Nederlandse gedichten 1614-1625. Deel 2. Apparaat en commentaar

[43] Aende h^r. H. Nobel oudburgemeester van Rotterdam

Commentaar

In dit rijmbriefje aan zijn vriend Hendrik Nobel, oudburgemeester van Rotterdam¹, maakt Huygens speels gebruik van de wenscultuur bij de jaarwisseling om mee te delen dat zijn verblijf in Engeland hem deze keer tegenstaat.

Nu het Nieuwjaar geworden is wenst alles wat pap eet iets nieuws. Ieder wenst weer wat hij of zij kan gebruiken.

Als Huygens ook in deze tombola aan de beurt zou mogen komen zou hij nieuwe mensen willen wensen. Of om duidelijker te laten zien waar hem de schoen wringt: hij wenst in het nieuwe jaar het oude Engeland terug. Of hij met dit ‘oude Engeland’ doelt op het Engeland dat hij op zijn eerste reis had leren waarderen of - met een woordspeling - op het land van de Engelen², is niet duidelijk. Het tegenwoordige Engeland, dat de ambassade waaraan hij deelneemt voortdurend tegenwerkt³, wenst hij in ieder geval niet.

1 Zie over hem Worp Gedichten i, p. 282 noot 1 en nnbw 1, 1384. Hendrik Nobel (1567-1649) was in 1618 bij het verzetten van de wet uit zijn ambt ontslagen maar werd in 1623 herbenoemd.

2 Vgl. gedicht [37], r. 179: ‘Engel-eijlandt’.

3 Zie Smit 1980, p. 96.

Uitgaven

Worp Gedichten i, p. 282-283.

Overlevering

H	Autograaf Huygens, ka xl^a, 1622, fol. 17. Een blaadje papier van 142 × 197 mm.
h	Afschrift in onbekende hand, ka xl^f, b, stuk 6, fol. 2^r. Dit afschrift maakt deel uit van een verzameling kopieën van Nederlandse gedichten van Huygens, die niet tijdens zijn leven zijn gepubliceerd. Zie Inleiding, p. 16-17.

Datering

H is gedateerd: 26 Decembris 1622 / 6 Jan.1623.

Varianten

	[titel]
H	Aende H^r. H. Nobel oudburgemeester van | Rotterdam.
h	Aenden H^r. H. Nobel Outburgemeester | der stad Rotterdam.

[p. 434]

1	H	Vriend Nobel, 'toude Jaer sloot ghisteren sijn		deuren
	h	[	]	deuren,

2	H	Wat sult		ghij niewicheijts in 't niewe sien gebeuren?
	h	[	]<gh'in't niewe>> ghij niewicheijts [in't niewe sien gebeuren?]

3	Ha	'Thaeckt all nae niewicheijt dat				pap verdouwen can,
	b	Twenscht allom al om		niew,	wat	[	]
	h	[	]	niews,	[		]

4

Ha

'tKindt

nae

de

niewe kolff, 'twijff

nae

den

niewen man.

b

[

]

om

[

]

om

[

]

h

[

]

een

[

]

een

[

]

5	Ha	Veel mans		nae	niewe wijffs, veel knechts		nae	niewe heeren,
	b	[	]	om	[	]	om	[	]

6	Ha	Veel vrecken		nae	niew gelt, veel gecken		nae	niew' kleeren,
	b	[	]	om	[	]	om	[	]

7	Ha	Veel boeren		nae	niew' vrucht, veel hoeren		nae		niew'	vreucht,
	b	[	]	om	[	]	om		[		]
	h	[						]	niew	[	]

8	Ha	Veel kalen		nae	niew haer, veel grijse		nae niew'			jeught;
	b	[	]	om	[	]	om niewe		[	]
	h	[						]	jeugh<t>>d;

9	Ha	Veel		graghe om niewe wijn,	veel arme om niewe		neeringh
	b	[	]	maghere om niew vett,	[			]
	h	[				]	neeringh,

10	Ha	Veel boose om niewe		wett,	veel booser om		niewe	leeringh,
	b	[				]	niew'	[	]
	h	[	]	wett',	[	]	niew leeringh;

11	Ha	Veel		graghe om niewe		wijn, veel leckre om niew			gerecht,
	b	[			]	druijff,	[veel			]
	c	[	]	dorstighe [om] niew nat,			[			]
	h	[						]	gerecht<en>,

12	Ha	Veel		stille	om niewe vré, veel		stoute	om niew		gevecht,
	b	[	]	droeve	[	]	dolle	[			]
	h	[							]<gerechten>>gevecht,

14	H	Hoort Nobel		Vriendt	en		lacht,	Ick wensch om niewe menschen:
	h	[	]	Vriend,	[	]	lacht;	[	]

15	H	Off wilt ghij claerder		zien	waer mij het		schoen-oor spant.
	h	[	]	sien,	[	]	schoen oor spandt,