Latijnse gedichten 1607-1620

49 04 09 1608→ Ged., dl. 1 p. 12

Toelichting

Een weergave van de ‘Ἔρως δραπέτης van Moschus (vgl. Ged., dl. 1 p. 12 n. 1). ‘Like other notable inventions of its period, Ἔρως Δραπέτης is a happy combination of mythological lore with matter from daily life. Cypris has lost Eros, and makes advertisement for his return, offering a reward, as for a runaway slave. That calls for a description of the boy; and thereby the poet has provided himself with a fair chance for the display of an allegorical fancy that leaves no line without its telling point’ (Hutton, ‘Amor fugitivus’, p. 74). Huygens' bewerking zal tot stand zijn gekomen via een vertaling, aangezien hij in 1608 nog geen Grieks kende (zie ook nrs. 43 en 47).

In de literatuur over de nawerking van Moschus' gedicht, dat ook voorkomt in de Griekse Anthologie (Anth. Pal. 9,440, eveneens in Anth. Plan.), worden vele bewerkingen genoemd die Huygens onder ogen gehad kan hebben (Mustard, ‘Later echoes of the Greek Bucolic poets’; Hutton, ‘Amor fugitivus’; id.,

[p. 253]

The Greek Anthology in Italy; id., The Greek Anthology in France; Fucilla, ‘Additions’; id., ‘Materials for the history of a popular classical theme’). Huygens' eigen gedicht wordt er niet genoemd. ‘Our efforts may serve to draw attention to the wide distribution of the Amor Fugitivus in European literature, but to control the very great number of existing translations and manipulations of this poem might well prove to be a hopeless undertaking’ (Hutton, ‘Amor fugitivus’, p. 105). Ik heb geen onderzoek gedaan naar Huygens' precieze bron(nen). In de commentaar zijn alleen enkele parallellen aangegeven met een anonieme Latijnse vertaling in de verzameling Griekse epigrammen samengesteld door Joannes Soter (Epigrammata Graeca, p. 52-53; vgl. Hutton, ‘Amor fugitivus’, p. 82, 87-88, over de auteur p. 105).

Huygens' gedicht is in 1885 uitgegeven door J.C.G. Boot (zie bij overlevering). Zie ook Boot, ‘Een Latijnsch gedicht van Constantijn Huygens', waar enkele andere auteurs worden genoemd die Moschus’ gedicht hebben nagevolgd (p. 153).

Metrum

Elegisch distichon.

Datering

Tussen 4 september en 31 december 1608.

Overlevering

H1	K.A. XLIII a-1, 1608/33r-33v;
H2	British Library, Add. 22953, fol. 102 (microfilm Koninklijke Bibliotheek Den Haag) = basistekst; Vgl. Land, ‘Over papieren van Constantijn Huygens [...] in het Britsch Museum’, p. 54-55. Naar aanleiding van het artikel van Land publiceerde Boot de tekst naar het handschrift in het bezit van de Akademie (‘Hugeniana’, p. 103-105).

Commentaar

1	Epigrammata Graeca, p. 52: Perdiderat natum genitrix Cytherea uagantem.
1	Cythereia: zie aant. bij nr. 43 vs. 48.
8	corpus - lumina: Epigrammata Graeca, p. 52: ... rubor igneus inficit omne / Corpus, et ardescunt ... / Lumina ...
9	superans - mella: a.w., l.c.: Quippe hyblaea sonus uincit dulcedine mella.
9	Hyblaeia: de stad Hybla op Sicilië was beroemd om haar honing.
11	Si puer - iram: Epigrammata Graeca, p. 50: ἢν δὲ χολᾷ, νόος ἐστὶν ἀνάμερος (vs. 10); Loeb en Budé: ὡς δὲ χολἀ νόος ἐστὶν· ἀνάμερος,...
13-14	vult fundere - vanas: vgl. nr. 13 vs. 5.
14	Callidus - puer: δόλιον βρέφος (vs. 11), bedoeld als contradictio in terminis. Vgl. Epigrammata Graeca, p. 52: Est puer ille quidem, magno sed prouidus astu.

[p. 254]

15	Interdum - conans: a.w., l.c.: Ludit et interdum, sed ludens seria tentat.
16	Demissae - comae: bedoeling onduidelijk. De oorspronkelijke tekst stelt het mooie haar tegenover het brutale gezicht: εὐπλόϰαμον τὸ ϰάρανον, ἔχει δ᾽ἰταμὸν τὸ μέτωπον.
18	Ditem: zie aant. bij nr. 43 vs. 31.
19-20	vario - mens: Epigrammata Graeca, p. 53: Verum animus uario prudens ornatur amictu.
21	nymphas - viros: a.w., l.c.: Hinc nymphas petit, inde viros ...
25-26	a.w., l.c.: Omnia saeva quidem, sed cunctis saevius illud: / Dextra facem uibrat, ...
29	ne decipiare caveto: a.w., l.c.: Decipiare caue ...