Lezen doet je goed. Leerjaar 7a

[p. 98]

24 Tafeltje dek je

Lang geleden woonde er in een ver land een oude man in een bos. Hij was houthakker, maar kon het zware werk niet meer aan. Zijn rug was kromgegroeid van het vele sjouwen van hout. De pijnen waren niet meer te verdragen.

Zijn vrouw was al jaren overleden. Hij miste haar nog elke dag. Met haar was het huis altijd vol vreugde geweest en er bestond geen enkele vrouw die lekkerder soepen kon maken. Samen hadden zij drie jongens gekregen. Die begrepen hoe moeilijk hun vader het had en deden alles om hem te helpen. De oudste hielp hem houthakken. De andere twee deden alle klusjes rond het huis.

Maar de oude man moest het toegeven. Houthakken was heel zwaar werk en het leverde niet genoeg op om van rond te komen. Ze moesten altijd heel zuinig doen en konden zich nooit een uitgebreide maaltijd, goede kleren of mooie dingen voor het huis veroorloven. Zijn zoons wilden de wijde wereld intrekken om een ambacht te leren waarmee ze genoeg geld konden verdienen om goed van te leven. Ze spraken met hun vader. Ze hadden medelijden met hun vader en begrepen dat hij eenzaam zou zijn, vooral ook omdat hun moeder er niet meer was. Maar ze beloofden alle drie dat ze terug zouden keren nadat ze een vak hadden geleerd.

De oudste was gewend hout te hakken en te sjouwen. Het hanteren van bijl en zaag was een genot voor hem. Hij timmerde graag en had al eerder van een paar planken leuke bankjes gemaakt voor in huis. Hij besloot meubelmaker te worden. Hij had gehoord van een oude meubelmaker die in de stad woonde die twee dagreizen voorbij het bos lag. Hij zou naar die meubelmaker gaan en vragen of hij als leerling bij hem mocht werken.

De tweede zoon had interesse in molens. Hij wilde weten hoe een molen gebruikt en onderhouden werd. Om het ambacht van molenaar te leren, zou ook hij twee dagreizen verder moeten trekken.

De jongste zoon was, net als de oudste, gefascineerd door hout. Niet alleen het hakken vond hij interessant. Hij wilde weten hoe je er glans aan kon geven en welke soorten hout je kon gebruiken en waarvoor. Hij zou bij de houtbewerker in de leer gaan. Die woonde voorbij de grote stad, aan de rand van een ander bos. Ook hij zou enkele dagen moeten reizen.

De jongens lieten een flinke voorraad eten en drinken achter voor hun vader en zetten zaden in de grond van de moestuin achter hun huis. Dan

[p. 99]

zou hun vader later verse groente en tomaten kunnen oogsten. Daarna gingen ze op weg. De oude man wenste hun alle geluk toe. Hij gaf hun mee geduldig te zijn bij het leren van hun vak. Ook moesten ze goed opletten. Zowel onderweg als tijdens het werk, konden er gevaren zijn.

Vol enthousiasme kwam elk van de zoons aan op zijn leerplek. Ze werden hartelijk ontvangen door hun leermeesters. Aan hun ijver zagen de leermeesters dat het flinke kerels waren. Het leren was een groot plezier voor zowel de leerlingen als de meesters. Per brief lieten de jongens hun vader weten hoe het met ze ging. De oudste maakte tekeningen van de meubels die hij had leren maken. De middelste zoon tekende de molen waarin hij werkte. De jongste zoon maakte schetsen van de verschillende houtsoorten die hij had leren bewerken. Hun vader genoot van de brieven van zijn zoons. Hij keek uit naar de dag dat zij zouden terugkeren. Voor de oudste en jongste zoon was er in het bos voldoende werk. Hij wist niet of de middelste zoon bij de molenaar zou willen blijven. In het bos hadden ze geen molens. Maar hij was blij dat hij het goed maakte.

Na verloop van tijd zat de leertijd van de jongens erop. Hun leermeesters waren heel tevreden. De meubelmaker wilde de oudste zoon graag bij

[p. 100]

zich houden, maar hij wist dat de jongen naar zijn vader terug moest. Hij besloot hem een bijzonder cadeau te geven. Het was een wondertafeltje. Na het uitspreken van de spreuk ‘Tafeltje dek je’ stond de tafel gedekt met de heerlijkste spijzen en dranken. Op zijn terugreis overnachtte de oudste zoon in een herberg. Daar liet hij de waard en gasten zien hoe het tafeltje werkte. De ogen van de waard werden groot van hebzucht.

Met zo'n tafeltje zou hij snel rijk worden. 's Nachts verruilde hij het wondertafeltje voor een tafel die precies hetzelfde leek. 's Ochtends vroeg pakte de jongen nietsvermoedend het gewone tafeltje en vertrok. Toen hij thuis was, wilde hij aan zijn vader laten zien hoe het wondertafeltje werkte, maar er gebeurde niets. Beiden raakten heel teleurgesteld. Maar de jongen ging aan de slag met het maken van meubels. En zijn vader was gelukkig dat hij veilig thuis was.

De tweede zoon was molenaar geworden. Zijn leermeester vroeg hem om te blijven, maar de jongen had besloten naar zijn oude vader terug te gaan. Bij het afscheid ontving hij van zijn leermeester een ezel. Deze deed iets buitengewoon bijzonders wanneer hij op een doek geplaatst werd.

Na het uitspreken van de woorden ‘Ezeltje strek je’ rolden goudstukken uit zijn achterste. Dit is fantastisch, dacht de jongen. Daar wilde hij zijn vader graag mee verrassen. Blij en dankbaar ging hij op pad. Hij kwam aan bij dezelfde herberg als zijn broer. Toen de waard hem een voorschot vroeg, betaalde hij met klinkend goud. Nieuwsgierig geworden, hield de waard hem in de gaten. Hij sloop hem achterna toen hij naar de stal ging. Daar zag hij hoe de ezel goudstukken toverde. Toen de jongen 's ochtends vertrok, had hij niet door dat de slinkse waard de wonderezel had verruild voor een gewone die alleen ezeldrollen poepte. Zowel vader als zoon raakten opnieuw teleurgesteld. Maar de oude man was blij zijn zoon weer thuis te hebben. Er was voldoende werk. Met de ezel kon veel meer gesjouwd worden. Dus ging de jongen aan de slag.

In de avond zaten de jongens bij het vuur en vertelden elkaar wat zij in hun leertijd hadden meegemaakt. Ook over de spannende momenten op reis spraken ze. Het werd duidelijk voor hen dat het steeds in de herberg misging. De broers besloten een brief te sturen naar hun jongste broer. Zij wilden niet dat de herbergier hem ook beet zou nemen.

De jongste zoon was houtbewerker geworden. Van zijn meester kreeg hij een knuppel in een zak mee. Na het commando ‘Knuppel uit de zak’ ranselde de knuppel een boosdoener af. De knuppel stopte alleen wanneer het commando ‘Knuppel in de zak’ klonk. Met deze wonderknuppel vertrok de broer naar dezelfde herberg. Hij vertelde de

[p. 101]

waard dat hij iets heel bijzonders bij zich had. Die nacht sloop de waard naar zijn slaapplek. De jongen zijn ogen waren gesloten, maar hij was op zijn hoede. De zak lag naast hem op de vloer. Toen de waard zijn hand uitstak om de zak weg te nemen riep hij: ‘Knuppel uit de zak.’ De waard werd afgeranseld. De jongen ondervroeg hem tijdens het pakslaag. Zo vond hij de wondertafel en wonderezel terug. Pas daarna liet hij de knuppel ophouden. Hij sloot de herbergier op in de stal. Hij stapte op de ezel en vertrok direct. Met de wonderknuppel was hij niet bang in het donkere bos. Niet lang daarna was hij thuis. Hij had het tafeltje, de ezel en de knuppel bij zich. Zijn vader en broers omhelsden hem blij. ‘Tafeltje dek je’, sprak de oudste broer. ‘Ezeltje strek je’, sprak de tweede. De ezel leverde zijn goud af en op het tafeltje stond een feestmaal. Ze borgen het goud op en gingen aan tafel. De jongste broer kreeg een heleboel complimentjes om zijn moed en wonderknuppel. Daarna leefden zij voort in rust en weelde.