Nederlants treur-spel
(1616)–Jan Sijwertsz Kolm–
Auteursrechtvrij
[Folio A ij r]
| |
D'eerste Handelingh.
Grave van Egmont comende uyt den raet.
PRovinciale Maecht Goddin die wijt gheleert,
Teghen Europas glants u wondren Eclipseert,
Sult nu alst Gout deur t'vier ghewraeckt werden ter proeven:
Heeft u tijt niet ghenoech ghestribbelt sout behoeven
Tot dijn groot maeckingh? neent, want daeghlijckx wert gheplant,
De neeringhloose stam in u weltierich Lant
Int Spaensche morghen Sap, ghevoestert hier doen enten
By t'geesteloos besluyt int bloeyen heurder lenten,
Wiens smaeckelijcke beet van d'eerste vrucht gheeelt
Ons hoogher Keyser werdt gheschoncken door de weeldt:
De karle gaf ghemant t'hart ware lust te erven,
Dees doemelijcke geur becracht deet levent sterven:
Alst u doorvrolijckt met de dolle moet veraest,
Waer uyt dit Nederlandt soo onghemeten raest.
V wils, gheweldich erf, ghebiet selfs en vermetel,
Te nutten t'woest gheplant, wiens daeden onverghetel
Hy ons tot heerlijck licht sijns naems so gunstich biet,
En liefd tot fleur des lants: geen Inquisitie niet.
O neent ghepomte Prins, by u vermaerde drijvers,
Die maeckt dus d'eyghen vreemt, en zijn wy staege blijvers
Daer trou is gantsch ontbloot? Alst aenghestorven rijck,
En zijn voor ouden dienst, noch graven op den dijck.
Vergeet mijn Coninck dees bewesen groote daden?
En sal bewiste deughd, t'Spaensch Godloos nest verraden?
Hier stellend' in de vlam tot roof huns harts vergalt,
Knielt voor u hels Santtin van duysterley ghestalt:
Ghy schrickeloose Siels, en Cancker deser Landen!
En pest des waere vreeds, verderfs oorsaeck, der schanden
Ghedeelde deel! t'geen dus wert over hals door dwanck,
t'Borgoensch ghewelt tot dienst, Slaefs vreemt u daghen lanck
Vergheten 't hoogh belooft, vervreemt van liefdens teecken
Wilmoets versuymt gheparst en alst, schijn-jonstigh smeecken
Der Princen waensucht door't ghehitste gheestloos raen
Volmacht bijt wreet placcaet (wil) ist met ons ghedaen.
Gesuckelt Belgi volck, vol strijts en nijts omringelt
Van buyr-vyanden oyt soo strenghelijck besinghelt,
Als eer de Fransche Croon u vette groene wey
| |
[Folio A ij v]
| |
Met list kreech binnen t'woort dat onder vreuchden rey
Van houwlijck, doen u was een Heere en behoeder
Roomsch Keyser Maxm'liaen: Daer naer tijt maeckt dy vroeder
Versekert, als tot Gent de bitse Vlamingh vat
Heur vorst, en vast'lijck doen, bewaren in de Stadt,
Beschuldicht van 't onrecht, huns vrijheyts te verdelghen
Der Staten Heerschappij, sijns hooghmoets op te swelghen,
Invoert uytheemsche tot slants Gouverneuren aen:
Als nu, het selfd' en sal t'lant nimmer wel vergaen.
Wel heeft u oyt ghelust, waer naer rechts Princen dorsten,
Met voorsicht t'rijck gekust onder de vierge Vorsten
Van outs Borgongien, Philips de stoute voor de eerst,
Als Geldre u bestreet, en Englant heeft beheerst:
V buyten haef die veil de rijcken deelt int stroomen.
Versnorchte Bataviers, van outs gheachte vroomen,
In daden wonder by hun Princens rechte saeck
Veel meerder soo hy wou verschalcken, t'zijner wraeck
V veel gheleden last, bevonden wy verscheyden
Deur trouweloose ernst, en s'Prins onsekerheyden,
Maeckt u ontroerich, selfs toesiende voort te nae
Voor rijck, voor vrou en kint, dees eygendom soo drae
Wy die voorsorghers zijn, versochten t'wreet te soeten
Tot s'Conincks best sien sulck ondanckbaer loon ghemoeten.
DAt m'nu s'lants vorsten, voor getrouwe dienst en eer
Met een Godloose clack, onrechtelijck velt ter neer
De vry ghestelde last, als hoeders voor de standen
Ontvooghd soo veel voochdy, en sietse naer de handen.
Sijn by Carole tijdt eens gulde staf bestreelt
V vooghdens onderdruck: Int mennen van de weeldt,
Niet alleen, ons ghemeen, maer u de Rijckste gaven?
Int welck helaes ick ducht, de weergalmt heeft begraven
Heur jammerlijcke tongh en naboost op de tij
Die d'rechte helden breeckt een droeve Prophecij,
Veracht en weerloost, ach! diet Hemel tuyght soo hartich
Sach in tijts ouden stant, dat men die wreet en smartich
De necken biet verwaent, en spreecktse bitsich aen
Met grimmen Leeuwen brul, wert by ons vrou verstaen
Ghedronghen nijdich uyt 't bloet van uytheemsche koppen
Om eyndelingh hun graechst in ons ge-erft te soppen
Daer yder vorst, in recht, vry eyghen Heer ghehult
Heerscht, en by dien begift met sachte eeren schult
Van Vlaendren de vooghdy Artoys neersoete steden
Sijns Majesteyts vereert tot Gent by soo veel eeden
Van yder Prins in t'zijn de Landen toegheneycht:
Sout konnen, doenlijck zijn hoet ongheluck t'luck dreyght,
| |
[Folio A iij r]
| |
Te minder mooghlijck dat de Moeder sou verraden
Heur kint, te min een vorst, waer by zijn eyghen schaden
En Adelloos versuym van goet en eer berooft:
Dit blaest ghy Spaensche raet den Coninck nu int hooft
By u verwaent besteck. Als schijnt dat rechte reden
En macht moet machteloos van zijn g'erfde heerlijckheden,
En opghesworen dienst neerdeyssen, jae versmaet
Vant marmer schittrich hof en d'eenicheyt der raet,
Verwisselt deurt beticht, die voor de Landen stellen
Ons waere ziel te pant. O Cardinael Granvelle!
O Spaensche Monarchael! wat broutter? wats u sin?
Wat voert ghy eyghen leydts tot naberouwen in:
Nu smeeckt, dan eedloos breeckt ons toeghesworen lucken
En eert, tot dat ghy erft de macht van't onderdrucken
G'looft dat nae dees mijn tijt en d'uwe Coninck sal
Wraecks-tocht, traentochten by een onvermoede val
Vws teghendeel: ghy parst doent Egmont voor u spelden
Dees werden naegemort, Verraders en gheen Helden,
Nalevers tuycht op't recht ick leve of ick sterf,
Dat ick door eersucht noch om vaderlijcke erf
Te waghen voort ghemeen werdt nimmer naegheweten
Die teghen Croon oft rijck deur ijdelheyt vermeten
Ben opghesteghen noch om brantschat last hoe hoogh:
Alleen uyt loutere liefd', die'ck draghe aent vertooch
Van dees onheylighe pars siend' deur bloets stormen dringhen
S'oock voorsegh spaensche raet. Soo veel veranderinghen
Wel haest en onvermoet, u schennis, faem, noch lof
O Brussel rechts verkeert groot Hartoochlijcke Hof,
Hoe ylich jaecht u Geest in Christen bloet vergieten,
Sijn dit de vruchten van u bloetraet die wy g'nieten,
Wt't gruwelijckst' placcaet ghesonden en ghestelt?
Soo breeckt des Hemels recht u onmenschlijck ghewelt,
Wt Basiliscus speengheadert dijn harts voeder,
En liefd' zijns Majesteyts, die swoer des rusts behoeder
Vant schoone Brabandt, werdt nu deerelijck versmoort
'tClach der verslaghen, wiens clanck d'hooghen Hemel hoort,
Weckt deur d'aenschouwers inghewortelt u ter wraecken
Veel zielen uyt de brandt die branden aen u staecken:
Laet af O gruwlijck huys, soot noch iets doenlijck staet:
Ghy claecht te spae berou alst rouwen is te laet.
Hier op o heylich Vorst, en alderwijse Vader
Ons eenich hulp en troost de enckel goetheyts ader
Ghy kent de vroome wil ons woorts nu eens int t'feyt
Tot s'lants ghemeene best, dat ront in roeren leyt
Bewaert u knecht tot d'eer vereyschte last beroeren,
Dat wijt ghewilligh voor u Majesteyt volvoeren:
| |
[Folio A iij v]
| |
Soo trou in rechte brant, ons Kerck en Coninck by
Tot d'lesten adem tocht, maer endelingh dat wy
Ghedwonghen zijn opt hooghst uws gramschap te versoeten
En by gherechter weet zijn Majesteyt ghemoeten.
Ay Adel wie beleeft ons 't oude vrijheyts recht
Of wien volvoert dan't stuck als ghy verstorven leght.
grave van hoogstraten.
Hoewel Granvelle moest nae Spaengien 't zijnder spijt,
So blijft hy Nederlandt een Cancker van u tijt
Een onuytbluschlick vyer, d'aenvoerder deser quaden.
Eyscht wederom 't ghehoor, in spijt der spaensche Raden:
Siet hoe 't ghemeent rumoert! hoe sorghlijck wort ons staet!
Eer langh raeckt ons om't stuck vant bloedighe placcaet
De knodse by de wech wy zijn int volcx betichten,
D'oorsaecken, liefdeloos, voor sulcx de saeck te richten,
Ons neemtmen hoeckwijs waer, de clachten zijn te veel
Van haer die vol ghecropt aennockten tot de keel,
De haet schuyft op den Prins, ons huysen werden plonder
Van't woeste volc, wie d'winght of setse weder t'onder?
Fy oorblaes! teghen 't rijcx welvaren valsch ghevleyt
De waencoorts tot berou van zijne Majesteyt
O voorste moedich Prins, Gaveere, die dus eenich
De Welfsels zijn te bangh, de suchten zijn hartsteenich
Met uwe hulp verwacht gaen wy ten tweedenmael
Ten Hoof.
Egmont.
Wat ist? ick siet 't rijck op een punt van stael,
Ballanst dit Godloos rot, ghevoert my niet tot Spaengien
Wat danck uw's velthooftsschap, bevont ghy trou Orangien?
Graef Lodewyck Van Nassou.
Den dienst niet min voor God zijn suyvre stoel verwindt.
Egmont.
Graef Lodewijck en ghy Hooghstraten men bevindt.
De Landen inde waegh, opsterckt van 's Hemels claerheyt.
Soo nemen wy de last en Vaderlijcke swaerheyt
Voor ooghen, wy die recht in 's volckx misnoeghen zijn
Te breecken waer 't ons wil, 'tgeen dat een meerder pijn
Ons ziele druckt, nochtans niet wijders konnen letten.
't Is overlangh ghesocht by d'opghestelde wetten
Te laten naderhant, te mind'ren dus met een:
Valsch Ipocrisie uyt.
Wy dienen g'lijc verselt, t'saem tot de Prins te treen,
t Is tweede morgen root, verschenen vroomste eelen
Bestemt uyt hooger noot ons Hertoghin te deelen
De rechte klaerheyt, so van alle kanten by
Vyt Nederlant den staet gecomen zijn, gaen wy
Hier uyt dees plaets besien Heer Brederoo te vinden
| |
[Folio A iiij r]
| |
O Saelge eendracht: Vrou van luttel onderwinden
Hoe is u schoonste rijck 't vry Neerlant nu ontvreemt.
Valsch Hypocrisie.
Gaet veynsaerts gaet van kant, 'tis langh ghenoegh gheteemt
Loopt spreecktse hart int lijf, dees nieuwe Geuskens t'samen,
Die haer hoe lanckx hoe meer int West-vlaend'ren versamen
Tot Doornick ist bekent t'Antwerpen gaetmen plat
Vry lesen, preecken, dat noch even voor de stadt:
En wasser onder u o Vorsten gheen verstercken
't Ghetal wies so niet aen, men spracker om gheen kercken;
Wegh 't is al en geluyt, 't is al te wel bewist.
Roomsch Catholijck, hoe langh? tot dat u grove twist
Vytbuldert deur de macht? Dit deet ons Coninck vreesen
En sont een nieuwe raet, die sullent best belesen
Nae wil zijns Majesteyt, en 't Heylige verbont
Van Trenten, alsoo meed' Granvelle wel bevondt
Te blijven by 't gewelt. Gaet dan Schijn-lants- Behoeders
Gaet beelde stormers gaet: En was ons dan niet vroeders
Ghebootschapt, die vertreckt uyt d'Raet: noch zijt bewaert
Met voorspraeckschap? Voor haer wiens bitse valsche aert
Wy gheensins zijn geneycht, als neycht op d'Inquisitie
En doet haer onderstant rechtveerdighe Iustitie.
Heeftmense niet van outs wie vaste banden braecken,
Tot welstant 't Roomsche rijck, of om geringer saecken
Doen helpen van een kant? veel beter een in ly',
Als't lant verdorven wort deur valsche kettery.
O Sant Maria! comt u kercke nu bewaren:
V Godtvruchtigh ghesin, ons kloosterkens dienaeren:
Want soomen daeghlijckx siet de Geuserije wast
't Rabbauwen rot vermeert, en deetmense geen last,
Sy souden metter haest ons gantsch en al verdrijven:
Dan 'k hoop 't sal so niet gaen, nae ons Heer Coninckx schrijven
Die wil gehouden wert 't Placcaet wel sterck en strengh.
En isser dan geen raet, ick bent die t'onderbrengh?
Die teghen staet den wil, van mijn Heer Vaders panden
En royen over 't quaet uyt zijn Erf-nederlanden.
Bloetdorstich gewelt uyt.
Siet hier comt daer mijn Siel en volle moet op steunt.
Hoe gaetet al met de Rebellen?
Bloedtdorstigh Ghewelt.
Dat ghy't u niet en creunt
Domine, en al 'tgheen dat haer Alteze seyde
Op d'Adels eerst request, was dat sy nederleyde
De voorder toeslagh, en hulp 't Stael weer inde schee
Maer ondertusschen, soo de ketterijen wee!
| |
[Folio A iiij v]
| |
Ghesworen vyandt, hiers die al u doen sal maecken
Tot puynen hoop, en al u dartelheden schaecken:
Ghy schuym, ghy licht-gelaen, hae denckt dan by gantsch bloet?
Wat ghy zijt Majesteyt, en Roomsche kercke doet.
Niemant waermen vermoet, blijft stil of by het leven!
'k Heb volle macht, en t'is my inde handt ghegheven,
Dees sotte bollen, Sim, half nesck en lappen leuren:
Ick souse selver met dit kinnebacken scheuren!
Eer sulckx te lijden, datse vorder wassen aen.
Valsch Hypocrisie.
Och soo mijn Heer, och soo.
Bloedtdorstich Gheweldt.
Jae niet een woort van dit vermaen,
Soo langh ick leef sal zijn u alderrechte Vader,
En sterf ick, so beschick ick u een tienmael quader,
Of hy soo bits niet schijnt, voor ooghen dat hy dient
Noch tienwerf slimmer, onderdecksel van heur vrient:
Dan noch geen noot, ic groey in desen handel machtich,
De Gheest is dol, en vol, de leden fris en krachtigh
Heer Padre maeckt vry moet ons haen moet Coninck zijn,
Eer lanck niet een ketter levendt
Valsch Hipocryt.
met die mont drincktje wijn
En hoe salt gaen, ons Vrou doet geen Placcaten breecken!
Bloedtdorstich Gheweldt.
Dus ist: 'k hebt menichmael gesien, sy toontse teecken
Van wel heurs eens, aen al dien Geusen Adel, hoop
Rabauwen die nochtans bevorderen de koop.
Heeft Willem van Nassou. t'Antwerpen niet geleden
Vry prekingh? waer uyt, als hun welstandt toegetreden
Die Gouverneur der Stadt gestelt was, werdt ons moe,
Neen Prins, staen wy gereet dit volck te laten toe,
Dat ondert decksel groyt alom in duysent vlecken
Sy souden t'net (al sacht) ons over 'thoofde trecken.
Ghy die devoot van aert als Lam'ren zijt vernoecht,
Moet dese voorstant dien toch nimmer mat gheswoecht
Te selden is versaet, vant ketter bloet. Ghy ouders
Inquisitoren die neemt op u grijse schouders,
De last de sware last, ons Kercke blijft in fleur,
Volght 'sConinckx mandament, dats so te redden deur:
Geeft sachte stilt, int goe, daer by zijt op u hoet // wis,
En spaerter geen, vertreckt, en strijckt een streeck die goet // is,
Oyt waerdy my te swack, laet Donder stormen hooren
En d'winghtse onder 'tJuck of 'trijcke is verlooren.
Coemt Domine volght nae, ick heb de beste leus.
| |
[Folio B i r]
| |
V. Hypocryt.
Och goede vrome harten tot heylicheyt gheboren.
B. Ghewelt.
Mars bloedich inden strijt, by Venus Amoreus,
Ons is de volle last, wy sparen niet een Geus.
Meest Elck Een,
Een statelijck Borger met Vrou en kint. Lost nu benaude stem u banghe borst volcropt,
Dus eensaem varr' ghedwaelt in sware fantasijen
Eens duyster handel, die den geur van Adem stopt
In sorghelijcke sorch, ghemenght vol Tyrannijen.
Recht vlieght het spreeckwoort out, dat Heeren-boecken zijn
Te lesen duyster, doch meest op de cleyne ghelden.
Heur moeten wy voldoen, 't bedrieghen valt door schijn:
Wat ongheval can ons gheleerder hier uyt spelden?
Ach! clare Morghen-bruyt, licht op een duyster padt,
Ind' harten spieghel, dat tijdts laghe moghe weten
Hoe't hier nu ghelden wil, met Borger, Landt en Stadt
Daer d'eygen wijs Santin is op het hooghst gheseten.
Wat morter sus ten Hoof? wat doet de Princen gaen?
Verslaghen? half ontmant met neergheslaghen hoofden?
'Tis 't strengh placcaet uyt naem Philippi aenghedaen
Aengaende 't stuck o Heer! Die in u naem geloofden.
Willende stout hier wert ghehouden ingheset
De Inquisitie, meed 't Concilie van Trenten,
G'elijckt blijckt aen onse Vrou de Parma, wiens belet
Heurs Bloet-raets neycht te veel, O loos der Malcontenten!
Ghy listich Roomsch Planeet, dry-Croonighe Monarch
Onder wiens Gheestlick wit, als Vreeds baniere trevelt
Een Helsche Tisiphon, den loosen over arch,
Maer die in Godt betrout ghy noyt tijts glants benevelt.
Vrou Hertoginne keert, door wijsheyt Godes nu
D'ellenden opghehoopt, tot schentsel der ghemeente:
De Princen soecken stilt, tot spraeck wy vallen u
Ootmoedich voor de voet, hout Christ'lijcke vereente?
Van boven s'Hemels top deur dicke wolcken spart
V voorghebaende padt. Ga naar margenoot*O Vrou die zijt t'oneere
So grouwlijck afghemaelt, coemt blixemt deurt ghestart
En slaetter duysenden, die wilmoets dy verneren.
| |
[Folio B i v]
| |
Meest elck eens Vrouwe.
Ghelijck tot noch het vyer, ziel-yvrich deur Gods kracht
Gheschoncken is bedeckt, by ons soo hoogh gheacht
Nu swalmt en stevich smeuckt, al heymlijck onder daecken,
Van langher handt sal dies de Vlam te grooter maecken,
Dat onuytbluschlijck wert. Gheloovich kleyne schaer,
Tot noch in holen, en speloncken, diefwijs naer
De groote Heylgiers dwanck, op sorghelijcke strijden
V Werelts hebt ghewaeght, in dees benaude tijden.
Tijdt, sonder rechte tijdt, waert dartel heerschen graest,
Dat waerment heerlijckst waent, ist ongheluck op t'naest:
Gods naem belijdent, zijt soo moedich deur liefd's vlammen,
En schrickt noch swaert, noch vyer, noch hatelijck vergrammen,
Noch G'welts balstuerich hooft, noch d'onbesneden trots
Der Spaensche, als ghelijft aen de ghenade Godts.
Meest Elck Een.
West-Vlaenderlant, waer corts t'vergaderen ghebeurde
Hier naer t'Antwerpia, een vierendeel mijls veurde
Onsichelijcke stadt, in Braeck-maent corts nae dees
Tot Doornick: Hollant deur, veel Steden, tijts verwees
T'uytbarst des Zielens dorst, deur honghers noot doet swarmen
De Volcken opghehoopt, als ghy gheestlijcke armen
Deur Heylgiers sorgh en dwanck vant knaghende vergeet,
En overtuygh benaut van't stenelijck bet weet,
Tot waerheyts kennis, dat u langh had onderbonden,
T'verborghen Wet-boeck is dan seeckerlijck ghevonden:
En overmidts elcks Gheest, deur kunt soo noodich vleyt,
Nae alle dienst uws doens, aen de almachticheyt,
Die Hemel, Aerd en Zee heur palen heeft ghemeten,
Die alle harten kent, en heeft van oyt gheweten
De boosheyt onses aerts, deur sond soo overlaen,
Dat ons ghenade en gheen recht Heer wert ghedaen.
T'langh voorgheslooten, u claer suyver Hemels woort,
Als eenghe troost, by nae deur 't Roomsch ghebodt versmoort,
Ontspant heur heerlijck licht, tijdts moet wil, gru en plaghen
Heeft nu uyt 't swaerste nock de droeve Vrou ontslaghen.
Den Adel uyt.
O Heylighe Waerheyt, wint // en brenght ons tijdt te goet
By die u eeuwich Mint ,, wt dese teghenspoet.
Siet hier den Adel, siet het is den Prince selven.
Die zijn Heyl-Setel sticht, daer d'Hemelen verwelven
Op fijne Goude Vloer, de gheef u soo veel luck,
O Vorsten! Vaders! Siet op der ghemeenten druck!
Op d'ingheseten droef, onmenschelijcke swaerheyt,
Die om t'belijden Gods, gherechte dienst in waerheyt,
Sijn ballinghen op 't best, oft tijdeloos vergheet,
En van 't Gods laster-dier, verhonghert d'eerste beet.
Ontbarmt de tranen die ons droeve Ouders storten,
| |
[Folio B ij r]
| |
Op d'eyghendom, ontvreemt, O Prince! doet vercorten
Dees Bloet-ren, sichteloos, van d'onghemolcken Speen,
En wilt eer ervens d'hevich strickte moet ontleen,
Ghy zijt ons meest elck een, de hoep om te vermind'ren
Het slaefsche jock voor ons kleyn naghelaten kind'ren,
Ach Nederlant hoe salt ons enden?
P. van Orangien.
T'weet de Heer.
Ghy smart ons schadelijck, dat, 't swaer ongheval te meer,
V halstarck overijlt, vertrout Godt u ellenden
Gherechte klacht, ons nae, die alle harten kenden,
Kent wie voorsorgers zijn van s'lants, ons, en u noot,
Soo Daniel int mits der Leeuwen noch ontvloot
Des doodes schrickel punt, soo kan u Godt behouden.
Meest Elck Een.
Maer g'nadich groote Prins! O Maghen en voorouden
Noch corts in lichte Vlam verteert! ist niet gheschiet?
P. van Orangien.
Wie quaet doet, straf ontmoet met lijdsaemheyt men siet
Blyendich noch verrijckt de lijder zijt te vreden,
Wy sullen om die saeck noch morghen binnen treden:
Houdt u al stil, sijt sterck in Gode die u mant.
d'Adel in
Meest Elck Een.
Wat temt de volle moet in d'alderhooghste brant?
Welck tempert droeve gheest des ongherechters terghen,
Als Godt? wie machticht int 't versetten d'hooghste berghen?
T'is Godt: wie keert de Vloet van d'onbesuysde plas?
Godt selfs: dees Godt die los van Swaert en Harrenas
De Betlemitsche knaep trock uyt de harder Vliesen,
Dat door hem Philistijn u blixem soudt verliesen,
En d'aldergrootst ghewelt, dat Israël ontsagh;
Die Jaerlijcks u verdruckt en maeckten droef gheklagh,
Dien Godt die leeft, en is noch Heere alder Vorsten,
Buyght d'harten grootste heyl die nae ons leven dorsten
En snacken nae het bloet ons kinders al te saem
Als een Herodes wreet tot prachtingh van zijn naem.
Meest elck eens Vrouwe.
Tijtghenooten even deelich // siet hoe weelich
Nu den Spaenschen dwingher raest,
In zijn Heers Pharao tijden // doet hy lijden
Die hem waeren oyt te eelich // als ghy streelich
Aennamt s'Vaders Heerschappijden,
Was u glorie doen op 't naest.
Hoogh vermetel Gods braveerder // jae onteerder
G'weldich aertsche Monarchael,
Die d'hoogh Chaos, strengel wonder // acht u onder
| |
[Folio B ij v]
| |
Nimmermeer weet ongheleerder // maer ghy eerder
Als des Nijls Croondragher plonder
Voor des g'rechtheyts hooghste sael.
Als deur t'vyer het Gout ter proeve, en't behoeven
Wraeck uyt d'hooghen Hemel crijt
Dat u mindert meer als eyghen // niet woudt toeven
Wilt de ware Godtheyt neyghen,
Eer ghy s'werelts schouspel sijt.
Indies-Moor, en 't deel Afrijcken ,, doet ghelijcken
Wilt die gantsche aerde u
O ghedenckt Godt is rechtveerdich // ghy onweerdich
T'gheen u Vader liet onstrijcken // liefd' moet blijcken
Denckt dan alst u staet licht aerdich
Soo en soo wast doen, daer nu?
Grave van Hoorn alleen. Hoe! licht gheveerde Gheest, waent ghy ons Heerschappijen
Te roeyen u tot tuyl, wt, wy tot slavernijen?
O nimmer, mat gheswoeght is voor 't rechtvaerdich recht;
De Ziels verstaelde borst, aen woort en trou ghehecht.
Niet weynich zijn die reen, voor u Princes te deelen
T'saem soo onrecht beticht de voorste uyt de eelen.
Ach rusteloose Eeuw! staegh mort de Geest t'onvreen
Dat ziel-sorgh overtuyght belast en doet besteen
Wt liefd', soo recht, soo waerd, ghemelt ons s'lans onspoeden,
Oproeyders, die deur pars der knaghende ghemoeden
Dien heden onder t'cruys ghedoken zijn te strangh:
O Hartochdom soo stout en heyloos hebt van langh
Vws bloetraets wil volaest met woede dreyghementen,
Wt spaensch Inquisiteurs, als t'Hof van alle Tenten
Gods heerlijck huys beweeght hier boven d'Hemel hoogh,
Die staet van herten kent, eens met ghenadich oogh
Groot Coninck aenneemt zijn verdruckte Hebreen, datse
T'lant veylich wert vereert, op Sinaï omvatse
In d'aldergrootsten toets, soo sal ick ducht aen u
De bittre geessel Gods zijn Majesteyt van nu
In achterdeel ghevoert beclaghen schaed doen smarten.
Benaude Heerlijckheen int bloet betraende harten
Onvayle vryheyt, arme slaefsche Borghery,
Dijns gruwels inghestelt, ghewelt vol Tyranny.
Onseker tijt zijns tijts ghy Adel ballinghs Staten
Ay Graven heerscheloos, verachte op der straten,
Dreygh speelt u noch om veur te jaghen met de staert
Eens Vossenhuyts ! ha trots! is dan soo weynich waert
De onbevleckte deughd, een Bedel naem te draghen,
| |
[Folio B iij r]
| |
En laten dus verbloemt ons aenghesturven waghen,
En sien voor ooghen dat uyt Spaengnen wert gheset
Hier vooghd en Heerschappy? ons raetslach wert belet:
Hoe duyster was den eysch van u ghepompte Vrou,
Als ghy op't laetst versoeck scheent deur de grooste trou
De braefst van den Rey nae Spaengien liet vertrecken
Om Nederlanden staet daer mondelingh t'ontdecken
Sijn Majesteyt, ghewis was u de tocht niet soets,
Nu vreesich door de stilt, noch al te weynich goets;
Van Berghen de Marquis mijn Heer en Broeder leyde
Verselschap, als u mont dees laetste woorden seyde:
O Adel siet verdragh en d'uytstel is maer dit,
Dat ghy int overheers maer zijt der Spaenschen wit,
En dy gheweten werdt de oorsaeck van t'rumoeren;
Veranderlijcke knaegh, dat zijt my bondich swoeren
Neen, t'is gheen trou in waerd, k'en tree niet wijder aen,
En macht deur Godes sterckt niet int ghewelt bestaen
Te eysschen reen en recht, of aen den derden daghen?
Voor s'Hemels rechter stoel de saeck vry op te draghen?
Och Bloet-verwanten siet in tijts toe voor t'verraet,
Als d'eene vrient verwoet den anderen verslaet
Daghelijckx verarght den staet, t'uytschot van soo veel deelen
In weeclagh dus de Rol ellendich te volspelen,
Vast toon ick deur de mont hoe 't arme herte lijdt,
En schimmer gheest de Proef de voorbood van de tijdt,
t'Verliesen Hof en goet is weder te becomen,
Maer dat om Godes dienst bey 't leven werdt benomen,
Soo ongherechtich wreet, de Tyrannye wilt
De Ziel is rusteloos, O Heere geefse stilt
En salt Bloet-dorstich hooft dit volck in weet vernielen,
Soo overlaet de borst met noch veel duysent Zielen.
|
|