|
| |
O.
| O. Dient om een dof geluid uittedrukken, als dof, bom, trommel, gedommel, rommelen, donder. II. 105. (254.) |
| O. Bekwamer om een dof geluid natebootsen, dan de. I. III. 143. (504.) |
| O. Geschiktheid dezer Letter, om een grof geluid van groote dieren of lichamen uittedrukken. I. 108. (41.) |
| O. zie Oe. |
| O en Oo. Over 't gebruik dezer klinkers. III. 433-460. |
| O. ô Wee! ô Wach! zie, Wee. |
| O. Men mag iemand, aansprekende, niet zeggen, ô Waard! ô Groot! ô Machtig! enz. maar men moet zeggen, ô Waarde! ô Groote! ô Machtige! I. 183. (74.) |
| O en R, Letterverzetting in dezelven plaats hebbende. zie Letterverzetting. |
| Obferre. Lat. zie Offerhand. |
| Odin. zie Woden. |
| Oe. Voor deze Latijnsche Diphthongus schreef Vondel altijd E. II. 101. (252.) |
| Oe. De klank van onze oe is in het F.D. ua. III. 87. (482.) |
| Oe. De klank van dezen tweeklank, is ten aanzien van O en Oo, als die van Ie, ten aanzien van I en IJ. zie I. |
| Oe en Eu. De verwisseling van deze Diphthongen, zeer gemeen by de Ouden. III. 85. Aant. |
| Oeager of Eager. zie Orfeus. |
| Oeagrius Hemus. zie Orfeus. |
| Oer. Kimb. bellum, proelium, A-S. Here, by ons Heir, Exercitus. I. 25. Aant. |
| Of. Fraai herhaald in verzen. I. 64. 65. (24.) |
| Offer. zie Offerhand. |
| Offerand. zie Offerhand. |
| Offeranda. B. Lat. zie Offerhand. |
| Offerande. zie Offerhand. |
| Offerhand of Offerhande. Eertijds gelijk nu met of zonder h geschreven. II. 548. 549. (449.) Men schrijft ook Offrand, en in 't Fr. Offran- |
| |
| |
| de, in B. Lat. Offeranda. Het Nederd. woord is Offer, samengesteld uit Op en Baren of Beren, dragen, brengen, voortbrengen. Baren is 't Lat. Parere. Offer zo veel als Opber, H.D. Opfer. Niet afteleiden van Offerre of Obferre, als zijnde van denzelfden oorsprong. 549. 550. (449. 450.) Offerre, eigenlijk 't zelfde als Opbeuren, maar nu Opbrengen. Brengen komt van Beren, ald. |
| Offerhande. zie Offerhand. |
| Offerliverei. zie Liverei. |
| Offerre. Lat. zie Offerhand. |
| Offervinder, deszelfs werk beschreven. III. 370. 371. (594.) verklaard uit de spreekwijs, het vonnisfe vinden, wat dezelve beteekent. 372. (595.) Vinden, onderzoeken. Vinden en uitspreken, ald. Findemes, O.F.D. Findung, O.F.D. Findere, O.F.D. Finthan, Goth. Finten, Germ. in 't recht Vinden, O.D. toewyzen, Vinders van 't vleesch, keurmeesters te Hoorn, wat zegt Pallas, Vindersche van de krijgh. 371. 372. Aant. |
| Offrand. zie Offerhand. |
| Offrande. Fr. zie Offerhand. |
| Ogekins. I. 35. (12.) |
| Oli. zie Olie. |
| Olie, niet Oli of Oly te schryven. zie I. |
| Oly. zie Olie. |
| Ollem, om de maat, voor Olm. II. 83. Aant. |
| Om. zie Verwandelen. |
| Om. Langs om min, langs om bet. zie Lang. |
| Omarremt, om de maat, voor Omarmd. II. 83. Aant. |
| Omb-elen. Oud H.D. zie Verwandelen. |
| Omdat. zie Verwandelen. |
| Omfalé. zie E. |
| Omgaan. zie verwandelen. |
| Omgang des manenschijns. zie Verwandelen. |
| Omhelzen schijnt niet wel aan slangen te worden toegeschreven, en nog minder het vatten om den hals. II. 52. (235.) |
| Omkrissen. zie Krijt. |
| Omloeren. zie Loeren. |
| Ommelen. zie Verwandelen. |
| Ommen. zie Verwandelen. |
| Ommeren. zie Verwandelen. |
| Omslag tot een schip behoorende, is scheepswand. III. 347. (583.) |
| |
| |
| Omsnorren. zie Snorren. |
| Om te. zie Infinitivus Obliquus. |
| Omtrent. (Heind en) zie Heind. |
| Omtuinen, i. Omringen. I. 110. (42.) |
| Onaangezien. zie Abl. Abs. |
| Onbarmelijk. zie Erbarmelijk. |
| Onbekeeken. II. 34. (228.) |
| Onbeleefd. zie Beleefd. |
| Onberucht, i. onbesproken. III. 196. (524.) |
| Onbescheiden. zie Bescheiden. |
| Onbesmette. (de) Dikwils van een zuiveren en onschuldigen gebruikt. II. 62. 63. (239.) |
| Onbesneênen. zie Besneênen. |
| Onbetuind, i. Omringd. I. 110. (42.) |
| Onbeweegbe oogen, onverdraaid gezicht, onvertrokken oogen. II. 452. (402.) |
| Onbewist. zie Bewust. |
| Onbewust. zie Bewust. |
| Onbezorgd, de onbezorgde kost, geen belachlyke maar goede uitdrukking; zo ook onbezorgd gelach III. 221. Aant. |
| Onder. Onder de voet. zie Voet. |
| Onderdaan voor Onderdanig. Wordt als een zelfstandig woord gebruikt. Is eigenlijk ondergedaan, als zulcdaen, zulcghedaen, hoeghedaen, voor zodanig, hoedanig. Onderdanig by de Ouden ook in gebruik, zo als ook onderdaan voor ons onderdanig. II. 2. en 3. (214.) |
| Onderdanig. zie Onderdaan. |
| Ondergedaan. zie Onderdaan. |
| Onderkin. zie Kossem. |
| Onderneming. Groote ondernemingen by doorluchtige mannen, door zinnebeelden of devisen te kennen gegeven. II. 238. (306.) |
| Ondersteld. zie Abl. Abs. |
| Ondersteld zijnde. zie Abl. Als. |
| Onderwinden. Zich iets of des dings, niet slechts iets onderwinden, ook Bewinden en onderwinnen. I. 345. en 346. (153. 154.) |
| Onderwyzen. (doen) Onbepaald of in een dadelyken, dan lydelyken zin gezegd zy. III. 58. en 59. Aant. |
| Onderwinnen. zie Onderwinden. |
| Ongalik. zie Galik. |
| Ongebluscht, Ongelescht, en Ongeslist, het zelfde, by
|
| |
| |
|
voorbeeld, ongebluschte of ongesliste kalk. II. 311. (338.) |
| Ongekorven hout, d.i. een Bosch. II. 394. (374.) |
| Opgeleverd. zie Leveren. |
| Ongelichaamd wezen, dubbelzinnig gebruikt. I. 463. (207.) Is eigenlijk een geest. 464. (207.) |
| Ongeloofbaar. zie Geloofbaar. |
| Ongeloovelijk. zie Geloofbaar. |
| Ongemerkt doorgaan, niet wel in de beteekenis van bedriegen te verstaan. II. 11. (218.) |
| Ongeschend. I. 178. en volgg. (72.) |
| Ongeslist. zie Ongebluscht. |
| Ongod. De Heidensche Godheden in de vertaling van een Heidensch, werk, niet ongoden te noemen. II. 324. (344.) |
| Onlangs, waarvoor eerlang gebruikt. II. 122. (260.) |
| Onreinigheid voor Onreinheid. I. 58. Aant. |
| Ons, eens te veelgebruikt. II. 446. (399.) |
| Ons met My verwisseld, een navolging der Lat. Dichters, II. 140. (267.) |
| Ons. Nu alleen in 't onzydig geslacht, anders onze. By Vondel in alle geslachten, ook in 't Meerv. ons gevonden; ook by anderen, de Ou. den hierin navolgende, die echter ook onze hebben. Dit beter in Dicht dan in onrijm nagevolgd. III. 163. 164. en ald. Aant. (513. 514.) |
| Ons ontheft voor ontheven. III. 212 (531.) |
| Ons onthouden van iets af. III. 292. (561.) |
| Ont. zie Werkwoord. |
| Ontboren, i. nagelaten, omissus. I. 502. Aant. (k.) |
| Ontcrichten, i. ontkrachten, ontweldigen, ook met geweld afhandig maken, onthouden. I. 497. en volg. Aant. |
| Ontfangen. zie Ontvangen. |
| Ontfonken. zie ontvonken. |
| Ontfouwen. zie Ontvouwen. |
| Ontgaan. Woorden ontgaan en ontvallen den mond. II. 325. (345.) |
| Ontglyden. In een werkelyken zin. III. 57. Aant. |
| Ontkeeren, i. afhandig maken, subtrahere. I. 499. Aant. |
| Ontleden. Verb. van Lid, Leden. I. 158. (63.) |
| |
| |
| Ontmaren. zie Maren. |
| Ontrichten. Met onrecht onthouden. I. 499. Aant. |
| Ontslaan zich van iets te Vrezen, beter dan Ontslaan zich te Vrezen voor iets. I. 174. en Aant. (70.) |
| Onttakelen. zie Takel. |
| Ontvallen. Woorden ontvallen en ontgaan den mond. II. 325. (345.) |
| Ontvangen niet Ontfangen te schryven. I. 457. en 458. (204. 205.) |
| Ontvaren, gevaar. Letterspeling. I. 104. (40.) |
| Ontvonken. Hier voor vindt men somtijds, 't geen niet zo goed is, Ontfonken. I. 457. (204.) |
| Ontvouwen. Hier voor vindt men somtijds, minder goed te keuren, Ontfouwen. I. 457. (204.) |
| Ontvryen. zie Vryen. |
| Ontweien. Woord van de jacht, het gewei of ingewand uitstorten, by overdracht van menschen gebruikt. I. 135. en 136. (53. 54.) |
| Ontzagbaar. zie Reisbaar. |
| Onverflouwd. zie Verflouwen. |
| Onvergangbaar. zie Reisbaar. |
| Onvergouden, is Onvergolden. I. 281. (125.) II. 175. (280.) |
| Onversadig. zie Onverzadig. |
| Onverwelkbaar. zie Reisbaar. |
| Onverzaad. zie Onverzadig. |
| Onverzaadheid. zie Onverzaad. |
| Onverzadelijk. zie Onverzadig. |
| Onverzadelijkheid. zie Onverzaad. |
| Onverzadig, anders Onverzaad en Onverzadigd, beide meer in gebruik dan 't eerste, een Adject. in Ig niet te verwerpen. Van Sat, satur. Saden, satiari, Versaden, freq. Versadigen, waarvan Versadig en Onversadig. Ook Onverzadelijk, Onverzaadheid en Onverzadelijkheid. II. 171-173. (279.) en Aant. 172-174. zie ook op Ig. |
| Onverzadigd. zie Onverzadigd. |
| Onwandelbaar. zie Verwandelen. |
| Onweêrgaloos. zie Galik. |
| Onze. zie Ons. |
| Onze werk. I. 430. (191.) |
| Oo. zie Oe. |
| |
| |
| Oo in E veranderd. I. 123. (47.) |
| Ooft. (geblutst) zie Geblutst. |
| Oog. Het Oog ten dans leiden. II. 299. |
| Oog. De stem vernemen door de oogen. II. 297. Prediken voor de oogen, ald. |
| Oog. Den Oogen kussen toegeschreven. II. 295. |
| Oog. Een drinken aan de oogen toegeschreven. zie Drinken. |
| Oog. Wijn der oogen. II. 294. |
| Oog. De oogen verdrinken in tranen. zie Verdrinken. |
| Oog. Sterrende oogen, oculi rigentes. zie Halstarrig. |
| Oog. Gebroken oogen. zie Gebroken. |
| Oog. Schonen oogen een bliksemslag toegeschreven. zie Donderslag. |
| Oog. Den oogen hooren toegeschreven. II. 296. |
| Oog. Spelen in de oogen. zie Spelen. |
| Oog. Luisteren in de Oogen. II. 297. |
| Oog. Zijn oogen uitschreien, uitgekreten oogen. zie Uitschreien. |
| Oog. Nu Onz. eertijds de ooge Vrouwl. I. 123. (47.) |
| Oog. Starende oogen. zie Staren. |
| Ooge (de) eertijds, nu het oog. I. 123. (47.) |
| Oogelijn. I. 38. (13.) |
| Oogen. Groene den Vechtnimfen toegeschreven. I. 45. (16.) |
| Oogen op, is 't oog hebben op. I. 395. (175.) |
| Oogenblik. zie Blikkeren. |
| Oogenwijn. II. 294. |
| Oogwinkel. zie Winkel. |
| Ooit. Zo schoon enz. als ooit. zie Nooit. |
| Oom. zie verwandelen. |
| Oor. Een zien toegeschreven. II. 295. |
| Oor. Schilderen voor de ooren, van fraai muzijk of gezang gebruikt. II. 295. Dit schilderen eigenlijk 't werk der Dichters, en waarin besta, ald. en 296. |
| Oor. Wijn, brood der ooren. II. 294. |
| Oor. Het Oor ten dans leiden. II. 299. |
| Oor. Melody doet den geest in 't oor verdrinken. zie Verdrinken. |
| Oor. Zyne ooren te week leggen in tovertaal. II. 294. |
| |
| |
| Oor. Ooren drinken het geluid in. II. 176. (280.) |
| Oor. Niet altijd een bevoegd rechter over woorden. II. 6. Aant. |
| Oor. Verstaan met zyne ooren, niet wel gezegd. I. 345. (153.) |
| Oor. Nu Onz. eertijds de oore Vrouwl. I. 123. (47.) |
| Oordene. zie Orden. |
| Oore. (de) Eertijds, nu het oor I. 123. (47.) |
| Ooren (in de) klinkt veel dat niet tot het verstand dringt. I. 345. (153.) |
| Oorenwijn. II. 294. |
| Oorlog, eertijds Oorloge. I. 123. (47.) |
| Oorlog. By een vuur vergeleken, hier van 't vuur des oorlogs, oorlog slissen, is deszelfs vuur uitdooven. II. 311. (339.) |
| Oorsprong der Geslachtwapenen. II. 238. (306.) |
| Oorzaaken van 't Weêr. I. 39. (14.) |
| Oost. (Een eer in 't) Misschien beter Van 't oost. II. 4. (215.) |
| Oosterling. zie Vierblazer. |
| Op. zie Openkrabben en Lettergreep. |
| Op voor Waarop. zie Voorzetsel. |
| Op. Op de been, op de loop. zie Been en Loop. |
| Op. (denken aan en) I. 48. (19.) |
| Opber. zie Offerhand. |
| Opbeuren. zie Offerhand. |
| Opbrengen. zie Offerhand. |
| Opdat, beter dan op dat. II. 520. (435.) |
| Opdoen. zie Opkrabben. |
| Open. zie Opkrabben. |
| Openbaar. zie Baar en Bar. |
| Opendoen. zie Opkrabben. |
| Openkrabben en Opkrabben, in onderscheiden zin gebruikt, ook in denzelfden. III. 258. 259. (549.) Open voor een Werkwoord tot Op verkort. 259. (549.) en Aant. 260. (550.) Opendoen, of wel voor Opdoen te voorschijn komen, kan worden gebruikt, ald. Aant. Opgaan, Hoogen, Ophoogen, Verryzen, Ryzen, Opschieten, in dien zin, ook gebruikt, waartegen over Verschieten, ald. |
| Openlijk. zie Orden. |
| Opentlijk. zie Orden. |
| Opfer. zie Offerhand. |
| Opgaan. zie Opkrabben. |
| |
| |
| Opgespannen hoog voor gespannen. I. 126. (49.) Zinnen, geest, voor ingespannen. 127. (49.) |
| Ophoogen. zie Opkrabben. |
| Opitulari. Lat. zie Verwandelen. |
| Opklimmen den Heuvel, beter ten Heuvel. III. 304. (567.) |
| Opkrabben. zie Openkrabben. |
| Opontbieden. III. 264. (551.) |
| Opper, beter gekeurd dan Aarts of Eerst, in de woorden nu met Aarts samengesteld, als Oppermagus, dat is, Archimagus. I. 60. (22.) Aarts, echter niet aftekeuren, ald. Aant. |
| Oppermagus. zie Aarts en Opper. |
| Oprechtigheid voor Oprechtheid. I. 58. Aant. |
| Opschieten. zie Opkrabben. |
| Opspannen den boog, misschien alleen van Vondel gebruikt, anderen Spannen. I. 126. (49.) Dit woord eigenlyker van hem gebruikt. 127. (49. 50.) |
| Opsteken de Vinnen. zie Vin. |
| Optreden ten, beter dan den drempel. I. 229. 230. (100.) |
| Opvoeding. Dit woord kan in de Poëtische taal niet worden gebruikt. I. 418. Aant. |
| Opzegkunst. I. 400. 401. 416. (178. 187.) |
| Opzicht, de opslag van oogen. I. 305. (135) heeft vele beteekenissen, ald. Aant. |
| Or, veranderd in Ro. II. 112. (256.) |
| Orde der zaken kwalijk in acht genomen. I. 270. (120.) |
| Orde. zie Orden. |
| Orde. Kwade, wanneer eerst het minder, daar na 't meerder wordt uitgesloten. III. 12. (455.) |
| Ordelijk, zie Orden. |
Orden en schikking der woorden.
I. 94. 95. 119. 120. 136. 137. 196. 197. 229. 230. 231. 232. 266. 267. 270. 271. 367. 368.
II. 307 308. 431. 432. 443. 449. 450. 451. 463. 464. 465.
III. 12. 13. 14. 239. 240. 292. 293. 294. 335. 336. 337. (37. 38. 46. 54. 82. 100. 101. 118. 120. 163. 337. 391. 392. 398. 401. 408. 455. 456. 542. 562. 563. 579. 580.) |
| |
| |
| Orden of Orde, hier van Ordelijk of beter Ordenlijk, niet Ordentlijk of Ordentelijk, wordende de t hier kwalijk ingelascht, gelijk als in, om uwent wil voor uwen wil, Opentlijk voor Openlijk, Namentlijk voor Namelijk, Gezamentlijk voor Gezamelijk, voor 't welk Gezamentlijk gezegd. ordenlijk of Ordentlijk, heeft de klemtoon by goede Schryvers op 't zaaklijk deel. Orden, beter dan Orde; by de Ouden Ordene of Oordene, gelijk Redene, waarvan nu Reden, van 't welk echter alleen Redelijk, Wezen, waarvan Wezenlijk, kwalijk Wezendlijk. II. 349-352. (356. 357.) Hoe Ordenlijk, in Ordentlijk en Ordentelijk is veranderd. zie 351. Aant. |
| Ordene. zie Orden. |
| Ordenlijk. zie Orden. |
| Ordenloos, zonder Orden. II. 349 (356.) |
| Ordentelijk, zie Orden. |
| Ordentlijk. zie Orden. |
| Oreas, Berggodes, een gemeenen naam voor een eigen naam gebruikt. II. 452. (402.) |
| Orfeus, Zoon van Eager, een stroom van Thracië, Haemus, naar hem Oeagrius genoemd. I. 260. 261. (115.) |
| Orgelpypen. I. 372. (165.) |
| Orgia. Lat. zie Ceremonie. |
| Orion. zie Zeestar. |
| Orithia. zie Orithyia. |
| Orithyja. zie Orithyia. |
| Orithiy. zie Orithyia. |
| Orithyia. Naam eener Nimf, een woord van vier grepen in 't Latijn, waarvan de tweede lang. Moet in 't Duitsch worden geschreven Orithyja, niet Oritia, Orithia, Orithiye, Orithiy. II. 283. 284. (330. 331.) |
| Oritia. zie Orithyia. |
| Orkaan, wordt gezegd de Vinnen optesteken als hy zich verheft. II. 88. (248.) |
| Ors. zie Ros. |
| Ors of Orse, nu ros, oudtijds paard, torse, te paard. III. 97. (485.) |
| Osculari. zie Verwandelen. |
| Osdryver. zie Wagenaar. |
| Ossendryver. zie Wagenaar. |
| Ossenhuid, niet Osse-huid, Koppelwoord, samengesteld uit Ossen, Gen. van Os en Huid. II. 332. (348.) |
| Oud. Eertijds Old. I. 281. (125) |
| |
| |
| Ouden gebruikten reeds vele oorsprongelijk ongelijkvloeiende woorden, gelijkvloeiende. II. 6. Aant. |
| Ouden. By hen wordt een netheid zonder wederga gevonden. II. 216. (293.) |
| Ouden lagen, maar zaten niet aan den disch, by de Dichters tegenwoordig veelal als zittende verbeeld. De oudste Romeinen zaten echter, als zy aten. II. 439. (396.) |
| Ouden. Hunne naauwkeurigheid boven ons. II. 10. (217.) |
| Ouderdom van Homerus. II. 167. (276.) |
| Ouders. De kinderen worden hun ingewand genoemd. II. 281. 282. (330.) |
| Outer, een drinken aan Outers toegeschreven. zie Drinken. |
| Outer. zie Altaar. |
| Outerplat, Altaarplat, Vlak van 't Altaar, het zelfde. II. 66. (240. 241.) |
| Oven. De Werkwoorden van dezen uitgang hebben in praet. Oofde, part. Oofd, als Klooven, Kloofde, Gekloofd, Rooven, Roofde, Geroofd, enz. II. 323. (344.) |
| Overbleven voor Overgebleven. I. 118. en 119. (45.) |
| Overbrocht voor Overgebracht. I. 119. (45.) |
| Overbrogt voor Overgebrogt. III. 160. (512.) |
| Overdragt. zie Waterberg. |
| Overdwaalsch, is trots, prat. II. 146. Aant. Hier van het substant. Overdwaalschheid. 147. Aant. |
| Overdwaalschheid. zie Overdwaalsch. |
Overeenkomst van gelyke leden eener rede.
I. 247. 248. 367. 368. 369.
III. 275. 276. 277. (109. 163. 169. 170. 456.) |
| Overgebrogt. zie Overbrogt. III. 160. (512.) |
| Overgehaald. I. 120. (121.) |
| Overgekomen, zeer net van Overkomen onderscheiden. I. 119. (46.) |
| Overgeven voor Overgegeven. I. 119. (45. 46.) Overgeven booswicht. 120. (46.) |
| Overgeven, Overleveren, is verraaden. III. 209. (530.) |
| Overgewogen, praeponderatus, Overwogen, deliberatus. I. 121. Aant. |
| Overkomen voor Overgeko- |
| |
| |
| men. I. 119. (45.) Overkomen en Overgekomen, met on derscheiding. Ibid. (45.) by Hooft niet altijd in acht genomen. Ibid. (45.) |
| Overladig. zie Ig. |
| Overleden. (Den koning) zijnde. zie Abl. Abs. |
| Overleênen, is Overledenen, van Overleên voor Overleden, klinkt niet wel. II. 38. (230.) |
| Overleveren. zie Leveren. |
| Overlyden. zie Voorleden. |
| Overspel doende. zie Leevend. |
| Overspelig. zie Leevend. |
| Overwogen voor Overgewogen. I. 120. (46.) Overwogen, deliberatus, Overgewogen, praeponderatus. I. 121. Aant. |
| Ovidius tot Ovijd verkort. III. 135. 136. 137. (302.) |
| Ovijd. zie Ovidius. |
|
|
Auteursrechtvrij