Oeuvres complètes. Tome I. Correspondance 1638-1656

[p. 154]

N^o 102.
Christiaan Huygens à [Gregorius a St. Vincentio.]
[8 novembre 1651.]

La minute et la copie se trouvent à Leiden, coll. Huygens.
La lettre est la réponse au No. 101. Gregorius à St. Vincentio y répondit par le No. 105.

Quod literas tuas primâ die mensis scriptas serius accepi, in causa fuit patris mei profectio, is etenim diebus aliquot domo abfuit, reversus inter complures alias Domini Segheri Epistolam cui tua inclusa erat offendit. Vellem me moram hanc compensare posse, mittendo ipsum tractatum illum cujus fiducia primùm te compellare institui, verum id fiet proximâ vice puto, nisi me deceperit operarum segnities. Laetor placuisse tibi Theoremata pauca quae meae epistolae inserueram ad Staticem spectantia adeò ut ab horum editione famam auspicari mihi suadeas. Fortasse autem ubi ea videris quae propediem mittam, aliter ipse senties, nam et illa Statices considerationem admistam habent, quum tractent de gravitatum centris. Verum est magis à materia corporum eam hic recedere, quam in tractatu, qui est περὶ τῶν οχȣμέυων, sed etiamsi ad puram et simplicem tantum geometriam pertinerent ea quae prima in publicum proponerem, existimarem eo ipso potiora habenda. Et majus mihi videtur exiguum libellum protulisse qui Geometris peritioribus probetur, quam eum qui vendibilior sit et à pluribus philosophis requisitus, ratione argumenti duntaxat. doctiorum judicium minus docti vel spontè sequuntur. Illis autem vel ex parvo specimine de cujusque ingenio pronunciare perfacile est. Idem mecum sensisse puto, Geometram acutissimum I. della Faille (de quo tibi discipulo plurimum gratulor,) cum exigua mole Theoremata sua in lucem ederet, quorum simile meorum argumento est argumentum, quorumque mentionem facere voluisti. Iam pridem ea cum summa voluptate perlegi semperque in ijs magni feci, et inventionis felicitatem, et accuratam demonstrandi rationem, neque mea legi sinam, sine honorifica eorum mentione. Quin et hoc per te rescire mihi liceat, num adhuc auctor ipse superstes sit: nemini quippe libentius meorum rudimentorum exemplar missurus sum si erit integrum, tuque ad notitiam ejus aditum mihi facere volueris, quod facilè potes. Guldini quoque librum percurri, quem cum ex literis tuis intelligerem tecum una Clavij auditorem fuisse, succurrit statim, te longè majorem discipulum habuisse, quam condiscipulum; videtur tamen et doctus vir esse, et mathematum amans, quos ego omnes in praetio habeo. Quid sit id quod conscripsit iste Le Louver¹⁾ neque mihi adhuc videre contigit, ex tuis conjicio de centris gravitatum esse, neque tamen valde timeo in eadem mecum illum incidisse, quum vix unquam casu id in arte

1) Son vrai nom est Antoine de la Loubere. Voir la Lettre N^o. 101.

[p. 155]

nostra contingere possit, cujus tanta est varietas. Tamen non temerè mirandum tibi videtur, quod non antehac Galileo eadem invenire contigerit quae de natantibus mihi obvenere; ille enim non tantum omnium similium fuit indagator curiosissimus, (ut optimè notasti) sed et de eâdem materia mediocris magnitudinis volumen ediderit idiomate Italico²⁾. At ne illud quidem Theorema satis rectè demonstratum reliquit, quod in hisce reliquorum omnium fundamentum esse oportet. Partem, nimirum demersam, cujusque corporis solidi ad totum eam habere rationem quam solidi materia ad liquidum in gravitate. Figuram autem corporum cylindricam vel conicam vel aliam quamcunque, sicut ego, nullam contemplatus est, sed praecipuum scopum sibi proposuit, inquirere quâ ratione metalla in laminas tenuissimas ducta liquido supernatarent. Meorum Theorematum complura facile explicari non possunt, nisi quibusdam praecognitis quae à centris gravitatum dependent et à me tunc primum, ut puto, reperta sunt. ideoque non tam parvo negocio solutionem eorum te assecuturum confido, quam fortassis primâ fronte credidisti. Non poteris facere quod mihi gratius sit, quam si otij aliquantum nactus experiaris duntaxat, vel compositionem problematum vel demonstrationem theorematis, quae tibi orexin excitasse asseveranti credo. Quod si negotiorum frequentia hoc nondum permittat, rogo ut saltem ex tuis inventis quorum magna tibi copia esse debet aliquod mihi exhibeas quo me oblectem vel exerceam. nisi credis melius haec reservatum iri, donec praecipuum et principale inter nos quadraturae problema examinatum discussumque fuerit. Vellem tam liberalis esses in communicandis tuis quam est D. Segherus in mittendis aliorum lucubrationibus. Non desinit is in amicos liberalis esse, siquidem rursum parenti meo ternos libros donavit. Unum Kircheri Hierogliphicorum explicationem continentem³⁾ de quo judicium tuum novisse velim. Alterum Tacquetij⁴⁾ cujus mihi inter caetera tractatus ille⁵⁾ multum placuit quo quaestionem ab Aristotele et postea à Galileo quoque agitatam egregiè explanatam dedit. Tertium

2) Discorso al Serenissimo Don Cosimo II. Gran Dvca di Toscana intorno alle cose, che stanno in sù l'acqua, ò che in quella si muouono, di Galileo Galilei Filosofo, e Matematico della Medesima Altezza Serenissima. Seconda editione. In Firenze. Apresso Cosimo Giunti. mdcxii. in-4^o.
La première édition est de la même année.

3) Athanasii Kircheri e Soc. Iesv, Oedipvs Aegyptiacvs, hoc est Vniuersalis Hieroglyphicae Veterum Doctrinae temporum iniuria abolitae instavratio. Opus ex omni Orientalium doctrina & sapientia conditum, nec non viginti diuersarum linguarum authoritate stabilitum, Tomus I. Romae, Ex Typographia Vitalis Mascardi, mdclii. in-folio.
Les volumes II 1, 2 et III parurent en 1653 et 1654.

4) Andreas Tacquet naquit à Anvers le 23 juin 1612, et y décéda le 23 décembre 1660. Il était Jésuite et professa les mathématiques à Louvain et à Anvers; il a aussi écrit des ouvrages élémentaires, plusieurs fois réimprimés et traduits en Belgique et aux Pays-Bas et même en Angleterre.

5) Andreae Tacqvet e Societate Jesv Cylindricorvm et Annvlarium libri IV. item De Circvlorvm volutione per planvm, dissertatio physiomathca. Antverpiae apvd Iacobvm Mevrsivm. mdcli. in-4^o.
Un livre cinquième parut en 1659.

[p. 156]

Patris A. de Sarasa⁶⁾, qui te feliciter à Mersenni censura vindicavit⁷⁾. Omnes hosce jam antè mihi videre aliundè contigit, quod propterea dico, ne quid me affirmare credas de ijs quae non prius examinaverim. Vale.

6) Alphonsus Antonius de Sarasa, né à Nieuwpoort en 1618, de parents espagnols, mourut d'une pleurésie à Anvers le 5 juillet 1667. Il devint Jésuite à l'àge de 15 ans et habita successivement Gand, Bruxelles et Anvers.

7) Solvtio Problematis a R.P. Marino Mersenno Minimo propositi, datis tribus quibuscumque magnitudinibus, rationalibus vel irrationalibus, datisque duarum ex illis Logarithmis, tertiae Logarithmum Geometricè inuenire. Dvo a proponente de hac Propositione pronuntiantur. Unvm quod forsitan longè difficiliorem quam ipsa Quadratura solutionem requirat: Altervm quod Quadratura Circuli à R.P. Gregorio a Sto Vincentio exhibita, abeat in illud necdum solutum Problema. Quibus videtur indicare, solutionem Problematis de Quadraturâ Circuli, expeditam fore, si defectus suppleatur, quem in solutione Problematis à se propositi consistere iudicauit. Actvore P. Alfonso Antonio de Sarasa Societatis Iesv. Antverpiae Apud Ioannem & Iacobvm Mevrsios. Anno m.dc.xlix. in-folio.