Eerlycke tytkorting
(1634)–Jan Harmensz. Krul–
AuteursrechtvrijDiana.DRoeve Ziel beweent u druck
Klaeght de Goon u ongeluck,
Al u ramp, en al u lijen,
Al u quellingh, al u smert,
Al de droefheyt van u hert,
Al u ongheluckigh strijen.
Hemel vooght, die 't al ghebiedt,
En verborghe dinghen siet,
| |
[pagina 29]
| |
Herte kenner van de menschen,
Gunt, al wat ghy my toe voeght
Mijn wil, met u wil ghenoeght,
Wat u wille wil te wenschen.
Valt mijn lijden my wat swaer,
Is mijn Zieltje vol ghevaer,
Angst, en vrees door val der sonden,
't Berou in mijn (ghy weet,) is groot,
En wilt heer niet des sondaers doot,
Alst hert berouwigh wert ghevonden.
Met walgingh ick de werelt haet,
En al haer valsheydt varen laet,
Met al haer snoode daden,
Die stricken van de menschen zijn,
En kunnen met een schoone schijn
Ons listelijck verraden.
De werelt is ghelijck een klip,
De mensch niet anders als een Schip,
Ghedreven door de woeste winden,
Het schip drijft daer de wint het treckt
De klip met water overdeckt
Doet Schip, en Schipper beyd' verslinden.
Soo mede gaet het met den mensch,
Die al sijn lusten heeft na wensch,
Veel prijckel loopt zijn Ziel te wonden,
Zijn wellust, ach! dat is zijn wint,
Die drijft hem daer hy 't prijckel vint,
Op klippen 't welck zijn de sonden.
Als het gheluck zijn moet verhooght
En hy 't verand'ren niet beooght,
| |
[pagina 30]
| |
Maer op 't geluck stelt zijn vertrouwen,
Treft hem dan eens de tegenspoet,
Terstont ontvalt hem al de moet,
Hy ken hem in sijn druck niet houwen.
Soo hoogh als hem 't geluck verheft,
De teghenspoet weer schielijck treft,
Werckt in de mensch veel vreemde kueren,
Dan ist hoe dus? wel hey, wel hoe;
Hierom in weelde siet wel toe;
Licht went het Rat van avontueren.
Leert Dochters doch aen mijn verdriet
En nimmer op u meerder siet,
Wiens schatten boven liefd' bekooren,
't Valt swaerder als ick had gedocht,
Dies leert aen my, die 't heeft versocht,
Hoe meerder winst, hoe meer verlooren.
Ghy maeghden van ghemene staet
V oogh op uw's gelijcken slaet,
Al is zijn schat min als u machten,
Indien hy ongevalst bemint,
En ghy hem vroom van leven vint,
Wilt hem vry boven rijckdom achten.
Want rijckdom is van sulcken aert
Haer macht veel vreemde lusten baert,
Die macht gheensins kan weder houwen,
Den dert'le wulpsen Ionghelingh,
Na lusten soeckt veranderingh,
Stelt op zijn rijckdom sijn vertrouwen.
Kluysenaer uyt.
Gins ick een Kluysenaer sie, dat hy my soo veel deedt,
En leenden mijn zijn Kap, of dierghelijcke kleedt,
| |
[pagina 31]
| |
 Om niet bekent te zijn, mijn Lichaem te bedecken,
En in een vreemde schijn na Griecken toe te trecken:
Na Griecken; daer ick sal (in onbekent gewaet)
Mijn wreecken valsche Prins, aen u vervloeckte daedt:
Ach! rover van mijn eer, die 't suyvere wit mijns Borsten
Noch meer, mijn ted're schoot, oneerelijck bemorsten;
Bemorsten soo, dat ick my van de vuylheyt schaem;
Doch; tot mijn voorneem acht ick het niet onbequaem
Te vraghen om het kleedt: hou! Vader goeden dagh,
| |
[pagina 32]
| |
Ick wensch u al 't gheluck dat yemant wenschen magh.
Kluysen.
Godt loon u wenschingh, en wil u voor quaet behoen.
Diana.
Soo 't u believen waer ghy kost mijn vrientschap doen.
Kluysen.
'k Doe garen t'uwen dienst, Iuffrou wat ick vermagh.
Diana.
't Is dienstigh om te slissen, d'oorsaeck mijns geklagh.
Kluysen.
Seght my u wil, die 'k met de mijne sal vereenen.
Diana.
Sout ghy my voor een tijt dees Py wat kunnen leenen?
Ick acht het geeft u vreemt: en hoort seer wonder toe,
Maer soo ick u verklaer waerom ick sulcks doe,
En u met reden hier de oorsaeck van bethoone,
Ick twijfel niet of ghy sult mijn bedrijf verschoone:
't Is noch onlanghs verleen, ach! dat my is ontvlucht
De Ziele van mijn Ziel, om wien ick droevigh sucht,
En borrel traen op traen; eylaes! uyt dese oogen,
Om dat ick (leyder!) ben soo deerlijck bedroogen:
Florentius Griecksche Prins, die na sijn langh gevry,
En vast verbonden trou be-eedight, vlught van my,
Is oorsaeck dat ick sal door Bergen en door Dalen
Bedroeft, en eenigh in een Herders schijn gaen dwalen,
Heel troosteloos vol rou, na Griecken, daer ick mien,
Mijn ongetrouwe Prins op dese wijs te sien:
Als onbekent met hem vrypostelijck te spreecken,
Wat reden dat hy heeft gesworen trou te breecken:
Tot dees middel alleen, Heer Kluysenaer ick deedt,
Versoecken, dat ghy my wout helpen met dit kleedt.
Kluysenaer.
Bedroefde Ionghe Maeght, voorwaer mijn deert u schade,
En 't geen natuerlijck is, ben hier in seer beladen,
Door sorge dat u yets mocht op de wegh geschien,
De reys is al te verr' voor soo een Vrou allien,
| |
[pagina 33]
| |
De wegen onbekent, onveyligh om te reysen.
Diana.
mijn eenicheyt sal ick versellen met gepeysen,
Op hoop van Godts ghena, en dragen in mijn hert
Godts groote mogentheyt, mijn onverdiende smert,
Gedachten Godlijck ghevoed in 's Heeren vresen
Die sullen op den wegh my tot gheselschap wesen,
En houden steedts mijn oogh op deughdens sek're baeck,
Soo langh tot dat ick in behoude haven raeck:
Of tot de doot mijn Ziel een and're wegh doet kere,
En soo Godt met my is, en ken my niemant dere;
En soo mijn Ziel op God' een vast vertrouwen set,
En hy mijn weghen stiert, wie isser die my let?
En of ick (na veel druck) 't gewenste niet geniete,
Maer smoorden op den wegh mijn leven, door verdriete,
Soo ick te moeyelijck belast met dese pijn
Mocht werden: sal 't mijn Ziel noch meerder vreughde zijn,
Dus Vader, hoe 't my gaet ick hebbe niet te vresen,
Het sy hoe Godt het voeght, ick sal hem danckbaer wesen:
Kluysen.
Voorwaer, ach! jonghe Maeght, verstandigh, als volmaeckt,
V goddelijcke reen (my innerlijck gheraeckt)
Ghetuygen u gemoet van deught en goede seden,
Het is een goede hoop, met Godes schick te vreden
Te zijn in ongeval, waer aen het lichaem lijdt
Dat met een soete hoop van vreuchd' de Ziel verblijdt,
't Gheloof in u is groot: op God een vast vertrouwe,
Dies ick verwondert ben, ach! edele jonge vrouwe,
Dat ghy in ongeval u selver troost door reen,
En met der Goden wil, u wille stelt te vreen:
| |
[pagina 34]
| |
V wercken die zijn goet, beleyt met Godes vrese,
En al die soo begint sal Godt behulp'lijck wese:
Maer wie met domme kracht op eygen wijsheyt steunt,
En met begeert (door wil) op 's werrelts schijn-deugt leunt,
Die doolt, al waent hy 't niet: hoe schoon haer schijn vermomt,
En sal 't bevinden als den dagh van rekeningh komt,
Voorts streckt mijn wensch soo veer als ghy hebt voorgenomen,
't Sy by u lief; of Godt, in 't Hemelrijck te komen,
Het u na wensch geluck, en sult ghy neffens dien
Na u believen in 't volbrenghen willigh sien:
Treet tot mijn kluysjen in, op dat ick u in desen
Na mijn vermogen magh, in als behulp'lijck wesen.
Diana.
Gheluckigh die 't geluck steets voor een onluck hout,
En even gelijck ghy (ach! Vader) niet vertrout
't Aentreckelijck bedroch, van wereltsche Cieraden,
Maer stelt zijn hoop alleen op Godt, en Godts genaden:
Ghy die de overvloet en weelden soo versaeckt,
Dat ghy in soberheyt met blyschap u vermaeckt,
En in u kleene Cel, met nootdruft zijt te vreden,
Soo wel, als die ten Hoof, een Godt schijnt aengebeden:
Ghy die u jaren kort, en die de dagen slyt,
De Goden te geval, de menschen tot een spyt:
Van haer baldaed'ge lust, die 't lichaem (laes!) so strelet
Dat sy de waerde Ziel, haer hooghste lust ontstelet:
Ghy die tot dranck en spijs van 't lichaem onderhout,
De geurige kruytjes keurt uyt dit begraesde wout,
En schrale water-beeck u drooge tongh doet laven,
Ach! dat de Goden my om soo te leven gaven,
| |
[pagina 35]
| |
Ghenegentheyt, en sin, gelijck ghy Vader doet;
Soo had ick ummers dan een rustelijck gemoet.
Kluysen.
Wie rust inwendich soeckt, die moet inwendigh strijden,
En 't strijden selden geeft een rustelijck verblijden,
Dus isser niet op aert dat ruste geven kan,
Want yder staet die brenght sijn eygen onrust an:
Sie daer, daer is mijn kleet, al is het slecht van waerden,
Wilt het niet na zijn waerd', maer nae mijn gunst aenvaerden,
'k Gaf beter soo 'k het hadt.
Diana.
't Is meer als ick ken loonen,
Dan ter gelegen tijt, soo sal ick Vader thoonen
Wat aengename gunst dat my van u geschiet,
Ick thoon een danckbaer hert, en heb nu anders niet,
d' Al gever mildelijck u goetheyt wil beloonen.
Kluysen.
Seer noodigh dient u dit om aen den Prins te thoonen,
Wanneer ghy komen mooght alwaer dat ghy hem vont,
Soo seght dat dit Iuweel, zijn waerde vrient hem sont:
Ick twijffel niet, hy sal uyt dese spiegel leeren
Van zijn vervloeckt opset, te vlieden, en te keeren
Tot zijn voorgaende trou, die hy u hadt belooft,
Sie daer en draeght met u dies wegen dan dit hooft;
Dit hooft dat ghy bedeckt van buyten çieren sult,
Daer het inwendich hem tuygen sal tot sijn schult.
Diana.
Ey! Goddelijcke raet, ô middel wel bedacht,
God loon u Vader, die door u bethoont zijn macht;
Ick treck aen dit ghewaet, en sal mijn voorder spoeden:
Wie soude Vader nu, in 't minst kunnen vermoeden
Dat ick (in dit gewaet, oft kleet) Diana ben?
| |
[pagina 36]
| |
Kluysen.
Onmogelijck dat yemandt nu Diana ken;
Dees middel is seer goet om tot u wensch te raken:
Godt vorder u Iuffrou, in u voor-neem, en saken.
Diana.
De tijt eyst mijn vertreck, 't gheluck dient nu bequaem,
Adieu tot weder siens.
Kluysen.
Gaet kint in Godes naem,
God wil u leytsman zijn, ick wensch na mijn vermoogen,
Schickt altijt (waer ghy zijt) te houden Godt voor ooghen,
Op dat sijn Godtheydt u geluck na wensch verlien,
Wel-vaert tot salicheyt, wensch ick u neffens dien.
Diana.
Godt loon u wenschingh.
Kluysen.
En die wil u leytsman wesen,
Vertrout in hem, soo staet u geen gevaer te vresen.
Binnen.
| |
Florentivs.HA! soete Vyandin, een al te wreede maeght,
Mijn plaghen soo veel zijn, als d'Hemel sterren draeght.
Ach! wilt eens over my,
Pruysse Goddinne dy,
Ghenadelijck erbarmen:
Soo snel niet vlucht
Voor mijn ghesucht,
Ontsluyt u ooren voor mijn al te droevich karmen,
Ceclia, hoe dus wreet? pronck per'le aller Vrouwen,
Hoe langh sal haer in u de wreede strafheyt houwen?
Hoe langhe sult ghy my Lief, my, en mijn gebeen,
Verwinnen met de kracht van u vermogen neen?
| |
[pagina 37]
| |
Godinne sal u straf mijn trouwe hoop doen liegen,
En sal de hoop mijn wensch (door u strafheyt) bedriegen?
Dat laet ghy ymmers (O rechtvaerde Goon) niet toe,
Want ick te trouwe dienst om mijn Goddinne doe.
Allerdus.
Vindt ick zijn hoogheyt hier gescheyden van de menschen?
'k Wensch u gheluck, en al wat men een vrund' magh wenschen,
Hoe dus versuft? ach! Prins, u wesen my bethoont,
Dat droeve fantasy in u ghedachten woont,
Dit ben ick ongewoon, hoe dus versuft van sinnen?
Florent.
Allerde vrundt ick swerf in 't doolhof vande minne,
Ick dwael van redens spoor, ick loop ick weet niet hoe,
Ick ben niet dien ick waer, ick weet niet wat ick doe,
't Ghedacht is op de hol, de sinnen zijn aen 't rennen,
Mijn dunckt met Phaeton der Sonnen loop te mennen:
Allerde lieve vrundt, waer dat ick com, of ga,
De droefheydt volght my steets (ghelijck mijn schaduw') na,
En stelt my stadich voor haer strafheyt, en genade,
'k Vertrou de hoop te veel, dies doet haer straf mijn schade,
Ghenade voed mijn hoop, maer strafheyt hoop so loont,
Datter voortaen gheen hoop meer in mijn boesem woont.
Allerdus.
Mijn Prins en waerde vrunt, van rechte vruntschaps wegen,
Ben ick met u veel meer, als met mijn selfs verlegen,
Mijn redeloos gedacht drijft in een woeste Zee,
En 't geen u schort (ô Prins) het selfde schort mijn mee:
Het geene dat u schort, het selfde doet mijn plagen,
| |
[pagina 38]
| |
Ick kent niet melden, 't gheen mijn droevich hert moet dragen.
Florent.
Wie is d'oorsaeck uw's quel? wie hindert u, u wens?
Allerdus.
De alderwreetste Vrou mijn lieve Emmerens,
Die met een soet onthael van lieffelijcke woorden,
My (die noyt sulcx docht) tot liefden eerst bekoorden:
't Aentreckelijcke soet van haer robyne mont,
Heeft met de pylen van haer kusjes my gewont;
Haer aengenaem by zijn soo minnelijck sy my thoonde,
Dat ick noyt dencken kost beveynstheyt daer by woonde:
Soo openhertich en goet ronts quam sy by my,
Voor d'alder eerste reys, en sprack van vryery
Met sulck een defticheyt, met sulcke soete reden,
Dat sy my maeckten slaef van haer uytmuntentheden;
Elck woortjen dat sy sprack, had een volcomen sin,
De Maegt scheen mijn geen aerts, maer hemelsche Godin,
Haer vriendelijck gelaet in 't spreken kloeck, maer matich,
Weynich van woorden, en daer by van wesen statich;
In 't spreken soo begaeft, dat sy op veel manieren,
Beleefdelijck haer tongh wist na haer wil te stieren:
Ia 't scheen recht uyt gheseyt, oft wesen duyden wou,
Ist dat ghy minnen wilt verkiest my tot u Vrou;
Waer door ick ongeveynst mijn meningh haer ontdeckten,
Bevond' ick nader hant, dat sy my, (laes!) begeckten,
Ach! Vrund men mach voortaen op menschen niet betrouwen:
Florent.
Allerde lieve vrundt vernamentlijck de vrouwen,
Die met een loose schijn sien wat een minnaer peynst,
En wetende sijn hart, is haer vrundtschap geveynst;
| |
[pagina 39]
| |
Ha! schalcke Mommery, sy valscheyt onder Vrouwen,
Is mijn Cecilia valsch, wie sal men dan vertrouwen?
Soo in soo lieven Beelt d'oprechticheyt niet woont,
Soo kender niet een Vrou ter werrelt zijn verschoont.
Allerdus.
Soo scheen oock Emmerens, dan ick heb voorghenomen,
In sulcke voegen, (Heer,) niet meer by haer te komen;
En voor het best soud' ick (gelijck een Vrund) u raen,
V liefd' t'ontrecken haer, eer dat het u mocht schaen.
Florent.
Allerdus hoe; wats dit? my ken geen vruntschap schieden
Van haer, die 't minne my (in 't minste deel) af-rieden,
Ick min, ja min haer soo, dat eer ick 't minne staeck,
Ick my eer vyant vande gantsche werrelt maeck:
En stel my in 't gevaer, alwaert dat reden, wetten,
Ia selfs de gantsche werrelt my 't minnen woud' beletten,
't Sal nochtans niet geschien, indien ick ben de man,
Die ick te wesen plach, dies spreeckter my niet van:
Cecila die moet, en sal Florentius trouwen,
Of 't sal gantsch Griecken-landt, doch meest die 't let berouwen.
Allerdus.
Bedadight Vorst en Prins, heb ick u door mijn raet
In 't minste deel verkort, en duyt dat niet te quaet.
Florent.
Allerdus, neen, ô neen, het op recht ware teken,
Van uwe vruntschap is genoechsaem my gebleken,
En van u gunst tot my ick wel verseeckert ben,
Soo dat ick, dat (mijn Vrundt) niet qualick nemen ken.
Allerdus.
Lofwaerdich is den mensch, en meest die mensch te roemen,
Die selfs de redelijckheydt, een reed'lijck mensch magh noemen:
| |
[pagina 40]
| |
Ten waer de redelijckheyt in 't Princelijck gemoet
Huys-vesten: dickmaels loonden hy met quaet het goet,
Ick weet niet wat, of hoe de reedlijckheyt mach wesen,
Waer voor, en oock hoe hoogh dat sy behoort gepresen
Te sijn: van my die haer soo hoogh stel in waerdy,
Dat ick niet weet wat lofs voldoeningh voor haer sy,
De redelijckheyt is soo, sy ken in alle saecken
(Hoe quaet sy kunnen zijn) een goet verschoningh maecken,
De reed'lijckheyt is soo, dat sy tot straf van 't quaet,
Niet op de wegh van wraeck, maer wijse kennis gaet:
De redelijckheydt die ken, door reed'lijck onder scheyden
Een saeck, die dickmaels schijnt een mensch tot quaet te leyden,
Ghetuygen, dat zy niet tot quaetheyt streckt, maer deucht,
En leert uyt bitterheyt te smaecken soete vreucht:
Ach! Edel' Prins, en Vorst, indient u lust te wandelen
Met my hier door het Bosch, wy sullen breder handelen
In 't stuck van dese saeck, oft yet, waer in dat ghy
V lusten hebben meught, te handelen met my.
Binnen.
|
|