Nationale poëzy
(1844)–Augustijn d' Huygelaere–
Auteursrechtvrij
[pagina 108]
| |
Het heil en onheil
| |
[pagina 109]
| |
'k Hoor 't harte juichen, wyl het oog ontglipt een traen,
Gewyd aen onschuld, die, naer 't breken van haer kluister,
Ontkruipt het drukkend jok, het nare en aeklig duister,
Waerin zy zuchtte, aen wraek en snood geweld ten doel.
o Geestverrukkend schoon! waer voert gy myn gevoel!
'k Hoor, boven 't sterflyk oord, vergode Serafs galmen!
De deugd verrykt zich met miljoenen zegepalmen!
Zy wordt, op 't schouwtooneel, zoo heusch en mild beloond,
Daer elke hartstogt wordt, op 't schamperlykst gehoond,
De gierigaerd ziet daer, in al zyn spoorloos dwalen,
Zyn vrekke woekerzucht en kneevlary afmalen:
Daer ziet hy schildren, door de hand der kunst, zyn beeld,
't Welk juichend wordt bespot en aen elks oog verveelt.
De onzalige ontucht, door de rede-zelv' gelasterd,
Ziet daer, in bleek gewaed, het schoon der deugd verbasterd;
Ja, elke ontaerding ziet, in 't eedle kunstvertoog,
Zyn onbezonnen drift zich schetsen voor het oog.
Het wuft, ligtzinnig volk, vaek de ondeugd aengeboren,
Dat naer geen leeraersstem, noch kanseltael, wil hooren,
't Welk 't heilig woord misacht en als de peste vliedt,
Wordt bleek of schaemrood als 't zyn eigen misdryf ziet;
En voelt by 't luid gejuich, in schyn van vergenoeging,
De ziel en 't hart ontroerd, en rustlooze wroeging.
Gods waerde dienaer, die ons 't heilig wetboek leert;
Die in den offerdienst, aen 't hoog geheim verkeert:
Die voor het zondig volk de boettrompet laet hooren,
Zyne opgetogen stem zal 't stugste hart doorbooren,
Als zyn gebaerden met de woorden gaen gepaerd:Ga naar eind(1)
Zyn bybeltael, die 't hoog orakel evenaert,
En schier den mensch ontzelft, door 't godlyke en verheven',
Doet 't harte siddren en van schrik, en weedom beven.
| |
[pagina 110]
| |
't Tooneel herschept de tael in goddelyke spraek,
Die innig 't hart ontroert, en tevens schenkt vermaek.
Die lof behoort aen ons, ô vaderlandsche helden!
De Brit en Frank zal steeds uw' naem met achting melden!
Der vaedren spraek, zoo heusch, zoo grootsch, vol godlyk vuer,
Schynt voor 't tooneel geschikt met 't scheppen der natuer.
Een Snoek, een Bingly, houdt elks achting opgetogen,
Die, by 't ontwikkelen van hun geest en kunstvermogen,
Vertoonden Neêrlands maegd by Grooten Willems grafGa naar eind(2),
De lof, dien 't voorgeslacht aen pligtbetrachting gaf:
Dat reine en vrome deugd het weiflend hart moet stichten
En, als een hemelstrael, op 's levens pad voorlichten:
Ze ontdekten, vòòr elks oog, den onwaerdeerbren schat,
Het heil, welk 't schouwtooneel en oefening bevat,
Als 't blyft, van ondeugd en verergernis beveiligd.
Wee u, o laffe ziel, die zede en deugd ontheiligt!
Der vaedren vloek zweeft u, als bliksems, boven 't hoofd,
Indien ge 't licht der deugd, door hen bewaerd, verdooft;
Daer 't nageslacht zal om uw' vuige snoodheid yzenGa naar eind(3).
Ach! 'k zie uit 't schouwtooneel een rampgevaerte opryzen!
't Welk myn benauwde ziel met angst en siddring treft,
Daer het zich, in zyn' vlugt, ver boven deugd verheft
En durft het blanke kleed der zedemaegd verscheuren.
Ach! 'k zie, by 't kunstverval, den zaelgen Seraf treuren!
Ik hoor zyn klagend lied, 't welk myn gemoed ontroert!
'k Aenschouw het wulpsch vertoog, door 't misbruik ingevoerd!
De redemaegd, ontaerd, laet, als in Pafos' kooren,
De walgelykste tael, die 't hart bederft, steeds hooren.
De driften worstlen op 't verbasterd schouwtooneel;
Misleiding, haet en wraek, het dartel mingestreel,
Bezoedelen de lucht, waer eertyds deugd en zeden
| |
[pagina 111]
| |
Zoo vurig werden als een' Godheid aengebeden.
Dan ziet men de ontucht, die verspreidt haer helsche zaed;
De wulpsche dronkenschap, de bron van alle kwaed,
Met laster en bedrog, als godentelgen pronken.
Hetwelk door schynvermaek, in zynen wellust dronken,
Durft kerk en burgerregt behuichlen en versmaên,
Terwyl de zon der deugd moet tanende ondergaen,
Om nooit meer hare kruin met maegdegoud te sieren!
o Hemel! zal 't verderf voor altyd zegevieren!.....
Verheug u, zedigheid, het rein gevoel ontwaekt!Ga naar eind(4)
Het stargewelf ontsluit, terwyl de donder kraekt!
Ik zie een' hemeltelg, omringd van flonkerstralen,
Al golvende in een koets van wolken nederdalen:
't Is 't billyk Regt dat op zyn glansryk' eertroon zit:
‘o Schepslen! ‘zegt het, wyl elk nederknielt en bidt;
'k Kom 't eereloos gewoel van 't schouwtooneel verdryven,Ga naar eind(5)
't Welk 't hart bederft en 't hoofd nog meer in 't kwaed doet styven:
'k Kom stichten op deez' grond, uit onbezwalkte stof,
Der kuische zedemaegd een zuiver' tempelhof.
Waerin de priester die den wierook moet doen branden,
Geen andere offers wydt, dan deugd en kunstoffranden:
Wiens leerstuk vormt den mensch langs 't leidspoor van elks pligt,
Als brave burger, die voor my een' tempel sticht.
Die, voor geen vuig gewin, om rang of grootheid bedelt,
Maer, trotsch op eigen deugd, zyn ziel nog meer veredelt!!!
Zoo wyd ik u myn dank, o kroost van Sofocles!
Ik blyve luistren naer uw gulden zedeles,
Indien ze weet in 't hart steeds deugden te vergaedren
Zoo wyd ik u myn dank, o dierbre burgervaedren!
|
|