Nederlants treur-spel
(1616)–Jan Sijwertsz Kolm–
AuteursrechtvrijGa naar margenoot+De vierde Handelingh.
H. Dirck van Batenborch na buyten, aldaer bestemt malcanderen wederom te vinden.
Dits tijdt bestemt den dagh, dat u ghetrouste schaer
Sal deelen hun ghedeelt, en scheyden van malcaer
Tot schennis vande vloeck en bastaertlijcke smaelen,
En smadinghs tuyl verarmt staet op den hals te halen:
Is 't heerlijck licht soo eel eens Conincklijcke staf,
Dat hy de misvertrou nae kint en reen vergaf:
Hoe al t'onwaerdlijck sou een Prince dan verspillen,
Den offer zijns ghemoets der eens-ghevoede willen.
Hier is de uur en plaets, O Goddelicke Vrou!
'tSwaerts is van meerder wicht, hoe noode dat elck sou
Verlaten 't aengherant, als tijdelijcke erven,
En dus in Ballinghschap op vreemde bodem sterven.
De Prins die van ghewoont bevonden ouder daet,
Soo hartich dient, bewijst met zijn besloten raet
Wien op ghehoorsaemheyt den Coninck blijft en beyden
Een droevigh naeberou als ziel en lichaem scheyden
Hoe! 't waer t'onrechtlijck, wat beswaerder damp bemorst
| |
[Folio E iiij v]
| |
Dit lusteloose hooft, en druckt de groene borst
Van Batenborch, ghy heers ghetrouwe Edellinghen
Siet dat by dien de schricks beschuldingh quam te dringhen
Ons tot gereet vertreck, waer naeder by geraeckt
De dienst soo veer de prick ons allen tochtich maeckt:
Siet waer den Gouverneur van Mechels ons komt nader
Met mijn Heer Broeder welck my is een trouwe rader.
Heer G. van Batenborgh.
Dat een uytheemsch Prelaet gedenckwaert sal Granvelle
Versteuren nae hun wensch u waerdicheyt ter helle,
G'lijck lanckx hoe meer dat haer Alteze wert bestreelt
Deur valsche raden int opclimmen van heur weelt
In eygendomme pracht, dat u so licht verdoofden,
Die d'onversade kist vol schraepten ghy gheloofden.
Sal dit bloet vreesich rot des Spaengaerts tlant voldoen
Deur d'oorsaecx gruwl'en welck daet doet haer kisten voen,
Dees zijnt gesonden of van langher hant u boven,
Tot Brussel raet en voocht uyt 's Coninckx naem ten Hove
Als of elck aenghelijft rechtvaerdigh Prins niet sou
Op off'ren zielens plicht dats ampt en woort ghetrouw,
Godt geeft de uytcompst daer na vredes Vorsten haecken,
Niet om ons als u volckrijck Brabant vry te maecken,
't Neer Hollant, Zeeu, als Vries tot seventien ghedeelt,
Onder des werelts Bruyt ghy Belgica ge-eelt
In wijtberuchte deughd, wiens Adel soeckt deur klachten
Bey laegh als hoogher staet den Coninck mocht versachten
Des ons te strenge strenght vant heyloos heersch gewest,
Met sachter middel 't waer 't Bourgoensche huys ten best,
Tis al met wapens wreet, noch bloet-dwanc niet te winnen.
G. van Hooghstraten.
Voorsichts beleyt erft meer deur wijs beslepen sinnen
Als dolle overmacht, dijn blinckend stael voor wee
Des vyants treckt, geensins voor borger van u stee
Om zijns ghemoeden tuych gevolcht wert nae de Letter,
Dat dus op 'teerst besluyt beswaert heeft wien voor ketter
Ghevanghen, niet meer rechts versaemlingh was alleen
Twee tuyghen soo gheleyt wert tot zijn sterfuyr heen
D'aenbrengers die de ziels soo swaerlijck overladen
Liefcoosent voor een vrient uyt putten en verraden
Sijnt alles toe gehoor, macht, eere, dienst en lof
Oyt voorbegift ter last byt Keyserlijcke hof
Dat tlant en theerlijck diens behouden sal dit wreede
Was vijfd Karole hoogh loflijcker diet soo dede.
Monarcha die Euroop t'volck als een donderstem
Deet spieglen op de throon van dijne Diadem,
By trijck door tvroom besteck u alle sielen presen
| |
[Folio F i r]
| |
Hoe liet ghy grijser dus het strijtbaer hart belesen?
Een soo verslinnent Vier een Cankro vals vergift
En liet u neder kooy uyt soo veel leyt ghesift,
d'Ondrachelijcke smart, int harts verniel ondraechlijck
De wiste teyckens, nu staet lichter al te waechlijck
hoet schoonste melck wit aes wert jam'ren aen te sien
By dat u guldt gheluck noch daeghlijcx sal vervlien,
Beducht o Belgi zijt 't tooneel by tijdts memorien,
Ghebout voor s'werelts woest claegheyndende Historien
Den borght hoogh op ghehoopt dit Babels werghebou
Soo even zijt, waer blijft de toeghesworen trou?
Als 't Vorsts verstorven moet rechts vordringh niet om weygren
Lust door een groene spruyt, in hoogher eer te steygren,
Op't welck ghy soo verplicht de Vaderlicke waert
Ontfinckt u eenich rijck ons Coninck hier op aerd,
Met soo veel heussche groet van toegheneghen Princen,
't Lant so veel loons belooft veur d'eers aenhevich winssen
In soo veel dienst vergoen: hebt dubbel-fout vercort,
Hier waerdy opgehult met heerlijckheen omgort.
Den Adel 's lants voor eerst begift veel int verkiesen
Van d'ordre Ridderschap in staet der gulden Vliesen.
Nu dan u Vader met ghevlerckte kielen ree
Vyt Gent zijn laest adieu, op d'onghebaende See
De soone liet tot borcht, die scheen vol soeter zeden
Altijt vermeerder s'Rijcks, behouder vande Vrede
By al 't gheen staet des landts vryheden mocht bestaen
Nu soo ghy haest gevolcht, u trockt te weynich aen
't Cleyn vonck vier nau ghewaer ghetercht nae hoogher wallen
Last hier een spaenschen Raet, 't onredelijckst van allen
Dus vindent voor gheraen: oock deur ghedreven 't leyt
Madama 't hooft bebloemt, volpompt en voorgheseyt,
Hy dien ons herwaerts sant wil s'Vaders wet vermeeren
Vermindert stem vooghdy van u ghemickte Heeren,
Gheheven en gheciert het voorhooft louter gout
Op den Theatrum uws onmenschlickheen gebouwt,
Hoe dickmaels als wy 't saem in eensaemheyt vermalen
De afghesleten deughd, gheoffert aen de stralen
Vant eeuwich bloeyend recht, onlijdelijcke spijt,
Comt Grijse Mayer, comt, voorseght ghewisse tijdt,
De vrome tot een troost, ghy weet 't ondanckbaer proeven
Ons diensts, gheen grimmich dier dus langher te vertoeven
Al heymlick en ghereet: hier comen ons ter zy,
Graef Lodewijck met Brederoode en Cuylenburch uyt.
Meed' voor dees selve saeck ghetrouwe vrienden by,
Veel heyls my Prince, als Heer Brederoode beyden
Den Godt diet al voorsiet die wil u hart bereyden
Nae't best, dus ick vertreck als morghen met den dagh.
| |
[Folio F i v]
| |
G. Lodevvyck.
Dits d'oorsaeck ons vergaer, wy vinden u opt slagh
Ter goeder uur, voor 't laest met Gods bedeelde seghen,
Te scheyden; dus mijn vrient, sult ghy u dies verleghen
Te vaten ons bespreck? soo Egmont wert verwacht,
Die aen zijn Majesteyt te blijven heeft bedacht,
Met een ghewisse hoop, diet blint hart oyt gheloofden,
Prins van Orangien G. van Egmont met Graef Hoorn uyt.
Vlucht goedeloose, blijft dan blijvers sonder hoofden:
Besiet int cort verloop noch eens op d'eerste gront,
Daer noyt een trou Vassael gherechte loon bevondt:
Hier comt den Lamorael, die wy met vlijt beleden.
P. van Orangien.
Tijdts overstalligh merck, ruwijne voor de vrede
Beroemde Heeren, heeft alreed u naem gheleert
Tot aen Vailladolit veur wonder, doch verkeert
Dijn eeuw' vol schricks bevaen, 't Borgoensch ghewelt te mijen
Gheschoncken doot te proy voor aes der tierannijen,
G'lijck uyt mijn seecker tuygh des Ziels vast wert beducht
O Egmont, oft niet can u perssen datje vlucht,
Nae dat van aenbegin 't landt eedloos is verraden:
Als tot de laster ghelt, verovert Heltsche daden,
't Glaurierd des proefs van't harts aentockel onversaecht,
Ist al trouloos vat verslint, hoe stout ghewaecht
By 't trots Karoli kint, Doent selfs creegh Neerlandt onder
Ghedeelde seventhien, wat groots onsichlijck wonder
Vermolsemt inde haet, so licht verwaent ghebiet
Nu klaer bevonden, 't gheen een valsche tongh verriet?
Op't welck t'wreet quam voor handt, dees inghedeelde mochten
Berechten huns behoefs, als wat wy dienstigh sochten,
Noyt om aensiend ghestalt, maer 't zijn recht Vaders van
Ons meeste anpart, g'lijck voor yeder borgher man,
Die ons op straten Hof, soo weghen zijn weemoedigh
Staen houdent uyt Ziels pars, weet dat de Vorsten spoedigh
Noch bittert meer en meer, 't bestreden droef verlies
Des levendloose hoops, den dwingher lust, soo kies
Siet d'ampten fleur gheschaeckt gilts oorbaer wetten breken,
De wijcken roer gheplet, elck weyghert op dit teecken
Ghehoorsaemheyt, verwilt, g'lijck thart gheen dooden vreest,
Siend' dat een waertste vrient, die oyt soo is gheweest,
't Lant t'rouw, vroom voort gherucht, ghetercht sal moeten bitter
Staen vlammigh, Ay't verwoet soo menigh inne sitter
Dan 't is soo voorghemaelt, deur d'onbescheyden handt
Vant Kitteloorigh spaensch: Selfs tot de hooghste brant
En u niet meer vertrout, ghy medeloose leden
Onvry uws vrye staets noch raet-stoel te betreden.
De bloetlust greeticht aen, die eyndelingh der tijdt
| |
[Folio F ij r]
| |
V rijcken zijn te lot als ghy tijts clach-spel zijt:
Siet selfs op t'heylich hooft invoerders van't vernielen
Kiest ghy niet voor de keur, o Moorders veelder zielen,
T'gheen by t'Concilium tot Trenten wert bevest,
Voor t'welck Granvelle streeft met cracht soo doet de rest
Gheen erf-rust dy int minst o al te trou Vassalen!
Van die u vuylste Crans soo nijdich doen bepalen,
Hiers nu de pot te vier, ghenoodicht deur een lach,
Ick vlie! houdt u bancket alst vlieden baten mach:
Ghy die t'naem Goverment van Vlaendren draeght ter wapen
O Egmont, tis nu tijdt van sluymer eens t'ontslapen:
Sijt seecker soo ghy blijft, Gavére ons bemint
Is u val nader.
G. van Egmont.
Hoe! den Coninck sout bewint
Eens ondersaets, die oyt Godt kent so was te draghen
De Vorstelijcke last tot welstant vande daghen
Ons alghemeen, siet wiens landt lieve borst verstout
Voort 't Rijck by s'Vaders tijdt, dees lofrucht vast en out
Vergeten? Prins, hoe dit? 'k vertrou de kroone beter
't Waer al t'onmenschlijck snoot, by dien hy coel vergheter
't Gheoffert s'Keysers hooft, deur d'Amurath gheschiet,
Dats rechte trouw en deughd noch onvergolden liet:
K'en kan't inbeeld noch niet zijns doens deur liefd gedreven,
Ghedencken, onder wiens ick moet my voort begheven,
Mijn goedren zijn rontom gheleghen mits int landt
Ick wacht een beter tijdt als nu
P. van Orangien.
't Wel rijp verstant
Behoort de Overvooght: breeckt niet om't goets verwinnen,
Dijns hart en heyl, een saeck gherechtlijck wilt beminnen
Die niet vervreemden sal, by dien 't recht eeuwigh bloeyt.
G. van Egmont.
Gheschelt voor Eedloos Prins, wat ruster onghemoeyt
In dees te sware knel? laet ons in Godt ghedulden,
De vluchter laet op't pack veel toegheduyde schulden:
Scheyt ghy dan uyt de landt Orangien, trouwste raet
Men seght ons hooghste Vrou deurt rouwen weten laet
Tot hinder vande tocht,
P. van Oraingien.
Siet Grave met bedaren:
Vws schricks; ist niet ghemerckt van herwaerts soo veel jaren?,
Wat heeft u aengheparst? wat heeft u Ziel beooght?,
Wien heeft van aenbegin 't stick vyerigher ghepooght?:
't Is waer, met soo een hart den Coninck te behaghen,
Wast niet soo schelms verkeert, van die u soeckt te plaghen?
| |
[Folio F ij v]
| |
Denckt 't is recht oft gevalst, de vooghd vint licht te quaet
Waermeed hy ouden dienst beticht voor ouden haet.
Dus salt met onser gaen, of wy oyt Spaengien swoeren
't Niet lijd'lijck eens Godloos, vreemt raet volck in te voeren:
Doch 't Catolijckx geloof van harten voor te staen,
Dat nu u wensch 't ghemoet en Coninck is voldaen.
G. van Eg.
Sijn Majesteyt ghebiet, ist ons niet te verdraghen?
H. Bre.
Wat noot dit, 't wert verkeert, onrecht komt rechtlijck klaghen
En ons wort opgeleyt 't hooft der rebellen van
De croone, jae geen volck 't Rijckx Laura, deurt gespan
Eens grimmich beckeneel, met opgevierde harssen
Noch voor de meeste smaet: soo Godloos doen vervarssen
Ist daet werck Criminel verbeurt bey lijf en goet
Den Coninck strijts geneycht
G. van Hoog.
Alst soo sy datmen moet
Ghedwonghen tot behout van ons ontschuldigh leven
Waert quaet hem 't hooft gheboon, by dien wy eenigh bleven:
't Vertrecken 't is wel waer geeft ons de meeste rust,
Doch warwaerts inghelant om nae ghelijcke lust
Te leven inden staet van outs ghewoont en pleghen
Waert ons ghelijck u Prins meest buyten lants gheleghen.
P. van Orang.
Nu gelt aent uytterst harts verbintenissen proef,
Siet varder, d'Hertogin berout en soeckt 't vertoef
Met leyde schrick bevaen, vol besighe ghedachten,
Die aen zijn Majesteyt deur opghehitste clachten
Heeft dus ons aengetockt de vresen.
H. Bred.
Ay me Godt!
Tot breeders heylgiers stant schenckt ons een waerdich lot,
Ghemerckt hiers d'eer ontciert: dijn welghewilt te letten
Ten Hof verboon 't ghehoor, men gincker Spaensche setten,
Dits loon verdient op 't clagh: fy Parma snoot en vals
Deur u te buyt vereert van goederen ende hals!
Ghy Adel-rijck gheslacht int Neerlant rechts behouders,
Gheerft, ghevest, gheteelt, uws grootser staet voor-ouders,
Noyt trouwloos naghemort, een borst vol yver viers,
Verhoopt noch Hollants gunst mijn wackre Bataviers.
Siet g'lijck in spieghel dat den draf van Spaensche Heeren
Aen haer Alteze niet toelaten noch begheeren
Dat u de minste weet van 't heylich werdt ontdeckt,
Als zijnd ghewesen voort en alghenoech bevleckt
T'gheen niet te redden is, noch met meer reens verdaeden,
| |
[Folio F iij r]
| |
De kloeckste Montigny en Bergh, o voorste Raden,
Is ons by vrients gheheym vercondicht waert ziel,
Tversoeck noch reen de Croon noyt lief noch wel gheviel,
Dees zijn inswaerder ancxt starck t'haerder leet ghehouden,
Dus ginckt, en ist vergaen diet Spaensch oyt goet vertrouden,
Te spae comt dijn berou, verwaende Hartogin
T'gheschoncken vry, roof, moort, t'hooveerdich Heyr na sin
Streeft lancks t 'ghebaende spoor, en royen uyt vol plaghen
Hier herwaerts over, g'lijck de grootste donderslaghen
De menschelijcke starckt, door t'galm verschricken doet,
t'Afcomen van't Spaensch Heyr, onder den Hertoch van Alba.
Soo schrickt de Monster t'gheen by Leeuwen is ghevoet:
Der Albanoysen hooft, die schalckt heeft leeren blaffen,
Comt nu met volle macht t'soet Nederlandt te straffen,
Ghehelmt gheborst weert, toeghereet zijns gulden tijt,
Van t'gheestlijck volck rontom als tot een heylghe strijdt:
Siet nu! dit blaest u op de Maer-conster heeden
Tot Barcilona selfs is d'Alba t'scheep ghetreden,
Met veel uyt s'Conincx naem van Adel en verstaen
Der tijdingh met zijn volck in Piemont comen aen
Int Alpische ghebercht, ghedeckt met laeuwe tranen,
Daer Duytslant, Vranckrijck scheyt van 't deel der Italianen.
Op S. Ambrosi plaets daer monstert hy t'ghewelt,
En heeft tot naerder compst het als in maet ghestelt,
Vervarst de macke schaer, die op de vochte baeren,
Deurt hollen onghewoon in swaere kranckte waren:
Dit is dan t'wis bescheyt en't naeste voor een groet,
Als Berleymont die treckt hem selver te ghemoet
Hy is heur aertschen God die'ck vrees niet goets sal landen
Als zijn Godts laster wraeck, dats rooven, moorden, branden
P. van Oraingien.
Ha! groot nachthangsel vlucht, deurblixemt met den dach
Vant Heerlijck Sonnen licht, wijckt stoel die naulijcks mach
Opreycken zijn barbaers benevelt duyster bruyssen,
Veel min t'Godloos ghewilt dees twee Bourgoensche cluysen
De hutten s'aerts u niet in meer verlangh nae ceur
Dijns levens wert vereert, soo gruwlijck raest, waer deur
Braveert, o tis ghenoech, en doet de hooghmoet daelen
Van d'opgheteghen trots, den tros des lants vassalen
Mant elck nae t'waer ghevoel, dit ghelt voor eyghen druck,
Siet voor goe heencompst, dat t'u al vergaet te luck,
V uytterst wil en macht heeft voor de rust ghesproocken
Des salt noch metter tijdt soo g'rechtlijck zijn ghewroocken,
Als al int open velt ontsweyt staet om beloert
Vant Hatigh volck, nu heersk, en met gheen klauwen boert
t'Spaensch reedeloose dier, die naer Sons reysse stralen
En kleyn ghetal verschijnt o Brussel op u saelen,
| |
[Folio F iij v]
| |
Ach Belgi! Ay wat damp! u wijt ghetoorent rijck
Swerckt vreesich over thooft, en 'twas niet moghelijck,
In sacht noch soet vergeet te stillen 't vyer van wonder,
Dies voorste t'eer voor Godt gedanckt der dienst bysonder
V elck voor rechte deuchts bewesen liefd soo groot,
En wensch u vreed tot wedersaemlingh.
G. van Eg.
Prins de doot
Is bitter, en so leyt ist al ten roof te gheven
Dus vlieden met de naem voor trouloos al ons leven,
Den Coninck heeft gheen recht ons daerom te versmaen,
P. van Oran.
Siet toe! siet toe! ghedenckt 't gheen wy ten besten raen,
Dus doend' bout ghy de Brugh waer over wert gelaten
V Moorders, en 't verderf van goedren en lantsaten
Vw's kinders, u geslacht, of schoon ten besten quam
Ghy eewich slaefs, verblint volck, van te waerden stam,
Ghebout, gheheyt, ghevest, vol Hemelsche cieraden,
Vant goet werck voor te staen, en huychelt met geen quaden:
Ay my! wat swaerder pack, doch Vorsten u bekent
De ernstighe vlijt, soo laet ons op een endt
Vertrecken uyt dees plaets, en nae recht vrients bereyden
Bevesten voor een best ons dit ghenoodight scheyden,
Den Scepter vanden al, die op de wolcken vaert
An 's Vaders rechter arm, uyt liefd ten Hemelwaert,
Tuyght uyt der zielen geest het Jammer dus t'ontstrengen,
En laten 't heete bloet int coele water menghen:
Hier meed die't alles weet bevest ons harts besluyt,
Voert Heer dit swaer ghedreyght der landen salich uyt.
T'samen tot verscheyden weghen vertrecken
H. Gysb. vanBa.
NV glibbert vanden tob de opgeklommen moeden,
Wien kan sich voor een schielijck ongheval verhoeden
Hier wentelt tot in d'as de Laura van u tijdt,
Den Borgh-graef is ghereyst Oraengien zijn wy quijt,
O trouwe Raetsman, niets cost dijn bewissen baten,
Die met u broeder hebt dit bloedigh rijck verlaten.
Wee valsche Coninckx borst, alst lant dus stont te proef!
Dat voor hun sterfdagh d'aertsche zielen men begroef!
Sal dees onheyl'ghe Pars u al nae waen ghedijen,
Die nochtans werdt ghedreycht deur swaere Prophecijen?
Is u 't gherucht vervreemt eens Enghels lief geluyt?
Soo breeckt dan lichte Vrou, deur nevel wolcken uyt,
Tot mortel-plettringh dijns erfhaetelijke schenners,
De vrome tot een troost, dit merct dan waerheyts kenners:
Een Loutre heylsaem wel behouden Vrouw uyt cracht
Vw's toegheneghen vlijts, by Gode hoogh gheacht,
| |
[Folio F iiij r]
| |
Staet met der harten voor op heygront dijner zielen,
Hy die opt binnenst siet, verstoort die u vernielen;
Verslaghen Princen heeft ghelaten wet en stalt,
Grontvesten tot opbouw t'gheen deerlijck laes! vervalt,
Hy trock ten Hemel heen wilt Vaderlijck bedaeren
Deur waerheyts kunt die zijt gherechticheyts dienaren:
Hoe wel een onderdaen noyt overheerscht den stap
Sijns Prins of s'Princen wet dat in die eyghenschap
Der Landen vrije toom nae oudt ghebruyck gheen hinder
Bekome by zijn macht, vermeert en niet verminder
Op d'ingheseten deel, ha! 't schentsel streckt te veel.
Ghy voortse twick recht der conscientie is soo eel,
Die lijdt gheen tergh om waens, onchristelijcke sotheyt,
Als soect 't recht voor waerdy in schult der hooge Godheyt,
Dits op soo veel beschout, tis lijdtsaem onder tast,
Gheraen ten best, tscheen goet, en opt verraet verrast:
Tis toegheseyt aen u voor welstant van de Rijcken,
Als uyt des Coninckx wil diet lust en dierghelijcke,
Al om de aerde raest, elcks staet belast de wacht,
Voor vryheyt Lant en erf, als d'eere vant gheslacht,
O nummer sy u weer soo trouwe bontghenooten,
Daer u deur t'nieu verkies de hoven zijn ghesloten.
G. van Meghen nae buyten.
G'Lijck voor een morghen-bloos, en roode Ooster bruyt,
Die 'tvoor-portael des Hofs der Sonnen eerst ontsluyt,
En bootschapt met een lagh de open-strengh der salen,
Der alghewenschte dach gheciert met goude stralen,
Bodinne van de vreughd, van al wat sterflijck was,
Als blatent vierghevoet, t'gheen op't bedoude gras
Nae hun manier begroet de Ciester van de morghen
Leeft in de klare dach verhuyst van duyster sorghen:
G'lijck als het pluym-gevluch een stemmich sich vermaert,
Als't hipplend' om en d'om de geur'ghe bladen raeckt,
En neurt zijn soete toon, de schaduw is verstrecken,
Waer op t'ontelbaer saey der lieve starren kecken,
Verheerlijckt daelt te niet by u eerwaerdich hooft,
G'lijck even dat de strick der haren nau ghelooft
Dat grooter Donder-storm u gaven sal vercrachten
In gheen manier verwit de ydele ghedachten
Tot roof, tot machtloos dol verwesen swerm voor al
Van t'geen u heden is by datter comen sal:
Siet daeghlijcx sy u voor Toledo op u stranden
Met hooger macht so breeckt, breeckt lasterlijcke handen:
Vws Coninckx haetlijck woort beseghelt tot de strijt,
Onder wiens schaduw' ghy den Troyschen Hector sijt
Voor wijle int gherucht, noch vreesich te verwachten
| |
[Folio F iiij v]
| |
Den stouten Annibal, wien t'groot Carthago achten
Oft d'glorie Africaens een Scipio vermaert,
Of g'lijck diet wolven soogh heeft mannelijck veraert
Tot overspringhen tocht, als opgheworpen lichten
Die eer soo Titus schrijft het groote Roma stichten:
Den Etna van der eeuw een Alexander stout
Victorieux en wijs, wiens setel louter Gout
De Werelt heeft het oogh ghetrocken van te vreesen,
Soo sult ghy Albanoys op dees Rebellen wesen:
T'rijck waer doch nummermeer verwittich dus in t'soet,
Van volcken rusteloos, oft zielen uytghewoet,
Verdraghen in de stilt zijn Majesteyt eerwaerdich:
G'lijck alst Egyptsche rot, tot dienst en arbeyt vaerdich,
De Croone tot bereyck van levent g'luck te sae,
Dit stoot ghy onder voet, soo mint dan op ghenae:
V zy niet meer vergunst tot speeltuygh toeghelaten,
O nieu-ghesinden loop en yver uyttermaeten,
Deur teghentwil ghevoet en barsse kreeghlery,
Ghenoodight veurt verderf, dit noemt ghy Tyranny,
Nu hier meed afghestreen, u cluwen is ten enden,
Ghy sult u tot de doodt of tot den Coninck wenden,
Die ghy niet moochlijck snood vervallingh cunt voldoen
Noch d'Kerckelijcke schae u daghen niet vergoen.
B. Ghevvelt. Comt trecken met een guarde nieuwe Waelen.
Stap an ghy gorghe maets, com op ghy Baender-Heeren
Ghy hoecks ghy Cabbehaus, ghy raeuwe Haneveeren
Ghy muggen veur de boegh, ghy Leeuwen anden dis
Ghy Monsters, veegh slae doodt daer wat te cluyven is
Veur t'out, dats delfs bier, en brandewijn die goet was
En t'hart soo hartich hiel soo langher t'varse bloet was
Bestooven in de borst ghy dwingh-landts schrick en vrees.
Siet op u heyich, of ons Hannibal verrees
Cier stammen van het rijck, ghy brallers die doet ruymen
Het lichte Geussen rot, steeckt op u dolle Pluymen
Jou Swaellu starten en jou Haenekams, als bloet
En toont deur naem den aert wat kuyckens datmer broet
Cruypt in u holle slolf ghy mont-volck sonder Crachten
Ghy hoofdeloos ghesin, hy die wy hiet verwachten
Dus nevent prachtich hof en haestlijck comt u voor
Soo heerlijck toe ghetreen van volckeren die int oor
Het aldersoetst gheluyt, by u bedaede lasten
Tot welcom en versoen, op u te eeren rasten.
Stae vast ghy laffe bloets en hout u opt gheweer
Hier staet u toe te sien, nae vruchten van de eer
Om mijn ghevreesde naem, met glorie te becroonen:
| |
[Folio G i r]
| |
En jou met Varcken Speck, en harde raeuwe Boonen
De sachte kiesse smaeck en is u niet van noot,
Wiens wieghe was ghesmeet van t'harste stael en loot
Dus houtge by de back, daert schricklijck staet ghespannen,
Want wie het snelst vertoont zijn t'rijckx de beste mannen,
Vol roers, vol ramps, vol weyts en t'groote hof te nau.
Tot rustingh veurt verderf daer voor soo cloeck en gau
Als dees mijn fratter nacht en daeghe weet te stoocken
Sal by dees leen te hulp en laster zijn ghebroocken.
Vals. Hip. vindende Bloetdorstich gewelt meteen, Guarde aende Poort vant Hof.
Val. Hypo.
Jae kloecke Capiteyn, dus houje weer de wacht,
Of hebje t'wilt ghespoort, waer op de kittel jacht
Van t'soete Oorloghs ampt en ongheheelde smarten.
B. Ghewelt.
Neen Domine, by jou hart reeckent alle harten
Levendich, nu dats daer, den Alba is aent Lant
Ons Vrou comt strack hier voor, dus maeckt u van der hant
Hiers nu gheen praetjens tijt, daert u om veel te doen // is.
Val. Hypo.
K'hoor wonder, meent ghy dat ons yemant oyt soo groen // is?
Segt Bloet-verwant daer dus de nieuwe zijn te roer,
En krijghen langhs soo meer veel duysenden aent snoer
Daer voor bestelt ghereet veurt daeghlijcx noodich koffren,
Veel stroyen cellekens, om daer in de ziel te offren,
Alst in de roode vlam staet gloeyich afghestaeckt:
Soo met een laest adieu, dats Gode voor ons waeckt,
Ons wert gheen tijdt onnut in deser tijdt ghegheven.
B. Ghewelt.
Ghy vint een man als Speck de groenste vanje leven,
Broer Pieter, groote Maet, ick houje als te vrient,
Ghy cunt een woort ten best, die sulcken setel dient
Dats d'inquisitie Vrou, voor wien ick stel dees leden
En onbemurwt ghemoet, dat soot quam by de reden,
Daer menich half versaecht deyst van't gheswooren woort,
Soo treed ick vast int parck, soo hoopend' dienstigh voort
Nae hoogher eer mijn Vrou my d'ampt bet sal vermeeren.
Val. Hyp.
Nae hoocheyt ist toch al dat elck sal soliciteren,
Nu dan ick loof u t'best datter eerst open valt,
Ick gae vermits ghy toeft, tijt isser wat vermalt,
T'lof is voorhanden, dus wy sullend hier by laten.
B. Ghewelt.
Salve heer Pieter, man hoe keunje lastich praeten.
| |
[Folio G i v]
| |
Ma. de Parma met al heuren raet zijnde op't Hof, verwachtende den Hertoogh, die voor de mueren aldaer, voorhanden is.
ACh! was dees schrickel compst ten rechten wel verhoet,
Te laet ghy Barlaymont gaet treckt hem int ghemoet,
Hy toont u vol bescheyt, die wy in kent gheloove
Of dat hy sich vermijt te treden hier ten Hove.
Wat roer mist 't woest gevaer elck schrickt den dwingher veur,
En veel die zijnder van den Adel wegh en deur,
Gaet int bereyt ghetal hem metter yl ontfanghen.
Barlay.
Roemsuchtighe Vooghdes, 't is noodigh naet verlanghen,
Van verr' gehoopt, en voor een rechte wraeck begheert,
Soo waerdight dese dienst zijn Majesteyt vereert,
Hy comt met sulcken naem, wiens staelle lichten blicken
Wil voort verwaende volck noch deyssen noch verschricken,
Bewijst dit grijsse hooft doch zijn vereyschte eer:
Ick treck hem selver aen volbrengh ons Vrouws begheer.
Sy blasen.
B. Ghew.
Die ondert deck van des ghemeents onrustich woelen,
Heur Arianen borst versachten en vercoelen,
Sal t'zijnder tijdt becracht alst schijnt de meeste stilt,
Ghewroocken worden, jae ghebrant, ghemoort ghevilt,
Diet snaeterbeck in schijn des Engels houden t'onder
En heven 't Ketters rot, hier op in 's werelts wonder,
Doch's Coninckx raet noch by de laetste brieven zijn
Versterckt, dats hout dit volck soo in een goeden lijn,
Gaet dus int leytsaem toe, ick sent u 't gruwel teecken.
Van d'onvergolden schae, diet al ten endt sal wreecken,
Ghy Ferdinando vroom Toledo, g'wenschte uur
Die selver is voor hant tot Brussel ande muur,
Wiens g'rucht als donder storm doet Brabant nederbuyghen,
Duc d'Alba worpt te neer dees goddeloose tuyghen:
O stoutste uytgheceurt tot 't geestelijck behoet,
Dees man ist met my eens, voor alle saeck voldoet
Volvoert zijn deur de last der nieuwe Ampt ghesellen,
Salt Bergh, als Montigny oock konnen na vertellen,
Die vinden daer hun vast ghesworen vyant fel,
Ghy Vader Heyligh doens, o grooten wijs Granvel,
Merckt opt verval des tijts, op u ist dat wy hoopen.
Ma. de Parma.
Alst volck oyt opwaerts steegh quam tot my anghstigh loopen,
Hoop middel, en vermoen versochten by verdragh
Is u vergunt wanneer men deur gantsch Brabant sach
V schelmse guytery van kercken te berooven:
Nu koemt den Alba om dit roer nest te verdoven,
| |
[Folio G ij r]
| |
Doch Hemel ghy die weet 't ontgaren, waert belet,
Te min niet, ist by wil als rijpen raet gheset
Starck op d'ervaren proef van overmoede tijden,
Soo werdt de Peerle u, g'lijck deur een heylich strijden
De smaden om end' om ghebroocken.
B. Ghevvelt.
Dats hem recht
't Paert 't gheen de meester min ghereet stont als de knecht
Eyscht aen den teughel, dees, die ons comt op de weghen
De Borghery zijn op met lof den Hartoogh teghen,
Haest werdt hy u Princes voor ooghen by den Raet,
Met een ghecierde sleep der grootse spaensche staet,
Versacht u soete sin, gheen vrees sal 't harte drucken,
De roed is nu gherecht 't sal voorder wel ghelucken,
Hy comt mijn borgh-heer, tot bevestingh vande naem
Sijns eerst gheboren vruchts, de eeren deelingh 't saem,
Ghecoppelt aent behout der gheestelijcke Heeren,
Die liever alst verginck, meed slincx en rechts om keeren,
Becrijghent met de tongh, ter sijden vant ghewelt:
t'Gheblaes op de comst.
Hoort wat trompets gheschrey ons blyde maer vertelt,
Den Alba is voor handt ons Hartogin te groeten,
Ghy sult hem op de Sael dan selver sien ghemoeten.
D. d'Alba. comt opt Hof met groote pracht.
'TGlauriert des gulden Sons, die deur ghelijcke min
De Palm van 't spaensche Hof, u hooghe Hartogin
Soo wenschrijck heeft bestraelt, wiens werc-heer 'twercx vervreuchden
Bepeerelt 't wijt berucht der opgheclommen deuchden
Van haer Alteze, in grootmaeck van ware eer,
Midts d'anghebonden gunst, dieck voor u presenteer
Sijns Majesteyts, bevest met een blylandigh groeten
Waer van tot vast bewijs de Princen ons ghemoeten:
Die'ck heb int cort ghetoont van als mijn volle last
't Welck zy my Vrouw te dienst als vrijheyt beter past,
Opt noodigh heersk gheboeft en trouweloose schaden
Vergheldens nae't ghedreycht, u eervergheten Raden
Des staets, gheleden dwael, spijt Cancker vyer en swaert
Vws harts, o trouw vooghdes!
M. de Parma.
Tholedo stout van aert,
Wel dappre Albanoys, 't is immers waer van heden,
Dat ick u sie berust hier voor mijn voeten treden,
En uyt des Conincks naem de voorste ons bestelt,
Soo zijt dan met die gunst verwinner van het veldt,
Vyt u aenbieden heusch ghelijcke deel te loonen,
Tot danckbaer vande groet die u belieft te toonen
| |
[Folio G ij v]
| |
Een Parme-Vrou, die nae 't bereyck mijns ampts vooghdy
Te veel rampsalich leet en ruwe raserny
In ondanck overbrocht, verarght des weldaets lusten
Sal my naer u by zijn gelieven bet te rusten.
D. D'alva.
't Ghecroont half Indies hooft nae wil beduyt, indien
Behaghens lust ten goen, sal d'Hartogin gheschien,
Verhoopt uyt dese borst de trou sal vyerich woonen
G'lijck een Panthasile Heldin der Amazonen
V hart-verstaelde Siel deurstreeft dees hooghe noot
Nu biet sich siet van heen, die voor de coude doot
Gheen vrees sal eerslingh den achtbaren stap ontschreden
Maer wensch soo diens voleert de vruchten te besteden
Mijns grijs bejaert ghemoet een Vader voor me Vrouw,
Een borght, een troost, een vooghd een broeder inde trouw:
Set dijn beduchte gheest de Lely weer in handen
Verheerlijckt op de compst van soo veel dwinghelanden
Elck deelt sich over soo veel vaendels, int behoet
Gheboren edel en van Princelicke bloet,
Die al opt laest adieu soo hoogh den Coninck swoeren
't Gheschaeckt, onteert, berooft, vry aende Croon te voeren,
Van alle list ontleyt, van sorghen onbeswaert
In meer bewist gheplant wiens vruchten lief van aert
De Roomsche Monarchi en 't heylichdom verdaden
Ons Coninck te voldoen dees afghestolen schaden.
M. de Parma.
Hier toe versterckt dijn gheest diet al nae staet deursiet
Nu stoute Vorst treet in vermoeyt van reys u jaren
Ant toebereyde mael, 't gheen u tot welcom schiet,
Met al den staet die ons ten Hoof soo lief vergaren
Wy laten dit int vry tot breeder nae verclaren
Daer wort veel triumphe Alba tot welcom vertoont op't Hof.
|
|