Oeuvres complètes. Tome IX. Correspondance 1685-1690

N^o 2488.
Christiaan Huygens à A. de Graef.
3 octobre 1687.

La lettre et la copie se trouvent à Leiden, coll. Huygens.

Hage 3 Oct. 1687.

Mijn Heer de Graef.

Zijnde tegenwoordigh besigh met de Journaelen en de aenteeckeningen, door UE. soon¹⁾ aen mij behandight te examineren, waerin mij mijne indispositie langh belet heeft, soo vindt ick dat Th. Helder in het boeck van sijne uijtreekeningen als mede in de copije die hij daer van in 't net geschreven heeft, sich refereert tot seeckere Aenteijckeningen van 't verschil der Lengden, seggende aldus

Den 8 October 1686 hebbe ick wederom de eerste observatien genomen uijt een selfde kamer alwaer de horologien geplaetst waeren, en daer nae noch vier verscheyden tot op den 15 dito deses, dat het horologie A quam stil te staen, waervan de reden bekent staen in de aenteeckeningen van 't verschil der Lengden.

Nu soo en vinde ick in de 5 boecken die mij ter handt gestelt sijn geen andere aenteijckeningen van Th. Helder²⁾ aengaende het verschil der Lenghde als in sijn Journael 't welck eyndight den 26 Sept. 1686, als wanneer aen de Caep het ancker lieten vallen. Want behalven dit boeck en de twee hier boven gemelt, vervattende sijne uijtreekeningen tot ondersoeck van de gangh der horologien hebbe niets

1) Isaak de Graaf; voir la Lettre N^o. 2398, note 3.

2) Voir la Lettre N^o. 2407, note 2.

[p. 223]

anders van Th. Helder als noch een boeck van observatien hoe sich de horologien tegens malkanderen hebben gehouden tot den 2 October. Dit doet mij dan dencken dat of onder UE. soon ofte iemant anders noch eenigh geschrift bij hem naegelaeten is berustende. Daerom is mijne bede dat indien UE. 't selve 't uwer huyse hebt of weet te bekomen my daervan 't gesicht te gunnen, op dat ick des te beter bericht moghe doen aen de Heeren Bewinthebbers. Van de Instructie die ick aen Th. Helder hebbe medegegeven³⁾ als oock van den tocht naer Candia⁴⁾ hebbe ick copye gehouden, daerom is niet nodigh dat UE. mij deselve oversende. Voorts in 't doorsien der Journaelen sijn mij al verscheyde dinghen in den sin gekomen, aengaende welcke UE. soon mij lichtelijck eenigh bericht sal konnen doen 't welck dan op hem mits desen versoecke, als te weten naementlijck hoe het komt dat den 20 April van de Caep vertrocken sijnde, sijn aenteyckeningen omtrent de gangh der horologien eerst beginnen met den 25.^e maj. Of Th. Helder in de weerom reys, niets van de Lengden heeft aengeteijckent.

Of aen de assen daer de ysere ramen op draeyen en de gaten waerin die draeijen geen slijtagie gemerckt heeft.

Of de sijden draeden daer de pendula aen hangen oijt versleten en gebrocken sijn, soo als den horologiemaecker van der Dussen mij heeft verhaelt. Want hier van en sie ick geen gewagh gemaeckt in al de aenteyckeningen, die onder mij hebbe.

UE. sal mij vrundschap doen van mij metten eersten hierop antwoordt te laeten toekomen, welcke verwachtende blijve

Mijn Heer

UE. Dienstwill. Dienaer

3) Voir la pièce N^o. 2423.

4) Voir la Lettre N^o. 1765, note 12.