De volksverhalen uit de gemeente Dalfsen leven nog! Een aantal historische plaatsen uit oeroude sagen, legenden en sprookjes kunnen nog steeds bezocht worden. Ook kunnen ‘moderne’ overleveringen in de gemeente worden gelocaliseerd. Via de ‘Dalfser volksverhalenkaart’ vindt u de bekendste plaatsen uit de verhalen.
Kaart 1. Dalfsen
1
In Ankum heeft ooit de galg gestaan, waar het volgens veel mensen tegenwoordig niet pluis is. Het zou er spoken. (hoofdstuk 6.6.1)
2
Volgens overlevering heeft de joodse gemeenschap in de Tweede Wereldoorlog hun joodse rituele voorwerpen begraven op de joodse begraafplaats. De schat is nooit gevonden. (hoofdstuk 10.4.1)
3
Dalfsenaar Stremmeler Jansien zag lichtjes over de Brunink, lang voordat de trein daar zou rijden. Er zijn in de regio Dalfsen talloze verhalen over het in wakende toestand vooruitzien en/of -horen, -ruiken of -voelen van gebeurtenissen die nog plaats moeten vinden. (hoofdstuk 4.3)
4
Op de algemene begraafplaats aan de Ruitenborghstraat zou het spoken. Kerkhoven werden/worden als spookplaatsen gevreesd, evenals urnenvelden, slagvelden en galgenvelden, waar de geesten van de gestorvenen zouden rondwaren en geen rust kunnen vinden. (hoofdstuk 6.6.8)
5
In veel oude volksverhalenboeken wordt ‘Huis het Meppelink’ een spookhuis genoemd. Dit huis stond waarschijnlijk in de Molenstraat (6 en 8). Niemand weet meer welk onheil zich hier ooit heeft afgespeeld. (hoofdstuk 6.2.1)
6
Volgens de overlevering probeerden zotte Dalfsenaren een brand te blussen. In werkelijkheid zoemden er slechts muggen rondom de kerktoren van de Nederlands Hervormde Kerk. (hoofdstuk 1.2.3)
7
Twee reuzen trokken eens door het gebied om een andere woonplaats te zoeken. Een pijnboom was hun wandelstok. (hoofdstuk 3) De reuzen moeten gelopen hebben over wat tegenwoordig de Hessenweg wordt genoemd. (hoofdstuk 2.6.1) Hier kwamen eeuwen later de ‘hannekemaaiers’ uit Duitsland overheen. Eén van hen, Hans Kingeling, ‘die zo scheef op zien vuuten ging’, zou bij de Dalfser kerk begraven zijn. (hoofdstuk 10.9.1)
8
Volgens het volksverhaal zouden twee kozakken onder een boerderij in Oudleusen aan de Veldweg begraven liggen, op de plek waar ooit een paardenstal heeft gestaan. (hoofdstuk 10.2.1)
9
Een ooievaar pikte volgens het verhaal eens Mans van de Maone op, die op bezoek ging bij het Mannetje in de Maan. (hoofdstuk 8.2.)
[pagina 238]
[p. 238]
Kaart 1. Dalfsen
[pagina 239]
[p. 239]
[pagina 240]
[p. 240]
Kaart 1. Dalfsen
[pagina 241]
[p. 241]
[pagina 242]
[p. 242]
10
Een wagen met Spanjaarden ligt nu volgens het verhaal nog op de bodem van de ‘wienkolk’ aan de Markeweg. (hoofdstuk 10.3)
11
In Oudleusen vinden we de camping en het gebied ?Spokke-Riete’. De nevel in het riet leek volgens de bewoners op spoken in het riet. Of waren de Oudleusenaren werkelijk weggevlucht voor ongure types? (hoofdstuk 2.5)
12
In de Mataram zou zich volgens de verhalen in de Kettelkolk nog steeds een ketel met goud bevinden. (hoofdstuk 10.4.2.)
13
In putten in Emmen en in de Vecht zou de bullebak, de duivel, zitten. Hij pakte volgens de verhalen kinderen die te dicht bij het water kwamen. (hoofdstuk 3.2.1)
14
Op boerderij De Goldstein woonde volgens de verhalen ooit de heks Hendrikjen Remmelts. (hoofdstuk 4.2.1.)
15
Over de herkomst van de naam Blankvoort gaat het volgende verhaal: Er was eens een zondige, rijke boer uit Hoonhorst, die door de duivel over de Vecht werd gezet. Om van zijn zonden verlost te zijn, bekostigde de boer de bouw van de kerk. Voortaan kon hij ‘blank voort’ door het leven. (hoofdstuk 5.1.)
16
Volgens de verhalen werd het teken van de duivel, ‘666’, in de wolken boven Hoonhorst waargenomen. (hoofdstuk 7.4.) In de omgeving van Hoonhorst kende men de vuurman of de ‘gleunige kerel’, die mensen verjoeg. (hoofdstuk 6.3.1.)
17
Men geloofde dat er heksen leefden in de bossen van Rechteren (hoofdstuk 4.1.6), net als de witte wieven. (hoofdstuk 6.4) In het kasteel Rechteren spookt volgens de overlevering een door een wolf gebeten man. (hoofdstuk 10.1.1) Volgens de verhalen lopen er onderaardse gangen van het kasteel Rechteren naar de oude kerk in Dalfsen. (hoofdstuk 10.7)
18
In het kanaal in Lemelerveld zou een geest zitten, een gloeiende duivel, waar de vonken vanaf vliegen. (hoofdstuk 6.6.9) Ziet u hier een koe in de wei met een muts op? Volgens de verhalen is dat Zwolse Diene, in werkelijkheid een heks. (hoofdstuk 4.1.5) Op een stormachtige avond ziet men haar op een bezem vliegen, wellicht vergezeld van ‘Gait met de hunties’. (hoofdstuk 6.5.1)
[pagina 243]
[p. 243]
Kaart 2. Nieuwleusen
19
Het huis van Roodkapje, uit het wereldberoemde sprookje, heeft werkelijk in Nieuwleusen gestaan, aan de noordzijde van de Grondenstraat. (hoofdstuk 8.1) In Nieuwleusen vertelt men dat de ‘kabolstermannigiens’ (kabouters) in paddestoelen wonen en drinken van het vocht, dat in de hoed van paddestoelen ligt. (hoofdstuk 3.1)
20
Volgens de verhalen spookt het in een huis aan Westeinde. (hoofdstuk 6.2.2) Ziet u in Nieuwleusen lichtjes branden? Hier werd het ‘dwaallicht’ gezien als voorteken van huizenbouw, de aanleg van een spoor, tram, weg en vaart. (hoofdstuk 6.3.2)
Auteursrechtelijk beschermd
