Eerlycke tytkorting
(1634)–Jan Harmensz. Krul–
Auteursrechtvrij
[pagina 29]
| |
Philida, Cloris.VVEl Cloris, kundy noch mijn wenschingh niet versinnen?
Cloris.
Wel dat ghy Mint, maer niet wie dat ghy mooght beminnen.
Philida.
Een die my niet en Mint, ach! Cloris, ist niet vreemt
Dat ongemint te zijn, mijn Minne oorsprongh neemt?
Wat is 't eylaes, ick wil, en kan mijn gront niet seggen,
Vermits geen Dochter voecht haer Liefde eer te leggen,
Eer sy verseeckeringh van Minnaers Liefde heeft,
Dies Philida bedroeft in Liefdens quellingh leeft.
Cloris.
Wie is daer oorsaeck van? ey! geeft my dat te kennen.
Philida.
Neen Cloris.
Cloris.
Waerom neen?
Philida.
'k Sou daer mijn Eer me schennen.
Cloris.
V eer (in dese saeck) en lijdt gansch geen gevaer.
Philida.
Te melden van de Min, voeght hem, maer geensins haer.
Neen Cloris, best sal 't sijn,
Dat ick de Min met pijn,
Met quellingh, en met smerte,
Doof in mijn lievend' herte,
Eer mijn verliefde sin,
Soud' tuygen wien ick Min,
| |
[pagina 30]
| |
En soo (door Minnes hette)
Mijn eerbaerheydt besmette.
Cloris.
Ey! Philida: bedenckt,
Dat dat geen Eer en krenckt,
Te melden sulck begheeren,
Doet Liefde meer vermeeren,
Mits dan u Liefde thoont, een onbeveynst bemoet,
Philida.
Een Dochter quest haer Eer, (segh ick) soo sy dat doet,
Cloris.
Wel waerom staet het dy,
Soo wel, als mijn, niet vry?
Te thoonen dat u sinnen,
Ghenegen zijn te Minnen.
Philida.
Om dat het ongebruyck ons sulcke wetten geeft.
Cloris.
Daer Liefde keur gebiet, 't gebruyck geen plaets en heeft:
De Liefd' verwint het al, waer vindtmen sulcke wetten,
Die Liefdens sinne keur ter syde kunnen setten?
Indien oprechte Liefd' u sinnelijckheyt beheert,
Waerom vermeught ghy niet te melden sulck begeert?
Ghy draeght verholen Min, wie sal u Min beloonen,
Of ken het doen, ten sy die ghy Mint, wilt bethoonen,
Dat ghy hem Liefdt: want wat is Liefde sonder daet?
Niet anders (Philida) als vruchtelose baet:
Hoe ken Liefd' Liefde sijn, ten sy Liefd' Liefde doet,
En dat men Liefde draeght uyt Liefde blijcken moet,
Of hy, of sy eerst Lieft, is daer wat aen gelegen?
Als tusschen beyden Liefd's voldoeningh wert verkreghen?
Soo veel vermach de Liefd', in u, als oock in mijn,
| |
[pagina 31]
| |
En waer sy eerst begint, daer moet haer werckingh sijn:
Genomen Philida, kreegh sin om my te Minne.
(Wt goe genegentheyt,) met hert, met Ziel, met sinne,
't Welck ghy bethoonden my: soo bleeck der Liefden kracht,
En door Liefd's werckingh wert van my Liefs waert volbracht,
Als ick soo uwe gunst geneyght tot mijn moght vinden,
Ick Liefde, 't geen ick niet soudt derven onder winden:
'T en waer de Liefdens gunst aen my voorseyde, dat
V goe genegentheyt tot mijn behagen hat:
Dan loond' ick Liefd' met Liefd', wat schande kost dat wesen?
Philida.
Ach! Cloris 'k heb het al te veel gesien voor desen,
Dat Dochters sinnelijckheyt, en aengeboode Min
Een spot was over straet: soo dat, Cloris, mijn sin,
Oft Liefdens sinnelijckheyt, soo veer noyt sullen dwalen,
Dat oyt beveynst Minnaer, mijn Liefd' sal achter-halen.
Cloris.
De wijl de soete Min, mijn Minnent hertje drijft,
Dat het niet langer in zijn soete smerte blijft,
Soo bidt ick, neer geknielt, uytmund' Herderinne,
Dat ghy eens proeve thoont van ongeveynsde Minne,
't Schijnt met mijn stoute eys of ick de Goden tergh,
Dat ick u, Philida, om mijn te Minne vergh;
Moght Cloris dat geluck van Philida geschien,
Dat Cloris waerdich waer u gunst tot hem te sien:
Moght Cloris, goede Goon, dat luckich luck genieten,
De Bergen, Bomen, ja de Cristalijne vlieten
Van frische Beecken, en van suyvere water bron,
Ia alles wat in 't Wout vermakingh geven kon:
| |
[pagina 32]
| |
Dat soud' om Cloris luck, geluckelijck verblyen,
De Vogeltjes in 't bosch: de bloempjes, daer de byen
Haer soetheyt suygen uyt de dichte lom're blaen:
Waer roos: waer Vyolet gemarmert onder staen:
Dat al te samen, soud' in dubble vreucht geraecken,
En over Cloris luck, een blyde lofsangh maecken.
Indien ghy Herderinne
Getuychden my u Minne.
Philida.
Of ick van Minne sprack,
En datter dan ontbrack.
De gunst: die ghy mocht meene,
Dat ick u soud' verleene.
Wat batent Cloris dan, als hy mijn Min mocht vijne,
Misgunstich aen de zijne.
Cloris.
Dan soud' ick, Philida,
Op hoop van u gena,
In diensten, en ghebeden,
Mijn Leven langh besteden:
Op hoop, dat metter tijt, ick u verliefde sinne:
Tot my waerts moghte winne.
Philida.
Maer: oft dan waer soo vert
Dat ick mijn Ziel, en hert,
Al over hadt gegeven:
Om Echtelijck te leven:
Wat middel, Cloris, dan om die begonne saecken,
Tot een goedt eyndt te maecken?
Cloris.
Geen middel, als de doodt
Hulp Cloris uyt de noodt.
'k Soud' al mijn Leve dagen
Mijn droef verlies beklagen:
| |
[pagina 33]
| |
En over 't ongeluck van Philida te derven,
Thien duysent dooden sterven.
Philida.
Neen Cloris stelt door een
V passy wat te vreen.
Denckt wat de Goden voegen,
Dat moet ons wel genoegen.
Ach! 't is mijn selfs verdriet dat ick na mijn behagen,
Tot u geen Liefd' mach dragen.
Cloris.
Gundt ghy u Liefde mijn,
Waerom kent dan niet sijn,
Dat ghy na keur uw's sinnen,
Soud' Cloris mogen Minnen?
Philida.
Om dat ick niet en ken,
En self mijn selfs niet ben.
Door een verloofde trouwe,
Die ick sal moeten houwe.
Cloris.
Verkeert u vreught in rou, ghy Velden en Rivieren
Staeckt pluym ghevogelt, staeckt u vrolick tierelieren,
En schrilt met droeve galmt, en eysselijck geluyt,
Mijn onverwacht ellent op 't alder droevighst uyt:
Ghy Nimphjes van het Bosch, en van de waterstroomen,
Beheerschers van het Wout, ghy Berghen, Bosschen Boomen;
Ghy alles syt getuygh, dat ick te Boschwaert quam,
Alleen (om Philida;) op 't Hof mijn afscheyt nam;
O ydele hoop gegrondt, op sinneloos behagen.
Bedroefde uur en stondt, die ick wel mach beklagen,
Dat mijn gedachten oyt vertrouden op de Min.
O Min! in welcker hoop, ick my bedrogen vin.
O Min! hoe sal mijn hert u heete brandt uyt smooren?
| |
[pagina 34]
| |
,,Nu my soo schielijck slaet een donder in mijn ooren,
Een Blixem in mijn Ziel, een onweer in het hert,
Waer door ick als een Schip op standt gesmeten werdt,
Berooft van levens hoop: door kraght van woeste golven:
En Schip-breuck aen mijn Min, soo dat ick gansch bedolven,
Bedompelt in een Zee, van woeste Baren smoor;,,
Ten sy, ick Philida u anders spreecken hoor:
Ick loof niet Philida, als ick my reght bepeynse,
Of ghy (om d'eerbaerheyt,) voor Cloris schijnt te veynse:
Om eens een proef te sien, hoe ick my in mijn rou,
Van Mins verlies, aen u, ach! schoonste dragen sou:
Lust u daer teecken van, ghy sult niet meer behoeve
Als my in Doodts gevaer, te stellen om te proeve:
Oft ick soo Lief het lieve leven wel bemin
Als d'aengename Ziel, van u: mijn Herderin:
Siel die mijn Ziel gebiet, ootmoedich neer te buyghen
Mijn ongevalste Min: een Herderin te tuygen:
Een Herderin, die meer vermach als eenich Vrou,
Die ick het waerdichste op swerelts bodem hou:
Al waert dat my Fortuyn, ten Hemel hadt verheven:
't Ghebiedt van Volck, en Landt: ja Koninckrijck gegeven,
'k Verliet het al te saem, ach! Philida, alleen,
Om u, (als mijn Godin, geeert en aengebeen.)
Philida.
Wiens wangheloof soo groot dat sy niet soud' vertrouwe,
't Geen Liefd' u spreken doet, dat ghy daer woordt soudt houwe.
| |
[pagina 35]
| |
,, Den losen Angelaer het bitter deckt met soet,
Nochtans het Visjen niet en weet waerom hy 't doet,
Wert met het soet bekoort, en met het soet gevangen,
En sonder 't soet genot, blijft aen het hoeckjen hangen:,,
Soo 't Cloris u gelieft met mijn wat voort te gaen,
'k Sal u van dese saeck wat breder doen verstaen.
t'samen Binnen.
| |
Cloriskomt (nae weynich Pauseringh,) weder uyt.
ALs ick flus met mijn Lief, en lieve Herderin
In reden was geraeckt, aengaende onse Min,
Bevondt ick dat sy tot Philander is genegen,
En mijn (eylacy,) op het alderwreetste tegen,
Ach! dat den Hemel gaf, aen mijn rampsaligh mensch
Dat van Philander ick verkrygen moght mijn wensch,
Dat hy sijn Liefde niet op hare Liefd' woud setten;
Soo kost ghy Philida, my 't Minnen niet beletten:
Ick spreeck als onbedocht, door Liefde, buyten reen,
Best dat ick selver gae eens nae Philander treen,
Om hooren, oft so is, als Philida mijn seyde;
En oft hy op Lerind' zijn Liefde niet en leyde:
Derhalven wil ick gaen spreken Philander an,
Philander is de geen die Cloris helpen can.
Philand. uyt.
Sie daer seer wel te pas comt my Philander moeten:
Verplicht ben ick (mijn Vrundt) eerbiedigh u te groeten,
Cloris.
En van ghelijcken ick, my Cloris 't uwaerts draegh.
Philand.
Danck sy mijn Vrunt, die ick uyt ware vruntschap vraegh,
| |
[pagina 36]
| |
Nae 't welvaren uw's Lief, hoe ist met haer gelegen?
Sal u gewenste wensch noch niet haest sijn verkregen?
Philand.
Vrund Cloris, dien ick als een goede vrunt vertrouw,
Onmog'lijck, dat ick yets voor u verborgen hou.
Weet dat ick heb ghemint, gevrydt in sulcker voegen,
Dat Minnaer aen sijn Lief, noyt meerder kost genoegen
Van vriendelijck onthael, van gunst, van Vryery,
Iae alles wat ick kost bedencken deed sy my.
Ick (op haer soet bedrogh) gingh stellen mijn vertrouwen,
Op een onvaste gront mijn vaste Liefde bouwen,
En meenden ick gingh vast, maer doen ick vastheyt soght,
Bevond', dat ick niet hadt op 't achterste gedoght:
Lerinde wast mijn Vrund, die my door hoop toeseyde
't Geen sy my naderhant met listen weer ontleyde:
Lerinde (Cloris Vrundt) met Thirsus trouwen sel.
Cloris.
Met Thirsus?
Philand.
Iae, met hem.
Cloris.
Ick loof het niet.
Philand.
Ick wel.
Cloris.
Soo Sien ick wel, men mach op menschen niet vertrouwen
Seyd' my haer Suster niet, dat sy veel liever wouwen,
Dat haer Lerinde met een slechte Herders knecht,
Als met dien Thirsus soud' begeven in de Echt.
Doch Vrundt, stelt u te vreen, 'k heb stof om u te peyen;
'k Weet eender die u Lieft, en graegh om Min soud' vleyen,
Waert dat de eerbaerheyt haer sulcx niet ontriet.
Philand.
Mijn Vrundt, wie ist?
Cloris.
Ick derf haer (lacy!) noemen niet.
| |
[pagina 37]
| |
Maer weet dat sy u Lieft, en hertelijck heeft verkooren.
Philand.
Sy is dan die sy is, tis Cloris al verlooren,
Nu ick Lerinde mis, is al het minnen niet:
Al waert een Coningin, het waer mijn maer verdriet;
Dat ick gedachten kreegh om met een aer te trouwen,
Neen Cloris; neen, ick hou voortaen geen meer van Vrouwen,
Ick ban de Minne wegh, en vlucht als Ballingh voort
Daer niemandt van mijn weet, daer niemandt van mijn hoort:
Ick gae door Bergh en Bosch, eensaem slyten mijn dagen,
Ter eeren van mijn Liefd' Lerinde toe gedragen.
Met u verlof mijn Vrundt, met u verlof ick gae,
Daer ick met droeve smert beweenen sal mijn schae.
Cloris.
Philander, Vrundt hoe dus? waer is de moet gebleven?
Waer meed' ghy anderen plaght somtijts wat moets te geven.
Philander, ken de Min ontmannen soo een Man?
Soo segh ick, dat geen kracht die Min verwinnen can.
Philand.
Vaert wel, mijn Vrund vaert wel.
Cloris.
Philander, soudt ghy 't meenen?
Philand.
Ick meent,
Cloris.
't Is te kints, soo moedeloos te weenen,
Te suffen om een Vrou, daer soo veel Vrouwen sijn.
Philand.
't Verlies van een is my een doodelijcke pijn.
Cloris.
Die pijn ghy licht weer met een ander kunt versoeten.
Philand.
Ghy spreeckt als onversocht.
Cloris.
Nochtans mijn Vrund, wy moeten
Doen blijcken, dat in noot de kloeckheyt van een Man,
De sware lasten, vande rampspoet dragen kan.
| |
[pagina 38]
| |
Philand.
Ha Cloris! 't is geen kunst een ander troost te geven,
Maer die in rampspoet is, en duldelijck ken leven,
Daer hanght wat meerder aen: dit is 't gheen my ontbreeckt:
En 't is doch al vergeefs, wat ghy my hier van spreeckt;
Nu ick Lerinde mis, nu mis ick sin, en reede.
Cloris.
Philander, werter om de Min soo veel geleede?
't Is meer als ick oyt daght.
Philand.
Meer als u is geschiet,
Door d'onervarentheyt, so weet ghy 't leyder! niet.
Cloris.
Nochtans, wie rampspoet treft, moet op 't verand'ren hoopen.
Philand.
De rampspoet reden rooft, en doet ons hooploos loopen.
Cloris.
De reden (diese wil gebruycken) meer vermagh.
Philand.
In een rampsalich mensch, men selden reden sagh.
Cloris.
Gheen ramp soo groot, of reen die ken de smert versoeten.
Philand.
Ach Cloris! rampspoet treet de rede met de voeten.
Cloris.
Een redelijck mensch die stelt zijn ramp aen redens wet.
Philand.
Wie in de rampspoet is, de reen ter syde set.
Cloris.
Philander gaet met my, ick moet u moet aen spreken,
De beste vrundtspap is altijt in noot gebleken.
t'samen Binnen.
| |
Philida.ALs ick met Cloris flus gingh langhs dees groene paen,
Doen gaf hy my sijn Min hart-grondich te verstaen.
| |
[pagina 39]
| |
Dan doch ick veynsden my Philander te beminnen,
Om daer door eens te sien d'affecti sijnes sinnen:
En of de Min hem oock gewortelt was in 't hert,
Dan oft ick maer uyt lust, daer toe gebeden wert.
Ach! vind' ick hem stant vast, hy sal mijn Min genieten:
Ick set my hier wat neer: ach! Cristalijne vlieten,
Hoe cierlijck ist cieraet uw's stroomen suyvere bron;
Ach! dat u koele stroom mijn hette blussen kon.
Ey mijn! verliefde hert; mijn Cloris, mijn beminde,
Ick klaegh vrypostigh uyt hier onder dese linde,
De quellingh dien ick laes, om u mijn Cloris ly;
Kom Cloris, kom mijn Lief, en rust u wat by my.
Ick wil met vreught mijn hert (tot sijne komst,) vermaecken,
Ick weet een liedtje; kost ick op de Voys geraecken,
Ick songh het, licht de wint tot hem de weerklanck joegh,
En hem de sin van 't Liedt tot op sijn hartje droegh.
Laet sien hoe ist begin? ick weet, ey pluymde dieren,
Verheft onder 't gesangh u vrolick tierelieren,
Bootst al de woortjes na, geeft Cloris te verstaen,
Dat Philida (uyt Liefd') met Minne is belaen.
Sy singht.
GHy die de staet van 't Hof,
Ghy die de roem, de eer van werelts trots door Min,
Ruylt aen het blaeder lof,
En aen de Liefde van u lieve Herderin.
Is Liefd' soo soet, dat ghy om Liefd' versmaet
Het Hof en blijcken doet dat Liefd' het al te boven gaet.
| |
[pagina 40]
| |
O Min, o soete Min!
Die Cloris in het hert, my inde boesem brandt,
En woeckert soo diep in,
Soo dat de Liefde gaet, verr' boven mijn verstandt:
Is Liefd' soo soet, dat ghy om Liefd' versmaet
Het Hof, en blycken doet, dat Liefd' het al te boven gaet.
Soo Sal ick dan tot Loon,
Voor u ghetrouwe Trou, die ghy aen mijn bewijst:
Niet met een Konincks Kroon
Vergelden, maer niet Trou, die selfs u trouheydt prijst:
Is Liefd' soo soet, dat ghy om Liefd' versmaet,
Het Hof: en blijcken doet, dat Liefd' het al te boven gaet.
Ach! Cloris, 't schijnt mijn siel, mijn hertjen, en mijn sin
Genieten Hemels vreucht, door 't voedtsel van u Min:
Ach! Cloris is u Liefd soo Trou, dat ghy verlaet
En wisselt Hofse Eer, om slechte herders staet?
Soo sal ick (om u Trou) met Trouwe Min te loonen,
Mijn naer u lieve wil, in 't soete minne thoonen:
Thirsus. uyt,
Waer sine ach! mijn hert? waer dwaelje doch al heen?
En laet u Philida soo langhen tijt alleen,
Sien ick daer Thirsus niet? hy is 't, ick wil vertrecken,
En gaen na Cloris toe, om hem mijn Min t'ondecken.
Binnen.
| |
Thirsusvoor de deur van Lerinde.
RYst op mijn Lief, ryst op den daeg'raet komt aendringhen,
Ick hoor den Wachter blaest het daget inden Oost,
| |
[pagina 41]
| |
Ick hoor de Vogeltjes haer morgen deuntjes singen,
Die d'Echo in het Bosch, met soet geluyt na bootst.
Rijst op Lerinde, rijst, de nacht die is gescheyden,
Den ochtent root ghekaeckt, die komt ons weder by:
Ick hoor dijn Lammertjes, al blatend' u verbeyden,
Kom drijft u Schaepjes uyt, en wandelt wat met my.
Hier door dees klaver laen, daer Christalijne vlieten
Wtborlen van de grondt, en stralen op der aert;
Laet my (Lerinde) daer mijn Lieve lust genieten,
Nu dat mijn Zieltje, met u Zieltjen is gepaert.
Ach soete morgenstond', en held're Sonnen strale,
Die van den Hemel komt op 't laege Aerdtrijck dale,
En achter Bergh, en Bosch, op steeckt dyn glansigh hooft,
Het nat bedoude gras sijn vochticheyt ontrooft.
Hoe lieflijck thoont ghy nu u root gebloosde kaecken;
En gheeft het pluym ghediert, een oorsaeck van vermaecken,
De ruyschende Fonteyn, die schiet sijn straeltjes uyt,
De Vogeltjes in 't Bosch, die slaen een soet geluyt,
Mits d'aengename stont in 't kriecken van den dage,
Soo lieffelijck begint, als oyt mijn ooghe sage:
Dies! ô mijn Herderin, mijn Lief Lerinde rijst,
Mits ons de soete mey, haer soeticheydt bewijst:
De Son die rijst en klimt, en spoeyt sich naer om hooge,
Ontsluyt mijn Lief, ontsluyt u sluymerende ooge,
En drijft u Vee te velt, u Schaepjens, geytjes al,
Die ick neffens de mijn, getrouwelijck hoeden sal.
Lerinde.
Mijn Lief.
Thirsus.
Mijn waerde Ziel.
Lerinde.
Hebt ghy hier langh ghestaen?
| |
[pagina 42]
| |
Thirsus.
Al eer de Son begost, die ghy daer op siet gaen.
Lerinde.
Dats schier een hallef uur.
Thirsus.
Ten ken soo langh niet wesen,
De Son en is soo hoogh, mijn Lief, noch niet geresen:
Lerinde, ach! mijn Lief, hoe langh valt my de tijt,
Eer sich in eenicheydt mijn Ziel met u verblijt.
Nu door beloofde trou; wy t'samen zijn verbonden,
En kender rust, noch lust, voor Thirsus zijn gevonden;
Ten sy de uur genaeckt dat ick met u vereen,
En dat wy in 't verbont van Venus wetten treen.
Lerinde.
Thisus? ach! mijn waerde Herder,
Loopt met u gedacht niet verder:
Doolt niet dieper in u sin,
Op de lusjes van de Min.
Bandt de buyen van Mins vlagen,
Wt Mins sotte welbehagen,
't Lust my wel dat Liefde soet,
Op haer tijt Liefd's lust voldoet:
Tijt, die ghy en ick te samen
Op 't bequaemste sullen ramen,
Om met offerand' te gaen
Daer wy Venus bidden aen,
Daer wy nae Liefd's wel behagen
Roos en bloem ten offer dragen:
Daer wy met ons Herders schaer
Eeren Tempel en Altaer.
Thirsus.
Ach! Lerinde, mijn Ziels eygen,
Tot wien Ziel, en sinnen neygen,
Stemt doch eens dien blyden dach,
| |
[pagina 43]
| |
Dat ick met u trouwen mach.
'k Dool, ick dwael als sonder sinne,
Nergens ken ick ruste vinne,
Al mijn Schaepjes, al mijn Vee,
Al mijn Geytjes doolen mee.
Lerinde.
Thirsus 'k heb voor mijn genomen,
Dat wy t'avondt t'samen komen,
En doen maken alles klaer,
Om te raecken by malkaer.
Thirsus.
'k Sal dan Coridon gaen spreecken,
En Amintas doen een teecken,
Waer door sy ons Trou verstaen,
En met ons ten Offer gaen.
Lerinde.
Ick sal gaen by Amarillis,
Om te vraghen, oft haer wil is;
Dat sy, en oock Silvia,
Eens met my ten Offer ga.
Binnen.
|
|