Amerika levend en denkend
Losse opmerkingen
Losse opmerkingen, - het had ook kunnen heeten: Tegenstrijdige beschouwingen. Amerika slingert u tusschen aanvaarding en verzet van het eene uur op het andere, en de volkomen oplossing van alle tegenstellingen wordt ook in het herdenken niet bereikt. De schrijver van deze bladzijden was aanvankelijk niet voornemens, de historische beschouwingen over Amerikaansche beschaving, vroeger door hem in het licht gezonden, met nieuwe aan te vullen. Doch een behoefte, om de indrukken te ordenen en vorm te geven, bleef niet uit.
Wat is het, dat ons Europeërs dwingt, ons tegenover Amerika kritisch zoo schrap te zetten? Terwijl het nog juist ons bewondering afdwong door zijn vasten greep in 't leven, ons verkwikte en verblijdde met zijn groote, eenvoudige, vreugdevolle menschelijkheid. Terwijl wij weten bovendien, dat onze waarnemingen onder het volk van honderd millioenen niet veel meer kunnen zijn dan het spel van een kind, dat uit de zee in zijn emmertje wat schelpjes, een paar garnaaltjes en een zeesterretje schept.
Misschien is het de noodzaak, om afstand te bepalen, die zoovelen onzer drijft, elk van Amerika het zijne te zeggen. Wij bevinden, bij veel uiterlijk gelijks en enge verwantschap, Amerika toch in leven en denken anders gericht. Tegelijk evenwel hooren wij voortdurend het Tua res agitur. Het pleit der moderne cultuur wordt in Amerika in eenvoudiger vormen volstreden dan bij ons. Zal Europa volgen? - De lezer zal meer dan eens van wat hier volgt zeggen: maar is dat specifiek Amerikaansch? - Neen, doch Amerikaansch bij uitnemendheid, Amerikaansch in zijn volheid.
Indien een Amerikaan, die Nederlandsch leest, mij vroeg: Vindt gij in mijn land niet meer onvoorwaardelijk te prijzen? zou ik hem antwoorden: Wat ik goeds zeg, wege zwaarder dan wat ik schijn te laken. Van het beste spreekt men liefst het minst.
October 1926
Auteursrecht onbekend