ick hoor in 't Bosch gerucht.
Cloris.
't Sijn Iagers die te Velt vervolgen 't Wilt dat vlucht,
In dicht bewosschen ruyght, en door gespreyde Bomen,
Daer het de graege lust der winden tracht t'ontkomen:
Wiens viervoetige sprongh, nadert het vluchtich Wilt,
Indien het (achterhaelt) sijn snelle loop eens stilt:
Dies het in 't Bosch ontwijckt in holen, ofte kuylen
De felle Doodt-steeck vander Winden scherpe muylen.
Sie daer den Koninck selfs met eenich Hof-gesin
Vervolgen 't vluchtich Wilt, de Bosschen uyt en in.
Mijn Lief! ick ben verplicht sijn Hoogheydt hier te groeten.
Koninck
Gheluckich komt ghy mijn (vrundt Cloris) hier ontmoeten:
Alsoo ick af-ghedwaelt van and're Edellien;
Op d'onbekende wegh ken qualick uytkomst sien;
Ten aensien, ick gedwaelt alhier door Eyck en Linde,
Op mijn verdrooghde tongh, geen laeffenis ken vinde,
Dies bid ick (Cloris u) dat ghy eens gaet met mijn,
Alwaer mijn droge dorst eens mach versadicht sijn,
Cloris.
Indien sijn Majesteyt, soo seer niet is gebonden
Aen de gewoonte: dat wat buyten dien gevonden;
Hem geen vernoegingh geeft, soo sal soo waert als Wijn,
Noyt ons schrale dranck uyt klare Beeckjes zijn,
Maer weet Natuur haer na gelegentheydt te voegen,
Licht dat ick met mijn dienst u Hoogheyt kost genoegen.
Sie daer een frissche Beeck, een suyvere water-bron,
Met lommer overschauwt, voor 't stralen vande Son:
Sie daer genadich Vorst, en plaets waer al te malen
De Herders hare dranck tot laeffenis, uyt halen,
| |
[pagina 59]
| |
Een dranck die noyt Natuur aen eenich deel misdoet,
Maer door haer soberheyt lichaems gesontheyt voet.
| |
Koninckdrinckt uyt de Fonteyn.
Ach! Cloris, ick bevindt de smaeck is niet gelege
In Hoofsche dranck: als ick aendachtich overweghe
Natuurs voldoeningh, die door graeghte meerder geeft,
Te smaken uyt het kleyn, als 't alder grootste heeft,
| |
[pagina 60]
| |
Het krachtich nat geperst, uyt rijnschen Muscadel,
En was mijn noyt soo soet, oft aenghenaem, als wel
Dit soete water mijn gevalt, dat hier komt dringen
Wt dichte heuvels, en uyt dees Fonteyne springen:
Ten aensien my het een, (door de gewoont) niet geeft,
Dat door Natuur alleen, het ander by hem heeft:
Ach! Cloris 't is niet vreemt, dat ghy de Hoofsche staet,
Ruylt aen een Herders rust, die 't Hof te boven gaet:
Daer ghy van last, van vrees, van sorghen zijt ontslagen,
En alle lust geniet, daer wyse van ons jagen:
Geluckich die Natuur soo veel gegeven heeft,
Dat hy gelijck als ghy vernoecht, in kleynheyt leeft;
Ghy volght u lieve lust, daer 't Liefdens wet gebiet,
Wy Minnen d'afkomst, daer de Hoogheyt meest opsiet:
Niet Liefde, maer begeert, moet inde Hoogheydt Minnen
Ghy Liefd' daer 't Liefd' gebiet, u schoone Herderinne,
De Liefd' gaet boven staet, ick spreeck 't geen ick bevin,
Ick voel mijn hert gewondt, met Herderinne Min.
Saght Vorst, hier dient gheveynst; wil ick mijn wil verkrijgen,
So moet ick dan van 't geen, ick wil voor dees tijdt swijgen:
Hoe Vorst? en wilt ghy dan u Passi niet gebien?
Maer volgen sotte lusten, op u minder sien:
Dats sulle raserny: 't is dan soo 't is, ick moet,
Liefd's wetten volgen, 'k acht voor dees tijt 't veynsen goet:
Indient my Cloris lust u heusheydt yets te vragen,
Soud' ick u oock misdoen?
Cloris.
Ick hoop my soo te dragen,
Grootmogende Monarch niet min na desen dach,
Als ick voor desen my tot u te dragen plach.
| |
[pagina 61]
| |
Wel wetende dat ick sijn Hoogheydt mach vertrouwen,
Dat ghy in al u doen 't u, sult aen reden houwen.
Koninck
Indien ick, Cloris, wist dat ick u vergen sou,
Yets dat u oorsaeck gaf tot swarigheyt, of rou:
Voor u, oft voor de u, dees schoone Herderinne,
Die ghy oft hebt getrout, of noch op trou mooght Minne:
Veel liever had ick mijn versoecken na gebleven.
Als dat ick oorsaeck van verdriet daer mee soud' geven
Alsoo de tijdt soo loopt, dat ick my voor een tijt
Moet scheyden uyt het Rijck, en dat geen uytstelt lijt:
Mijn voorgenomen reys tot het gemeene beste,
En d'uyr van mijn vertreck gheloopen is op 't leste:
Soo is; dat ick 't gebiedt wel overgeven wou;
V die mijn saecken weet, en die 'ck'se toe vertrou.
Cloris.
Grootmogent Vorst; en Heer, goetwillich ick beken,
Dat ick gehoorsaemheyt sijn hoogheyt schuldich ben;
Ia 't sy met welcke dienst ick u te pas mocht komen,
Alwaert in Doots gevaer, so soud' ick nimmer schromen;
Voor uwe Majesteyt te stellen selver mijn,
Om u in alle noodt een trouwe hulp te sijn;
Alleen van het gebiedt soeck ick te sijn ontslagen.
Koninck
Mijn wensch is machteloos; ontbreeckt u het behagen.
Cloris.
Mijn machteloose macht behaeght te doen u Wet.
Koninck
Die vry van wetten is, ick geene wetten set.
Cloris.
Daer leeft geen onderdaen; hy is aen Wet verbonden.
Koninck
Een dienaer buyten dienst wert wetteloos bevonden,
In saecken die de plicht van dienaers wet aengaen,
Waer in ghy my genoegh voor desen hebt voldaen:
Dies moet het door gheen wet, oft gheensins door ghebiede,
| |
[pagina 62]
| |
Maer uyt een goede wil alleenelijck geschiede,
En soo u die ontbreeckt ick maeckse door geen Wet.
Cloris.
't Is billick ick mijn wil naer u behagen set.
Koninck
't Is billick dat ghy 't laet, soo ghy 't u acht tot schade.
Cloris.
't Is billick dat ick wil, onwillich, soeck genade.
Koninck
't Is billick, Cloris, ick van mijn versoecken swijgh,
Ten aensien ick berou van dit mijn voorstel krijgh,
Best blijft ghy by u Lief.
Cloris.
Die (hoop ick) salt genoegen,
Dat ick na 's Konincx dienst, my dienstich soeck te voegen.
Koninck
Wel Cloris: spreeckt met haer, en soo ghy 't raetsaem raemt,
Dat ghy een korten tijt maer in 't gebieden quaemt,
Ghedienstich sout ghy tot beloningh my bevinne:
Ha! wel te recht geveynst; tot voordel van mijn Minne.
Was Cloris maer ten Hoof, ick maeckten haest dat mijn
Begonnen Min, vernoeght aen d'Herderin soud' sijn.
Cloris.
Hoe seght ghy mogend Vorst?
Koninck
Niet Cloris dan dat ick,
V komst verwachten sal, dies ick mijn voorder schick.
al t'samen Binnen.
| |
Thirsvs: Lerinde,gaen t'samen neder sitten.
ACh! wat dringht ter door mijn oogen,
't Gheen in 't herte komt gevlogen,
Stud sijn snelle loopen daer,
Goden! wat werd' ick gewaer?
| |
[pagina 63]
| |
Lieve lonckjes uyt bruyn oogen
Komen door de mijn gevloogen,
Tot in 't diepste mijnes Ziel,
Daer ick haer gevangen hiel.
Ach! Lerinde aerts Godinne,
Stoocke brantje van de Minne,
Ach! wat soete vlamme vloogh,
In mijn Zieltje door u Oogh.
Tintel Sterren, lonck gewemel,
Proncken aen u schoonen Hemel,
Daer 't gekrulde haertje blondt,
Sachjes wemelt om u mondt.
Door u Aesems labber windtje,
't Welck het dertel Venus kindtje,
Boven op u lipjes draeght,
En tot in mijn Zieltje Iaeght.
Lipjens, schoonder als Coralen,
Bloosen voor Yvore palen,
Deelen my veel soeter soet,
Als de schoone Venus doet.
Als de nacht, Godin u ooghen,
Heeft met duysternis betoogen,
Niet het oogh (Lief) maer de hant,
Tuyght u soetheyt aent verstant.
Als ghy op gevulde pluymen,
Plaets soeckt aen u sydt te ruymen,
Daer de lust mijn Zieltje rept,
Wt u lust haer lusjes schept:
Als ick dan u Borsjes streele,
Waer door blaeuwe aders speele,
| |
[pagina 64]
| |
Is het anders, oft ick quam,
En van Venus soetheyt nam?
Lief Lerinde kuysheyts hoedster,
Ziel verquickster, Minne voedtster,
Nacht vreuchs diefje, ist niet vreemt?
'k Noem het genen, als ghy 't neemt,
Als ghy naer een soet verlangen,
My (ô schoonste) hebt gevangen,
Voor 't Altaer uw's kuysche schoot,
Offeren doet een soete Doot.
Soete doodt, geen doodt maer leven,
Levend' doodt heb ick gegeven;
Hallef levent, hallef doot,
My ten Offer aen u schoot.
Door de schick van Ziels toe neygen,
Maeckten min u Ziel mijn eygen:
Mijn Ziel u, u Zieltje mijn,
Lief, wat ken der soeter sijn?
Lerinde.
Ach! niet soeter (mijn beminde)
Ken men op de Werelt vinde,
Als een wel vernoeghde vreucht,
Onder de vereende Ieught.
't Alder soetste in 't vergaren,
't Alder waertste in het paren,
Is de Liefde, 't soetste soet,
Dat het leven hebben moet.
Thirsus.
Lerinde, Lief!
Lerinde.
Wat ist mijn waerde?
Thirsus.
Ach! ick weet
| |
[pagina 65]
| |
Niet hoe so schielick my uytbreeckt dit klamme sweet:
Oy me, my wort soo bangh.
Lerinde.
Soo haestich, Lief, verkeert?
Rust u wat aen mijn schoot.
Thirsus.
Ick weet niet wat mijn deert,
Oy me! eylaes! 't gesicht dat schijnt mijn overtogen,
Mijn spraeck begeeft my, en mijn krachten wegh ghevloghen,
Ghetuygen my, (eylaes!) dees uyr; mijn laetste stondt,
Lerinde.
Lerinde.
Lief, hoe ist?
Thirsus.
't Schijnt of de doodt my wondt.
Lerinde.
Ach! Hemel, wat verdriet komt my dus haest te voren?
Sal uyt mijn korte vreught, mijn droefheyt zijn geboren,
Help Goden! goede Goon.
Thirs. st.
Oy me mijn hertje barst.
Lerinde.
Hy geeft de laetste snack, ey bracke traenen parst,
En dringht met volle vloet uyt mijn bedruckte oogen,
Op hoope dat de Goon, haer in mijn rou medogen:
Mijn Lief, hoe ist mijn Lief? mijn alderwaerste man,
Indient u mogelijck is, soo siet my noch eens an,
De oogen heel verdreyt, de wangen kout, en bleeck,
De Aesem is ewech, bloedige tranens beeck,
Stroomt langhs mijn kaecken neer: ick wil my gaen bereyen,
Om mijn te droef verlies, op 't droevigst te beschreyen:
Waer sal ick, ach! eylaes! dit Lichaem dragen heen?
Waer sal ick hooge Goon, de romp met aerd' bekleen?
Sal ick met schop, of spa, de swarte aerd' opwroeten?
Sal ick u met mijn arrem te grave dragen moeten?
| |
[pagina 66]
| |
Ach! Hemel, al te wreet u straf mijn op ghelaen.
Wat plagen, sijnder, die de mijn te boven gaen?
Ey! mijn benaude Borst, doet langhs mijn kaken sullen
Door d'ooghen Trane, en het nare Bosch vervullen
Met jammerlijck gheschrey, over u droeve doot:
Com wrede Gode, kom helpt my uyt dese noot,
Ach Goden, geeft mijn moet, maticht mijn droeve sinne
Dat Passi nimmer mach mijn reden overwinne:
Dat ick nu yemant hier mocht vinden die voor mijn,
Mijn afghestorven Lief, droegh daer hy hoort te zijn.
Cloris uyt.
Daer sien ick Cloris, ach! wat sal hy vreemt op hooren.
Cloris.
Lerinde, hoe dus droef?
Lerinde.
Ach! waer ick noyt ghebooren,
Soo waer ick, Cloris niet in dese groote noot.
Cloris.
Wat reeden?
Lerinde.
Ach! mijn Lief, mijn Thirsus die is doot.
Cloris.
Hoe doot, Lerinde raest.
Lerinde.
Ach! hy is over lede.
Cloris.
Lerinde, na my dunckt, soo zijt ghy buyten rede.
Lerinde.
Dat dat den Hemel gaf, en Thirsus noch eens sprack.
Cloris.
O Goden, wat ick sie, wat is een Mensch? soo strack
En weynich tijdt verleen, heb ick hem noch ghesproken,
Nu leyt dien Ionghen Helt met Ooghe toe gheloocken:
Het leven isser uyt: o Spieghel dat de staet;
Van s'Menschen leven, als een Bloem tot niet vergaet:
Lerinde 't is Natuur die u beweeght tot schreye,
Doch door de redelijckheyt so moet ghy u weer peye:
Ick neem het doode Rif, com laet ons 'tsamen gaen,
Op dat met aller eer, 'tLijck wert te graef ghedaen.
Binnen.
| |
[pagina 67]
| |
Cloris: Philida.DEwijl de tijdt soo loopt (mijn Lief) dat ick niet ken
Ontseggen 's Konincx dienst, daer 'k aen verbonden ben:
Soo ist; dat ick als nu (mijn Engeltje!) mijn waerde,
Mijn voorgenomen reys, op 't spoedichst soeckt t'aenvaerde:
Om my (soo haest ick ken) te voegen weer by u,
En segh met dese kus, mijn Engeltjen adieu.
Doch eer ick noch vertreck, hoe wel met droeve smerte,
Neemt (bid ick Philida) mijn bede doch ter herte:
In 't af sijn, laet mijn Ziel beheerschen u gedacht,
Gelijck ick met het mijn by u te wesen tracht;
Denckt aen de Liefd', mijn Lief; die ons t'saem heeft verbonden,
Laet buyten onse Liefd', geen Liefde sijn gevonden:
Mijn Lief, ick segh ick adieu.
Philida.
Ach! Cloris 't valt te swaer,
Dat wy dus schielick moeten scheyde van malkaer;
Ach! Cloris kent ghy dus u Philida vergeten?
Ach! Cloris! looft het vry, indien ick had geweten
Dat ghy soo haest van mijn gescheyden had, ick meen
Ick in beloftenis met u noyt waer getreen:
Ick dacht, dat u het Hof niet meer en kost vermaken,
Maer dat ghy 't voortaen sout (om mynent wil) versaken,
En met mijn slechte staet u stellen wel vernoeght,
Met mijne Schaepjes, vande Goon, my toegevoecht:
Mijn Schaepjes, die door rou van hare Herderinne,
| |
[pagina 68]
| |
Druyloorich sullen gaen, ach! Cloris, nu ick minne:
Soo minne, dat ick (laes!) nau levend' blijven ken,
Indien ick niet verselt, met u (mijn Cloris) ben;
Doch, nu 't so is bestemt dat ghy van my moet scheyde,
Wensch ick dat u de Goon (mijn Lief, mijn Ziel) geleyde,
En hout in u gedacht, mijn lief, mijn laeste bee,
Draeghd' in u Zieltje, Lief, mijn lievend' Zieltje mee.
Cloris.
Mijn Lief, mijn Ziel, mijn hert, mijn rust, mijn lust, mijn leven,
Om uwent wil vind' ick my nutter hier gebleven,
Als dat om 's Konincx dienst ick my ten hoof soud' spoen,
Indien ick daer me ken u lieve Liefd' voldoen.
Philida.
Ach neen, nu 't is bestemt, nu laet het soo geschiede,
Maer keert soo haest ghy kent.
Cloris.
Ick sal nu u gebiede,
Mijn Lief, mijn afgodin op 't alder vlytichst spoen,
Om u genoegen Lief, op 't hooghste te voldoen:
Had ick geweten dat het my soo swaer soud' vallen,
Al 't Konincklijck versoeck waer aen my niet met allen:
Doch nu 't so is geseyt, drijft mijn beloft mijn voort,
Mits ick mijn Engel, ben niet beter als mijn woort:
De wijl 't dan soo moet sijn, een kusjen voor 't vertrecken,
Een kusjen ach! mijn Lief, mijn uytverkoren Ziel,
Ha! vlugge tijdt: wilt doch u taye dage recken,
Soo langh ick voor het beelt mijns, Herderinne kniel;
In 't af zijn vluchtigh vliet, de dagen maeckt tot uuren,
Het soet verlangen van mijn lieve Lief voldoet,
Fortuyn begonstight my, Liefd', wilt my vorder stuuren,
Op dat Liefd' aen mijn Lief, Liefd's lieve lust haest boet,
Philida.
Adieu mijn Lief vaerd' wel,
| |
[pagina 69]
| |
Vaerd wel mijn Ziels beminde,
Ick sal van dach, tot dach, hier onder dese linde
Vernieuwen door 't gedacht, ons soete vryery;
En, van uyr, tot uyr, verwachten weer by my:
De soete morgen stond' en sal so dra de roosen
Door 't stralen vande Son, op 't cierlijcst niet doen bloosen,
Als noch de silv're dau beperelt Blom en Kruyt,
Of ick sal al mijn Vee, en Schaepjes drijven uyt,
Soo langh sy weyden sullen, weyden mijn gedachte,
En tot de nare nacht begint, u komst verwachte:
Alst immers wesen moet, vaert wel dan Lief, vaert wel.
Cloris.
V beeltenis ick in mijn Ziel me dragen sel,
Mijn Philida ick gae, blijft ghy de Goon bevoolen.
Philand.
Ick gae en sie waer dat mijn lieve Schaepjes doolen.
Binnen.
|
|