Warenar

(1978)–P.C. Hooft– rechtenstatus




[pagina 99]
Vierde bedriif. Ga naar voetnoot+ Eerste toonneel. Lecker. Souter byget soo toegaen mit loopen mit ritten, Ga naar voetnoot841 Ick wod niet datmer alle daech op ien hylijck sou sitten. Ga naar voetnoot842 Daer heb ick ongse Ritsert esocht om heynd en om by, Ga naar voetnoot843 Ten lesten sey my ien van zijn speulnoots, hy was inde Libry. Ga naar voetnoot844 845[regelnummer] Daer vond ick hem legghen mit de neus inde boecken; Ga naar voetnoot845 Gans lyden Ritsert, syed' ick, hoe heb ickje loope soecken, Tot Peteweynen, tot Heermans, tot de Waert inde Luyt, Ga naar voetnoot847 Op de dans-kamer, op 'tscherm-school; kaets-baen in kaets-baen uyt.Ga naar voetnoot848 Wel, seyd' hy, hoe dus nechtich? wat isser? laet horen.
[pagina 100]
850[regelnummer] 'kseyd hem van zijn ooms hylick, 'twas sucken donderslach in zijn ooren, De kaerl besturf, so veranderd' hem zijn bloedt Ga naar voetnoot851 Dat looft, hy had zijn mongt alle maeckt op het goedt. Ga naar voetnoot852 Rijck-oom, miend' hy, sout hylicken wel voort staken. Maer byget op jen ouwe Petemoei machmen reeckening maken. Ga naar voetnoot854 855[regelnummer] Met de Nooms gaet het dickwils uyt de gissing goe luy, Ga naar voetnoot855 Al zijnse out en of, sy kryghen wel ien buy Ga naar voetnoot856 Somtijts alsoo licht as de ierst ankomende vryeren. En ien oud' man mit ien jonge vrouw, wisse kyeren. Ga naar voetnoot858
Tvveede toonneel. Warnar. Lecker. Vvarnar Ick moest bylo behendich te werck gaen dat het niemant en siet. 860[regelnummer] Is hier oock volck inde vaynsters? neen, daer is niemant niet. Ga naar voetnoot860 Hier sel ick mijn hert en mijn nieren begraven. Ga naar voetnoot861
[pagina 101]
O Kerckhofje, Kerckhofje, bewaert de haven Ga naar voetnoot862 Datse niet in handen en val van ien aer. Lecker Wie is daer op't ellendige Kerckhof? 'tis biget de Bruyts Vaer. 865[regelnummer] 'tIs duere tijt graven, se ghelden ghelt mit hoopen. Ga naar voetnoot865 Ick gis dat hy de Kerck dit hoeckjen in't gros of wil koopen, Ga naar voetnoot866 Ommer ien graf voor zijn self te bouwen nae zijn staet, En de rest onder de vrienden uyt venten by de kleyne maet. Ga naar voetnoot868 Hy doet wel en wyselijck dat hy deynckt om sterven; 870[regelnummer] En hout hy't al, hy laet zijn nakomelingen groot goet nae an erven, Ga naar voetnoot870 Sy slaen gheweldich op, en rysen van dach tot dach. Wel, hy wroet inde aerd', wat of dit wesen mach? Ick deynck immer niet dat hyer yet hetverloren, Ga naar voetnoot873 Ten waer yemant van zijn voor-Ouders daer hy uyt is e boren. 875[regelnummer] Dit moet ick nae sporen, wat dat het beduyt. Ick souwer wel haest in wesen, waer hyer maer uyt. Ga naar voetnoot876 Wat blinde Gerrits grepen zijn dit, hy maeckten't noyt grover. Ga naar voetnoot877 Hy stamp-voet of hy turf trat. daer klimt hy over. Deur is hy, nu ist mijn beurt. soo de luy my hier sien,
[pagina 102]
880[regelnummer] Sy meughen deyncken dat ick erghens by ien tovenaer dien. Den ouwen en ick bey dunckme dat we zin,,mal. Ga naar voetnoot881 Vvarnar O mijn hert begint te popelen, daer krijch ick ien in-val, Ga naar voetnoot882 Offer yemant mocht hebben staen kijcken deur ien glas. Ga naar voetnoot883 Het hert dreunt inme lijf oft ien dans-kamer was. 885[regelnummer] Iy schelm, wat doeje op de muur? de kop sel ickje breken. Fluckx, segickje, gheef over. Ga naar voetnoot886 Lecker Wat hebje opme te spreken? Wat brabbelde dese geck, wie doetje te kort? Ga naar voetnoot887 Vvarnar Ick seghje stuckediefs geeft over. Lecker Ick weet niet watje schort. Vvarnar Flucx segh ick je gheeft weer, ten sinnen gien leuren. Ga naar voetnoot889 Lecker 890[regelnummer] Wat hebje te trecken, te stooten, te scheuren? Ga naar voetnoot890 Ick seghje by gans honden je seltme laten gaen. Vvarnar Hout dat, en dat, en dat. Ga naar voetnoot892 Lecker Wat letje te slaen? Wilje slaen, loopt heen, inne slaet jou eyghen. Ga naar voetnoot893 Vvarnar Gheeft weer, of je selt noch bet anloopen. Ga naar voetnoot894 Lecker Wat letje te dreyghen?
[pagina 103]
895[regelnummer] Heb ick jou ghedaen eenich ongherief? Ga naar voetnoot895 Vvarnar Vraechje dat,jou kerck-roover,jy driedubbelde dief? Flucx gheeftet my weer, of je krijcht noch mier slaghen. Lecker Wat, wiljeme voor een dief schelden, wat heb ickje ontdraghen? Vvarnar 'kWiltje niet segghen, jy schelm, jy Iudas ghelijck. Lecker 900[regelnummer] Iy raest, God betert, of je bint fantastijck. Ga naar voetnoot900 Of'tverstant is op ter tril,,dat jou sinnen soo los, speulen: Ga naar voetnoot901 Of de kay leutertje, ofje hebt jou hooft verhuert tot een ros-meulen, Ga naar voetnoot902 Wat laetje jou duncken: Ick bin een eerlijck mans kijnt; Besoecktme vry over al, en siet ofje wat vijnt. Ga naar voetnoot904 Vvarnar 905[regelnummer] En gheefjet niet weer gauwedief, voor jou zijn de gerde,ree: Ga naar voetnoot905 Waer zijn jou hanghden? Lecker Daer is de een, en daer is de aer. Vvarnar Fluckx de derde,mee. Lecker Gaet in jou consciencij sien of die niet en wroech. Ga naar voetnoot907 Vvarnar Iaes', want ick en slae jou niet half ghenoech; Maer ick selt stracks verbeteren, of seght, wat hebje stolen?
[pagina 104]
Lecker 910[regelnummer] Waerachtich niet, ick sweert. Ga naar voetnoot910 Vvarnar Waer hebjet e scholen? 'tManteljen of. Ga naar voetnoot911 Lecker Ick heb seecker gien schult; Tast vry waerje wilt. Vvarnar Waer is de broeck me e vult? Wat steeckter in die sack? 'kwed nou de rabout,swicht. Ga naar voetnoot913 Lecker Ie meuchtse wel open doen, daer is niet in as een Gout-wicht. Ga naar voetnoot914 Vvarnar 915[regelnummer] Schut uyt, hockeltje veur, en hockeltje nae. Ga naar voetnoot915 Lecker 'tIs den Baesen sack, daer ick om ghelt me gae. Ga naar voetnoot916 Vvarnar Inde diessacken. Ga naar voetnoot917 Lecker Daer is niet van't jou, tast vry wat lagher. Ga naar voetnoot918 Vvarnar Wie is jou Baes? Lecker Iou toekomende Swagher. Die heb ick wel anderhalf jaer gheweest zijn Cassier. Vvarnar 920[regelnummer] En as je ghelt ontfanghen zoudt, wat doeje dan hier? Lecker Ick zou voort e gaen hebben, hadd' jy me niet bejeghent. Ga naar voetnoot921 Vvarnar Loop al jou best aen een galgh. Ga naar voetnoot922
[pagina 105]
Lecker Dats moytjens e seghent. Ga naar voetnoot922 Vvarnar Daer laet ick de Pot niet, ick gae en graef hem weer op; Ga naar voetnoot923 Flucx deur, sonder om te zien, of ick breeckje de kop. Lecker 925[regelnummer] Wel ick gae immers deur, ganslyden hoe vloeckje. Nu sel ick dit soetgens langes sluypen, en kijcken om 'thoeckje, Ga naar voetnoot926 Me dunckt veurseecker dat de gierighe bloedt Hier een knoppeldoeck met ghelt begraven hebben moet; Ga naar voetnoot928 Ken ickse vynen, hy had van zijn leven gheen snoor,lot: Ga naar voetnoot929 930[regelnummer] Get sacker willighen daer het hy een hiele smoor-pot; Ga naar voetnoot930 Is die boorde vol ghelts zo ben ick e redt. Ick heb de kas een vier vijf hondert gulden ten afteren e set; Ga naar voetnoot932 Hier kon ick het me boeten, ‘'kword’ van vreuchd' schier een zanger. Ga naar voetnoot933 Get hy gaeter me deur, hy betrouwtse hier niet langher. Ga naar voetnoot934 935[regelnummer] Maer nu hyse t'huys niet verseeckert hout, denck ick evenwel Dat hyse noch erghens al versteecken sel. Ga naar voetnoot936 Ick sel hem op 'tspoor volghen, sonder eenich sammelen, Hoe sel ick in grasduynen gaen, raeck ick daer after te rammelen. Ga naar voetnoot938
[pagina 106]

Derde toonneel. Ga naar voetnoot+ Geertruyd. Ritsert. Geertruyd Maer Ritsert, wat hoor ick, ghy Warnars Dochter verkracht? 940[regelnummer] Wat is de jeucht reuckeloos, dom en onbedacht: Ga naar voetnoot940 Wat looptme al perijckels die kinderen te vryen, hebben. Ga naar voetnoot941 Soo dit anden dach komt, wat selmen te lyen,hebben? Verkrachten, verkrachten; dits te ver buyten re'en. Ga naar voetnoot943 Ritsert Verkracht of niet verkracht, het ginck soo wat heen; Ga naar voetnoot944 945[regelnummer] Sy riep nietste luyd' tot haer Vaer of haer Bueren. Geertruyd Hoe quamtje inje sin? hoe dorstjet avontueren? Ga naar voetnoot946 En dochtje niet datje jou brenghen zoud' in groot verdriet? Ritsert Het quam al anders by, siet dus ist gheschiet. Ga naar voetnoot948 Geertruyd Iae wel 'tis te wonder, wat rancken datter om,,gaen. Ga naar voetnoot949 Ritsert 950[regelnummer] Grietje Gosses was de Bruydt daer zou ick veur mom,,gaen: Ga naar voetnoot950
[pagina 107]
'kHad een Poolsche rock aen, een booch, en een koocker vol schuts, Ga naar voetnoot951 Een sabel op zy, een Haneveer op mijn muts: 'tLang hayr boven t'samen gebonden, of ick het op soud' wennen, Ga naar voetnoot953 Al hadd'ic de grijns aen mijn riem, de droes mochtme niet kennen. Ga naar voetnoot954 955[regelnummer] Dus quam ic met mijn kammeraets uyt de kroech die 'tmoerjaens hooft hiet; Ga naar voetnoot955 En terwijl datwe ons daer t'samen hadden ghekliet Wasser een weldige dronck omgegaen, 'tquammer op geen kroes,aen. Ga naar voetnoot957 Somma leeck ick van buyten wilt, ick was van binnen noch wilder snoes haen. Ga naar voetnoot958 Dus gestelt, met het selschap ic na de Bruyloft ging, 960[regelnummer] Daer binnen wast mit poyen te doen, offer Holland aen hingh, Ga naar voetnoot960
[pagina 108]
Soo quam dat de Tafels noch niet op waren ghenomen. Ga naar voetnoot961 Doen me nou sagen dattet noch te vroech was om binnen te komenn Ga naar voetnoot962 Soo teghenwe weer mit mekaer op de bien, Om soo langh de tijdt te verdryven, en neringh te bespien. Ga naar voetnoot964 965[regelnummer] Het selschap ontginghme, terwijl ick wat toef in een straetje; Ga naar voetnoot965 Doe vijn ick Claertjen ande deur, ick gae en maeck een praetje. Ga naar voetnoot966 Ic raeck in huys, we waren al moerlijck allien, Ga naar voetnoot967 'tMeysje was moy, ick haddet altijt wel moghen zien. De Wijn was int hooft, diemen wel half deed' rasen, Ga naar voetnoot969 970[regelnummer] 'tWasser van passen doncker, de Maen scheen deur de glasen. Ga naar voetnoot970 Ick was noch onbekent, hou nau se mijn bekeeck, Doch sachse wel dat ick gien Boots-ghesel leeck. Ga naar voetnoot972 Doen schootme in mijn sin dat ic wel had voort hooren bringhen Ga naar voetnoot973 Dat haer Vaer haer ghedreycht hadd' den hals af te wringhen, 975[regelnummer] Indiense de deur op deed' na dat hy te bedd' waer ghegaen, Daerom salse eer sterven, eer gheluyt derven slaen. Ga naar voetnoot976
[pagina 109]
En of de Vaer al quam, die acht ic so veel as een kabouter,-man: Dit docht ick inme zelven, en daer op ging ick te stouter,an. 'tStuck is niet moy, dat beken ick, maer ick hebt volbracht. Geertruyd 980[regelnummer] Hoe weetje datse swaer is? Ritsert Maer ick heb naerstelijck acht Van die tijdt af, staddich op haer gheslaghen, Ga naar voetnoot981 En gesien datse grover en grover worden, daerom moetse dragen Ga naar voetnoot982. En ten sel niet veel daghen aen loopen, soo ick raem, Of sy moet komen te bevallen inde kraem. Ga naar voetnoot984 Geertruyd 985[regelnummer] Wat sel ickje seggen? ick schaem me datje vanme zint e boren, Ritsert Ick bidd' u Moeder versteurt u niet, want dats doch verloren. Maer indien by u dit feyt soo lelijcken stinckt, Ga naar voetnoot987 Soo doet so wel dat jijt te rechten brinckt, Consenteert dat ickse trouw, en helpe ter eeren. Ga naar voetnoot989 Geertruyd 990[regelnummer] Als wy een ander doen sellen ghelijck we begheeren Dat ons gheschiede, soo waert wel recht. Maer sulcken hylick? wat het is al te slecht. Datje een Perl waert van een knecht, had ick ghelooft te met Ga naar voetnoot993 Nou hebje jou te lelicken hoed op het hooft e set, Ga naar voetnoot994
[pagina 110]
995[regelnummer] Dus, dus te verhylicken jou schoone goedt. Ga naar voetnoot995 Ritsert 'tIs een dingh daer klaghen gien deucht in en doet: Ga naar voetnoot996 De persoon is eerlijck, 'tis noch niet van 'tbooste. Ga naar voetnoot997 Geertruyd Dats waer, men moet hem altijt met een argher troosten: Ga naar voetnoot998 Ghy hadd' Iannetjen Ioosten wel gekreghen tot u diel, 1000[regelnummer] Met 20 duysent gulden, 'tis seecker een hiel Suyverlijcke dochter, die altijd de kamer, hout. Ga naar voetnoot1001 Ritsert 'tIs een quijlbab. Ga naar voetnoot1002 Geertruyd Of Weyntje wispeltuers. Ritsert Dats een rechte stamerbout. Geertruyd So trouwen, een stamerbout, deynckt iens watten boel Ga naar voetnoot1003 Dat sy te verwachten heeft, de Moer sit noch op stoel, Ga naar voetnoot1004 1005[regelnummer] As die komt te sterven, wat selse menighen duyt sacken. Ga naar voetnoot1005 Ritsert Sitse noch opstoel, se mach mit vre'en uyt,kacken. Geertruyd Ten is mit gien quacken te raecken ande kost: Ga naar voetnoot1007
[pagina 111]
Had ick jou daer ghelaten, 'khadje wel ghelost, Ga naar voetnoot1008 Ick segh je waert niet veer verloren as sy jou ghevonghden, hadt, 1010[regelnummer] O die kan immers kallen. Ga naar voetnoot1010 Ritsert Ofser tangt vol mongden,hadt. Geertruyd Al me gien deech: wel wat dunckje van Meyns, Ga naar voetnoot1011 Alle Rijckeluy Nichten haer? Ga naar voetnoot1012 Ritsert Die is soo Puriteyns, Ga naar voetnoot1013 Al waerse om die ghesintheydt uyt Enghelant gheweecken. Geertruyd Dat verstae ick niet, hoe seghje daer? wat isse? Ritsert Puursteecken; Ga naar voetnoot1014 1015[regelnummer] Ay lieve, ick bidd' datjeme van gien malle luy en praet. Geertruyd Ia 'tmacher nou niet in helpen, het is al te laet: Maer seght iens wat raet, hoe wy't mit jou Oom sullen klaren? Om hem te beweghen dat hy de Vryster laet varen, Nu de tijdt van't hylick sluyten al is bestemt: Ga naar voetnoot1019 1020[regelnummer] Hoe sel hy willen konsenteren dat ghyse overnemt? Ritsert Wat dat doet hy lichtlijck, soo hem 'tverstand niet blind,is. Geertruyd Hoe soo? Ritsert Vraechje dat? om datse met kind,is. Ga naar voetnoot1022
[pagina 112]
Geertruyd Dat 's waer, waer zijn mijn zinnen? 'thooft is mijn ontstelt. Ritsert Hij staeter oock uyt gien Kalver-liefd na, noch om het ghelt; 1025[regelnummer] Ay gatem slechs soetjens an, hy zal my niet een haer,letten. Ga naar voetnoot1025 Geertruyd Blyft hy die hy is, en neem jy ien meyt mit niet, 'k mach 'tien teghen 'taer setten: Ga naar voetnoot1026 En dencken word' ick erfghenaem van zijn ysere kist, Datje daer haest soo veel uyt krijcht, asje aen 'thylick goed mist. Ritsert Gaeje binnen, ick volghje, 'twaer gheen tijt dat ick sliep, wis. Ga naar voetnoot1029 Lecker. Lecker 1030[regelnummer] Gans duysent popelency, nu bin ick soo rijck as 'twater diep,is. Ga naar voetnoot1030 Waer is nu groote-broec, granmarchand, snorcop, en de signeurs? Ga naar voetnoot1031 Kalevincken, kalevincken, al de Priemiers vande Beurs: Ga naar voetnoot1032 Quamense in mijn presency sy kreghen de grangen. Ga naar voetnoot1033
[pagina 113]
Puf al de kleyne Coninckjens, ick bin de Coningh van Spangen, Ga naar voetnoot1034 1035[regelnummer] Die met verlof niet eens of de heymelijckheyt gaet, Ga naar voetnoot1035 Of hy loost een Graefschap of een Marquisaet; Die so dickwils as hy gaept, brocken gouts as boonen,spiet; Ga naar voetnoot1037 En niet en snuyt dan Scepters, en niet dan Kroonen, swiet. Ga naar voetnoot1038 Wel mach die Warnar zijn naem voeren, wat nar is dat? 1040[regelnummer] Daer ging hy de Pot dreumelen onder een steyger inde nieuwe stadt, Ga naar voetnoot1040 En stongh dus veer int water, mit kousen, mit schoenen: Ga naar voetnoot1041 Mit hy zijn hielen lichte, (ick her achter) s is vol ouwe dubbeloenen: Ga naar voetnoot1042 Gans sackerlijsjes, dit is by gort een streeck; 'kMoetme wat uyt de weegh houwen, of hy'er weer na keeck. Ga naar voetnoot1044
Vierde toonneel. Ga naar voetnoot+ Warnar. 1045[regelnummer] Och had ick het weer, en waer slechts e sturven,,dan.
[pagina 114]
Wat komt my over, ick bin ien bedurven,,man. Ga naar voetnoot1046 Hout den dief, hout den dief: wat dief? 'kweet niet, hy is al deur. Zijn mijn ooghen oock ghestolen denck ick? hoe heb ick't? gae ick after of veur? Ga naar voetnoot1048 Ick weet het waarachtich niet, ontstelt zijn de pypen. Ga naar voetnoot1049 1050[regelnummer] Seg jijt mijn iens goeluy, keunjet beter begrypen? Ga naar voetnoot1050 Heefter niemant de dief e sien? niemant niet? niemant niet? Of hy gaet, of hy staet, of hy loopt, of hy vliet, Ick sel hem nae schryven in alle langden. Ga naar voetnoot1053 Vrome Burghers, ick biddetje mit ghevouwe hangden, Ga naar voetnoot1054 1055[regelnummer] Vrome Burghers stae by, helpt mijn op dese tocht, Dat ick de schelm mach vanghen die mijn om hals het e brocht: Dit's 'teerst mijn leven dat ick soo schendich bedroghen,,waer. Wat segje? ick siet an jou neus wel,jy bint gien loghenaer. Weetje waer hy e loopen is? ay! maecktet mijn bloot, Ga naar voetnoot1059 1060[regelnummer] Ick sel dan maken dat mijn toekomende swager jou op zijn Bruyloft noot. t'Is jou ien kleyntje, wilter mijn in gherieven. Ga naar voetnoot1061 Wat grinnickje? onder jou luy is al mee verschiet van dieven. Ga naar voetnoot1062
[pagina 115]
Ay betast me kaer daer iens, komtme soo veul te baet. Ga naar voetnoot1063 Isser niemant diese heeft? och ick word desperaet; Ga naar voetnoot1064 1065[regelnummer] Want den armen raeckt swaerlijck ten Hemel binnen. Ga naar voetnoot1065 Iae wel, verlies ick het ghelt, ick verlies mijn sinnen. Wat sel ick beginnen? 'thooft is mijn op het wilt, Ga naar voetnoot1067 Al mijn moye Dubbeloenen allemael t'evens espilt? Ga naar voetnoot1068 Mijn hert dat trilt as ien Ioffers honckje. Ga naar voetnoot1069 1070[regelnummer] Heefter niemant wat graft-waters? ay schenckme ien dronckje. Ga naar voetnoot1070 Macher van niemant wat of? och dit is te onheus. Houtme dan ten minsten wat eecks veur mijn neus, Ga naar voetnoot1072 Wangt ick sou wel koocken, ick bender soo quax,,an. Ga naar voetnoot1073 Heefter niemant provisy? ien pijpjen tabacx,,dan, Ga naar voetnoot1074 1075[regelnummer] Of ick schayer stracx,,van,,ick kan't dus niet lang,,harden. Ga naar voetnoot1075 Siet daer, ick scheur schier mijn reusel an,,flarden. Ga naar voetnoot1076 Foey, noyt en benarde my sulcken schavuyt. Ga naar voetnoot1077 Ick mocht wel legghen sparen jaer in jaer uyt, En decken de tafel daer de Pot dan onger,,lach,
[pagina 116]
1080[regelnummer] As ick soo lang e vast had dat ick swart van honger,,sach: Nu denck ick ien jonger mach sitten speulen de gilt Ga naar voetnoot1081 Mit de moye dubbeloenen: en noemen me vilt, Hondt, gierigert, vreck, terwijl hy hem verblyen,,gaet. Wat segjer of goe luy? duncktje dattet te lyen,,staet? 1085[regelnummer] Om ien hayr soud' ick wel uyt mijn vel springhen van spijt. Ga naar voetnoot1085 Ritsert. Warnar. Ritsert Wat redjement is daer veur de deur? wie leyter dus en krijt? Ga naar voetnoot1086 Hier moet een Otter int Bolwerck, of een baers te gallen, wesen. Ga naar voetnoot1087 'tIs Warnar, (hier hebjet) zijn Dochter sal bevallen, wesen, Hoe sal ick het in desen best stellen aen? Ga naar voetnoot1089 1090[regelnummer] Sel ick vertrecken? of blyven, of by hem gaen? Wat zoudt passen dat ick hem hier liet staen karmen, 'tGroote woordt moeter uyt. Vvarnar Wie heb ick daer? Ritsert My ocharmen. Vvarnar Ocharmen mach ick segghen. Ritsert En wilt niet schromen. Vvarnar Och wat is mijn ien swaricheyt over e komen:
[pagina 117]
1095[regelnummer] Op aerden is niemant mijns ghelijck in ellendt. Ritsert Hebt goe moet. Vvarnar Och hoe sou ic? Ritsert Ic hebt gedaen, ic kent. Ga naar voetnoot1096 Vvarnar Wat segje daer? Ritsert De waerheyt. Vvarnar Vryer wat gaetje an? Ga naar voetnoot1097 Ick heb jou Vaer zaligher e kent, dat was een angder man. Waer heb ickt anje verdient? hoe quam't in jou ghedachten? 1100[regelnummer] Datje mijn woud' bederven mit al mijn gheslachten? Ga naar voetnoot1100 Ritsert 'kWasser toe ghedronghen, het heeft zoo willen zijn. Vvarnar Toe e drongen? dat's proper, ghy gheeftet een moye schijn Ga naar voetnoot1102 Ten deuch niet. Ritsert Ick bekent, ick heb groffelijck misdreven, En bidd' jou neemt het dus euvel niet, maer wilt het my vergeven. Vvarnar 1105[regelnummer] Foey jou datje soo na de mijnen soudt staen. Ga naar voetnoot1105 Ritsert Ick heb het uyt een dronckenschap en uyt liefden ghedaen, 'tIs mijn hertelijck leet, 'kbidje wil't int goe,slaan. Ga naar voetnoot1107 Vvarnar Soo trouwen? As de Vrysters nae de Bruyloft toe, gaen, Meuchje dan komen strijcken heur kettingen of, of nemen jou keur, Ga naar voetnoot1109
[pagina 118]
1110[regelnummer] Van haer gouwe Braseletten, in gaen'er me deur? En ist dat de Schout ghewaer wordt de voncken,knap, Ga naar voetnoot1111 Segghen 'tis uyt liefden e schiet en uyt dronckenschap? Moy ghepraet, daer hadjet; kostelijck bescheyt; Ga naar voetnoot1113 'kHebber gien sin in (seyt Ouchert) 'tis een schandelijck feyt, Ga naar voetnoot1114 1115[regelnummer] Ghy meucht wel ghelooven dat dat niemant beklyven, doet. Ga naar voetnoot1115 Ritsert 'tIs nu soo veer ghekomen dat het is alst blyven, moet, 'tVersteuren en helpt niet, dus set u hert te vreen. Ga naar voetnoot1117 Vvarnar So 'tblyven moet? by get daer toe segh ick neen, Iy seltse mijn weergheven, of ick draeyje de kraech,om. Ga naar voetnoot1119 Ritsert 1120[regelnummer] Wat wilje van mijn hebben? jou Dochters Maechdom? Ga naar voetnoot1120 Hoe soud' ickje daer aen helpen, 'tis immers te laet. Vvarnar Laet mijn Dochter, mijn Dochter wesen, dit is een snoo daet, Gy muechje wel schamen voor de menschen te toonen. Ga naar voetnoot1123 Ritsert Ick hebber berouw af, ay wiltet verschoonen, 1125[regelnummer] Ick selt weer inde rechte brenghen soo veel als ick kan. Ga naar voetnoot1125 Vvarnar Willens quaet doen,en dan om vergifnis bidden? ick hou'er niet van.
[pagina 119]
Iy zoud'se gelaten hebben,so jyse vongt, en gedocht dat het so niet zijn,sou. Ga naar voetnoot1127 Ritsert Om dat ic dat niet en de, ist ree'n dat ickse veur de mijn,hou. Vvarnar Veur de jou? daerse my toekomt, je meucht de moort. Ga naar voetnoot1129 Ritsert 1130[regelnummer] Niet teghen uwen danck, maer my dunckt dattet soo behoort, Datse veur niemant aers as veur mijn is, kenje selver verstaen,wel. Vvarnar Veur niemant aers as veur jou? hoe of het hier gaen, sel? Gans elementen gheefjet niet weer? Ritsert Wat? Vvarnar Ick ty na de Schout. Ritsert Wat dingh sou ickje weer gheven? Vvarnar De Pot mit het Gout. 1135[regelnummer] Of ick sel terstont de Diefleyders omje sennen. Ga naar voetnoot1135 Ritsert Ick weet van Pot noch 't Gout. Vvarnar Iy hebt hier stracx staen bekennen, En wiljet nou aen de Pley hebben ondersocht? Ga naar voetnoot1137 Ritsert Ick bekent van een Pot? ick en hebt niet ghedocht: 'k weter niet of te segghen, al waer ick gheketent,fel.
[pagina 120]
Vvarnar 1140[regelnummer] Niet of te segghen? al recht, jou ouwe schoenen die wetent,wel. Ga naar voetnoot1140 Ritsert 'kWeet van ghelt noch van Pot, noch van Pots ghelijck. Vvarnar Vaerjer nou weer uyt? dits een qua practijck: Ga naar voetnoot1142 Het zou mijn niet jammeren al gaf jou de Beul een kerf. Ga naar voetnoot1143 Ritsert Ic een Pot, waer van daen? Vvarnar Van ginder by 'tmeulewerf, Ga naar voetnoot1144 1145[regelnummer] Onder de steygher van daen, jy houtje soo slech. Ga naar voetnoot1145 En begint nou te vraghen nae de bekende wech. Maer hoor hier, gheefse mijn weer, en maeckt gien mallen, Ick zel liever ien diel van mijn gherechticheyt laten vallen, Ga naar voetnoot1148 En maeckent mitje of, en meldenje niet. Ga naar voetnoot1149 Ritsert 1150[regelnummer] Hoe heb ick het mitje Warnar? datjeme veur een dief ansiet. Binje al wel by jou sinnen? O dit is te smalick. Ga naar voetnoot1151 Vvarnar Iy hebt het self bekent. Ritsert Wy verstaen mekaer qualijck. Vvarnar 'kHouw mijn an jou eyghen confessy, 'kheb aers gien verstandt. Ga naar voetnoot1153
[pagina 121]
Ritsert Ick miende dat ick om wat anders van u aen was gherandt, Ga naar voetnoot1154 1155[regelnummer] En dacht dat ghy vernomen had eenighe saecken, Die u en mijn beyde ten hoochste raecken. Daer sprack ick jou garen af, had jijt ande tijdt. Vvarnar Seghtme de rechte waerheyt of jy de dief niet en zijt? Ritsert Neen ic trouwen. Vvarnar Wie dan? Ritsert Ic en kant niet verclaren. Vvarnar 1160[regelnummer] En soo jy't te weten komt, seljet mijn openbaren. Ritsert Van harten garen, dies u daer niet in quelt. Vvarnar En dat songder eenighe kortingh van berrichgelt? Ga naar voetnoot1162 Ritsert Sonder berrichghelt, op ghenot en wil ick niet dringhen. Ga naar voetnoot1163 Vvarnar En sonder vryicheyt voor de dief te bedinghen? Ga naar voetnoot1164 Ritsert 1165[regelnummer] Songer dat asjem vijnt, vat hem vry by de kop. Ga naar voetnoot1165 Vvarnar Beloofjeme dat by eede? Ritsert Ia. Vvarnar Steeckje vinger op. Ritsert Alreman. Ga naar voetnoot1167 Vvarnar 'tIs wel, wat hebje nou te segghen?
[pagina 122]
Ritsert Iy hebt mijn Vader wel gekent, gis ick, Dirck inde drie dreggen, Ga naar voetnoot1168 Die een Man vande oude wet was, effen en goedt. Ga naar voetnoot1169 Vvarnar 1170[regelnummer] Soud' ick niet? wy zijn in een buert op e voet. Doe hy dusschen Iongen was, droech hy al kammelotte aeps,rocken. Ga naar voetnoot1171 Ritsert En mijn moeder Geertruyd? Vvarnar Die is vant gheslacht vande gaeps-stocken. Ga naar voetnoot1172 'kWas soo groot tot jou bestemoers, al by den Heer; Ga naar voetnoot1173 'tWas sucken suynigen wijfgen, sy backte boeckedekoecken mit smeer, Ga naar voetnoot1174 1175[regelnummer] Mit schijfgens van koolstruycken, inde stee van appelen en krenten. Waerse een 25 gulden by mekaer had, terstonter me op renten, Soo maecktmen de groote kluwes, dat sparen dat wint. Ga naar voetnoot1177
[pagina 123]
Ritsert Van dese twee goeluyden bin ick een eenich kint, Soo datje voor mijn staet niet behoeft te vresen. Vvarnar 1180[regelnummer] 'kHebt al wel hooren segghen, maer waer wilje wesen? Ritsert Iy hebt een Dochter. Vvarnar Ia, 'tis noch een jonghe meyt, Ick hebse van daech jou Rijck-oom ten hylick toe e seyt, t'Avont is de tijdt bestemt datme met de vrienden raet sluyt. Ga naar voetnoot1183 Ritsert Dit quam ickje nou segghen, mijn Noom scheyter uyt. Ga naar voetnoot1184 Vvarnar 1185[regelnummer] Dat hem byget St. felten schen, wel mocht icker vanne, schromen: Ga naar voetnoot1185 Nu uytscheyen, nu uytscheyen, 'kheb 'tgeluck al anne, nomen. Ga naar voetnoot1186 Ritsert Hebt doch paciency tot dat ick zijn reden ontbloot. Vvarnar 'tHuys is schoon e maeckt, al de naeste vrienden e noot. Door hem komt mijn ghelt verloren en al mijn druck, toe. Ritsert 1190[regelnummer] Hoor ick brenghje goe tydingh, seght daer slae gheluck,toe. Vvarnar Daer slae gheluck toe. Ritsert Amen, den Heer die gheeft. Ga naar voetnoot1191 Siet Warnar die een lelijck stuck aengherecht heeft, En voelt hem in zijn ghemoet daer van overtuyghen, Ga naar voetnoot1193 Ist re'en dat om ghenade bid, en hem schick tot buyghen.
[pagina 124]
1195[regelnummer] Daerom is op jou mijn hertgrondelijcke bee, Ga naar voetnoot1195 Datje mijn vergheven wilt, 'tgheen dat ick misdee Teghen u, en u Dochter, niet uyt vileynighe boosheyt; Ga naar voetnoot1197 Maer uyt een heete min en droncken reuckeloosheyt, Ga naar voetnoot1198 Ick selse te wijf nemen, indien jijt begheert: 1200[regelnummer] Want ick moet het belyen, ick heb haer onteert, En 'sis rechtevoort op 'tuyterste swangher. Vvarnar Och wat komt mijn al over, waer toe leef ick noch langher? Och 'tis te veel, 'tis te veel. Ritsert Hoe schrey jy dus luydt? Iy selt so rasch Bestevaer wesen as u Dochter de Bruydt. Vvarnar 1205[regelnummer] Op niemant en was de Fortuyn oyt grover,gram. Ga naar voetnoot1205 Ritsert Hierom was mijn Oom wel te vre'en dat ickse over, nam. Gaet vry in huys besien oft niet is als ick jou heb e seyt. Vvarnar Noyt ongheluck allien, noyt leydt songer leydt: Ga naar voetnoot1208 De voorspoet schijnt allemael van me te wijcken. Ritsert 1210[regelnummer] Iy sult het zoo bevinden. Vvarnar Ick moet het bekijcken. Och hoe bin ick? och hoe, och hoe is mijn hert beswaert. Ga naar voetnoot1212 Ritsert Ick selje volghen, 'kmach toeven tot dat hy wat bedaerdt,
[pagina 125]
En hem alles verclaert, de meyt heeft hy in dienste, Ga naar voetnoot1213 De saeck is duncktme nu op 'tonghesienste. Ga naar voetnoot1214 1215[regelnummer] 'tSaller voortaen op beteren, maer wat stae ick hier stil? Best gae ick een straetjen om, en keer als ick wil.	voetnoot+ Vierde Bedriif. - Thans is het toneel bij het Ellendighe Kerckhof. Men zie de illustratie in de editie van 1695 en van De Vries. voetnoot841 ritten: draven, vliegen. voetnoot842 wod: wou. op ien hylijck sitten: zie vs. 359. voetnoot843 om heynd en om by: overal (heynd = by!). voetnoot844 Libry: de openbare Stadsboekerij, toen nog in een vertrek aan de Oostzijde van de Zuideringang der Nieuwe Kerk; die zag dan uit op het Ellendighe Kerckhof. voetnoot845 legghen: liggen, zitten. voetnoot847 Peteweynen: peet-Weyne (= Wivina); dit was juist niet een van de netste koffiehuizen, zegt Leendertz Jr., de twee andere zullen dan al niet veel beter geweest zijn; Bredero: Spaansche Brab., vs. 1755 spreekt van ‘inde bonte luyt’. Heerman: Herman (?). voetnoot848 dans-kamer: er bestonden veel dans-scholen; wegens de ongeregeldheden werden ze in 1629 verboden; illustr. Kalff: a.w., blz. (51). 't scherm-school: toen wsch. in de Nes in een bovenzaal van de St. Margaretha-kerk, later de vleeshal; illustr. Kalff: a.w., blz. 53. kaets-baen: speelhuis, waar niet gekaatst, maar geraket, gespeeld en gedobbeld werd. voetnoot851 besturf: werd doodsbleek. so veranderd' hem zijn bloedt: zo'n kleur kreeg hij. voetnoot852 Dat looft…: gelooft dat vrij, hij had immers al vast erop gerekend zich te vergasten aan het goed (geld). voetnoot854 reeckeningh maken: rekenen. voetnoot855 de Nooms: de ooms. gaet het… uyt de gissing: vergist men zich. voetnoot856 of: af(geleefd). voetnoot858 wisse kyeren: die krijgen zeker kinderen. Tweede Toonneel. Tekst: Vierde Toonneel. - W. is op het Ellendighe Kerckhof. voetnoot860 oock: bij geval, soms. voetnoot861 mijn hert en mijn nieren: mijn kostbaarste bezit. voetnoot862 haven: have, schat. voetnoot865 'tIs duere tijt graven: de graven zijn duur (graven = genit.). se ghelden ghelt: ze kosten geld. voetnoot866 in't gros: in het geheel, helemaal. voetnoot868 uyt venten: verkopen. voetnoot870 al: alles (nl. dit hele hoekje). erven: erfgoederen, gronden. voetnoot873 immer: toch. hyer: hij er. voetnoot876 souwer… in wesen: zou er (nl. op het kerkhof) in zijn. voetnoot877 blinde Gerrits grepen: grepen in het wilde, zoals een blinde doet, dwaze kuren. hy maeckten't…: hij deed nooit dwazer, hij maakte het nooit zo bont. voetnoot881 zin: zijn. voetnoot882 W. was reeds weg, maar komt terug, terwijl L. over de muur klimt. voetnoot883 glas: venster. voetnoot886 gheef over: blijkens vss. 887 en 890: geef af, terug. voetnoot887 brabbelde: wauwelde. voetnoot889 ten sinnen gien leuren: 't zijn geen prullen, het is geen gekheid. voetnoot890 by gans honden: basterdvloek: bij Gods wonden. voetnoot892 Hout dat: dit zegt W. terwijl hij L. slaat: pak aan! Wat letje…: Wat belet je te slaan; dus: sla maar op! voetnoot893 inne: en. voetnoot894 je selt noch bet anloopen: je zult er nog erger tegen aanlopen, je zult er nog meer krijgen. voetnoot895 ongherief: last, schade. voetnoot900 fantastijck: krankzinnig, verbijsterd. voetnoot901 op ter tril: op de loop. los speulen: op losse schroeven staan. voetnoot902 de kay leutertje: je bent gek. ros-meulen: molen, die door een paard wordt rondgedraaid; vgl. de uitdrukking = je loopt in de rosmolen, je bent aan 't malen. voetnoot904 Besoecktme: onderzoek me. voetnoot905 gerde: roeden, waarmee de dieven gegeseld werden. ree: gereed, klaar. voetnoot907 wroech: aanklaagt (vgl. wroeging); dus: of je jezelf niets te verwijten hebt. voetnoot910 e scholen: verscholen, verborgen. voetnoot911 of: af, uit. voetnoot913 swicht: geeft toe, valt door de mand. voetnoot914 Gout-wicht: goudgewicht, dit zijn schalen en gewichten om de goudstukken te wegen en zo hun waarde te bepalen. voetnoot915 hockeltje veur, en hockeltje nae: 't een hokje, hoekje na 't andere. voetnoot916 den Baesen sack: de baas zijn zak. voetnoot917 diessacken: broekzakken op de dij. voetnoot918 Lecker: Tekst: Leeker. voetnoot921 bejeghent: ontmoet. voetnoot922 Loop al…: Loop zo gauw je kunt om aan een galg te hangen! voetnoot922 Dats moytjens e seghent: dat is een mooie zegenwens! voetnoot923 ick gae en graef… op: ik ga hem opgraven. voetnoot926 dit soetgens langes: stilletjes, voorzichtig hierlangs. voetnoot928 knoppeldoeck: toegeknoopte doek. voetnoot929 snoor: snoder, slechter. voetnoot930 Get sacker willighen: basterdvloek: Gods heilige wil. smoor-pot: doofpot. voetnoot932 ten afteren e set: ten achter gezet, eufemisme voor: bestolen. voetnoot933 boeten: herstellen. ‘kword’ van vreuchd' schier een zanger: 'k ga van vreugde haast zingen. voetnoot934 Get: basterdvloek: God. voetnoot936 erghens al: toch wel ergens. voetnoot938 in grasduynen gaen: gaan grasduinen, mij te goed doen (grasduinen = eig. grasrijke heuvels). raeck ick…: als ik daar achter kan komen om ze te doen rammelen. voetnoot+ Derde Toonneel. Nu is het toneel weer in de Nes. voetnoot940 reuckeloos: roekeloos, lichtzinnig. voetnoot941 looptme: loopt men. perijckels: gevaar (Genit. na wat al). voetnoot943 te ver buyten re'en: te onredelijk, te buitensporig; dit gaat te ver. voetnoot944 het ginck zoo wat heen: het leek er wat op, het was niet zo erg. voetnoot946 avontueren: wagen. voetnoot948 Het quam al anders by: het gebeurde heel anders (dan je misschien meent); het heeft zich zonderling toegedragen. voetnoot949 'tis te wonder: 't is zeer wonderlijk, vreemd. voetnoot950 Gosses: andere ex. van 1617 hebben hier: Gossens (cfr. Leendertz Jr., blz. xxxvii); in vs. 702 wordt ook een Gr. Goossens genoemd, als bruid. Bruydt: andere ex. van 1617 hebben: Bruyt (Leendertz Jr. t.a.p.). veur mom gaen: gemaskerd en verkleed meespelen in een ‘mommerij’, bruiloftsspel; illustratie in Kalff: a.w., blz. 64. voetnoot951 Poolsche rock: ‘Soort van grove, lange overjas met ceintuur, vroeger door schippers en koetsiers veel gedragen; schansloper’ WNT, xii/2, 3330. vol schuts: vol geschut, pijlen. voetnoot953 op… wennen: opwinden, een hoog kapsel dragen. voetnoot954 grijns: mom, mombakkes. riem: gordel. voetnoot955 'tmoerjaens hooft: het Moriaanshoofd, negerhoofd - Van Lennep, J. en Ter Gouw, J.: Uithangteekens, dl. II, Amsterdam, 1868, blz. 145 en 169: op tal van plaatsen trof men het aan; voor Amsterdam evenwel vermelden de schrijvers dit uithangbord niet. voetnoot957 Wasser… omgegaen: was er… rondgegaan (het glas of de beker werd van hand tot hand overgereikt). voetnoot958 snoes haen: opschepper, kwant. voetnoot960 poyen: stevig drinken. offer Hollant aen hingh: alsof Hollands welvaren ervan afhing. voetnoot961 de Tafels… op waren ghenomen: de tafels (op schragen) waren weggenomen. voetnoot962 Doen me: dial. toen we. voetnoot964 neringh: buitenkansje (voor een of andere grap). voetnoot965 selschap: gezelschap. voetnoot966 Doe: toen. ick gae en maeck: ik ga maken. voetnoot967 moerlijck: moederziel. voetnoot969 diemen: dial. die me. voetnoot970 van passen: juist van maat, tamelijk. voetnoot972 Boots-ghesel: matroos. voetnoot973 voort… bringhen: vertellen. voetnoot976 eer gheluyt derven slaen: eer dan te durven roepen. voetnoot981 staddich: stadig, voortdurend. voetnoot982 grover worden: dikker worde, werd. dragen: zwanger zijn. voetnoot984 in de kraem: in het kraambed. voetnoot987 soo lelijcken stinckt: zo'n erge afkeer inboezemt. voetnoot989 Consenteert: stem toe. helpe ter eeren: haar eer, goede naam, weer bezorg. voetnoot993 te met: zoëven. voetnoot994 hebje jou te lelicken hoed op het hooft e set: heb je jezelf dwaasweg in grote schande gebracht. voetnoot995 verhylicken: door een huwelijk wegwerpen. voetnoot996 gien deucht in en doet: geen goed aan doet, niets baat. voetnoot997 eerlijck: net, fatsoenlijk. 'tbooste: Tekst: 'tbootste, het ergste. voetnoot998 een argher: iets ergers. voetnoot1001 Suyverlijcke dochter: net, eerbaar meisje. voetnoot1002 quijlbab: kwijlbek, kletskous. Weyntje: Fri. Weine (m. Wino). wispeltuers: hier: lispeltong. stamerbout: stotteraarster. voetnoot1003 So trouwen: Zo, ja? Wat zeg je? voetnoot1004 sit noch op stoel: leeft nog. R. vat de uitdrukking evenwel anders op. voetnoot1005 sacken: in de zak steken, erven. voetnoot1007 quacken: grappen, zottepraat. voetnoot1008 wel ghelost: goed uitgehuwelijkt. voetnoot1010 Ofser tangt vol mongden hadt: Komische verdraaiing van de uitdrukking: met de mond vol tanden staan, hier gepast voor iemand, wiens mond niet stilstaat! voetnoot1011 Al me gien deech: ook al niet goed. Meyns: Clementia. voetnoot1012 Nichten: noemen haar nicht. voetnoot1013 Puriteyns: ingetogen, streng van zeden. - Sedert 1573 had men ‘puriteinen’; in 1617 was het dus nog een nieuw woord, zodat de reactie van de oudere G. begrijpelijk is. voetnoot1014 Puursteecken: stapelgek. voetnoot1019 bestemt: bepaald. voetnoot1022 met kind: zwanger. voetnoot1025 gatem… an: spreek hem… aan. voetnoot1026 'tien teghen 'taer setten: het een tegen het ander zetten (het een weegt op tegen het andere). voetnoot1029 wis.: Tekst: wis, voetnoot1030 Gans duysent popelency: basterdvloek: God! duivel! apoplexie! (= vallende ziekte). voetnoot1031 snorcop: bluffer, blaaskaak; vgl. vs. 739 snorcker. signeurs: zie vss. 738-740. voetnoot1032 Kalevincken: arme praalhansen. Priemiers: premiers, toonaangevende personen. voetnoot1033 grangen: hun bekomst, volle maat. voetnoot1034 Puf: ba! voetnoot1035 de heymelijckheyt: WNT, vi, 477: ‘heimelijk gemak’. voetnoot1037 spiet: spuwt. voetnoot1038 swiet: dial. zweet. voetnoot1040 dreumelen: wegstoppen. steyger: houten stoepje langs het water; aanlegsteiger. nieuwe stadt: de laatste uitbreiding van de stad had plaats in 1613. voetnoot1041 dus veer: zo ver (Lecker wijst het aan). voetnoot1042 Mit: met dat, zodra. dubbeloenen: dubbele Spaanse dukaat, ter waarde van 6 gld. 17 st. voetnoot1044 'k Moetme uyt de weegh houwen: ik moet zorgen dat ik uit de weg blijf, uit de buurt. of: voor het geval dat. voetnoot+ Vierde Toonneel: Tekst: Derde Toonneel. voetnoot1046 komt… over: overkomt. bedurven: dial. bedorven = verloren, rampzalig. voetnoot1048 after of veur: achteruit of vooruit. voetnoot1049 ontstelt zijn de pypen: ik ben geheel van streek. voetnoot1050 Deze en de volgende vss. zijn gericht tot de toeschouwers. voetnoot1053 nae schryven: brieven zenden om hem te doen aanhouden. voetnoot1054 Vrome: brave. voetnoot1059 bloot: bekend (ontdek het me). voetnoot1061 jou: Tekst: nou. voetnoot1062 verschiet: verschot, menigte, verscheidenheid. voetnoot1063 te baet: te hulp. voetnoot1064 desperaet: wanhopig, radeloos. voetnoot1065 Want…: komische omzetting van het bijbelvers, Matth. xix, 24 en Luc. XVIII, 25. voetnoot1067 op het wilt: op hol. voetnoot1068 t'evens espilt: tegelijk verloren. voetnoot1069 honckje: dial. hondje. voetnoot1070 graft-waters: grachtwater (genit. na wat). voetnoot1072 eecks: azijn (genit. na wat) voetnoot1073 koocken: misselijk worden, braken. quax: flauw. voetnoot1074 provisy: (eet)voorraad. voetnoot1075 ick schayer stracx van: ik val zo dadelijk van mezelven. harden: uithouden. voetnoot1076 ick scheur…: ik barst schier van razernij. voetnoot1077 benarde: benauwde, bracht in het nauw. voetnoot1081 gilt: verkwister, doordraaier. voetnoot1085 hayr: haar, kleinigheid (het scheelt zeer weinig of). voetnoot1086 redjement: opschudding, lawaai. leyter dus en krijt: is er zo aan 't krijten. voetnoot1087 een Otter int Bolwerck: onraad (omdat een otter de bolwerken doorknaagde). een baers te gallen: een lastig werk te verrichten (een baars ontdoen van zijn gal). voetnoot1089 stellen aen: aanleggen. voetnoot1096 ic kent: ik beken het. voetnoot1097 Vryer wat gaetje an?: Jongen, wat overkomt je? - Vryer is hier wel een gelukkig gekozen woord! voetnoot1100 gheslachten: nageslacht. voetnoot1102 proper: mooi. voetnoot1105 de mijnen: W. bedoelt zijn ‘dubbeloenen’ (vs. 1068). voetnoot1107 int goe slaen: ten goede uitleggen, niet euvel duiden. voetnoot1109 nemen jou keur: je keuze doen. voetnoot1111 ghewaer wordt de voncken knap: spoedig lont ruikt. voetnoot1113 daer hadjet: wel zeker! voetnoot1114 seyt Ouchert: onbetekenend tussenvoegsel; Ouchert: Noordhollandse naam Outger (Otgerus), ook in Wagenaar: a.w., dl. I, Amsterdam, 1760, blz. 309: Outgert. voetnoot1115 beklyven: gedijen, voorspoed genieten. voetnoot1117 'tVersteuren: zich kwaad maken. voetnoot1119 kraech: nek. voetnoot1120 Maechdom: maagdelijkheid. voetnoot1123 Gy…: de 2e je (bij te toonen) is weggevallen, wat een gewoon verschijnsel was in de 17e e., cfr. Weijnen: a.w., § 62, blz. 60. voetnoot1125 inde rechte: terecht. voetnoot1127 vongt: dial. vond. zijn sou: zijn mocht, betaamde. voetnoot1129 je meucht de moort: je moogt de dood lijden, doodvallen! voetnoot1135 Diefleyders: ‘Dienaars van de schout, belast het met aanhouden en ter terechtstelling voeren van dieven en andere misdadigers of overtreders’ WNT, III, 2523. voetnoot1137 Pley: pijnbank (polei/palei = katrol om de beschuldigde uit te rekken). voetnoot1140 al recht: heel goed! jou ouwe schoenen: je schoenen, waarin je stond toen je het feit bedreef en bekende. voetnoot1142 Vaerjer… uyt: trek je je bekentenis weer terug? practijk: handelwijze. voetnoot1143 jammeren: deren, spijten. al gaf… een kerf: al gaf je de beul een houw, al hakte de beul je hoofd af. voetnoot1144 'tmeulewerf: molenerf. voetnoot1145 slech: slechts, maar (cfr. 1308, 1347); dus: je doet maar alsof (je niets weet). voetnoot1148 gherechticheyt: recht. voetnoot1149 maeckent mitje of: handelen de zaak met je af. meldenje: je verklikken, aangeven. voetnoot1151 smalick: smadelijk. voetnoot1153 verstandt: begrip; anders versta ik er niets van. voetnoot1154 aen… gherandt: aangeklampt, ruw toegesproken. voetnoot1162 kortingh van berrichgelt: afhouding wegens bergloon (om W.s pot te bewaren). voetnoot1163 op ghenot en wil ick niet dringhen: op geldelijk voordeel wil ik niet aandringen. voetnoot1164 vryicheyt: vrijheid. voetnoot1165 Men leze: Songer dat. Asjem… voetnoot1167 Alreman: al ree, man. Goed! voetnoot1168 Dirck inde drie dreggen: uithangbord - ook van burgershuis -, ‘waar men dat werktuig vinden kon, als men 't noodig mocht hebben om een drenkeling op te visschen’. Van Lennep & Ter Gouw: a.w., II, blz. 212. Blijkens de vele uithangborden met ‘drie (cfr. a.w., blz. 425), was dit getal zeer gewoon. voetnoot1169 vande oude wet: van de oude stempel. effen: eenvoudig. voetnoot1171 dusschen: zo'n (zie vs. 542); W. wijst dus de grootte aan. kammelotte aepsrocken: rokken met korte panden, van wol met kemels- of geitehaar. voetnoot1172 gaeps-stocken: gaapstok = iemand die stokstijf en stom zit te gapen. voetnoot1173 'k Was soo groot tot jou bestemoers, al by den Heer: ik genoot zoveel vriendschap bij je grootmoeder zaliger. voetnoot1174 boeckedekoecken: boekweitekoeken. smeer: vet, smout. voetnoot1177 kluwes: kluwens. dat sparen dat wint: zo sparen brengt gewin. voetnoot1183 datme… raet sluyt: dat men… beraadslaagt, de zaak regelt. voetnoot1184 scheyter uyt: trekt zich terug, ziet van het huwelijk af. voetnoot1185 dat hem… St. felten schen: S. Velten (Valentijn) treffe hem! Hem treffe de vallende ziekte! (Valentijn = om de klank dacht men aan vallende ziekte). voetnoot1186 'tgheluck: de gelukwensen. voetnoot1191 gheeft: geve het. voetnoot1193 overtuyghen: bewijzen dat hij schuldig is. voetnoot1195 op: tot. hertgrondelijcke: innigste. voetnoot1197 vileynighe: gemene. voetnoot1198 droncken reuckeloosheyt: uit dronkenschap voortkomende onbezonnenheid. voetnoot1205 de Fortuyn: de godin Fortuna. voetnoot1208 leydt: dial. leed. voetnoot1212 R. blijft dus nog even op het toneel. voetnoot1213 En hem…: en hij zich alles opklaart; de meid heeft hij immers in dienst. Cfr. Aulul., 806-807. voetnoot1214 op 'tonghesienste: op het ergst.

Vorige Volgende

Warenar

Vierde bedriif. Ga naar voetnoot+

Eerste toonneel.

Tvveede toonneel.

Derde toonneel. Ga naar voetnoot+

Vierde toonneel. Ga naar voetnoot+

Over het gehele werk

organisaties

plaatsen