Lezen doet je goed. Leerjaar 7a

[p. 50]

12 De koning van kaseko

Kaseko is een vrolijke, Surinaamse muziekstijl, waarop goed gedanst kan worden. Het opvallendste instrument van een kasekoband is de skraki. Je spreekt dit woord uit als ‘skraatjie’. Het is een grote trom, met daarboven een cimbaal. Een cimbaal is een metalen slaginstrument. De tromslagen worden gecombineerd met de metalige klank van de cimbaal. De skraki, die op een rek geplaatst wordt, geeft het typische basisritme aan waaraan je kasekomuziek kan herkennen.

Daarnaast zijn blaasinstrumenten belangrijk, zoals de saxofoon, de trompet en de trombone. Ook de bas- en elektrische gitaar horen erbij, naast drums en conga. Kleine percussie-instrumenten zoals maraka's, de rasp, de koebel en claves maken het geheel af. Koebel moet je uitspreken als koe-bel. Het is ook echt een bel van een koe. Er wordt met een stokje op geslagen. Claves is een muziekinstrument dat bestaat uit twee stokjes die tegen elkaar worden geslagen.

Een van de mannen die kaseko internationale bekendheid heeft gegeven, was Julius Theodoor Hugo Uiterloo. Zijn zangersnaam was Lieve Hugo. Hij werd geboren op 13 december 1934 in Paramaribo. Hij groeide op in de Creoolse volksbuurt Frimangron. In de documentaire die na zijn dood over hem is gemaakt, kan je het eenvoudige houten huis aan de Waaldijkstraat zien. Hugo was de oudste zoon van zijn moeder. Hij had nog een zusje, Gusje, en een broertje, Hedwig. Broer en zus keken op tegen hun grote broer, die het vaak voor ze opnam.

In zijn jeugd zong Lieve Hugo in het kerkkoor van de Rust- en Vredekerk en drumde hij in een band die was opgericht door ex-boksers. Hij leerde de swingende gospelmuziek kennen.

Als Creoolse volksjongen, werd hij ook beïnvloed door muziek en zang tijdens wintirituelen. Kaseko heeft veel van wintimuziek, maar bij wintidansen worden er geen westerse instrumenten gebruikt. De dansstijl die bij kaseko hoort, heeft vooral met plezier te maken en niet zozeer met godsdienst. Toch is het weleens voorgekomen dat mensen tijdens een optreden van Lieve Hugo in trance raakten en dansten alsof ze winti hadden. Zelfs tijdens een optreden in een café in Nederland, begon de blanke barman te schokken onder invloed van de muziek. Hugo kon hier goed mee omgaan. Hij wist hoe hij de mensen op een veilige manier uit trance moest halen.

[p. 51]

Hugo's liederen zijn makkelijke meezingers. Een nog steeds populair lied is bijvoorbeeld ‘Als hier een pot met bonen staat’. Het refrein daarvan is ‘Marie mara, mijn troelala, Marie mara’. Veel van zijn liedjes kan je op YouTube beluisteren.

Toch heeft Lieve Hugo ook gevoelige nummers gemaakt, zoals ‘Mi moy blaka rowsu’. Dit was een ode aan zijn vrouw. In het lied noemt hij haar zijn mooie, zwarte roos.

Hugo en zijn broertje Hedwig waren lid van een dansvereniging, die werd begeleid door een muziekgroep. Via deze muziekgroep kwam Hugo in Orchestra Washboard terecht. Daar is, in 1960, zijn muziekcarrière echt goed begonnen. Hij was zanger en drummer in de band. De groep werd veel gevraagd op feestjes. In 1970 kwam er een uitnodiging om deel te nemen aan het Holland Festival. Orchestra Washboard mocht het festival afsluiten met een optreden in het Amsterdamse Concertgebouw. Lieve Hugo zette daar de boel op stelten met ‘Langa Bere’.

Dit muzieknummer is heel vrolijk en als mensen het horen, willen ze direct dansen. De eerste regel van het lied is ‘Te mi mama kon, mi e go taygi en’. Deze zin is een beetje ondeugend en betekent: Als mama komt, ga ik je

[p. 52]

verklikken. Tussen de tekst gooit Hugo grappige uitroepen zoals ‘haha’ en ‘yaahaha’ om zijn plezier bij het zingen tot uitdrukking te brengen.

Lieve Hugo was zelf een uitstekend danser met ‘elastieken’ benen.

De muziek werkte heel aanstekelijk en de mensen wilden dansen.

Er werd toestemming gegeven de stoelen aan een kant te schuiven.

Zoiets was nog nooit eerder gebeurd in het deftige Concertgebouw.

Toen Lieve Hugo terugkeerde naar Suriname ging zijn gezondheid achteruit. Het was niet duidelijk wat hem scheelde. Op advies van zijn arts verhuisde hij naar Nederland, waar de gezondheidszorg beter was ontwikkeld. Hij werd opgevangen door zijn broer Hedwig, die toen al in Nederland woonde. Later kwam ook het gezin van Hugo over. Ze gingen wonen in de flat Gliphoeve in de Bijlmermeer. In de Bijlmermeer woonden veel Surinamers. Het was in die tijd makkelijk om naar Nederland te verhuizen. Suriname maakte toen nog deel uit van het Koninkrijk der Nederlanden.

Met zijn neef, Edgar Burgos, begon hij The Happy Boys. Dit was een nieuwe muziekgroep met uitstekende muzikanten, die goed op elkaar waren ingespeeld. Ze toerden door Nederland, België en Zuid-Amerika.

In 1974 kwam het eerste solo-album van Lieve Hugo uit. In die tijd werd muziek geperst op een ronde plaat. Om de muziek te beluisteren werd deze afgedraaid op een platenspeler. Je had kleine en grote platen.

Op de grote platen stonden verschillende muziekstukken. Dat waren de langspeelplaten of elpees. De elpee van Hugo heette ‘Lieve Hugo, king of kaseko’ en was onmiddellijk een groot succes. Toen de elpee in Suriname aankwam, bleven de platenzaken de eerste verkoopdag tot twaalf uur 's avonds open. Er was een enorme belangstelling voor Hugo's muziek.

De elpee werd de plaat van het jaar.

Hugo wist dat hij niet meer lang te leven had. Hij zingt erover in zijn lied ‘Na fu san ede mi musu dede’. Hij vraagt zich in het lied af waarom hij dood moet gaan. Het lied is erg herkenbaar voor het publiek. Veel mensen stellen deze vraag als ze geconfronteerd worden met de dood. Op 15 november 1975 werd Lieve Hugo onwel tijdens een optreden. Hij stierf dezelfde dag. Het was tien dagen voor de onafhankelijkheid van Suriname. Lieve Hugo had erg uitgekeken naar de onafhankelijkheid.

Premier Arron had hem gevraagd om op te treden in Suriname tijdens het onafhankelijkheidsfeest. Lieve Hugo had daar speciaal een lied voor gemaakt. Het was zoals altijd een swingend nummer. Het is nog steeds veel te horen rond de onafhankelijkheidsdag. Het begint zo:

[p. 53]

 

25 november,

 

Sranan kis' wan manpikin

 

Fa en nen, fa en nen

 

Srefidensi na en nen.

Het lijk van Lieve Hugo werd naar Suriname gebracht. Daar kreeg hij, twee dagen voordat Suriname onafhankelijk werd, een grootse begrafenis.

Duizenden fans kwamen hem eer betonen. Ook aan hen had Hugo gedacht. Zijn lied ‘Yu na'fu krey Dorina, yu na'fu sari Dorina’ is een hartbrekend troostlied. In dit lied vraagt Lieve Hugo de luisteraars om niet te huilen en te treuren. Hun idool heeft een mooi leven gehad.

Na zijn dood werd Lieve Hugo niet vergeten. Integendeel, zijn muziek werd steeds bekender. Een hoogtepunt vormde de uitvoering van zijn muziek in 2008 door topartiesten onder begeleiding van het beroemde Nederlandse Metropole Orkest. Surinaamse volksmuziek werd hierdoor naar een wereldniveau getild. Alle liederen moesten natuurlijk in notenschrift worden uitgeschreven voor de orkestleden. Ook voor muziekinstrumenten die traditioneel niet bij kaseko horen, zoals de viool. De niet-Surinaamse zangers gingen naar Suriname voor een training in kasekomuziek. Het concert dat gehouden werd in het Amsterdamse Concertgebouw was een daverend succes. Helaas konden de stoelen dit keer niet aan de kant. De mensen dansten op hun plaats en in de gangen. Het concert werd ook op de televisie uitgezonden.

Aansluitend op het concert verscheen de documentaire ‘IKO, king of kaseko’ over het leven van de legendarische zanger. Iko is een verbastering van de naam Hugo. Zijn moeder riep hem zo.

In de loop der jaren is er nog op verschillende manieren aandacht besteed aan Lieve Hugo. Zo werd een musical opgevoerd over zijn leven.

Zijn muziek werd opnieuw in een album uitgebracht en er waren speciale muziekopvoeringen. Het leven van Lieve Hugo was niet voor niets.

Hij heeft prachtige muziek achtergelaten, waar Suriname trots op kan zijn.