7
‘Oversetten’. In: Algemeen
huishoudelijk-, natuur-, zedekundig- en konst-woordenboek [...] door M. Noel
Chomel. Tweede druk geheel verbetert, en meer als de helfte vermeerdert door
J.A. de Chalmot. Leiden, Joh. le Mair; Leeuwarden, J.A. de Chalmot,
1778. p. 2501.
Deze tekst is een lemma in een encyclopedisch woordenboek. Aanvankelijk
verscheen Chomels Algemeen Huishoudelijk [etc.] woordenboek in
het Frans (1709). In 1743 werd het vertaald en aangevuld door J.L. Schuer e.a.
In deze vertaling ontbreekt het lemma over vertalen. Dat is pas te vinden in de
vermeerderde versie van de als schrijver en boekhandelaar werkzame Jacques
Alexandre de Chalmot (overl. 1801).
OVERSETTEN; Vertaalen; Translateeren,
beteekent eene taal in een ander te brengen. Om dit wel te doen, moet de
Overzetter ter degen kundig en geoeffent zijn, in beide de taalen en ieders
bijzondere stijl; want het is bekent, dat ieder taal, haare bijzondere woorden,
schikking en trant van spreekmanieren heeft: Als men derhalven de eene taal in
de andere slegts letterlijk wilde overzetten, zoude er een zeer slegte
onaangenaame stijl in de oversetting ontstaan; gelijk men dit
gebrek egter in zommige werken ziet.
De oversetting van allerleij goede Boeken, is een zeer nuttige
zaak, dewijl het geene waar van de Schrijver handelt, daar door algemeener
gemaakt word; aangezien het gros der Menschen geen ander dan haare Moedertaal
verstaan. De Konsten en Weetenschappen worden daar door zeer bevordert en
verbeetert; vermits de ontdekkingen en uitvindingen door andere Natien gedaan,
die een vreemde taal hebben, daar door bekender worden, om daar van gebruik te
maaken, tot groot nut en voordeel in de Menschelijke zaamenleving.
Auteursrechtelijk beschermd