Oeuvres complètes. Tome IX. Correspondance 1685-1690

[p. 267]

N^o 2517.
Christiaan Huygens à J. Hudde.
24 avril 1688.

La minute se trouve à Leiden, coll. Huygens.
J. Hudde y répondit par le No. 2522.

Aen de Heer Hudde den 24 Apr. 1688.

Mijn Heer

VEdt. sal in het hiernevensgaende rapport aen de Heeren Bewinthebberen¹⁾, sien de voornaemste reden die mij soo langh heeft opgehouden eer daer mede gereet heb konnen wesen, buyten welcke oock geweest sijn de menighvuldighe affaires van wegen het sterfhuijs van mijn vader saligher voorgevallen, en nu en dan eenighe interruptie door mijne onpasselijckheydt. Gelijck nu dit geschrift seer veel verlenght is geworden door de nieuwe consideratie van het omdraeyen der aerde en 't effect des selss op de Pendulen, soo en sende ick het met die meeninge niet om in de vergadering van de Heeren Bewindhebberen in 't geheel voorgelesen te werden, maer om in 't particulier door de gheene die de materie der zeevaert verstaen te werden gexamineert. Onder de welcke ick wenschte dat VEd. sooveel tijds genoeg hadde als ick hem hierin een competent rechter erkenne.

Aengaende het gemelte effect van het draeijen der aerde sal VEdt. misschien gesien hebben 't geen onlanghs daervan geschreven is door den Professor Newton in sijn boeck genaemt Philosophiae Naturalis principia Mathematica, stellende verscheyde hypotheses die ick niet en kan approberen, waeruyt dan oock ander besluijt treckt als mijn rekeningh uytgeeft²⁾. de fondamenten waerop ick gebouwt hebbe sijn in mijn Raport vermelt, welcke voor soo veel der Lichaemen swaerheydt aengaet, weynigh verschelen van die van des Cartes en Rohault³⁾.

De Heer van Beuningen heeft mij niet langh geleden een brief gecommuniceert van de Heer Is. Vossius⁴⁾ (en ick vinde denselven brief oock gedruckt in de Bibliotheque universelle van dit jaer pag. 429), in welcke hij spreeckt tegen de observatien der Jesuiten aen de Caep de B. Esp.⁵⁾ en in 't generael tegens de observatien der Lengden aen de Satellites van Jupiter, doch beyde sonder reden, als weinigh kennisse hebbende van de Astronomie en van 't geene diergelijcke

1) Voir l'Appendice II, N^o. 2519.

2) Voir, sur ces matières, l'Addition au ‘Discours sur la cause de la Pesanteur’.

3) Voir la Lettre N^o. 823, note 4.

4) Voir l'Appendice N^o. 2518.

5) Consultez la Lettre N^o. 2455, note 10.

[p. 268]

observaties betreft, gelijck mede sonder slot in 't geen hij in den selven brief schrijft, dat, als men mijn horologie met een Pendulum gaende, wil stellen naer de Eclipses (dit sijn sijn woorden) dan sal het in den tijdt van een dagh en nacht, te weten in 24 uren, niet meer als in 22 uren slaan. Want het is niet te bedenken wat de sin is van dese woorden. En aengaende de observatie van de Satellites van Jupiter om te thoonen hoe seecker daerdoor de lengden werden afgemeten heb ick in 't eynde van mijn Raport een Exempel daer van willen verhaelen. Ick heb groot verlangen om eenighe Caerten van de O. Indische Compagnie te moghen sien, om te weten op wat Lenghde in deselve de Caep de B. Esp^e. en Texel en andere plaetsen gestelt sijn, dewijl ick gemerckt heb uyt het Extract van 't Journael van 't schip Alcmaer dat die Caerten seer differeren van die publiek verkocht werden. Indien ick die van eersten af gehadt hadde, souden mij al veel moeijte gespaert hebben. doch ick achte alle die ick genomen heb wel besteedt te sijn soo om de rechte kennis van het effect der horologien tot de Lengdevinding, aen welckers succes ick niet en twijffele, indien men maer voort de hand daer aen houden wil, als om het nieuwe bewijs van het omdraeijen der aerde uijt welck bewijs noch verscheyde consequentien getrocken werden; maer hier eijndigende blijve

Mijn Heer

UEds. ootmoedige dienaer

Het geen van mijn nevensgaende Rapport soude konnen aen de Heeren Bewindhebberen voorgelesen werden is het begin tot het eynde van pag. 7 en wederom de aenmerckingen op de Journalen beginnende pag. 22 tot het eijnde, doch referere mij 't eenemael aen UEds. oordeel onderwerpende.

Ick sende aen Mr. de Graef op sijn versoeck de Journalen en andere papieren weder, welcke neffens mijn Instructie die aen hem gelaeten hebbe, dienen tot bewijs en explicatie van 't geene in mijn Rapport verhandelt werdt. hebbende van alles voor soo veel noodigh geacht hebbe Copije gehouden.