Proza-bewerkingen van het leven van Alexander den Groote in het Middelnederlandsch

Regelnummers proza verbergen

[p. 125]

tekstkritische noten

Opschrift: B. yerste; C. dat LI Cap.; G. antwoird; H. Ca. L.
1. E. sprac; C. uwe herte; F.G. hert; B.E.-H. ghepeins. 2. C.F. sprect; H. spreke. 3. C. totten boem; H. opden. 4. F. si sal; H. so wat ghi; E. antwoerde wat. 5. B.-H. Griex; B.F.H. intsche; H. beide te gader; B. Ende die. 6. C. die wachten; F. beraden; B.-H. bome (C. boem). 8. B.F. daer te lande; C. mochte comen; B.F.H. Ende doe antwoerde hem; C. antwoirden; E. Doe verantwoerde hem der. 9. C. salste. 10. B.E.H. heer boven alle die werlt sijn; F. heer boven alle die werelt tonder doen ende onverwonnen bliven van stride ende heer boven alle die werelt sijn. 12. C. ten lande; E. tot dinen lande; E. dit sprac; B.H. Jutsche tale; E. Joedschen tale; F. in Intscher tale. 13. B.E.F.H. Mer dit woest; C.E. alte seer. 14. C. also veel; B.E.F.H. so vele ridders van sinen volc hoorden; H. si begonden. 15. B.E.F.H. Ende Alex.; H. verboetet; B.E.F. beide mit; B.-H. giften. 16. C. sie nyemant; H. en souden segghen; E. van dat; B.F.H. dit dat.

Hoe Alexander sijn eerste antwoerde ontfinc van der zonnen boem.
Cap. LI.

1Die paep seide tot Alexandrum: ‘Hebt u herte ende u ghepeynse 2voir u, wairaf dat ghy weten wilt, mer en spreect niet, 3mer peynst mitter herten ende ziet opwert opten boem ende hy 4sal u antwoerden, dat ghy begeert te weten, want sy spreken 5Griexe ende Joedsche tale beide.’ Die coninc ende sijn gheselscap^5. 6wachten hem van quaden berade, ende sy sagen ten boemenwartaant.^6. 7op. Alexander peynsde of hy mit geluck ende mit zege 8weder te lande keeren soude, ende der zonnen boem antwoirde 9hem ende seide: ‘Alexander, du selste alle die werrelt tonder 10doen, ende onverwonnen bliven van stride, ende heer wesen 11boven alle die werrelt, mer nemmermeer en coemstu weder te 12lande.’ Dit seide die boem in Joedscher talen mit cleenre spraken.^12. 13Ende dit woert misquam Alexander harde zeer, ende hem was 14leet, dattet so voel van sinen ridders hadden gehoert. Ende hy 15begonste te weenen, ende verboet hem allen mit ghifte ende mit^15. 16dreighen, dat sijt nyemant seggen en souden, dat sy ghehoert

5. Joedsche, l. Intsche. cf. Alex. X. 691:

‘Der sonnen boem hi can wel bede,
Dier manen boom beghint gherede
In griex, in intsch int hi di spraken.’

6. berade. cf. de aanteek.

12. Joedscher, l. Intscher. cf. Alex. X. 721.

15. Naar de woorden van Alex. X. 725: ‘Sijn volc begonde wenen’ schijnt H. de juiste lezing bewaard te hebben.

[p. 126]

tekstkritische noten

17hadden. Ende (ende) hy woude noch beiden om anderwerven 18⁺ antwoerde te ontfangen vander manen boem. Mer die paep 19seide hem, dattet niet wesen en soude voir der middernacht, dattie 20mane op rysen soude. Hierom woude Alexander dair beiden, ende 21hy hielt dair mit hem Prekassen ende Philoniten ende Clytonen, 22sinen neve, die uut Grieken tot hem gecomen was. Want die^22. 23paep seide hem, datten dair en binnen nyemant en soude mogen 24doot slaen. Ende hierom ontsach hy hem te mijn, ende hy 25dede alle die ander ridders uuten bosch gaan.

17. B.F. om noch anderwerf; C. anderwerve; E. anderwerf noch; G. anderwerf; H. anderwerve. 18. C. te crighen ende te ontfanghen; B.E.-H. tontfaen. 19. G. hem (ontbr.); B.F. dat niet sijn; H. dat dit; E. sijn en; E.F. voir die. 20. B-H. dat die maen; B.E.F.H. op (ontbr.); G. oprese; G. dair bliven. 21. H. dair (ontbr.); B.F.H. Perdicasse ende Filotine ende Clitone; E. Predicacie ende Filomie ende Clitone. 22 B.F. die inchtinghe uut; E. die nichtinghe; H. die nyewelinc; E. hem (ontbr.); H. tot hem (ontbr.); B.F. te hem comen; B.E.F.H. Want die maen seide hem (ontbr. in F.) wel. 23. C.E.H. en (ontbr.); C. dat oen. 24. E.F. doot slaen mogen; H. dootslaen en soude mogen; E hieromme; C. soe ontsach. 25. C. ende liet; C G. uut den.
Opschrift: D.E.F.H. anderwerf antwoerde; B Alex. anderwerf; C. Caplium LII; H. Ca. LI.
1. H. boem; E. mit sijn; F.H. met dien drien; B.E. ridders vorseyt (ontbr.); H. ridders (ontbr.). 2. F. voirseyt; C. ridders voirscreven; B.E.H. aenbede; C F.H. den boem; B.E.F.H. neerstelic (ontbr.); C. neernsteliken; G. neerstelic. 4. C.E.G.H. maen; H. begonde. 5. B.E.F. in Griexe (E. griexen) tale; B.E.F.H. ende seide (ontbr.); C. stolte man; H. stere man.

+ fo. 79c.

22. cf. Inleid.