Oeuvres complètes. Tome III. Correspondance 1660-1661

N^o 897.
D. Rembrandtsz. van Nierop à Christiaan Huygens.
24 septembre 1661.

La lettre se trouve à Leiden, coll. Huygens.
Chr. Huygens y répondit¹⁾.

Christiaen Huijgens van Zuijlichem zeer goede vrient

Het is u wel bekent de geschillen die onder de ster-geleerde vallen, aengaende de lankheijt der even dagen beneffens de natuerlijke, ofte het onderscheijt der zelver: want enige zoeken dit onderscheijt, zo wel lettende op de sons uijtmiddelpunticheijt als ook zijn scheeve loop door d. ecliptica: andere als Tycho brahe en zijn navolgers, letten alleenlijk op de scheve loop door d. ecliptica: Gotefried wendelinus in een kleijn latijns boekje²⁾ in 12 tot brussel gedrukt int jaer 1643 genaemt luminarcani Arcanorum Coelestium lampas Tetralijchnos in zijn eerste verklaringe, zeijt. Maer ick dit aenmerkende heb van den jaere 1600 alle eclipsen hier op waergenomen, en ook met veel arbeijt andere hier bij gevoecht met zekere getrouwicheijt tot 45 int getal, na dat ick mijn son en maens-tafelen wel twintich mael over gearbeijt heb, zo heb ick inde natuerlijke dagen geen on-evenheijt konnen bemerken. Dit dan ook van mij gevolcht zijnde, hebbe ick eenige natuerlijke redenen hier op gemaekt, als waerom dat in dese dingen geen sekerheijt te vinden is, en dat men hier in niet beter kan doen, als het een tegen t ander te stellen, zonder

1) Comme il nous était impossible de déterminer la date précise de cette réponse, nous l'avons classée à la fin de l'année 1661.

2) Godefredi Wendelini Lvminarcani Arcanorum Coelestium Lampas Τετϱαλυχνος. Quatuor Hexametris comprehensa. Bruxellae. Typis Joan. Momertij. 1643. in-12^o.

[p. 344]

enige on-evenheijt hier in te zoeken, gelijk te zien is int begin des vierden hooftdeels van mijn Astronomia²⁾ zijde 37. Ook gedenkt mij hier over noch, dat doen ick de eerstemael quam te spreken met den wijtvermaerden heere R. Des Cartes, mij in questie voorstelde, en ook dat het zijn gevoelen was, dat een winterse natuerlijke dach, of etmael, korter was dan de somerse, en ofmen zulks niet zoude konnen ondersoeken inde omloopers om jupiter. Nu also ick verstae dat bij u een niewe vont van uurwerken voortgebracht wort, die den tijt heel net afmeten, en dat je met dese dingen al int werk geweest zijt, en zo mij geseijt is, al enige on-evenheijt gevonden hebt: zo is dan mijn vriendelijk begeeren, of je mij hier nader bericht van wilt schrijven, hoe ende waer dese on-evenheijt gevonden wort: off se volgens Tycho brahe alleenlijk door de scheefheijt vanden zodiak voortkomt, dan ofse ook door d'uijtmiddelpunticheijt veroorsaekt wort, ofte ook andere tot noch toe onbekende oorsaeken. Doch om dit wel te ondersoeken zouden (mijns oordeels) al verscheijden jaeren toe van noode wesen, om te besien of het al met het voorgaende overeenkomt. ook dat godefried wendelinus seijt dat swinters meer slingers in een uur komen dan somers. Hier me eijndigende blijve

Ue zeer toegedaene vrient Dirck Rembrantsz.

Nieu-nierop den 24 September 1661.

Ick vertrouwe dat u al in kennis gekomen is mijne aertrijks beweging³⁾, als ook 't antwoort⁴⁾ op den brief tegen J. Coccaeus beijde in desen jaer gedrukt t' amsterdam.

Eersaeme zeer bescheijden Heer Jonckheer Christiaen Huijgens van Zuylichem vermaert Mathematicus woonende bij het prinsenhof in s Gravenhage L.

2) Voir l'ouvrage cité dans la Lettre N^o. 165, note 1.

3) Des Aertrycks Beweging en de Sonne Stilstant, Bewijsende dat dit geensins met de Christelijke Religie is strijdende. Waer in dat alle Redenen en Argumenten, die tot noch toe hier tegen ingebracht zijn, wederleyt ende beantwoordt worden. Met noch verscheyden Aenmerckingen, soo van de vindingh der lenghte van Oost en West, en anders: zijnde alles seer nut en vermakelijk, voor de Liefhebbers van Godlijcke, Natuerlijcke, en Wiskonstige dingen. By een gestelt door Dirck Rembrandtsz. van Nierop, Liefhebber der Mathematische Konsten. t'Amsterdam, By Gerrit van Goedesbergh, Boeckverkooper, op 't Water, aen de Nieuwe-Brugh, in 't Jaer 1660. in-4^o.

4) Voir la Lettre N^o. 747, note 2.