Proza-bewerkingen van het leven van Alexander den Groote in het Middelnederlandsch

Regelnummers proza verbergen

Hoe Alexander tot Yadum, den groeten paep van Jherusalem, screef om hulpe.
Cap. XXII.⁺

1Als Alexander Tyrum beleit hadde, so screef hy tot Yadum 2den prince vanden papen in Jherusalem ende hy versochte an 3hem, dat hy hem salcoers zeynde, ende dat hy provancie dedeaant. 4bereiden tot behoef sinen heere, ende dat hy hem dien tribuut 5gave, dien hy Dario te geven plach. Ende Yadus, die prince 6van der papen antwoirde aldus, dat hy Dario eede gedaen hadde, 7ende dat hy dien niet breken en mochte also lange als Darius 8leefde. Doe wart Alexander erre ende dreygede die Joden ende 9seide, dat sy an hem geware werden souden, wien sy sculdich 10waren beloefte te houden. Ende Alexander dede grote drachte

+ Cap. XXII is ook genomen uit de Hist. Seol. lib. Hester, Cap. IV.

[p. 75]

tekstkritische noten

11dragen in die zee totten muere van Tyrus, so dat men te voet^11. 12gaen mochte tot aen die muere. Want Tyrus stont soe, datteraant.^12. 13die see al om liep. Ende doe Nabugodonisor dair voir lach, 14⁺ so dede hy aen die een side voel steen dragen om sinen heere 15wech te maken totter poerten; mer omdat haer die stat opgaf, 16so en volmakede hy den wech niet. Mer Alexander volmaectene nu. 17Ende doe Alexander Tyrum geslecht hadde, so beleide hy Gazam, 18ende dair bleef Saraballa doot. Ende als Alexander Gazam te^18. 19wille hadde, so haeste hy hem snellicken tot Jherusalemwaert. 20Ende die Joden vernamen dat ende ontsagen hem sere ende 21riepen an Gode, dat hyse vertroesten wilde; ende sy deden^21. 22hair offerhande ende Yadus, die prince der papen bat over 23tvolc; ende doe hy nader avont-sacrificie in slape geworden was, 24so openbaerde hem Got ende hiet hem, dat hy goet betrouwen 25hadde ende dat hy die stat niet en hoede, mer dat hy hoeftbandeaant.^25. 26ende cronen bereiden soude, ende dat hy sijn biscoplic 27ghewaed andede, ende dat die ander papen oic haer gewade

11. H. inder zee totter muer; C.F. mueren; B. Tyrusse: E. Tyrise; E.F. Tyriuse; H. Tyruse; B.F. men re te voete; E. men ze te voete. 12. B.H. mocht; H. tot (ontbr.); B.E.H. der mueren; C. totten muren; F. die mueren C. alsoe; H. soe (ontbr.); E. doe datter. 13. B.F. alomme, H. omme; C. al om ginc: B. Nabugonodonosor; H. Ende doer Nab.; F. vore. 14. C. aen.... zide (ontbr.); B. vele stene; E. voel steens; H. steens; C. dragen aen die een syde; enen wech; E. een wech. 15. H. totder; omdat hem die stat. 16. C. volmaecten; C. Alex. die volmaecten; B.G. volmaecten; C. den weg nu. 17. G. Alex. die stat; Tyrum (ontbr.) H. gheslechtet. 18. H. Ende doe Alex. 19. C. haesten; te Jher; B.E. vollec te Jher.; F. hi haeste hi hem vollic; H. hi hem seer tot Jher. 20. B.H. Ende doet; E. ende alst; F. Ende doe die; B.E.F.H. so ontsagen si hem seer. 21. C. riepen God aen; H. woude; F.H. daden. 22. B.E. offerhanden; B.F. soe badt Jadus; E.H. doe badt Jadus; B.E.H. vanden papen; C. papen die bat voir dat. 23. C.E.F. naden; B. na davont; E.H. avont (ontbr.); F. sacrificiën; C. slaep; F. worden. 24. B. soe hiet; B.E.F. hem (ontbr.); C.F. openbaerden; H. ende hiete; B.E.F.H. goet (ontbr.). 25. B.E.F. die stat mit hoeden ende (E. mit) hoetbanden ende (E. mit) cronen pareren soude; H. die stat mit hoeden ende mit heetbanden pelleren soude ende mit cronen; C. hoeden; hoeftbanden. 26. C. biscoplike. 27. B. ghewaden; E.F. ghewade; G. ghewade antrecken souden; H. sijn biscobs ghewade; oic (ontbr.); B.E. ghewaden..

11. Zie de aant.

12. aen die muere, en even tevoren totten muere. Het woord is zoowel mann. als vrouw. in het Mnl. cf. le mur, die Mauer.

+ fo 73c.

18. Alex. III. 719 andere volgorde.

21. dat.... wilde, ontbreekt Hist. Scol. 32. Hist. Scol.: post sacrificium.

25. Zie de aanteek

[p. 76]

tekstkritische noten

28aendaden, ende dat hy mitten papen also uutginge, Alexander 29te gemoete. Ende als Yadus vanden slape ontwake wart, so 30seide hy alle den volcke dit visioen. Ende doe hy vernam, dat 31Alexander niet verre vander stat en was, so ginc hy uut, also 32voirseit is, mitten papen ende mit eenre scoenre menichte(n)aant.^32. 33van eersamen borgeren tot eenre stat, die men Sophim hiete, 34want men van dair Jherusalem ende den tempel zien mochte.

28. C.E. aendeden; H. ghewade oec; H. uutghinghen. 29. B.E.H. Ende als; C.F. ontwaect; G. ontwaken; B.C.H. wert; E. was; F. werdet. 30 E.F.H. alden volck; C. dat visioen; H. Ende hoe hy. 31. G. dat Alex. met alle den volcke niet. 32. E.F. als vorseit; H. so voirseit; C.H. menichte. 33. H. eersamen (ontbr.); B.E.F. poerters; H. poerters, den eerssamsten poertoers; B.F. Sophini; C. Sophin; F.G.H. Sophim; C.E.F.H. hiet. 34. B.E.F. want van dair mocht men (F. mochten); H. want van daen (?) mocht men Jher. ende een tempel sien.
Opschrift: B.D.E.F. name; B.C.D.E.G.H. Aenbede; E. Cap XXIII (ontbr.); H. Ca. XXII.
1. B.E.F.H. al; C.E. des; F. nieman; H. dat nyemant. 2. B.C.E.F. hadden; C. conninc Alex.; E. want do; F. doe (ontbr.). 3. B.E.F. mitten; B. bisscopen; H. des biscobs; B.E.F.H. ghewaden 4. B. sine; H. sijn; B.F.F.H. plate; C. daer ons heeren naeme op bescreven stont. 5. H. gedochte hi Goods; E. hy (ontbr.). 6. C.E. openbaerden; H. dair hy in sijn; ende hi hem beloeft; E.F. sijn bedde. 7. C.E.H. dat rijck. 8. B.F. van Oest; C. Doe spranck Alex.; E. doe trat; H. doe stont; F. beeitte; C. haesteliken. 9. E.G.H. alleen; B.F. tote; C. totten prince; H. princen. 10. B.E.F. lancs; E.F.G.H. op die; C.F. aenbeden.

32. Zie de aanteek. - Cap. XXIII is ook genomen uit de Hist. Scol. IV^b. cf. Zacher, Ps. Call s 132.