|
| |
I.
| I. de scherpste onzer klinkers, onbekwaam om een scherp en sijn geluid natebootsen. III. 143. (504.) |
| I, by de Ouden zeer gemeen aan 't einde, moet worden uitge drukt door een verlangde i. d.i. ij, of y. De spelling van oli, histori, dat by ons zoude zijn oly, history, by de Ouden in geen gebruik, maar die van ie, als ystorie, historie, glorie, possessie, tralie, provincie, gracie; dus merrie, niet merri
|
| |
| |
|
of merry, lelie, niet leli of lely, olie, niet oli of oly te schryven. De klank van ie, ten aanzien van i en y, als die van oe ten aanzien van o en oo. II. 153 (271.) |
| I en ie nooit, maar wel i en y door de Ouden verwisseld. II. 260. (318.) Wezenlijk onderscheid by de zelven tusschen i en ie. ald. |
| I en E worden in alle talen verwisseld. II. 409. (382.) |
| I. E dikwijls in I veranderd. II. 274. (327.) |
| Jaagde, van 't aloude Jageta. 153. (509.) |
| Jaar in 't Mv. by verkorting voor Jaaren. II. 214. (292.) |
| Jacht mennen. zie Mennen. |
| Jaculari. Lat. zie Verwandelen. |
| Jagen. zie Jagt. |
| Jagen, Joeg, beter dan jaagde. I. 182. Aant. |
| Jagen. Imperf. jaagde, niet joeg, part. gejaagd, niet gejagen. II. 116-122. en ald. Aant. (257-260.) |
| Jager. zie Jagt. |
| Jager en Vlieger. zie Vlieger. |
| Jagt verdeeld in Jagen, Vliegen en Visschen. Vliegen en Jagen dikwijls te samen gevoegd. III. 118. (496.) by 't melden van Vliegen en Jagen behoort gewag gemaakt re worden van Valken en Honden. 119. (496.) 't nalaten hiervan een blijk, dat de kracht van de woorden Vliegen en Jagen, en Jager en Vlieger, niet verstaan zy. Vliegen is met Sperwer, Valk of Havik Jagen. Hiervan Vlucht, Vogeljagt, anders Vederjagt. ald. 119. (496.) Vliegen en Jagen ook by overdracht gebruikt. 120. Aant. Vliegen en Jagen verkeerdelijk gezegd van de Jagt van Hazen, Konynen enz. ald. Visschen, Vogelen, en ter Jagt loopen samengevoegd. Vogelen. ald. 't zelfde als Vliegen, ald. 120. (497.) Vliegen eigenl. het wild met Valken vangen; Vogelen zulks met netten doen, dit wordt bepaaldelijk van vliegend wild gezegd; Vliegen beteekent het wild met Valken te vangen. een Jager gezegd by iemand te woonen, een Valkenier by een Vorst te Vliegen d.i. als Valkenier woonen. 't Vliegen eigenl. Vederspel genoemd. 120-122. (197.) en ald. Aant. |
| Jan I. Hertog van Brabant. Deszelfs ongelukkig uiteinde. I. 489. |
| |
| |
| Jan alleman. zie Alleman. |
| Jan de Goede. Hertog van Brabant, Gildebroeder van de Kamer van Rhetoryke den Boek te Brussel. I. 293. (131.) |
| Jan-en, Jacob en. II. 332. (348.) |
| Jan Wortel, voor Jan Racine. III. 115. (494.) |
| Jardin. Fr. zie Warmoes. |
| Icarius. zie Ikaar. |
| Icarus. zie Ikaar. |
| Icelles. Fr. zie Zelve. |
| Icelos, Grieksche naam van een der Dromen of kinderen van den slaap. III. 114. (494.) |
| Iceluy. F.D. zie Zelve. |
| Ie. zie I. |
| Jen, uitgang der verkleinde Naamwoorden, zoo fraai niet als ken. I. 37. (13.) |
| Ieven. De Werkwoorden van dezen uitgang hebben iefde, iefd, als Lieven, Liefde, Geliefd, Klieven, Kliefde, Gekliefd enz. II. 323. (344) |
| Ieroglifici. Ital. zie Liverei. |
| Ig. Terminatio. De Bynaamwoorden, eindende in dezelve, zien op den aard of geneigdheid, de Deelwoorden in de op de dadelyke werking. III. 315. (571.) 't gebruik van den uitgang ig van het Deelwoord de zeer gemeen in de zestiende eeuw, als tonghich voor snapper, wetentich voor wetende, verhalich voor verhalende, bevechtich voor bevechtende, berouwick, behoedich, versmadich, vlammich oogenlicht voor vlammend, flikkerig, nimmer eyndig, moordig staal, blozich voor blozend, danckzegghighe vreucht, glinsterig blincken, lichtgevig. 313. 314. Aant. |
| Ig. vele Adjectiva van dezen uitgang by de Ouden, nu buiten gebruik, als versadig, onversadig, versmadig, beradig, over ladig, schadig. enz. II. 174. Aant. |
| Igheid. deze uitgang der woorden in plaats van 't eenv. heid afgekeurd. I. 58. (22.) doch met te weinig gronds. ald. Aant. II. 149. (270.) |
| Y. voorbeelden van woorden met een Y in plaats van I geschreven. II. 188. 189. (286. 287.) over 't rechte gebruik dezer Letter zie IJ. |
| Y. zie I. |
| Y. zie D. |
| Y en Ey of Ei. Nooit hebben de Ouden zich vergist in den klank of schrijfwyze van deze Let- |
| |
| |
| ter en tweeklank. II. 261. (319.) |
| IJ. zie I. |
| Y en Ei verward. zie Eislijk. |
| Y veranderde Vondel in I. II. 401. (252.) |
| IJ en Y. drie gevoelens omtrent het rechte gebruik dezer letteren beoordeeld. Het ware is de IJ te gebruiken, wanneer 't zakelijk deel I hebbende door een medeklinker wordt gesloten; Y daar een enkele klinker voldoet. II. 188. 189. en ald. Aant. 193. Aant. (286. 287.) |
| Yder, by M. Stoke niet gebruikt. III. 77. Aant. |
| Yemant voor iemant. II. 189. (287.) |
| Yet voor iet. II. 189. (287.) |
| IJl (inder) oude Abl. voor in de ijl. II. 382. (169.) |
| Ijs en Eis. zie Eislijk. |
| Yseren hart. zie Yze. |
| Yserkruid. zie Yze. |
| Ijskegel. zie Kegel. |
| IJslijk. zie Eislijk. |
| IJsselijk. zie Eislijk. |
| Ystorie. zie I. |
| Yverende. zie Levend. |
| Yverig. zie Levend. |
| Yze. Verbena. Yzen-kruid, Yzenhart, verbenaca, sagmen, herba, putrida ulcera cohibens, ook yzeren hart. Kwalijk Eize, Eizenkruid, Eizenhart. II. 338. (352.) vergel. 344. (354.) |
| Yzen. zie Eislijk. |
| Yzer, eertijds Isen. zie Eislijk. |
| Yzeren i. van Yzer. II. 332. 333. 348-351.) |
| Ik en wy verwisseld. II. 140. (267.) |
| Ik donder. I. 39. (13.) |
| Ik lust voor my lust. III. 219. (534.) |
| Ikaar, Icarus of Icarius in 't Lat. een starrenbeeld, meer bekend by den naam van Arcturus. III. 40. (466.) |
| Ikarus een Vlieger genoemd. zie Vlieger. |
| Imperativus. tweede persoon van 't Meerv. eindigt op T. II. 36. (229.) |
| Imperfecta of Praeterita der ongelijkvormige Naamwoorden. Aanmerking omtrent de Naamwoorden daarvan komende. zie Naamwoorden. |
| Imperfectum, somtijds gelijkvloeiend geworden, en 't participium ongelijkvloeiend gebleven. II. 42. Aant. |
| Imperfectum by de meesten e in den tweeden persoon, zonder onderscheid van Enk. of Meerv. 't laatste by anderen en. Deze
|
| |
| |
|
persoon wordt beter in t of et geëindigd. I. 464-467. (207-209.) en ald. Aant. ook Aant. 467-471. |
| Impresa. Ital. zie Liverei. |
| Impress. Eng. zie Liverei. |
| In. terminatie, om het Vr. Geslacht aanteduiden, goed Duitsch. In een vers echter somtijds beter voor Gezellin, Gezelle, dat niet minder goed is. Zo wordt ook een vrouwelyke Erfgename onderscheiden van een mannelyken Erfgenaam, ook Erfgenaamster en Erfgenaam voor Erfgename gevonden, Wees en Weese voor een ouderloos Meisjen, en kwalijk het Wees. Sultane beter dan Sultanin. Slave voor Slavin. Dit heeft somtijds deszelfs fraaiheid. II. 390. (372.) |
| In de Zee door de Baaren. III. 244. (544.) |
| In den Ploeg spannen. I. 126. (49.) |
| In het Krijt. III. 55. (471.) |
| In het Lijf slaan. II. 282. (330.) |
| In het Stof kruipen. III. 224. (536. 537-642.) |
| In het Touw spannen. I. 127. (49.) |
| In het Vaarwater zitten. III. 17. (457.) |
| In het Weezen. I. 173. (69.) |
| In het Zand. II. 66. (241.) |
| In het Zog volgen. III. 17-18. (457. 458.) |
| In Hoeken en Winkels. I. 132. (52.) |
| In iemands Zog vaaren. zie Vaaren in iemands zog. |
| In Kraam gelegen. I. 362. (160.) |
| In Ly leggende. I. 280. (124-125.) |
| In den Loop. zie Loop. |
| In. zie Lettergreep. |
| In de Wapen. zie Wapen. |
| In. Terminatie, als Heilandin. Een woord dat weinig voorkomt, van dezelfde soort als Tirannin, Heroutin, Monarchin, Wichlarin, Toverin, Schenkerin, Minnarin: vreemder luid Vaderin voor 't Lat. Parens. De Ouden schepten in dezen uitgang somtijds behagen: als Striderinne, Verleyderinne, Rechterinne, Toverinne, Bekennerinne. Met onaartig Maria Magd. Apostelinne genoemd. Een hinde, by de Ouden hartinne. II. 305. en Aant. 306. (336.) ook Adamin, Centaurin, Trojanin, Schildknapin, Burgerin,
|
| |
| |
|
Mackerin, Knapin, Dienarin, Voogdin, Heerin, Sondarin, Hebreerin. III. 306. Aant. |
| In. zie Verwandelen. |
| Inademing, des Westenwinds, geacht sommige dieren bevrucht te maken. II. 538. (444.) |
| In al zijn leven. zie Leven. |
| Inbeelding. naam van een der Droomen of Kinderen des staaps, by Ovid. in 't Grieksch Phantàsos, N.D. Fantazye. III. 114. (493.) |
| Inbeelding. Dit woord kan in de Poëtische taal niet worden gebruikt. I. 418. Aant. |
| Incisio. zie Snede. |
| Incisum. zie Snede. |
| Incunabula. Lat. zie Wieg. |
| Indicativus. In plaats van denzelven met dat of hoe, somtijds een Infinitivus gebruikt. II. 309. (337. 338.) |
| Indien. Kwalijk voor tenzy. III. 21. (459.) |
| Indrinken. zie Drinken. |
| Infinitivus, in plaats van een Indicativus of Subjunctivus met dat of hoe gebruikt, post verba narrandi &c. II. 309. (337 338.) |
| Infinitivus Obliquus. Wat, en waar te gebruiken. III. 280-286. (557-559.) een konstterm der tegenwoordige Spraakkunst, is in haar oorsprong in de taal niet geweest, deszelfs merk. Dit te is of het of het voorzetsel tot. Hierom, als men om heeft, heeft men veel al geen te by de Ouden. om te tweemaal 't zelfde, en even als van of aan voor van aan, en dy ghy voor dy of ghy alleen, te voor een infinitivus in e uitgaande gebruikt, te vaarne niet te varen, is, om dat vaarne een afgetogen casus is. te ontbreekt by de oude Schryvers achter weten, hieten, wanen, schynen, beginnen, voor deze woorden een participium gebruikt, gaan zitten, waar van gegaan zitten enz. 282-284. Aant. |
| Ingenis, i. Eechenis. III. 236. (540.) |
| Ingespannen zin, geest. Vondel zegs opgespannen. I. 127. (49.) |
| Ingewand. (lillend) zie Lillen. |
| Ingewand. Kinderen worden 't ingewand der Ouders genoemd. II. 281. 282. (330.) |
| |
| |
| Inghenisse. zie Eechenis. |
| Inguen, Lat. is Ingenis. III. 237. (541.) |
| Inhaalen. Waardig in te haalen, onbepaald, of in een dadelyken dan lydelyken zin gezegd zij. III. 58. Aant. 59. Aant. |
| Inluisteren. zie Luisteren. |
| Innen. zie Verwandelen. |
| Inneren. zie Verwandelen. |
| Insegna. Ital. zie Insigne en Leverei. |
| Insigne. Pl. Insignia. Lat. Insignia zijn kenteekens. Dik wils overgezet Liverei. Dikwils Teeken of Devies op de wapenen der Ouden. Ook geslachtwapens, beter, zo men wil, stemmata genoemd. Ook Teekenen van Majesteit enz. in 't Ital. en Fr. Insegna en Enseigne. Een Veldteeken, Vaandel, Vaandrig, Uithangbord. II. 228. 229. (301.) |
| Inslaan. (een weg) III. 292. (561.) |
| Inslorfen. (den dood) II. 298. |
| Inspannen, zyne zinnen, zijn' geest: by Vondel opspannen. Dit komt van 't inspannen van paarden enz. voor den ploeg. I. 127. (49.) |
| Intreden, ten, beter dan den drempel. I. 229. 230. (100.) |
| Joeg voor jaagde. II. 116. (257-630.) |
| Jokkerij. zie Rij. |
| Jolijd, Festivitas, Hilaritas, II. 375. Aant. (X.) |
| Jongske. I. 37. (13.) |
| Irmensul. een zuil te Heresburg, waarop 't afbeeldsel van Irmin, door Karel den gr. vernield. I. 25. Aant. |
| Irmenswagen. Naam van de Zevenster van Irmin, dezelfde als Woden. I. 24. (9) en 25. Aant. III. 40. (466.) |
| Irmin, naar wien de Zevenster, Irmenswagen, genoemd wordt, waarschijnlijk dezelfde als Woden. Deszelfs Afbeeldsel eertijds op een zuil te Heresburg in Saxen. Deze zuil Irmensul genoemd, door Karel den gr. vernield. De overeenkomst tusschen Irmin en Hermes doet hem voor Mercurius houden, was een Oorlogsgod. Zijn naam komt van Oer, Here, Heir. I. 25. Aant. |
| Is. zie Lettergreep. |
| Is gekomen te weeten, en is komen aanzwerven. III. 280. (557.) |
| |
| |
| Isen. Fr. D. zie Eislijk. |
| Jufferslet. zie Sleter. |
| Jugulare, Lat. zie Verwardelen. |
| Juno. De Regenboog hare Kamerjuffer. I. 209. (95.) |
| Juno de Huwelijksgodin, voert in 't Lat. by de Dichters den bynaam van Pronuba. II. 177. (281.) Deze naam verscheidenlijk in 't N.D. vertaald. 178. (281.) zy voerde dien, omdat zy de huwelyken maakte. 179. (281.) Juno pronuba is in 't Duitsch Trouwgodin. 184. (284.) |
| Jupiter, van onze Dichters God der Goden genoemd. I. 68. (26.) Doch niet te recht. 69. (26. 27.) en volgg. nooit van de Heidenen dus genoemd. 70. (77.) |
| Jupiter een groot Sluiker. wonder dat hem geen Tempel onder den eernaam van Sluiker is toegewijd. I. 165. 166. (66. 67.) |
|
|
Auteursrechtvrij