Oeuvres complètes. Tome VIII. Correspondance 1676-1684

N^o 2249.
J. Bilberg à J. Columbus.
30 avril 1681.
Appendice I au No. 2248.

La copie¹⁾ se trouve à Leiden, coll. Huygens.

D. Johanni Columbo Viro Clarissimo Johannes Bilberg S.P.D.

De Meteoro, sub initium hujus anni viso, rogatus à te nuperrimè; voluntati tuae, quae, jure amicitiae mihi lex est, nunc morem gero. Visum est hoc ipsum bene multis, die 7 Jan.^r st: v: Ann. 1681, hora inter 10. et 11. antemerid. Coelo Sudo, praeterquam eo in loco, ubi concursus nubium imaginem Meteori finxit, hinc et inde transparentem. Eram ea tempestate ruri, in praedio nobilis cujusdam viri, Sesquimiliari ab urbe distante; ubi, quo nunc exprimo, Schemate adjacente, mihi tunc delineatum est. Eodem fere habitu, aliorum, Holmia mihi transmissa, quoque referunt. Fuit autem Sol in D²⁾, lineae verticalis AB, supra horizontem nostrum 7. aut 8 circiter grad. elevatus; circa quem parhelia duo visa sunt, in linea CDE, horizonti parallela apparente, sed quae tamen portionem arcus circuli exprimeret, ut ex opposito eidem MN. non obscure colligitur. Quocirca Sole in D. existente, tanquam in intersectione communi cum iride interiore, parhelia ambo spectari contigit: haut secus ac Romae factum legimus, in observatione non multum diversa, die 29 Martij An. 1679 habita: atque etiam alia Austrici, circa 9 April 1666, ut nos docent Ephemerides eruditorum, ad 10 May: ejusdem anni. Id ipsum quoque confirmant Acta Societ: Angl: Super parhelijs in Hungaria visis, Ann: 1669, de mense Majo. De caetero ab inferiore parte CDE, arcus vestigium apparebat nullum, quamlibet alter, huic e regione oppositus, iridis segmentum ad vivum exprimeret, ea praeterpropter mensura ac distantia, qua hic exhibetur.

1) Elle est de la main de Chr. C. Rumpf.

2) Voir la figure de la page suivante.

[p. 332]

Alios nihilominus inferius albicantem arcum conspexisse audio. Inferiorum, minor circellus FGH, iridem coloribus nativis pulcre variegatum monstrabat; Superior item JKL haud absimilem speciem referebat. Ac denique Supremus arcuum OP, paullo dilatiore colore, convexitate sua, proximi Sphaeram tantum non tangere deprehensus est. Atque huc quidem vera et genuina hujus phaenomeni est delineatio.

De causis ac effectis ejusdem arbitrari nunc supersedeo; cum quod ab eruditis hoc in genere multa dicta sunt; tum quod loca appendicis, opusculo meo de Co-

[p. 333]

meta nupero³⁾, huic fini quaedam addere decrevi. Interim confiteor, haut posse me in diversum abire à Cartesio in explicatione hujus phaenomeni, qui au discours dernier des Meteores, de l'apparition de plusieurs Soleils, perspicua ac evidenti demonstratione, lectori non oscitanti, in hisce prorsus satisfacturus est. Caeterum cui, in hoc schemate, portio OP debeat originem, et cur non ultra duo parhelia apparuerint, ex dispositione nubis diversa, commodissime etiam deduci potest: quod eadem opera ostendam, quandoquidem ab observatis supra nominatis, diversa sunt. Quod ad effecta attinet; ea sane non sine summa molestia insequenti tempore nobis innotuere, adeo ut de signis hujusmodi prognosticis, amplius dubitare haut fas sit. Eventum porro respondisse testabuntur gentes aliae, nam id genus plura, in Germania, Holsatia, Jutia, Norvagia, Scania et Livonia subinde visa esse, observationes quorundam, nobiscum communicatae, satis superque evincunt. Sed haec apud te, Vir Clarissime, prolixius quam par est prosequutus sum; non quod tanti tibi videri debeant, sed tantum quia tempore apparitionis hujus phaenomeni valetudinarius eras, atque postmodum à me quam aliis, hujus rei veritatem scire maluisti. Vale. Upsaliae 20 Aprilis Anni gratiae 1681.

3) Voir la Lettre N^o. 2247.