Friesche rymlerye

[p. 3]

[Het twaede diel, fen dy Friesche wirkken.]

Quaedam Ad grammaticam

Spectantia, Lingam Phrysicam, & Prima Elementa, ante Centum Quinquaginta & Quod Excurrit Annos Conscripta.

DE NOMINE.

NOMINA omnia necessario desinunt in Consonantem aut vocalem.

QU AE finiunt in Consonantem formant pluralem adjectione particulae EN. ut Frioun, Friounen. Feynt, Feynten. Neil, Neilen. Aeg, Aegen.

Excipiuntur,

I. Illa quae adjectione literae S. formant pluralem.

Baccir		Baccirs.		Bacceren.
Brouvir		Brouvirs		Broueren.
Cupir		Cupirs		Cuperen.
Craêmer		Craêmirs		Craêmeren.
Caanlir		Caanlirs		Caanleren.
Celdir	Quae habent	Celdirs	Et non	Celderen.
Cerpir		Cerpers		Cerperen.
Fiscir		Fiscirs		Fisceren.
Heydin		Heydens		Heydenen.
Hammir		Hammirs		Hammeren.
Metslir		Metslirs		Metsleren.

[p. 4]

Melkir		Melkers		Melceren.
Máèstir		Máèstirs		Máèsteren.
Mijnglen		Mijnglens		Mijnglenen.
Mounlir	Quae habent	Mounlirs	Non	Mounleren.
Schomaccir		Schomaccirs		Schomacceren.
Tapir		Tapirs		Taperen.
Vevir		Vevirs		Veviren.
Stotir		Stotirs		Stoteren.

II. Excipiuntur et Haec.

Goez		Giez		Goezen.
Faantzien		Faantziz		Faentzinen.
Botzien		Botziz		Botzienen.
Oortzien	Quae habent	Oortziz	Non	Oortzienen.
Scheytsin		Scheytsiz		Scheytsenen.
Faam		Famnen		Famen.
Schiep		Schiep		Schiepen.

Variant Haec.

Amir		Ameren		Amirs.
Celdir		Celderen		Celdirs.
Dochtir		Dochteren		Dochtirs.
Ecir		Eceren.		Ecirs.
Moer	Quae habent	Moeren	Et	Moers.
Schoudir		Schouderen		Schoudirs.
Suaêgir		Suaêgeren		Suaêgirs.
Sustir		Susteren		Sustirs.
Spicir		Spiceren		Spicirs.

QUAE desinunt in vocalem praecedente consonante formant pluralem adjectione literae N. ut Mounle, Mounlen. Tille, Tillen. Tzierce, Tziercen.

[p. 5]

Excipe.

Du		Duen		Dun.
Leli	Quae habent	Lelien	Et non	Lelin.
Trali		Tralien		Tralin.
Cu habet Cy

QUAE desinunt in vocalem praecedente vocali formant pluralem adjicienda EN. ut Lai, Laien. Ay, Ayen.

Excipe.

Vei.	quod habet	Vaêgen	non	Veyen.
Dei.	quod habet	Daêgen	non	Deyen.
Tei.	quod habet	Taêgen	non	Teyen.

Nulla funt genera nominum, omnia sunt enim generis omnis, ut in Moy tzirl. in moy Feynt. in moy Faam. in moy Spicir. Sed tamen diversis nominibus praeponuntur diversae particulae, ut infra.

Nulli praeterea casus hic sunt recepti, veluti cum Latine, mea manus, mea manu, meae manui, meam manum, mea manus, mea manu. Sic Phrysice semper remanet, mijnhaan. Excepto tantum genitivo nominum desinentium in consenantem, qui formantur addendo, ad nominativum ipsum litera S. ut dat caêls stirt. dy baêms virtil. & nominum desinentium in vocalem praecedente vocali, ut dat ays dire, di cays ciste. Dit tous enote, jên fitirs pijp. leppils stalle.

Excipiuntur non pauca.

Blay		Blais.
Bey		Beis.
Druup		Druups.
Schuur	Haec enim non habent	Schurs.	in genitivo.
Siet		Sietz.
Tac		Tacs.
Vey		Veis.
Nisi forte Vey etiam habeat Veys. ut dy Veys Cruumte.

[p. 6]

Item;

Quaedam desinentia in vocalem praecedente consonante formant genitivum addito S. ut

Cu		Cuuz.
Du	fugit	Duuz.
Leli	Habent enim	Lelyz.	in genitivo.
Trali		Tralyz.

Caetera nomina genitivum non habent, nec enim dicimus, di leerdez treppen. de Mounles vioec. Sed pro genitivo utimur in omnibus particula Fen, tam ijs etiam qui genitivum formant, quam aliis. Sic dicimus, de helt fen dy mile, it gers fen dy miede. de horne fen dy finne. Item, de stalle fen dy leppil. Sive, dy leppils stalle. de pijp fen dy fitir, Sive, dy fitirs pijp. Item, trie certen fen dy bey, of, da beyen. De bledden fen di tac. de Craumte fen dy vey rint fier om.

Dativum, Accusativum, Vocativum, Ablativum non habent. Sed in sermone casuum loco semper praeponitur particula quaedam. Pluralis etiam genitivum non habet.

Sic Igitur Declina.

Nom.	in frioun.		Nom.
Gen.	in friouns.		Gen.
Dat. in	} in frioun	Plurali	Dat.
Accus. in	} in frioun	Plurali	Accus.	Friounen.
Vocat. in	} in frioun	Plurali	Vocat.
Ablat. in	} in frioun	Plurali	Ablat.
Nom.	in feint.		Nom.
Genit.	in feintz.		Gen.
Dar. in	} feint.	Plurali.	Dat.
Accus. in	} feint.	Plurali.	Accus.	feinten.
Vocat.	} feint.	Plurali.	Voc.
Ablativo	} feint.	Plurali.	Ablativ.

[p. 7]

Nom.	in Hamir.		Nom.
Genitivo	in Hamirs.		Gen.
Dat. in	{ Hammir.	Plurali.	Dat.
Accusat. in	{ Hammir.	Plurali.	Accus.	Hammirs.
Vocat. o	{ Hammir.	Plurali.	Voc.
Ablat. in	{ Hammir.	Plurali.	Abl.
Nom.	in Heydin.		Nom.
Gen.	in Heydinz.		Gen.
Dat. in	} Heidin.	Plurali.	Dat.
Acc. in	} Heidin.	Plurali.	Acc.	Heidins.
Voc. o	} Heidin.	Plurali.	Voc.
Ablat. in	} Heidin.	Plurali.	Ablat.
Nom.	in faam.		Nom.
Gen.	in faems.		Gen.
Dat. in	{ Faam.	Plurali	Dat.
Accus. in	{ Faam.	Plurali	Acc.	Famnen.
Vocat. o	{ Faam.	Plurali	Voc.
Ablat. in	{ Faam.	Plurali	Abl.
Nom.	in Sciep.		Nom.
Gen.	in Scieps.		Gen.
Dat. in	} Sciep.	Plurali.	Dat.
Acc. in	} Sciep.	Plurali.	Acc.	Sciep.
Voc. o	} Sciep.	Plurali.	Voc.
Ablat. in	} Sciep.	Plurali.	Abl.
Nom.	in Spicir.		Nom.
Gen.	in Spikirs.		Gen.
Dat. in	{ Spicir.	Pluraliter.	Dat.	Spiceren
Acc. in	{ Spicir.	Pluraliter.	Acc.	vel
Voc. o	{ Spicir.	Pluraliter.	Voc.	Spicirs.
Abl. in	{ Spicir.	Pluraliter.	Abl.

[p. 8]

Nom.	in Amir.		Nom.
Gen.	in Amirs.		Gen.
Dat. in	{ Amir.	Pluraliter.	Dat.	Ameren
Acc. in	{ Amir.	Pluraliter.	Acc.	vel
Voc. o	{ Amir.	Pluraliter.	Voc.	Amirs.
Abl. in	{ Amir.	Pluraliter.	Abl.
Nom.	} Mounle.	Pluraliter.	Nom.
Gen.	} Mounle.	Pluraliter.	Gen.
Dat.	} Mounle.	Pluraliter.	Dat.	Mounlen.
Acc.	} Mounle.	Pluraliter.	Acc.
Voc.	} Mounle.	Pluraliter.	Voc.
Ablat.	} Mounle.	Pluraliter.	Abl.
Nom.	} in Tille.	Pluraliter.	Nom.
Gen.	} in Tille.	Pluraliter.	Gen.
Dat.	} in Tille.	Pluraliter.	Dat.	Tillen.
Acc.	} in Tille.	Pluraliter.	Acc.
Voc.	} in Tille.	Pluraliter.	Voc.
Abl.	} in Tille.	Pluraliter.	Abl.
Nom.	in Du		Nom.
Gen.	in Duus		Gen.
Dat. in	{ Du	Plurali.	Dat.
Acc. in	{ Du	Plurali.	Acc.	Duën.
Voc. o	{ Du	Plurali.	Voc.
Abl. in	{ Du	Plurali.	Abl.
Nom.	in Lely		Nom.
Gen.	in Lelys.		Gen.
Dat. in	{ Du	Plurali.	Dat.
Acc. in	{ Du	Plurali.	Acc.	Lelien.
Voc. o	{ Du	Plurali.	Voc.
Abl. in	{ Du	Plurali.	Abl.

[p. 9]

Nom.	in Cu.		Nom.
Gen.	in Cuus.		Gen.
Dat. in	{ Cu.	Pluraliter.	Dat.
Acc. in	{ Cu.	Pluraliter.	Acc.	Cy.
Voc. o	{ Cu.	Pluraliter.	Voc.
Abl. in	{ Cu.	Pluraliter.	Abl.
Nom.	in Lay.		Nom.
Gen.	in Lays.		Gen.
Dat. in	} Lay.	Plurali.	Dat.
Acc. in	} Lay.	Plurali.	Acc.	Layen.
Voc. o	} Lay.	Plurali.	Voc.
Ablat. in	} Lay.	Plurali.	Abl.
Nom.	in Ay.		Nom.
Gen.	in Ays.		Gen.
Dat. in	{ Ay.	Plurali.	Dat.
Accus. in	{ Ay.	Plurali.	Acc.	Ayen.
Vocat. o	{ Ay.	Plurali.	Voc.
Ablat. in	{ Ay.	Plurali.	Abl.
Nom.	in Vey.		Nom.
Gen.	in Veys.		Gen.
Dat. in	} Vey.	Plurali.	Dat.
Acc. in	} Vey.	Plurali.	Acc.	Vaêgen.
Voc. o	} Vey.	Plurali.	Voc.
Ablat. in	} Vey.	Plurali.	Ablat.

Et haec quidem de nominibus substantivis. Adjectiva veroformant comparativum adjiciendo particula E R. ut Breed, Breeder. Superlativum vero adjiciendo ad positivum S T. & verbo Alder praeposito, ut Breed, Breeder, Alder-breedts. Moy, moyer, aldermoyst. Vijs, vysir, aldervijst. Vel etiamsine, alder, ut nijst, moyst, breedts. Ut Dat is de nijste Tzirl. Dat is uol it moyst paer. De breedste uey iz ney de hel. De nauste ney de Himel.

[p. 10]

Casus nec hic sunt nec singulari nec plurali numero. Formatur autem nominativus pluralis adjiciendo E. literam. Comparativus etiam nominativo plurali caret. Ut

Breed	{ Plurali. {	Brede	Tzjoed		Tzjoede
Breeder	{ Plurali. {	Breder	Tzjoedir	Plur.	Tzjoedir
Breedst	{ Plurali. {	Breedste	Tzjoedst.		Tzjoedste
Moy	{Plurali. {	Moye	Saat		Sale
Moyer	{ Plurali. {	Moyer	Satir	Plur.	Satir
Moyst	{ Plurali. {	Moyste	Saatste		Saatste.
Sljoecht	{Plurali. {	Sljoechte	Seft		Sefte.
Sljoechtir	{ Plurali. {	Sljoechtir	Seftir	Plur.	Seftir.
Slioechtst	{ Plurali. {	Sljoechtste	Seftst.		Seftste.

Et ita in reliquis etiam. Supertativus Breedst of Alderbreedst, moyst vel Aldermoyst. Sljoechtst of Aldersljoechtst. Tjoedst of Aldir-tzjoedst. Saatst of Aldir-saatst. & sic in reliquis. Et nota, dici etiam superlativum, sine aldir, etiam de duobus tantum, ut cum dicis de duobus, dat is de seftste. Addito Aldir, ut minimum de tribus intelligitur. Dat is de aldirseftste. De moiste fen tuaen. of, de moiste fen allen. De aldirmoiste fen folle. Sljoechste fen tuaen. Sljoechste fen allen. De aldirsljoechste fen allen of folle, Dat iz de saatste fen tuaen of, fen felle, dat iz de aldirsaaste fen folle, of allin.

Nominibus omnibus desinentibus in consonantem, si addatur C E. in fine fiunt diminutiva, ut Nuyt, Nuytce. Neb, Nebce. Frioun, Friounce. Item desinentibus in vocalem praecedente vocali ut, Ay, Ayce. Cay, Cayce. Layce. Tey, Teyce. Nominibus autem in vocalem desinentibus, si praeponatur C. ultimae literae fiunt diminutiva. Ut, Trille, Trillce. Schille, Schillce. Nirle, Nirlce.

Excipe.

Du		Duce
Cu	quae	Cuce	in diminutivo proferuntur.
Leli		Lelice
Trali		Tralice

[p. 11]

Sunt tamen quaedam, quae non diminuuntur, uti illa quae desinunt in C. ut Boec. Coec. Banc. Buc. Bosc. Haec. Doeck. Cluic. Tosc. Cloc. Clijnck. &c. Quae tamen cum diminuuntur, extra regulas supra scriptas addito in fine cilcè, ut Boecilce. Banccilce. Boscilce. & haec raro.

Item haec, Botzin. Oortzin. Scheysin. Booge. Bregge. Craece. Craêcling. Day. Eermboge compositum a Booge. Faentzien diminutivum videtur a faan, quod non ita in usu est. Ferce. Gong. Hocling. quod etiam videri potest diminutivum. Hiede. Goud. Silvir. Yerde. Jacht. quod Brabanti vocant, uatten gespuys. Maêge. Muynce, a Muyntz, rarum. Mig. Necke. Pong, Pongilce, raro. Pricce, priccelce. Ray. Reg. Spounle. Sciep. Vidze. Ule, Ulce. Verum & hoc sub generalibus est. Ultimam enim in ce mutat.

Licet autem non pauca sint quae non diminuuntur. pleraque tamen minutionem admittunt, de quibus accipe duas regulas generales.

I.	Quod omnia diminutiva in ce. desinunt.
II.	Quod in formando nominativo plurali mutatur E. in IZ. ut, Finne, Fince, Finziz. Ay, Ayce, Ayciz. Nuyt, Nuytce, Nuytciz.

Caeteris casibus in utroque numero carent. Nisi forte in quibusdam genitivus singularis; qui tamen cum est, similis est nominativo plurali.

Nota.

Omnibus nominibus praeponitur articulus. in. in stien. in hout. in bijld. in tzijz. in cour. in tosc. in boortz. in trille. in Force. incret. in miede. &c. Et idem est quod Gallis ung masc. une. faem. & ung nent. Brabantis en.

Articulus faemininus non est, nec neutrius generis. Sed promiscue omnibus praeponitur. Tam, masc. quam faem. & neutris. Tam neutris quam faem. & masc. & haecin genere.

Numeri autem sunt hi.

Ien. tua. trie. fjouwer. uijff. sex. saan. acht. njoegen. tzien. alve. toolff. tretten. fiertien, fijftien. sextien. santien. achtien. njoe-

[p. 12]

gentien. tuijntig. ien in tuijntig. tua in tuijntig. trie in tuijntig. fjouuir in tuijntig. fij f in tuijntig. sex in tuijntig. saan in tuijntig. acht in tuijntig. njoegen in tuijntig. trijtig. fjiertig. fijftig. sextig. santig. tachtig. njoegentig. Houundirt. twa houundirt. trie houundirt. fjouuir houundirt. fijf houundirt. sex houundirt. saan houundirt. acht houundirt. njoegen houundirt. tusen.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 40. 50. 60. 70. 80. 90. 100. 200. 300. 400. 500. 600. 700. 800. 900. 1000.

Numerus omnis indeclinabilis, sinc genere & numero.

Numerus quem Cardinalem vocant.

Aêrste in genere masculino & faemininoi in neutro Aerst. Oorde, masc. & faem. in neutro oord. Tredde, in masc. & faem. in neutro Tred. Reliquus item. Fierde, masc. & faem. in neutro sierd. Fijfste masc. & faem. in neutro Fijfst.

Masc. &	Faem.
in neutro.
Sexte	Sext.
Saanste	Saand.
Sive.	Sive.
Saande	Saanst.
Achtste	Achtst.
Njoegende	Njoegind.
Sive.	Sive.
Njoegenste	Njoegenst.
Tiende	Tienst.
Sive.	Sive.
Tienste	Tiend.
Alsste	Alsst.
Sextiende	Sextiend.
Sive.	Sive.
Sextienste	Sextienst.
Santiende	Sautiend.
Toolfde	Toolfd
Sive.	Sive.
Toolsste	Toolsst.
Trettiende	Trettiend.
Sive.	Sive.
Trettienste	Trettienst.
Fiertiende	Fiertiend.
Sive.	Sive.
Fjertienste	Fiertienst.
Fijstienste	Fijstiend.
Sive.	Sive.
Fijftienste.	Fijftienst.

[p. 13]

Si ultiman demas literam, hoc est, E. habes genus neutrum.
Sive.	Sive.
Santienste	Santienst.
Achtiende
Sive.
Achtienste
Njoegentiende
Sive.
Njoegentienste
Tuijntigste
Ien in tuijntigste
Tua in tuijntigste
Trie in tuijntigste
Fjouuer in tuijntigste
Fijf in tuijntigste
Sex in tuijntigste
Saan in tuijntigste
Acht in tuijntigste
Njoegen in tuijntigste
Trijttigste
Fiertigste
Fijftigste
Sextixte
Saantigste
Tachtigste
Njoegentigste
Houundirste
Tua houundirste
Trie houundirste
Et sic in ordine
Tusenste.