Logo DBNL
Gedichten. Deel 2 (1900)

Gedichten. Deel 2

(1900)–P.C. Hooft–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Geeraert van Velsen.
Trevrspel.

Eerste bedrijf.

machtelt van velsen.
 
Wie soud ghelooven, dat de gloory overvloedich1)
 
Des heugelijcken Sons; wie, dat den schencker goedich2)
 
Van 't aenghename licht ter wereld, ('twelck ghewis
 
De soetste suster des ghewilden levens is)4)
5
Wie, dat de schoonste der gheschaepene verveelde5)
 
Een schepsel, daer oft siel oft siels ghelijck in speelde?6)
 
Ghekomen ist soo ver, (helaes!) met my, wien (in7)
 
Het bloeyen van mijn jeuchdt, en 't weder, dat mijn min8)
 
Soo minnelijck toeloech, al hadd het min ghedraghen)9)
10
De blixem schielijck heeft en onvoorsiens gheslaghen,
 
Versengt, verdort, en neerghesmeeten in het slick,
 
Tot een uytveechsel snoodt, op eenen ooghenblick!12)
 
Sinckt gouden Sonne, sinckt; en gaet u lang vergheeten13)
 
By 't gruwelijcke wildt, en dieren onghemeeten,14)
15
Die daer gheschoolt, soo wijd en t' zijd te weyde gaen,15)
 
Onder de golven vanden graeuwen Oceaen.16)
 
En is uw fakel schuw van boosheyts leelijckheden,17)
 
Ghy sult in dat vertreck uw marren bet besteden,18)
 
Dan oft uw hemelsch ooch voortvarende', alle daech,
20
Der menschen goddeloos gheslachte' in 't aensicht saech.
 
Sinckt gouden Son, en wendt vry elders heen uw brallen:21)
 
Noch veel te helder my de duysternissen vallen,22)
 
En tintelt 'er een Star, die repp' haer hooft ghekruyft,23)
 
My dunckt s' een nevel neer tot op mijn harte schuyft:
25
Soo naer vind ick het licht en soo seer ist my teghen.25)
 
Och oft den Hemel droef af storte een dichten reghen26)
 
Van nachten, uyt de lucht; dan dunckt my droeve Vrouw,
 
Dat het benauwt ghemoedt lichtenis voelen souw:28)
 
Oft waer dit levend' lijck ghemetst, met dicke muyren29)
30
In onderaerdtsche tomb' om d'ongheluckighe' uyren
 
Te brenghen aen een eyndt, en d'overmaet van tijdt,31)
 
Die 't straffe noodtlodt my weyghert te schelden quijt.
 
Nu kan ick niet alleen aenschouwt te zijn niet dooghen;
 
Maer ben, 'k en weet niet hoe, schuw voor mijn eyghen ooghen.
35
En elck ghesicht vernuwt, waer 't op my valt, ghering,35)
 
Mijn eerlijcke' huwelijcx schandlijcke' ontheyliging.36)
 
Neen, neen, ick weet het wel: wie dat my komt t'aenschouwen,
 
Dien schiedt voort in 't ghedacht; dit 's eene vande vrouwen
 
Die 's Roomschen Konincx soon. o smart! o droefheyt! ach!39)
40
Graef Floris, dat nu, op, de Koning Willem sach!40)
 
Hartsweer vol schaemte soud een vloedt van traenen dringhen41)
 
Uyt zijn ghenaedich ooch, en dese woorden wringhen
 
Uyt zijn oprechte tong: Hoe ondiep schiet in 't bloedt43)
 
De Deuchd haer wortel! Soon, gheen soone nae 't ghemoedt;
45
Maer die my na den vleesch alleen bestaet, niet naeder,
 
En in het beste deel verloochent uwen Vaeder;
 
Ick hield een andren wech, doen 't vlieghende gherucht
 
Mijn loffelijcken naem uytbromde door de lucht,48)
 
Soo dat daer mee bekoort de grootste vander aerden
50
My riepen om den Staf van 't Roomsche Rijck t'anvaerden.
 
Gheeft seecker 't jeuchlijck bloedt, en 't hoochste luck wat toe;51)
 
Men besicht inde ploech gheen Spaensch ghenet; maer hoe?52)
 
Vercrachten? een ghehuwde? een welghebooren vrouwe?
 
Een dochter van zijn vriendt? een lief van zijn ghetrouwe?
55
Uyt minnes dulheyt niet, maer om de raeuwe smaeck55)
 
Van een gulhartich woordt? en dat een boel te wraeck?56)56)
 
Hoe souwt, ghy Graef, hier op uw vaeder antwoordt bieden?
 
Hoe anders als met van zijn aenghesicht te vlieden?
 
Ghelijck ghy seecker souwdt, ten zy ghy onberaên,
60
En eer en schaemt ghelijck ter aerden hebt ghedaen,60)
 
Op de' ongheluckighe' uyr, die bitter te vernuwen61)
 
Den grondt leyde' om al mijn ellenden op te stuwen.62)
 
Wat is het sterffelijck gheslachte swack en broos?
 
O Godt, hoe licht vergrijpt een uyr, door 't radeloos64)
65
Bestaen van moedwil slincx, 't gheen eeuwicheyts verlenghen
 
Met alle 's wijsheyts Raedt niet weer te recht kan brenghen!
 
En die een schakel trock, uyt myner daghen reecx
 
Omse' uyt te spoelen in 't nat des verghetel beecx;68)
 
Dat haeres heuchde vriend nocht vyand, nocht my selven;69)
70
Wat soud hy arghernis en ramps den wech op delven?70)
 
Nu is 'er niemandt van mijn Maeghen, noch mijn Man
 
Die 's lasters heughenis, helaes! af leeren kan:72)
 
Maer gramschap siedend' brouwt den schendere, met wrocken,73)
 
'T bederf, al soud' mer sich en al de zyne' in brocken.74)
75
Dier sal, Hollandsche Vorst, u uwen hoomoed staen;75)
 
En voorbood is my 'thart van schrickelijcke quaên:76)
 
Maer men beveeltse my diep in mijn borst bedooven77)
 
Te sluyten: Ja de rouw, die alsoo qualijck hooven78)
 
En passen haren gang kan na gheveynstheyts ry,79)
80
Te dwinghen binnewaerts; om na te bootsen 'tbly
 
Ghelaet, met dit aenschijn 'twelck door verdriet en vreesen,81)
 
In treurens kreucken nu al moest bestorven wesen.
 
Maer waer ick steelsghewijs van 't selschap wend mijn tredt,83)
 
Dan ist, dat eensaemheyt de sluysen open set
85
Voor mynen vollen moedt; dan komt met grooter krachten85)
 
De droefheyt barsten uyt aen troosteloose klachten86)
 
Aen suchten al te diep, aen tranen siedend heet87)
 
Dan sijgh ick t'eenemael, en smelt ick in mijn leedt.88)
 
Men laet niet toe dat ick af legghe de cieraden
90
Des weelds, om aen te doen soo treurighe ghewaeden
 
Als mijn rampsalicheyt wel passen; en men lijdt
 
Niet, dat ick, mids in druck en kommers noodt, versmijt92)
 
Sorghen, en sinlijckheên, daer voorspoedt bly van wanghen93)
 
En groene frissicheyt des jeuchds mee zijn behanghen:
95
Maer o myn Bruydegoom, myn uytverkooren schat,
 
Myn uytverkooren Heer, hoe seere ducht ick, dat
 
Ghy 't weeuwelijcke kleedt verbiedt in uwen daeghen,97)
 
Op dat ick 't korteling hebb' om uw doodt te draeghen!98)
 
Dat ick verwachtende' hier, op 't Huys te Muyden bleef
100
'T welck in bewaering heeft, van Aemstel mynen Neef,
 
Was u bevel: maer in wat schijn ick sal aenschouwen101)
 
Uw wederkoomst, dat heeft verhoolen my ghehouwen
 
Den Hemel, die den mensch soo weynich uytsichts laet103)
 
In saecken daer de tijdt noch eerst mee swangher gaet.
105
Ghy weet het rijcke Godt, wiens ooghen 't al ontsluyten105)
 
Wat dicht is voor de Son; die, daer zijn straelen stuyten,
 
Passeeren sonder moeyt; ooghen die t'gheenen keer107)
 
En wemelen van vaack; ooghen die nimmermeer108)
 
Beswalcken vande nacht; ooghen die t'gheenen vlaeghen,109)
110
En scheemeren van 't licht der schitterighe daeghen.
 
Och slaetse, slaetse doch met een beweeghen teer,111)
 
O Vader goedt, nu eens ten langhen laetsten neer,
 
Op dese' ellendighe gheschende' onteerde vrouwe,
 
Die t'eenemael, helaes! ghedompelt leydt in rouwe,
115
Dien ramp volcht als haer schim, dien aenhangt eenen klis115)
 
Van swaericheên, daer gheen doorredden aen en is.
 
En naedemael 't niet is uw goddelijcke wille
 
Dat ick van desen val erryse', oft opwaerts tille118)
 
Het overlaeden hoofdt, en beure' het door mijn quael;119)
120
Soo gundt my dat de doodt het voorts heel onderhael,
 
En met haer killende' handt dees weenende' ooghen luycke;
 
En graeve' in d'aerd' een wech waer lancx dat ick ontduycke
 
Des levens leyde licht van alte stercken dach,123)
 
En al den druck, daer ick niet teghens op en mach.124)
125
Doch, is de doodt, dien de gheluckighe vervloecken,
 
Te waerden gast, om my verfoeyde te besoecken?126)
 
Soo zijt ghy welkoom my in mynen banghen noot,
 
O sorchsachtende slaep naemaeghe vande doodt;
 
Die stillen kundt alleen het knaeghen van mijn smarten;
130
Die u ontfarmen laet der afghepijnder harten;130)
 
En noodicht 't lichaem mat en 't treurighe ghemoedt
 
Nu tot vergheetelheyts volschoncken beecker soet.
 
Och oft de tooghen soo mijn harsenen bevinghen,133)
 
Dat 's lichaems rust den gheest beschutte, voor 't bespringhen
135
Der beelden ijsselijck, voetstappen diep gheplant135)
 
Van 's daechs verloopen anxt in 't weeckelijck verstandt.136)
twist.
 
Hier, opghedondert uyt het voorburch vander Helle,137)
 
Ben ick scheursiecke Twist: dien ghy met moeden felle,138)
 
Hollandsche Vorsten, hebt beswooren, om den kop,139)
140
Teghen den Hemel vol van spijt, te steecken op.140)
 
En wordt hy noch niet paersch? beswalcken noch de starren141)
 
Niet van mijns adems gift? sal noch de Maene marren142)
 
Met saluw worden, van het gruwel dat zy siet?143)
 
En sweet van grooten anxt de banghe nacht noch niet?
145
Zy doen 't ghewisselijck. 'tvergifticht aerdtrijck mede
 
Ghevoelt dat ick 'er ben: en waer ick het betrede,
 
Daer gheven haeren gheest de bloemen frisch, en 't kruydt;
 
En wat mijn voetstap deckt, daer smoort de wortel uyt.148)
 
De toorens schudden van het hooghe Huys te Muyden,
150
Niet anders oft de windt van teghen over 't Zuyden150)
 
In 's aertrijcks hollicheydt benauwt met onghemack
 
Om aemtocht woelde', en al zijn vinnen van hem stack.152)
 
Soo schrickt haer 't oopen doen van dese grijns: soo anghen153)
 
Met giftich blaesen haer dese ghekrulde slanghen.
155
Aerselen sie ick hier de Zuyder Zee vervaert;155)
 
En uyt verbaestheyt vliên zijn golven achterwaert,156)
 
Beghevende de strandt, al waer ick ben verresen.
 
Oft soud mijn achtbaerheyt dacht ick verwelleckt wesen?
 
En ghy verkeert Bedroch, en moedwillich Gheweldt159)
160
Een eersleep die my staech met siel en sin verseldt,160)
 
En nu kort volghen moest, soo ghy my oyt verselden.161)
 
Waer blijfdy?162)
gheweldt. twist.
gheweldt.
 
Wacht u voor verlaeter my te schelden.
 
Verwijt my slappen moet nocht traecheyts ongherucht.163)
 
Uyt boosheyts lendenen is noyt ghesproten vrucht
165
Die soo veel harde moeyt', en arbeyds heeft verswolghen,
 
Nocht ander soon soo fors, soo dapper, soo verbolghen.
 
In 't Oorloch treede' ick staech aen Mars zijn rechter zy
 
En nerghens houdt hy 't lijf verseeckert sonder my.168)
 
'Kheb niet vergheefs ghedoocht dat my de God der voncken169)
170
In 't ruwe stael van hooft tot voeten heeft bekloncken;
 
En naghelvast aen 't lijf dit knarssende gheseet171)
 
Met kraft ghedwonghen, dat van riem noch gesp en weet:
 
Maer om dat ick, my t'ontwapenen t'gheenen tyen
 
Gheswooren heb by d'Heylicheên der Raseryen,174)
175
Dus gae, dus stae, dus waeck, dus slaep ick, nimmer uyt
 
Het yser bars, en bruyck het Harnas als mijn huyt.176)
 
Dit swaerdt is m'inde vuyst ghesmeedt; naaktarmde reusen
 
Op aenbeeldt, souden 't met gheen logghe mookers kneusen.
 
Mijn suster volcht met vlijt; en kan niet wesen veer.179)
twist.
180
Bedroch komt voor den dach.180)
twist. bedroch. gheweldt.
bedroch.
 
Gheen ding en haet ick meer.
twist.
 
In dicke duysternis en wordt gheen Eer verkreghen.
bedroch.
 
Die jaech ick niet.182)
twist.
 
Noch ooc geen aensien.
bedroch.
 
Dats my teghen.
twist.
 
Lust valsheyt u alleen?183)
bedroch.
 
Daer ist.
twist.
 
Komt even graech.
bedroch.
 
In 't duyster tiertse best.
twist.
 
S'is aldergrootst by daech.
bedroch.
185
Met weynich proncx en is het licht soo niet te mompen.185)
aant.twist.
 
Uw voorschoot is soo schoon.186)
bedroch.
 
Dat net is voor de plompen.
twist.
 
Blancketselkorst beveynst u aensicht om end' om.
bedroch.
 
Blancketsel liecht te blaeuw, wacht dat ick my vermom.188)
 
Mijn Sluyer, en het kap noch wat verschickt zijn moesten.
geweldt.
190
Onsalighe Goddin, wat neemdy te verwoesten190)
 
Voor bloeyend rijck, 't welck sloopt vermast van weeld' en schat?191)
 
Oft uyt te royen voor vermoghen groote stadt?192)
 
Oft voor Doorluchtich Huys en stamme te vernielen?
 
Werwaerts hebdy 't gemunt?
bedroch.
 
Wy volgen op uw hielen.
195
Myn sinnen zyn, o al t'onderbrenghende Twist,
 
Ghescharpt tot uwen dienst op duysentderley list,
 
En valsheyt wayfelooch; al wat 'er in 't vermoghen197)
 
Van blinde laeghen is, en van verbloemde loghen,
 
Van arghe schallickheyt, van dubbeltongsheyt stouwt,199)199)
200
Van haetlyck vainsen, van deurtraptheyt meenichvouwt,
 
Van nydighe' achterklap; al wat, met slimme treecken,
 
Verradery vervloeckt is machtich te besteecken;202)
 
Wat met meyneedicheyt die Godt vergheeten pry203)
 
Is door te dryven; laet dat komen aen op my.204)
205
En zyt gherust, heb ick de Griecken konnen leeren,
 
De Goôn te roepen om een dackschaer, met haer sweeren;206)
 
Te leyden om den tuyn, de kindren door het spel,
 
De mannen door den eedt; en met het vossevel208)
 
Behendich aenghenaeyt, te stoppen en vervanghen
210
Al waer de leeuwenhuyt niet toe en mochte langhen:
 
Heb ick het Roomsche volck, nasaeten van dat vry,211)
 
Oprecht en preusch gheslacht ('t welck tot verradery212)
 
Te vroom, nauw anders streed als onder vliênde vlagghen)213)
 
Doen keeren tot vergif, en tot bedeckte dagghen:214)
215
Heb ick den Helschen Jood bewaerder van de bus215)
 
Zyn Meester en zyn Godt doen levren door een kus:
 
Ick sal wel strecken nu een dochter van de boosheyt.
twist.
 
Aen werck ick helpen sal u vernuftighe loosheyt:
 
En u schendsiecken arm aen oeff'ning te ghelyck.
geweldt.
220
'Tzy ghy ghegrepen aen wilt hebben 't Fransche ryck;
 
Tusschen Garonne' en Loyr de borgherschap ontuyen;221)
 
De Seyne krom van loop, teghen de Rosne' opruyen;222)
 
Oft witte' en roode Roos verhitten in 't gheschil,
 
En stoppen toe, den Tems, met lycken zynen kil;224)
225
Oft Duytslandt schudden, dat de Vorsten haer versetten
 
Teghen de Steden op haer vryheyt trots; oft wetten
 
Den Portugeeschen haet teghen den Castiljaen;227)
 
Oft in het averouwdt Italien klaeuwen slaen,228)
 
En ryten het van een, door 't doodelijck krackeelen
230
Van Guelf, en Gibelin de schaedelijcke deelen:230)
 
Oft dat u lust den Turck teghen den Tartar rap;
 
Teghen den Mameluck der Persen ridderschap;
 
Den geelen Indiaen teghen het rijck van Chine;
 
Den schenstraet Arabees teghen den Abissine;234)
235
Teghen den Christen kloeck des Moors verbolghen krop;
 
Strandt teghen Strandt, Zee teghen Zee te maecken op;236)
 
De Koninghen vol prachts, Hertoghen grof van haven,237)
 
Te doen in haer bederf, met arren moede draven;238)
 
't Aertrijck in vier en vlam te stellen; en in roer
240
Weerspannich overeyndt 's ontsetten werelts vloer:240)
 
Mijn handt en wederstaen noch waepenen, noch wallen;
 
S'is reedt, gheeft als ghy wilt teecken om aen te vallen.242)
 
Mijn spieren joocken.
bedroch.
 
Ick van grooten yver swoech.
geweldt.
 
Waer leyd de tocht?
aant.twist.
 
Ghy zijt voor dees tijd ver genoech.244)
245
Legt krachten ghy te kost, ghy konst en listicheden,245)
 
Aan 't plaeghen van dit Volck. op Aedel, Graef, en Steden
 
Uw raeserye veldt. gaet haer, met loose grondt247)
 
En gladde stricken aen; en brengt met helsche vondt248)
 
De voorsichtichste by. bedreyt haer de ghedachten;249)
250
Dat zy niet weeten waer vertrouwen, waer haer wachten,
 
Door al te scheeven gang verbijstert in het spoor.
 
Houwt mijn voetstappen warm, ick treed' u moedich voor.
 
T'hans sullen haer oock by koomen de Krijch moordaedich,253)
 
De leedtkauwende wraeck, de wreetheyt onghenadich,254)
255
De rouwe roodooch, en den honger slytevlees255)
 
Met haeren quaeden raedt, de verweloose vrees256)
 
Met archvermoên haer naeste bloedt, den armoe smaelijck,257)
 
De kortademende moeyt, de doodt van opsicht laelijck.258)
 
Elck schricklijcker om sien als ander, met een swerm259)
260
Van sorghen knaeghende' en te machtich alle scherm.260)
 
Scheuren, en schenden sullen zy, rooven en rucken
 
Vellen, en villen elck om strijdt, scheeren en plucken
 
'Tbetoverde gheslacht.263)
bedroch.
 
Voochdesse treedt voorheen.
geweldt.
 
Wy volghen onvermoeyt met evenwyde schreên.
rey van amstellandsche joffrên.
265
Wie sal in Prinssen dienst voortaen265)
 
Sich quyten vroom, oprecht, en heylich?
 
De beste 't booste loon ontfaên,267)
 
En nerghens is de trouwe veylich.
 
 
 
Den Heere van Velsen in vreemden landt
270
Lach onder onbekende daecken,
 
Als nyver, en nechtich, en trouw ghesant;271)
 
En dreef des Graefs van Hollandt saecken.
 
Om 't voordeel zijns Landtsheeren, liet
 
Hy 't soete slaepen alle nachten;
275
Zijn nieuwe bruydt en had hy 'er niet,275)
 
Die hem zijn sorghen kon versachten.
 
 
 
Hoe luttel vermoed hy, dat ouwden haet
 
Hem had soo verre doen versenden,
 
En middeler tijdt, met oevelen raedt,279)
280
De Graef zijn eere socht te schenden?280)
 
 
 
O saet des Roomschen Konincx waerdt,
 
Wat oorsaeck had uw onbesweecken
 
En moedich hart van eelder aerdt,283)
 
Met soo verwoeden brandt ontsteecken?284)
 
 
285
Dat was een antwoort alte straf285)
 
En quaelijck op zijn hoofs behouwen,286)
 
Dat d'altevrypostighe ridder gaf,287)
 
Doen ghy hem verchd' uw boel te trouwen.288)
 
 
 
Dat ick (Godt lyd het nimmermeer)
290
Zy teghen die schand opghewassen;
 
Sprack Geeraert van Velsen tot zyn Landtsheer,
 
Uw slete schoen myn voet niet passen.292)
 
 
 
De Graef verbeet zyn leedt, tot dat
 
Men d'adelycke Maechdt van Woerden,
295
In staetlyck selschap, uyt haer stadt,
 
Voor Vrouw op 't Huys van Velsen voerden.
 
 
 
Doen raackte, door verspeeten smart,297)
 
De Vorstelycke Boel aen 't rasen;
 
En heeft het smoockend vier, in 't hart,
300
Weer door zyn ooren, opgheblasen.
 
 
 
Hoe selden sal, in Minnes gloedt,
 
Smeeckende mondt haer bede missen?302)
 
En ghy Hovaerd, en Overmoedt,
 
Hoe kundy 's menschen bloedt ophissen?
 
 
305
De Grave reed na 't Slotelijn
 
Dat in 't gheboomt verschuylt zyn kruynen;
 
Daer Hollandt op zyn smalst mach zijn,
 
En krimpt voor 't stuyven vande Duynen.
 
De Duynen die by verwaeyt onweêr,309)
310
Met grondt met al de vruchten snoepen,310)
 
Als de Noordzee en Wijckermeer
 
Elck met oneven keel beroepen.312)
 
 
 
Vrouw Machtelt staeckte' haer naeldwerck knap,313)
 
Als zy de tyding heeft vernomen,
315
En daelde vande wenteltrap,
 
Om haer Landtsheer te moet te komen.
 
 
 
Nieuws van uw Man, myn Nicht, seyd hy
 
Niet lang ghy spaenen sult uw Minne;318)
 
Leydt my daer 'tis om spreecken vry.319)
320
Zy gaet, hy volcht ter kamer inne.
 
 
 
Mits dat de grendel gaf een kras,321)
 
Hoe seer ontsetten al haer leden?
 
De Graeve werd ghewaer wel ras,
 
Dat woorden daer gheen proef en deden.324)
 
 
325
Zy riep soo luyd kracht, en gheweldt;
 
Wat maeckt ghy mijn edele Landesheere?326)
 
Waer daer een man op my ghestelt,327)
 
Ghy soudt hem met uw swaerdt afkeeren.
 
 
 
Hoe zy meer riep, en kermd', en badt,
330
Hoe dat hy dwong en drieschte grover;330)330)
 
Tot dat de' Heylloose lust was sat,
 
En gaf zyn hart der wroeghinghe' over.
 
 
 
Nu, ducht ick, brouwt de wraeck versteurt
 
Den gantschen Lande quaedt met hoopen:334)
335
O Godt wat d'Overheydt verbeurt335)
 
d'Onnoosele' al te dier bekoopen!336)

Tweede bedrijf.

geeraerdt van velsen. schildknaep.
G. v. Velsen.
 
Myn paerdt staet by de brug vast aen de teughelsnoeren;
 
Men doe 't terstondt gherack met havenen ende voêren,338)
 
Eer het de kouwd bevang.
schildknaep.
 
Met blydschap ick aenschouw
340
U wederkomst myn Heer, hoe ist vergaen?340)
G. v. Velsen.
 
De wouw
 
Plach eens de schrick te zyn van kieckens mack en duyven.
 
Ghekeert ist, en hy self benaghelt inde kluyven342)
 
Van moedigher gediert.
schildknaep.
 
Wat, is de Graef in 't net?
G. v. Velsen.
 
Hy is ghevanghen; en sal hier haest wesen, met
345
De schaer van Edelliên en Heeren bondtghenooten,
 
Hem voerend' ordentlijck; ick koom voor uyt ghestooten346)
 
Met volle ren, om dees gheschiedenis bewust347)
 
Te maecken, aen mijn Vrouw. Waer is zy?
schildknaep.
 
S'is te rust.
G. v. Velsen.
 
Ick gae ter kamerwaert. Ontwaeckt mijn uytverkoren.
geeraerdt van velsen. machtelt van velsen.
M. v. Velsen.
350
Oyme. Wie weckt my? o mijn Heere wel gheboren,
 
Myn Troost zyt welkoom. Maer, dus inde naere nacht351)
 
Myn trouwen Bruydegoom, en waerdy niet verwacht.
 
Wat komdy met ghevaer, door duysternis ghereden?
G. v. Velsen.
 
En ghy wat weygherdy, mijn lief, uw waerde leeden
355
De sachtheyt vanden bedde', en rust dus inde stoel?
M. v. Velsen.
 
Ach wat kan maecken meer dat ick uw af zijn voel,356)
 
Als 't bedde? ach wat meer doen naer u byzijn haecken
 
Met smart, als 't bedde? wat kan meer indachtich maecken
 
My mynen droeven val, als 't bedde sonder u?
G. v. Velsen.
360
Verandert is het met den Vrouwenschender nu:
 
Ghevanghen is hy die te dwinghen plach voor desen.361)
M. v. Velsen.
 
Van hoe veel quaets, helaes sal ick al oorsaeck wesen!
G. v. Velsen.
 
Misschien oock van veel goedts: indien de Prinssen prat363)
 
Haer spieg'len willen maer. zy moghen leeren, dat364)
365
Niemant het recht ontwast. Die schrick van ondersaeten365)
 
Die onlancx hield voor spel, te hoonen bey de staeten366)
 
Adel en Borghery; met smaedich onbescheydt,367)
 
Te terghen 's Ridderschaps waerdy en achtbaerheydt:368)
 
Is een ghevanghen man. De Dwinghelandt nu leere,
370
Wien hy onsuyver heeft verreuckeloost zijn eere.370)
 
Doet u ter venster; en versaet met wraeck den gheest.371)
 
Hy komt terstond.
M. v. Velsen.
 
Ach wraeck geen schennis en geneest!
G. v. Velsen.
 
Men sal hem dat hy proef, wat leedt is, leedt toe dryven.373)
M. v. Velsen.
 
Ach nimmer moet ghy in leedt doen zijn meester blyven.
G. v. Velsen.
375
De smaeck van 't leedt sal hem doen leedtdoens lust vergaen.
M. v. Velsen.
 
Dat hoord ick liefst, dan ick sach zijn ellenden aen.376)
G. v. Velsen.
 
Goedt is die 't quaedt verdraecht, en weldaadt weet te loonen.
 
Maer, wie met danck, en wraeck van beyds sich dapper toonen378)
 
Kan vriendt en vyandt, leeft doorluchtich en vermaerdt.379)
M. v. Velsen.
380
't Doorluchtich leven zy my nimmer soo veel waerdt.
G. v. Velsen.
 
Tijdt is het, vindy't goedt om vensterwaert te pooghen.381)
M. v. Velsen.
 
Ach! neen gheen grooter schrick en weet ick voor mijn ooghen;
 
Die, om hem noyt ghehadt te hebben in 't ghesicht,383)
 
Soo gaeren souden, (laas!) verwenschen 't lieve licht,384)
385
Kunnen, in gheenen schijn, hem aensien met vernoeghen.
G. v. Velsen.
 
Luyster, ick hoor ghewach en gae my derwaerts voeghen.
M. v. Velsen.
 
Godt gheve dat ghy u ten besten moocht beraên.
geeraerdt van velsen. graeve floris. gijsbert van amstel. harman van woerden.
H. v. Woerden.
 
Uw hooghe spronghen zijn, Heer meester, nu ghedaen.388)
 
Ghy sult nae desen tijdt, der voeren niet meer dryven:
390
In onser hand' ist, u te spaeren of t'ontlyven.390)
G. v. Velsen.
 
't Is daer ghekoomen toe dat ghy vervloecken sult
 
En uyr en stondt, doen wierd verdicht de valsche schuldt,392)
 
Teghen mijn broeder vroom; en 't trouwloos lack gheweven393)
 
't Welck ghy hem op den hals deed werpen, om, nae 't leven
395
Hem smaedelijck ontrooft, uw klaeuwen klem van bloedt,395)
 
Met holle giericheyt, te slaen in 't wettich goet:396)
 
Verrader eerloos, streep, en schandtvleck aller grooten.397)
G. v. Aemstel.
 
Onsalich Prins, hoe ver heeft moedwil u verstooten
 
Van d'edel gloory, daer ghy toe gheroepen waert,
400
Door hoochgheboorenheydt, en door den vroomen aerdt
 
En 't Vorstelijck gheluck van staetlijcke' overouwderen:401)
 
Die tot pylaeren van 's Lands welvaert uwe schouwderen
 
Verkooren hadden: en u inder handt ghebreydt403)
 
Den erffelijcken toom, om, met rechtvaerdicheydt,404)
405
Te stieren volcken trots: die tot verheven troone405)
 
U hadden opghevoerdt; van waer uw deuchd ten toone
 
Mocht, (nevens 't loon beset in een vernoechd ghemoedt)407)
 
Van yder zijn aenschouwt, en loffelijck begroedt.
 
Belooninghen dus hooch hebbense niet vermooghen409)
410
Dy 't hart te trecken, nocht gheneeghentheyt ghebooghen410)
 
Tot weldoen, door het welck soo talleloosen tal
 
Bedeeghen soude zijn, en vry van ongheval?412)
 
In steede van uw Graeflijck hulsel te verlaeden,413)
 
Met dese perlen soo minlockende cieraeden,414)
415
Hebt ghy u selven (laes!) een vuylen hoedt besmet
 
Met ongherechticheydt, op 't reuckloos hoofdt gheset,
 
Verdoemende de gheen dien vry sprack u ghewisse.417)
 
Maer wie daer op den mondt klopt het ghetuyghenisse,418)
 
Zijns eyghenen ghemoeds, verdelght, met onbescheydt,419)
420
Het leven vande ziel, dat is de reedlijckheydt.
 
O gruwel, Eelmans eer te doôn met valsche schulden!421)
H. v. Woerden.
 
'Ten bleef daer by niet.
G. v. Velsen.
 
Dat heb ick verdient met dulden,
 
Men passe' het den Tyran. Wie door gheen vreese swicht423)
 
Maer dapper is van deuchdt, hy op zyn hoornen licht:424)
425
En wie dat lijdsaem 't juck ontfangt met heelen lyve,
 
Daer ist laed op, laed op, tot hy daer onder blyve.426)
 
Maer oft ghy my al aensaecht voor soo slap van moedt,
 
Verrader, dacht ghy niet dat yemandt van mijn bloedt428)
 
In hoogher eer verweent, en ridderlycke maeghen,429)
430
Die haer in duystre' en licht ghewoon zijn preusch te draeghen,430)
 
Dat yemandt van myn grootte' en edle swaghery431)
 
Den Lande deur ontsien, dat yemandt van dit vry
 
En vranck Hollandsche volck zijn dagghe soud' ontblooten433)
 
Om, door zyn eyghen borst oock, dy in 't hart te stooten;434)
435
Tot lossing van dit alderwaertste Vaderlandt,435)
 
En wraecke vande God, en Eervergheten schandt,
 
Die van uw moedwil heeft mijn Eerbre Vrouw gheleeden?
H. v. Woerden.
 
Daer toe gheboren wy, dat uwer dartelheden438)
 
Verwaende woesticheydt, die veel te weeldrich klom,439)
440
Met onse Naem, en Haef na lust soud springhen om?
 
Dat wy in dienstbaerheydt verbluffet soude[n] teelen441)
 
Voor beulen onse soons, ons dochters voor bordeelen?
 
W'en zyn van de' Helden vroom en braeve stammen, die 't443)
 
Noyt vaylich was te smaên, die bastaertspruyten niet.
445
En dat het Naeneef zy, Godt gheve' het t'gheenen stonde.
 
Nu treckt den Dwingheland den Handtschoen uyt den monde:
 
Wat wil hy seggen?447)
G. v. Aemstel.
 
Welcke' uytvluchten dicht uw geest?
Graeve Floris.
 
Ghy Heeren ben ick niet uw wettich Vorst?
H. v. Woerden.
 
Gheweest.
 
Ghy waert het, alsoo lang ghy eer en eedt betrachte:
450
Doen die versturven in uw goddeloos ghedachte,450)
 
Verstorf aen ons de staf des Vorstelijcken hands.451)
G. v. Aemstel.
 
Aen ons, die Leden zyn der Staeten deses Lands,452)
 
Dien ghy 't voorneemste der voorwaerden hebt ghebroocken
 
De welcke waeren op uw Huldinghe besproocken.454)
455
Ghy swoert met daeghing Gods, en by ghestaefden eed,455)
 
Dat ghy dit vrye volck, in oorloch en in vreed,
 
Trouwlijck berechten soudt en vroomelijck beweyren;457)
 
Eer dat het Graeflijck gouwdt ghenaecken mocht uw heyren.458)
 
Daer zydy op ghehuldt; en is uw toegheseydt459)
460
By eede wederom, daer op, ghehoorsaemheydt:
 
'Twelck doen ghy maeckte los, los wierden d'ondersaeten.461)
Graeve Floris.
 
Soo stelt my dan te recht voor 'tlichaem vande Staeten.
 
'Tgheen my mijn Kransse gaf, dat oordeel van mijn krans.463)
G. v. Velsen.
 
De minste van het volck is Halsheer des tyrans.464)
H. v. Woerden.
465
Des rechts uytroyer is onwaerdich 's rechts weldaden.
Graeve Floris.
 
Uw Broeder is ghedoemt by wettich Hof, en Raeden.466)
G. v. Aemstel.
 
Wettich ghekooren, maar wel wetteloos van stem.467)
Graeve Floris.
 
Zy streecken 't vonnis.468)
G. v. Velsen.
 
Uyt ghy voerd' het teghens hem.
Graeve Floris.
 
Ist recht vervalscht, zy deên 't: verhaelt het op haer alle.
G. v. Aemstel.
470
Dat's eerst de schelm, wien schiedt het schelmstuck te ghevalle.
G. v. Velsen.
 
Welcke' onbeschaemtheydt? dart ghy Vrouwenschender snoodt471)
 
Ontschuldigingh bereên?472)
Graeve Floris.
 
Mijn leven, en mijn doodt
 
Zijn Heeren in uw macht, en wildy my ghebieden
 
Te swyghen, 'k weet ick moet ghehoorsaem zyn u lieden.
475
Indien ghy my ghebiedt te spreecken, ick beken
 
Dat ick ghevallen, en niet sonder schuldt en ben.
 
Oordeelt het ghy hoe ver die schuldt moet zijn ghetrocken.
 
Dit darr' ick bidden, dat ghy niet en laet verrocken478)
 
Uw reedlijckheydt, door tocht en hevicheydt van moe.479)
H. v. Woerden.
480
Het gheene dat ghy wilt dat nu een ander doe,
 
Stont te betrachten dy, doen ghy uw korselheden481)
 
Door een vrypostich woordt en gulhartighe reden482)
 
Gheraeckt aen 't hollen, smeet den toom los inden neck;483)
 
Daer zy niet waeren self dan veel te hardt van beck.
Graeve Floris.
485
My leert mijn schae mijn feyl, u leer zy niet te feylen.485)
G. v. Velsen.
 
Bevaeren loodsman, sal ons uwe sorghe peylen
 
Te vooren onse Zee? van waer dit hart soo goedt?
Graeve Floris.
 
Ick acht dat wijsheyt nut aen vriend en vyandt doet,
 
Des wensch dats' u versel: al hadse my verlaeten489)
490
Doen ick in mijn ghemoedt verbolghen boven maeten,
 
Besloot te doen den stap, die my aen 't glissen bracht.491)
 
Laet werden yet verschoont mijn misslach onbedacht492)
 
Van d'uytsteeckende plaets daer ick op was gheseeten:493)
 
En wilt gheen Vorst zijn ruymt, naer all'mans deunheyt meeten.494)
H. v. Woerden.
495
Wat ruymt? De woesticheyt van uwe lusten boos,
 
En moedwil?
G. v. Aemstel.
 
Wettich Vorst en was noyt wetteloos.
 
Hoewel hy, sonder het ghemeene best te steuren,497)
 
Mach onghehouden, jae moet wesen in veel keuren,498)
 
Voor welcke 't vollick heeft te buyghen met gheduldt;499)
500
Want wetten stelt altijdts de gheen die wettich huldt:500)
 
Te weeten 't eyndt, waer toe hy yemandt gaet verheffen.
 
Dat is op dat die 't volck in deuchdt soud overtreffen;
 
Met meerder wijsheydt, goedt bejaeghen, quaedt verhoên,503)
 
En stieren 't alterecht, dan de ghemeent soud doen.504)
505
Dees wet verknoopt den Prins, oock binden hem de wetten505)
 
Die ons den Hemel gaf; en die Natuyre setten
 
Met diepe letters deed, in 't reedelijck verstant.
 
Dees moet hy volghen: al waert maer ten spieghel. want
 
Den ondersaat is op de wet ghewendt te luyeren,
510
Maer yder soeckt den Vorst, zijn wandel na te kuyeren:510)
 
Gheoorloft achtmen 't gheen dat hy ghebooden heeft:
 
Maer eerlijck eerst en schoon, het gheen dat hy beleeft.512)
H. v. Woerden.
 
Den harder als hy dwaeldt met reuckeloose beenen513)
 
Beslommert sich en 't vee, in moerachtighe veenen.514)
Graeve Floris.
515
Wat eyscht ghy, voor de schuldt, dat ick tot beet'ring doe?515)
G. v. Velsen.
 
Uw leven, staat en bloedt zijn te ghering daer toe.516)
H. v. Woerden.
 
Dit is het voordeel vande grootste schelmeryen,
 
Dat nimmer na verdienst de straf haer kan doen lyen;
 
En altijdt d'arme wraeck vindt haer verhael te kleen.519)
Graeve Floris.
520
Heeft dien zijn misdaedt rouwt, dan niet ghenoech gheleên?
G. v. Aemstel.
 
Ghenoech voor hem; maer niet tot beternis van andren.521)
H. v. Woerden.
 
Leydt ghylie binnen t'saem den queller der Holland'ren;
 
Ick gae de ronde doen, en selve nemen acht
 
Hoe brug en poort versorcht, en toorens zijn bewacht.524)
525
Verseeckert hem terwijl, ick sal my herwaert spoeyen.
G. v. Velsen.
 
Waer is mijn Schildknaep? brengt hier ysers om te boeyen,
 
Men kan bewaeren den verrader niet te vast.
G. v. Aemstel.
 
Den Schildknaep is daer al.
G. v. Velsen.
 
Daer dient wel op ghepast.
eendracht. trouw. onnooselheyt.
eendracht.
 
Mijn heuchelijcke troost, o lieve ghesellinnen;
530
Ghy die met suyver snoer, ghewent zijt op te winnen530)
 
Uw vlechten silververw ghebleeckt van menigh' eeuw,531)
 
En met den sluyer wit ophuyft dit hayl'ghe sneeuw;532)
 
Wiens loffenisse noyt quetsuyren leed oft breucken;533)
 
Die nocht van lief, noch oock van leedt uw woordt laet kreucken;534)
535
Te' eenvouwdich om te doen 't ghelaet, met schallickheydt,535)
 
Ja segghen tot het gheen daart harte neen toe seydt;
 
Wel grootmoedighe Trouw. En ghy, dien, t'allen tyden,537)
 
Ondrachelijcker valt het letten dan het lyden,538)
 
Voldoend' Onnooselheyt. ghy siet om heind en veer539)
540
Wat nemen, in dit landt, de saacken voor een keer.
 
De Twist met grooter feest ontfaên, is heel aen 't woeden,541)
 
Zy heeft doen barsten uyt d'onsteeckene ghemoeden542)
 
Der eedellinghen trots; en niet een groote stadt,543)
 
Oft daer en heeft het gift haers adems op ghevat;
545
Den besten leden sit de smet diep in 't ghebeente,
 
En loopt gheweldelijck voort onder de ghemeente,
 
Die morrend t'saemen rot. t'Aerdtrijck, dat ick betree,
 
Roept oorloch oorloch, en ontseydt mijn soolen vree:
 
Des ick mijn hielen licht, beslooten te vertrecken
550
Vanden ghevloeckten grondt, om 's Hemels held're plecken
 
Te winnen; en van daer een volleck te bespiên,551)
 
Wiens open arm my troont, en my, te jonnen dien.552)
trouw.
 
Ghy die de Staeten sticht, en spoedich doet bedyen;553)
 
Die zijt der Steden hayl, en gheest der burgheryen,554)
555
Der Volcken vaylicheyt, der Koninckrijcken kracht;
 
Goddin des Landtbestiers, o wereltwyse' Eendracht:
 
Waer ghy bevochten wordt ontseydmen ons ten stryde;557)
 
Wy missen al te noodt de luwt van uwer zyde.558)
onnooselheyt.
 
Grootmoghende Vorstin, 't vernielende Gheweldt
560
En 't eereloos Bedroch zijn meesters van dit veldt.
 
Reyst ghy, wy reysen mede', en zyn van hier verbannen.
aant.eendracht.
 
Aensienelyck ghesticht des Hemels wyd ghespannen,562)
 
Die buyten zyt omheynt met muyr van diamant
 
Ghedopt met levend goudt; en binnen d'heldre want,564)
565
Met Son, by Son verciert, aen d'hooghe welfsels keurich;565)
 
Deurvrolyckt met den galm van liefdes aedem geurich,
 
Die d'aldergoedichst is der krachtelheden schoon.567)
 
Uw armen opent ons, o gloryrycken throon
 
Des Alderhoochsten, voor wien alle schepsels knielen:
570
Der sael'ghen weeldich huys, en burch der vromer zielen:570)
 
Ontfangt, ontfangt, o ghy heerlycken Tempel groot,
 
Ons uw poortressen ouwdt in uw gherusten schoot.572)
rey van hemellieden. eendracht. trouw. onnooselheyt.
rey van hemellieden.
 
O Heylighe Drietal wellekom,
 
Die 't wereltlyck beswaeren,574)
575
Komt ontvaeren:
 
En hebt den wech ghekooren, om
 
Met ons volnoechde schaeren,577)
 
Te vergaeren.578)
 
Op opwaerts stycht, al hoogher, tot
580
In dit verheven blinckend slot
 
Vervult door alle leeden,581)
 
Met weeld' en wel te vreeden,582)
 
Vrolijckheden.
eendracht.
 
Ghelucksaelighe reyen,
585
Die 's Hemels vloer beswiert met suyvre voeten,
 
Daer ongeneucht met schreyen
 
Haer selven wars, aen niemant kan ghemoeten:587)
 
Noch wrevelheydt,
 
Met prickend' leydt;
590
De vensters darf ghenaecken;590)
 
Noch nestelt 't saeghen,591)
 
Nocht sorghe met haer knaeghen,
 
Aende daecken.
rey van hemellieden.
 
Sweeft in, sweeft in, ghy zijt verwacht
595
In d'hoochverdiepte saelen
 
Vry van quaelen;596)
 
En als 't ondanckbaer aertsch gheslacht
 
U quaelyck sal onthaelen,
 
In haer daelen,
600
Soo sullen u, o landliên mijn,600)
 
Dees vaederlycke poorten zijn
 
Gheslooten t'gheenen tyen.
 
Sweeft in, en wilt u vlyen,
 
Tot verblyen.
rey van aemstellandsche jofferen.
605
O Rome rijck van roem, o dochter 's hoochghemelden605)
 
Grootmoedicheyts, van soo kloeck opgheschooten leên;
 
Vruchtbaere Moeder der ouwling vergooder helden,607)
 
Die zijn door deuchdes kerck ten eerslot inghetreên!608)
 
 
 
Die inde wolcken hebt eertijdts u stoel verheven;
610
En 't hooft te kroonen met blinckende starren plaecht;
 
En met de necken trots des aertrijcks opgheheven,611)
 
En's t'onderbrachten Zees, uw voeten hebt gheschraecht.
 
 
 
Ghy die hebt uytghestreckt u armen kloeck ter daede,
 
Daar selden te vergheefs het gladde staal aan blonck,
615
Van 't rooseroodt prieel der gulden Daegheraede,615)
 
Tot 's laeten avonds scheemervallighe spelonck;
 
 
 
Godin ghebeden aen van allerleye standen;
 
Ontsichbre tuchtichster der Koninghen vol prachts;618)
 
Voochdes der Volcken; schrick der feller Dwinghelanden;619)
620
Heyl, en bevreedichster des menschlijcken gheslachts.620)
 
 
 
Nu zydy immers meer niet, dan een onbegraven
 
Ghebalsemt lijck, verselschapt met bestoven kleên,
 
Beraechde Croonen, opghehanghen Scepterstaven,623)
 
En waepens uytghedient, en swaarden afghestreên.624)
 
 
625
Dan peynse niemandt dat hy sal te boven raecken625)
 
De mooghentheydt des lucx; oft trouwe' haer wayflen yet:626)
 
Haar speelkindt, daer zy lang in minnen om te blaecken627)
 
En op verslinghert scheen, ten laetsten zy verliet.628)
 
Sich niemandt en beloof dan, eenich ding ter hoede629)
630
Te brenghen, teghens quets van droeve sterflijckheydt;
 
Door sorghen kommersieck, oft stortinghe van bloede,631)
 
Oft staedich sloven van besweeten arrebeydt:632)
 
 
 
't Zy dat hy onderstaat de Volcken t'haeren besten633)
 
Te stichten burgherlijck door wetten wijs; oft tracht634)
635
Voor eyndeloosen tijdt, Adel en eer te vesten,635)
 
In zijn doorluchtich huys, oft Vorstelijck gheslacht;
 
 
 
Oft dat hy besich wroedt om schatten te versaemen,
 
Voor zijn naeneeven dwaas, soo verre boven maat,638)
 
Dat zy in 't darde lidt haer zynes sullen schaemen,639)
640
En dichten ouwders valsch van heerelijcker staat.640)
 
 
 
Ghestellet zijn al t' onverwickelijcke paelen641)
 
Den aartschen grootheên, van den noodt onwinnelijck.642)
 
Die parst ten gronde 't swaar, en dwingt het hooch te daelen:
 
Die doemt het murwe fruyt ten pluyck, het ryp ten slijck.644)
 
 
645
Der saacken beurten, en der Staeten wissellinghen
 
Roert om haar handt gheswind en nimmer woelens sat.
 
Dees heeft ten laatsten u, o Rome grootst der dinghen,
 
Door onontworstelbaere stormen afghemat.
 
 
 
Och had zy konnen oock de boose lusten breecken
650
Daer uwer Koninghen gheslacht is toeghewendt!650)
 
En had doch Brutus, met het loffelycke wreecken,651)
 
Omsiende vreese den naekoomers ingheprendt!652)
 
 
 
Soo souden nu ter tydt de vreese wy ontbeeren,
 
Die ons beleeghert heeft met anxten en verdriet.
655
Maer, laes! het lichte luck noch trouwe wraack verleeren655)
 
Der grooten kinderen haar woeste moedwil niet.
 
 
 
Nu is 's Lands rust ghesteurt, de swaarden uyt de scheeden.
 
Ghy Helden hoochghemoedt, ghy Burghers trots, besiet658)
 
Erlegt in u ghedacht, besint, eer verder treeden,659)
660
Aen welcken gruw'len ghy der poorten sleutels biedt.
 
 
 
Keert buyten, buyten keert dat beest onstelt van harssen
 
Den goddeloosen Krijch: en bouwt hem gheenen brug,
 
Dien 't met bebloeden beck in 't yser lust te knarssen.663)
 
Men kan wel nauwlycx, doch men kan nu noch te rug.
665
Maar t'hans als 't al vervuldt sal zijn met schrick en duchten,665)
 
Door 't overromplen en verwoesten van het landt,
 
Der schuyren droeve smoock, en het verbaesde vluchten667)
 
Der huysliên opghejaecht, der slooten lichten brandt;668)
 
 
 
Sal yder achten, dat zyne' is de grootste schaede,669)
670
En zijn de beste kans, in 't wrockighe ghemoedt;
 
En luchtich oopen doen zijn ooren tot het quaede,
 
En niemandt luystr'en nae verdrach oft vreedes goedt.

Derde bedrijf.

harman van woerden. geeraerdt van velsen. gijsbert van aemstel.
H. v. Woerden.
 
Ick koom het inder ijl daar alles deur ghevlooghen.
 
De poort is wel bewaart; de brugghen opghetooghen;674)
675
Op elcken tooren is een schildwacht uytgheset;
 
Het wachthuys vol kryoels; een yder rustich, met676)
 
De waepens byder handt; en niemandt suf van allen:677)
 
Verseeckert houd ick ons voor schielijck overvallen:678)
 
Ten zy selfs 's Hemels haet ten oorloch ons ontseg.679)
G. v. Velsen.
680
'Ten is de meening niet te wachten na beleg.680)
 
Maer, om bequaemelijck de saacke te voltrecken,681)
 
Vereyscht den tijdt, dat wy 't verborghen nu ontdecken,682)
 
Aen neef van Aemstel, als een treffelijck medelidt
 
Van ons verbintenis.
G. v. Aemstel.
 
Wat's dat verborgens?
H. v. Woerden.
 
Dit.
685
Van al die 't vaederlandt ghetrouwe liefd toe draeghen,
 
De gulden vryheyt, en gherechticheyt naejaghen,
 
Ick wel gheen aenstoot vrees, zy prysen ons verdrach:
 
Maer op haer hulp men oock sich niet verlaeten mach.
 
In quaeden saecken wert den hevighe bedryver,689)
690
Met haesten aenghevoert, van zijn verblinden yver:
 
Gherechtighe' aenslach sloert, onder beleydt, en raedt691)
 
Des juysten redens, die nauw uyt haer tredt en gaet.692)
 
Soo sullen zy: des waer daer op te wachten, doolen.
 
D'onkundighe ghemeent heeft d'ooghen inde soolen;694)
695
En blindeling verkiest, en blindeling versmijt;
 
En vaeck vive ma mort, meure ma vie krijt.
 
Des vaylich nerghens wy in 't landt zijn vande Graeve.697)
G. v. Aemstel.
 
Hoe dan doch toe?698)
G. v. Velsen.
 
De Vorst die onder zynen stave,
 
't Ghehoorsaem Eng'landt buycht, en heeft in zyner macht
700
De kindren effen rijp te scheyden, van gheslacht700)
 
En ouwders eeuwelijck (hoe seer het oock doorsnyde
 
Haer overhangend hart) en prestense ten stryde,702)
 
Met booghen handich tay, en flitschen scharp van dop:703)
 
't Zy dat hy drieghe met beschreylijck oorloch, op704)
705
Te koomen den Franchoys, wiens speer hy niet laet roesten;
 
Oft met verslinnende' heyrtocht Schotlandt te verwoesten;
 
Oft te versteuren, met het yser blanck en 't vier,707)
 
In zyne nachten lang, den ongastvryen Yer:
 
Dees heeft hem vast ghemaeckt by schriften, en by spraecke709)
710
Van eeden dier, ghelooft te' handthaven onse saecke.
 
Des den verraeder hem te geven inde handt711)
 
Wy hebben, ons in zijn bescherming ende landt.712)
H. v. Woerden.
 
Daer is des Graeven soon de Prince Ian met naemen,
 
Dien d'eer ghebeurt is van in echte te versamen714)
715
Met 's Konincx dochter; dees als vande rechte struyck,
 
Een onbesproocken spruyt, salmen naer ouwdt ghebruyck,
 
Doen sweeren 't onderhouwt van alle vryicheden,717)
 
Die 't land oyt had voorheen, oft hebben mocht met reden;718)
 
En soo bemoffelen zijn handen, dat hy 't spel,719)
720
Door hoochmoed, echter ons niet weer in 't war en stel;720)
 
Maer heb eerbiedelijck d'Enghelsche Croon te vreesen.
 
En als hy sal ghehuldt op dese voorwaerd wesen,
 
Verheffen tot den naem zijns vaders. Desen vondt723)
 
Is d'eenighe' uytcoomst die wy hebben. des terstondt,
725
(Want ons gheen ding soo quaet als sloffen is oft slepen)
 
Bestelt ons, neve, drie vande beseylste schepen.726)
 
Ghy kendt dees hoeck, ghelyck u volck de schipliên doet.727)
G. v. Aemstel.
 
Schepen? Ick ben ghescheept daer ick med' over moet.728)
 
En vind my soo ver t'Zee met u verhaeste kielen,729)
730
Dat ick, helaes! vergheefs nu omsie nae mijn hielen.730)
 
Maer weeldich Wtrecht, o Bisschoppelijcke stadt!
 
In ick noch binnen uw strijdbaere vestens sat;732)
 
Ick brachte den Tyran in handen niet den gheenen,
 
Die min het vaderlandt als eyghen wraecke meenen.734)
735
De waerheyt is (ghelyck ick gheensins en beneen)735)
 
Dat ick in handeling en vruntschap ben ghetreên,736)
 
Op uw aenhouwden, met de Vorsten ons ghebuyren,
 
Eer datmen yets bestonde'; om binnen haere muyren738)
 
Uytvlucht te vinden, en eenighen toeverlaet739)
740
Te weten, by al dien misluckt waer onsen raedt,740)
 
En aenslach vol ghevaers: die 'k helpen heb beginnen,
 
Met goeden yver, om gheleghentheyt te winnen,
 
Tot het vergaederen der Staeten, 't welck dus lang,
 
De schalcke Dwinghelandt door slimmer treecken gang,744)
745
Door dreyghen en ontsich, gheweeten heeft te weeren.745)
 
Maar toegang inden land t'oopenen vremden Heeren,
 
Om groote steeden met drieschende slooten vast747)
 
Te dwinghen; 't platte landt parssen met overlast748)
 
Van knechten tuchteloos, en Overzeesche koppen;749)
750
Met oorlochsvolck uytheemsch ons vestinghen te stoppen;750)
 
Te setten d'Eedlen van haar ampten; Borghers rijck751)
 
Van haar vryheeden oudt; Huysluyden op den dijck:752)
 
't Was noyt mijn meening.
G. v. Velsen.
 
Wie kan ordentlijck verquicken
 
Een staat ter doodt toe kranck, en weêr in orden schicken,
755
Als d'Opperoverheyt onordlijck wordt beliedt?755)
H. v. Woerden.
 
Dat konde d'eerste nocht de tweede Brutus niet.756)
 
Nocht die in 't vrouwenkleedt als mannelijck bevryder757)
 
Zijns Vaederlants hem droech. En waar 't dat het een yder759)
 
Soo nauw soud nemen als Epaminond en ghy;
760
Doen Thebe', en Hollandt nu, bleven in slaverny.760)
G. v. Velsen.
 
Dan waer het straffeloos de volcken te verslinnen.761)
G. v. Aemstel.
 
Onordens al ghenoech, laet orden eens beginnen.762)
H. v. Woerden.
 
Dat sal 't, wanneer de Graef sal zijn in 's Konincx handt.
G. v. Aemstel.
 
Siet toe, siet toe, ghy scheept 's Lands welvaart uyt het landt.
G. v. Velsen.
765
Wie is dat? de Tyran, dien wy te samen vinghen?
G. v. Aemstel.
 
's Lands hoocheyt ist, die ghy verraedt aen vremdelinghen.
G. v. Velsen.
 
Men set een billick Prins, in Dwinghelandt zijn stoel.767)
G. v. Aemstel.
 
Hoe lang doch billijck? tot dat hy sich meester voel?
H. v. Woerden.
 
Zijns levens heele loop doet hem voor goedt befaemen.769)
G. v. Aemstel.
770
Het zy soo: wie wil borgh zijn voor zijn erfghenaemen?
G. v. Velsen.
 
Dat is te ver ghesorcht. In tusschen dach en raadt.771)
G. v. Aemstel.
 
Noyt sorchde' hy ver ghenoech, die sorchde voor een staat.
H. v. Woerden.
 
Ghemeen'lijck komen voort de vroomen vande vroomen.
G. v. Aemstel.
 
En als die reghel mist dan is het omghekoomen.774)
G. v. Velsen.
775
Men kan een Vorst zyn macht bepaelen by verdrach.775)
G. v. Aemstel.
 
Volvoert dat, als zyn vremdt krijchsvolck u overmach.776)
H. v. Woerden.
 
Wat middel soudt ghy dan goedt vinden te ghebruycken?
G. v. Aemstel.
 
Den Graaf, en Graaflijckheyt haer wiecken wel te fnuycken;778)
 
Doch niet door vremdt gheweldt: maar nae voorouwders seên,
780
Beschrijft de ridderschap, beschrijft de groote steên,
 
Daar d'opperheyt by staat: en laat die wederhaelen781)
 
De buytenspoorsche macht in d'ouwbesette paelen.782)
 
Ick waarschuw. noch ist tijdt, verblindt u niet de wraack.
H. v. Woerden.
 
En soo de Staeten haar niet kreunen onse saack?784)
G. v. Velsen.
785
Oft soo zy, den Tyran ten dienst, ons teghen spannen?785)
G. v. Aemstel.
 
Wil 't beste deel des volcx verheert zijn van Tyrannen786)
 
Het oordeel staat an haar: des dulden zy, elck een787)
 
Die dulde dan met haar, oft geev' hem elders heen.788)
 
Want, stootmen dit om, 't schuym van Burghers en van Boeren789)
790
Sullen, ghelyck als ghy den Prins te land uytvoeren;790)
 
En soo zy 't vinden goedt, met lasterlyck bedryf,791)
 
Hem tasten aen zijn croon, hem tasten aen zyn lyf.
 
Des soo gh'u niet en wacht hier verder in te moeyen,793)
 
Soo sullen eeuwelyck verspuwen, en verfoeyen794)
795
De tydtghenooten en naeneeven uwen naem.795)
 
En, oft ick 't met u stond, soo waer 't noch onbequaem796)
 
Dus inder yle, volck en schepen toe te reeden.797)
H. v. Woerden.
 
Dewyl de saeck by u dus staet, ick ben te vreeden
 
Dat wy ons inde rust van dese nacht beraên.
G. v. Velsen.
800
Soo ghy my overstemt, ick moet'er onder staen.800)
 
Maar sal doch nimmermeer hier blyven vaylich vinnen.
G. v. Aemstel.
 
Noyt isser heyl ghevolcht uyt raadt van bystre sinnen.802)
 
Ay reddet d'uwe' en toont van reden wat meer blycx.803)
H. v. Woerden.
 
Goe nacht soon.
G. v. Aemstel.
 
Neef, goe nacht.
G. v. Velsen.
 
Ick wensche' u desgelijcx.
geeraerdt van velsen. machtelt van velsen.
G. v. Velsen.
805
't Was wel dat wy de grondt voor Aemstel eerst versweeghen,805)
 
Wy hadden anders hem niet in 't verbondt ghekreghen.
 
't Is quaat yet aen te slaan met nauw ghesette liên.807)
M. v. Velsen.
 
Myn Heere, zydy daar? wat quelt u? over wien
 
Is u misnoegen?809)
G. v. Velsen.
 
't Schynt oft Aemstel soud beswycken.
M. v. Velsen.
810
Hoe dat?810)
G. v. Velsen.
 
Hy nycht tot raadt die geensins vaylichlyken
 
Te wercke zijn ghestelt, noch billijck wesen kan.811)
M. v. Velsen.
 
Wat doch?812)
G. v. Velsen.
 
Maer sachtelijck te' hand'len den Tyran.
M. v. Velsen.
 
Indien een vrouw betaemt te segghen haer ghevoelen,
 
Soo bid ick laet den brandt van onse smart bekoelen,
815
Soo veel, dat onse leedt, en de besondren haet,815)
 
Niet boven liefde van 't ghemeene best en gaet.
G. v. Velsen.
 
'k Heb groot verlanghen na mijn Schildknaeps wederkeeren,
 
De welcke' ick henen heb, om antwoordt te begheeren,818)
 
Dat d'uytcoomst vande saeck ontdecke naeckt en klaer,819)
820
Nae Muyderberch gheschickt, aen Timon tooveraer.
 
Ick gis, hy is nu wel ten eynde zynen paede.821)
M. v. Velsen.
 
Wat quaeder raetsman, lief, daer ghy mee gaet te raede!822)
G. v. Velsen.
 
Wat sal ick maecken? een begheerte sonder maet,823)
 
My 't harte nimmermeer te snerpen af en laet,824)
825
Om weten wat gheluck wy hebben te verbeyden.825)
 
't Zy dat wy laeten ons van Aemstels sinne leyden;826)
 
Oft datmen 't aende gunst der winden hanghen sal;827)
 
't Is rondom vol ghevaers en 't gelt my boven al.
M. v. Velsen.
 
Helaes!
G. v. Velsen.
 
Soo niet mijn troost, mijn siele, spaert u traenen.
830
Van vaeck ick my en van vermoeytheydt voel vermaenen.830)
M. v. Velsen.
 
't Is wonder dat u die bevinghen niet veel eer.
G. v. Velsen.
 
Treedt in.832)
M. v. Velsen.
 
Ick volch, mijn lief treedt in en geeft u neer.
schildknaep.
 
Myn leven, hoord ick vaeck en meenichmael ten breesten833)
 
Van spoock ghewaeghen, en van toovery en gheesten:
835
Maer ondervond noyt yet. doch 't hooren en het sien835)
 
Van sulck bedrijf somwijl ghetuyghen kloecke liên,836)
 
En die niet zijn ghewoon de waerheyt te bemeuselen:837)
 
Des ick wel 't meeste deel, maer al niet houd voor beuselen.838)
 
Als ongheluck my parst, vind' ick my heuchlijck som,839)
840
En somtijts treurich, dat ick niet kan sien waerom.
 
Komt dat by gheesten toe, die swyghend inne sluypen,841)
 
En onse sinnen door haer binnenste, becruypen?
 
Oft maecken sonneschyn, oft buyich weêr onstuym843)
 
Den menschen nu een droeve' en dan een blyde luym?
845
Doet al uw best, somtijts een licht ding sal u missen:
 
En somtijts rolt een saack van selven teghens gissen.
 
Zijn 't gheesten, die alsoo beschertsen ons verstant?847)
 
Oft is het wildt gheluck des werelts allerhandt?848)
 
Som schynt te picken yet op ons van alle zyen:849)
850
Som waarschuwt yet; oft helpt; en schynt met ons te lyên.850)
 
aant.Wanneermen daar op let, dunckt my gheloovens waardt,
 
Hoe datter gheesten zyn, van goede' en quaeder aardt.
 
Den quaeden gheesten eer van wijsheyt toe te schryven;
 
Aan haar te soecken heyl en raadt in ons bedryven;
855
En is na dat ick kan bevroên, niet wel ghedaen:
 
Nochtans belast myn Heer my daarom uyt te gaen.856)
 
Een ander van zyn hals dus duydend had gheschoven857)
 
Zijns Heers bevel: Ick leg de toortsen inden oven.858)
 
Hoe dat ick naarder koom aen Muyderberch ghegaen,
860
Hoe dicker lucht; of laat ick 't my te vooren staan?860)
 
Hier, in verlooren hol en hegghen naer beloocken,861)
 
Timon de Tooveraer van niemant onbesproocken
 
Verschuylt zyn haetlyck hooft. 't verkeerde schepsel leydt863)
 
En wallecht vanden dach en alle lieflijckheyt.
865
Zyn eyghen lichaem niet en wenscht hy wel te tieren:865)
 
Maar scharp ghebeent bekleedt met onderaertsche spieren,866)
 
Is schoonheyt in zyn sin: een kinne dien de schayr
 
Haar ruycheyt noyt besnoeyde', en onghekemmet hayr,
 
En van gheschroockten huydt de rimpels hem vermaacken;869)
870
Lantaernhoornich ghesicht, holle' ooghen, hooghe kaecken.870)
 
Onsaelich mensche' is dan uw wysheyt onghemeen871)
 
Ghebonden, aen dusdaenighe wanschaepenheên?872)
 
Oft kan de dwaesheyt yl van jonghers en van vrouwen,873)
 
Aen desen woesten schijn lichtlijcker toe vertrouwen874)
875
Verborghen weetenschap? voorwaer het mochte wel,875)
 
Dat dit, en al uw doen niet waar dan guychelspel.
 
Ick sal 't doorsien. Wat kan 't my meer als u doch deeren?
 
Hou, luystert, constenaer die met afgrijslijck sweeren,878)
 
't Haylloose vollick dwingt des afgronds, naer ick hoor.879)
timon.
880
Ick hoor.880)
schildknaep.
 
Ghy die mijn eyghen stem te rugghe kaetst, in 't oor,
 
En antwoordt met mijn mondt, waer zydy met u wonder?
timon.
 
Onder.
schildknaep.
 
Indien ghy u vermeet te wesen een vermonder884)
885
Van 't gheen dat sal gheschiên, soo gundt dat ick coom in.
timon.
 
Coom in.
schildknaep.
 
Op saecke van ghewicht ick hooren soud' uw sin.
 
Wat raet om 't hol zijn deur te vinden in dese' hoecken?887)
timon.
 
Soecken.
schildknaep.
890
Ick soeck vergheefs, en soud mijn ooghen schier vervloecken.
 
Maer hier is 't duyster, leydt de wech hier nae beneên?
timon.
 
Neen.892)
schildknaep.
 
Al is het dicht, waer ick het loch te vinden meen.893)
 
Seght vanden ingang my, bid ick, een merreckteycken.894)
timon.
895
Eycken.895)
schildknaep.
 
Hier staetse. maer het oogh gheen ingang can bereycken.896)
 
Komt buyten liever ghy, verwachten u ick sal.
timon.
 
Ick sal.
schildknaep.
 
Waer wildy dat ick toef, beneden in het dal,
900
Dat vol van liesen staet, oft liever hier ter stede?900)
timon.
 
Ter stede.
schildknaep.
 
Ick bid u helpt my voort. 't is middernacht alreede,
 
Wanneer soo sal u const doch coomen voor den dach?
timon.
 
Voor den dach.
schildknaep.
 
Beginnen sult ghy dan al sonder lang verdrach;904)
905
De Son, om dees tijdt 's jaers is niet ghewoon te luyen.905)
 
Wat sien ick? d'eycken leeft. Het aerdrijck met de cruyen,
 
Rondom de wortel schudt. de boom springt uyt zijn grondt:
 
Die waesemt roock, en vlam. och dit's den hel zijn mondt!
 
Och, dreyghen vande doodt my noyt soo seer vervaerde.
schildknaep. timon.
timon.
910
Hier ben ick Timon, die in waeter, lucht, en aerde,
 
Voer, over gheesten, spoock, en ickers heerschappy.911)
 
Al, waer de wereldt af verschrickt, dat schrickt voor my:
 
In 't diepe vander Zee, door cracht van heylloos rymen,913)
 
Becommer ick de Son. Ick doe de Maen beswymen,914)
915
Dat zy haer doodtveruw set. de winden, sonder toom915)
 
Aen 't rennen schut ick cort, en maeck een doode stroom.916)
 
En mits het my beliefdt, help ick haer weer aen 't hollen,917)
 
En schud den Hemel, dat de starren suysebollen.
 
Ontbinden can ick de ghemoeden vande min:919)
920
En andren weder stuyr ick harde sorghen in.
 
By naere middernacht mijn eunjers ick doe draven921)
 
Het kerckhof om, en driesch de dooden uyt de graven,922)
 
En breeck haer ysren slaep; en dwing haer vaerdich, dat
 
Zy my aenwysing doen, van een verborghen schat,
925
Oft van cleynoodien voor veel jaeren al verlooren.
 
Oft wil ick weten 't eyndt eer dat het is ghebooren,
 
Van eenighe' aenslach; sulcx sal by een gheest gheschiên,927)
 
Die door d'omstandicheên vervollichs noot can sien.928)
 
Eyscht wat ghy weten wilt.
schildknaep.
 
De Velser heer ontsteecken
930
Met eedel gramschap, om de schennisse te wreecken,
 
Bedreven aen zyn vrouw, heeft als een moedich man,
 
Zijn handen cloeck ter daedt gheleydt aen den Tyran:
 
En houwdt op 't Muyderslot ghevanghen den misdaedighen.
 
't Gheluck wat dreycht het? sal 't zyn aenslach begenaedighen?934)
935
Oft waer het beter noyt in dit ghevaer ghetreên?
timon.
 
Vertoeft soo lang dat ick behoorlijck toe mach reên.936)
 
De mondt van eenen gheest u 't antwoordt sal verclaeren.937)
 
Verschrickt niet, wat haer voor ghedaenten openbaeren;938)
 
Want alles is in dwang van dese roedes cracht.939)
schildknaep.
940
Daer coome wat het zy; al 't gheen dat ghy verwacht,
 
Dat ben ick wel ghetroost; en zijt ghy voor de schaeren
 
Der hellen veylich self, ghy sult my wel bewaeren.942)
timon.
 
Nu luystert nae my, ghy driekoppigh' Hecate,943)
 
Som vol, nu rechts, dan slincx van trony hallef snee;944)
945
O grootste dwaelstar, die de duyster mindt, van sessen;945)
 
Ghy die in u ghewouwt hebt alle tooveressen,946)
 
En let van liever leede' op beevaert, en ghelol;947)
 
Nachtloopster, luystervinck, weermaeckster, groote kol.948)
 
En ghy ghekroonde draeck, vol van verbolghen steuring;949)
950
Die 's Hemels burghery afvallich bracht tot scheuring,
 
En worpt u op tot hooft des heyrs dul opgheruydt;951)
 
Die 't muyten suyrst bequam, en noch ghestaedich muyt952)
 
Aenhissende' Hemelwaerts uw boos wanschaepen schimmen,953)
 
Hoe wel nu t'sinck soo diep als ghy dacht hooch te klimmen.954)
955
Tyran des sulphurpoels, voor wien den afgrondt beeft,955)
 
En al wat, onder Maen, de wereld ommesweeft,
 
Van toovergheesten tuck op kruyden en venynen;957)
 
Oft onderaertsch ghedrocht gaet waeren inde mynen.958)
 
U lieden ick besweer, door dese teeckens plat.959)
960
Door dese beelden die ghemaelt staen op dit bladt,
 
Door dese naemen groot by Arabiers en Mooren,961)
 
Door dese roed', en door de kracht daer in beswooren,
 
En door 't versteurt ghebeent van desen circkel rondt,963)
 
Dat ghy verschynen doet, alhier voor my, terstondt
965
Een gheest, gheswind op reys, deurtrapt, rondommeswierich,965)
 
Betweeter, tydingsieck, bemoeyal, en nieusgierich,
 
En die van looghentael te spreecken voor myn schrickt.967)
 
De maen ghehoorsaemt reed', zy heeft my toegheknickt:
 
Der hellen Koning meede', oft ick ben onervaeren;
970
Want d'aerde loeyt van anxt, en arbeydt om te baeren.970)
schildknaep. timon. helsche gheest.
helsche gheest.
 
De Vorst der diepten schickt my, uyt den helschen brandt,971)
 
Onwillich, maer door dwang zyn vaerdighe ghesant,972)
 
Timon, om op de vraech, die ghy hebt voor te stellen,
 
t' Antwoorden. Vraecht maer cort, en oorloft my ter hellen.974)
timon.
975
Den Heer van Velsen houdt, d'Hollandsche Graef ghevaên,
 
Te Muyden op het slot, seght hoe 't hem sal vergaen.
helsche gheest.
 
't Is wel van hem versint,977)
 
Dat hy 't sich onderwindt.978)
timon.
 
Vaert heen ghy hebt voldient.979)
helsche gheest.
 
Ick vaer.
timon.
 
Dees tyding draeghen,
980
Ghy jongman moocht u Heer, dien zy wel sal behaeghen.
 
Op looghen ghy den Gheest sult vinden nimmermeer.981)
schildknaep.
 
Ick gae dan, Timon, dit laet u te loon mijn Heer.982)
 
't Is onghelooflijck dat soo wonderlijcke saecken
 
Niet inder daadt gheschiên, maer dat haer menschen maecken,
985
En gheven valschen schijn. Nochtans haer maackt verdacht,
 
Dat zy dusdaenich spel niet spelen dan by nacht;
 
Een tijdt die gunstich heelt 't litteecken vande looghen.987)
 
Laet sien, hoe sprack de Gheest? ick soudt vergheten mooghen.988)
 
't Is wel van hem versint, dat hy 't sich onderwindt.
990
Hoe nu? het woordt versint, men dubbelduydich vindt.990)
 
Ist van mijn Heer versint, met sinnen wel ghesleepen?991)
 
Oft heeft hy sich versint, en wel te deech vergreepen?992)
 
Wie leydt my uyt, hoe ick dit nemen sal? Ja, ja,
 
Nu dat het ommekomt vind' ick my even na.994)
rey van amstellandsche joffrên.
995
Och hoe veel beter waer het noyt te zijn ghebooren,
 
En 't licht te missen,
 
Welcx min soo meenich meenich mensche doet bekooren,997)
 
En schendich glissen:
 
Als uyt voorouwders snoodt te zijn ghesprooten;999)
1000
En wesen van 't veracht,
 
Onsuyvere gheslacht,1001)
 
Verworpen looten?
 
 
 
Al wie dat het ghenot van haer begheerte vynen1003)
 
Door boose daeden,
1005
Dien moet haer lust, met naesmaeck quaet, in 't cort verdwynen,1005)
 
Den Heer tot schaeden.1006)
 
En 't leelijck ongherucht sterft t'gheenen stonden,1007)
 
Maer wispelt naer, en voor1008)
 
Met vaele wiecken, door
1010
Der menschen monden.
 
 
 
Gheen ding en isser dat soo seer verleydt de vroomen,1011)
 
Van vroomheyts weghen,
 
Als slimme voorgang; meest van ouwders, en van oomen1013)
 
Tot quaedt gheneghen:
1015
In haerliêr spoor, zijn voeten onghebonden,1015)
 
Elck licht verreuckeloost,
 
En met 't gheselschap troost
 
Sich inde sonden.
 
 
 
Hoe veele doen te cort, helaes! dan haeren neven1019)
1020
Naecomelinghen,
 
De gheen, die door bedompte tocht des moeds ghedreven1021)
 
In schanden springhen!
 
Ghelijck de Velser heer, die gaet besluyten,
 
Dat hy, om wraex versaên,
1025
's Lands hoocheyt wil verraên,
 
Aen macht van buyten.
 
 
 
My lust in 't claechbadt, laes! weemoedelijck te treeden
 
Nae drucx vermaenen,1028)
 
En my te wasschen heel van boven tot beneeden,
1030
In laeuwe traenen:
 
O menschen broosch, hoe glad is voor u allen
 
Heylsaeme deuchdes baen;
 
Daer niemandt seecker staen
 
En can voor 't vallen!
 
 
1035
Tot noch toe Velsen ging, soo 't scheen, dat niemandt vaster
 
Zijn treeden spande.
 
Nu is, helaes! helaes! zijn lof verkeert in laster.1037)
 
Zijn roem in schande.
 
Voortaen sal elck, die plach te prysen, smaelen;
1040
Voortaen sal niemandt meer,
 
Om d'onbesproocken eer,
 
Zijn huys op haelen.1042)
 
 
 
O Ghijsbrecht waerdich Heer van onsen vaderlande,
 
Wijs, goedertieren;
1045
Die daer den claeren Aemstel met zijn groenen rande
 
Hebt te bestieren;
 
Hoe is den inslach u bedeckt ghehouwen?1047)
 
Hoe zydy ingheleydt,1048)
 
Door uw trouwharticheydt,
1050
En goedt betrouwen?
 
 
 
Nu vreese' een yder, die ghetroont werdt om gheswooren1051)
 
Aenslach te maecken,
 
Dat daer yet anders schuylen mach, dan 't schijnt gheschooren,1053)
 
In 't hol der saecken;1054)
1055
Soo datmen lichtlijck comt, door 't valsch bedieden,1055)
 
Niet in ghevaer alleen;
 
Maer nae te jaeghen 't gheen1057)
 
Men meent te vlieden.
 
 
 
Niemandt verlaet sich hier op edel oft oneele,1059)
1060
Vrienden oft maeghen.
 
Want, die te saemen spannen, doen 't, ten meestendeele,
 
Door haet te draeghen;
 
Oft hoop tot hoogher luck, bey d'eer vergheeten:1063)
 
Neemt Aemstel uyt haer rot;1064)
1065
Wiens wit sal liefde tot1065)
 
's Lands welvaert heeten?

Vierde bedrijf.

gheest van velsen. graef floris.
geest van velsen.
 
Wee Graef van Hollandt, wee Graef Floris, wraeck, wraeck, wraeck1067)
 
Zy over u, die in mijn bloedt vondt sulcken smaeck.
 
U, die my afghesneên den draedt eerst aengheheven;1069)
1070
My uyt den arm ontruckt het alderliefste leven;
 
En my ontweldicht hebt des blyden lichts ghenot;
 
En schendichlyck berooft van 't costlijck overschot
 
Der soete', en van natuyr my noch ghejonde daeghen;
 
Van 't selschap smaeckelyck van vrienden, en van maeghen;
1075
En alles waer het hart soo teeder overhing,1075)
 
Met bitter scheyden en verlies van alle ding.
 
Ghy die daer hebt ghemaackt myn lichaem tot een leêghe
 
En maxeloose romp; ten akelighen weghe1078)
 
Ghesleten van het spoor dat nae beneden leydt,1079)
1080
My stuyrend henen af, in myner eensaemheyt;
 
Om met de binnensmontsspreeckende te vergaeren,1081)
 
En sonder sonneschijn en sonder lucht te waêren.1082)
 
Ghy rechter rechteloos, nu is uw tijdt naeby,
 
Wee Floris, Floris wee, te wraeck ontseg ick dy.1084)
1085
Dit wreeckvyer, dese toors, die seyndt u 't recht vergheten.1085)
 
De vlamme seng' u 't hart, en knaeghe dy 't gheweten.
Graef Floris.
 
Oyme! wat schrick is dit die my de stem besluyt?1087)
 
Mijn hayren staen te berch, het sweet dat breeckt my uyt.
 
Wat anxt beklemt my 't hart? och wat is my verscheenen?
1090
Mijn tijdt naeby? o ramp! hoe wroecht mijn borst vol peenen!1090)
 
Heeft my de gheest gheraackt? oft is het dat, soo flucx,1091)
 
Ick die bevanghen was met dronckenschap des lucx,
 
En sluymervallich, word gheweckt van mijn versleghen ‘moedt;
 
En mijn gheweten nu benuchtert door de teghenspoedt?1094)
1095
Ayme'! ick sie noch de gheest, en bloed dat wraecke raest.1095)
 
O Velsen, Velsen!
geeraerdt van velsen. harman van woerden. gijsbrecht van aemstel. graef floris.
G. v. Velsen.
 
Wie vereyscht my soo verbaest?1096)
Graef Floris.
 
O Velsen!
G. v. Velsen.
 
Wat 's 'er gaens? op ridders, op en knaepen.
 
Op Woerden Woerden.
H. v. Woerden.
 
Wat ist onraedt? waepen, waepen.
 
Op Aemstel, Aemstel.
G. v. Aemstel.
 
Hoe? vyand? wat 's 'er of?1099)
1100
Beleert hy 't slot? oft is hy inden binnenhof?1100)
H. v. Woerden.
 
Waer ist te doen?
G. v. Velsen.
 
Van wien is dit gherucht begonnen?
Graef Floris.
 
Van my, o Velsen! die van anxte ben verwonnen,
 
En sprack u gaeren.
G. v. Velsen.
 
My alleen, oft d'ander mee?
Graef floris.
 
Alleen. Ick ben gheparst aen u te soecken vree.
G. v. Velsen.
1105
Wat segt ghy Heeren?1105)
H. v. Woerden.
 
Doet.
G. v. Aemstel.
 
't Wort van my goet gevonden.
H. v. Woerden.
 
Wy gaen dan weer te rust.
G. v. Aemstel.
 
Ghy moocht zijn hart doorgronden.
G. v. Velsen.
 
Ick sal hem hooren. wel, wat, Floris, wildy doch?
geeraerdt van velsen. graef floris.
Graef Floris.
 
Ick deed u onghelijck, och, neef van Velsen, och!
G. v. Velsen.
1110
Wat kendy aen het gheen dat yder oopenbaer ‘is?1110)
Graef Floris.
 
Ach! ick heb u vercort, soo dattet al te swaer ‘is.1111)
G. v. Velsen.
 
Ick voelt, en duyd'lijck: spaert daer vry de woorden af.1112)
Graef Floris.
 
Ick viel u broeder streng, en hielp hem in het graf.1113)
 
Den Raedt met dreyghen doend' alsulcken vonnis vynen.1114)
G. v. Velsen.
1115
Gheen argher onrecht als dat enckel recht wil schynen.
Graef Floris.
 
't Bewijs was niet bestaende' en teghens hem te swack.1116)
G. v. Velsen.
 
Uw bloedtdorst stopte' het gheen dat aen 't bewijs ontbrack.1117)
Graef Floris.
 
My deert dat ick oyt deed' d'onnoosel' anneclaeghen.1118)
G. v. Velsen.
 
Dat denck ick wel, nu 't comt dus quaelijck te beslaeghen.1119)
Graef Floris.
1120
Ick was vol quaet vermoêns en heel verblindt daervan.
G. v. Velsen.
 
Die yemandt quaedt toe schrijft, eer dat hy 't weten can,
 
En uyt vermoeden haet, is waerdich dat hy snevel.1122)
Graef Floris.
 
't Is Prinssen sieckt; wy gaen altsaemen aen dit evel.1123)
G. v. Velsen.
 
Die veeler vrees wil zijn, gaet veel te vreesen aen.1124)
Graef Floris.
1125
Helaes! noch heb ick u in swaerder stuck misdaen.
G. v. Velsen.
 
Niet my alleen, maer haer die 'k eeuwich heb te minnen.
Graef Floris.
 
De wederwaerdicheyt sporrelde door mijn sinnen,1127)
 
De spijt die wrong my 't hart, en dreef my tot die saeck1128)
G. v. Velsen.
 
Wel, yder dan zijn beur. nu drijftse my tot wraeck.
Graef Floris.
1130
Mijn boelschap terchdme staech; dees heeft de schuldt van alle.1130)
G. v. Velsen.
 
Soo schendt ghy liên van eer, den hoeren te ghevalle.
Graef Floris.
 
Ick vloeck de tijdt dat ick beminde' haer lichten aerdt.
G. v. Velsen.
 
Maer Hollandt vloeck de tijdt, dat ghy ghebooren waert.
Graef Floris.
 
Ach Velsen! gheeft mijn pays; siet hoe ick my verneder.
G. v. Velsen.
1135
Gheeft ghy mijn broeder 't lijf, mijn vrouw haer eere weder.
Graef Floris.
 
Doet afstandt van 't crackeel, o Ridder! en ick sal.
G. v. Velsen.
 
Wat soudy, die nu hebt dat u is niet met al?1137)
Graef Floris.
 
Uw bastaertdochter sal ick trouwen, laet my 't leven.1138)
G. v. Velsen.
 
Te waerd is zy me' ick wilse' aen gheen verraeder gheven.
Graef Floris.
1140
Hoe hebdy 't met my voor? oft waer dan wacht ick naer?
aant.G. v. Velsen.
 
Dat werdy t'zyner tijdt in tijdts ghenoech ghewaer.
 
Ick gae, de reden wordt hier doch om niet versleten.1142)
graeve floris.
 
Wat is de myne' een val? Hoe ver ben ick versmeten!1143)
 
Op gistren sat ick hooch, verselschapt met de pracht
1145
Des Priesterdoms verwaent, en Heeren groot van macht;1145)
 
In 't schoone midden van den drang der eed'le schaeren;1146)
 
Omringhelt met den stoet van lijfwacht, en dienaeren;1147)
 
Als een vermooghen Vorst, en van dit vrye landt1148)
 
d'Uytsteeckenste persoon: en soud dees gulden bandt,1149)
1150
Die niet dan Graeflijck hayr ghewoon is te verschuylen,
 
Met meenich Conincx croon nood hebben willen ruylen.
 
Nu leg ick als verslenst, van yder te versmaên,1152)
 
Onwaerdelijck gheboeyt, en op mijn hals ghevaên:1153)
 
Des ick my selven 't hooft, van troosteloosheyt, plonder.1154)
1155
In een, in eenen dach, ben ick gheworpen t'onder:
 
En is verdweenen heel, myn gloory claer, ghelyck
 
Als van den Hemel valt de sneeuw, en smelt in 't slyck.
 
Gaet heen, vertrouwt het luck. My dien, met feestich groeten,1158)
 
De morghen annebad, den avondt trad met voeten.
1160
Maer hoe doch? Ay ick dool, myn scheut begon veel eer.1160)
 
Aen 't vallen was ick lang, maer gistren quam ick neer.
 
Smeeckende vyandin, doen ghy 't onlydsaem raesen,1162)
 
Met giftighe' ooghen, my ten aedr'en in quaemt blaesen;
 
Dat greep my aen, ghelyck, door den ghebeten wondt,
1165
Zijn schennis schiet het schuym van eenen dullen hondt,1165)
 
En onghenaedich woedt op al de leên verwonnen.1166)
 
Doen stiet mijn luck zijn cruyn: doen viel ick: doen begonnen1167)
 
Te wanckelen mijn staet, te wagghelen mijn croon:
 
Doen sweecken onder my de stylen van mijn throon.
1170
O valsche vrouw, hoe dier staet my uw loos aenschouwen!1170)
 
Hoe dier u lusten! och wat comt 'er ramps door vrouwen,
 
Dat gheblanckette quaet! Fy dat ick, ter begheert1172)
 
Uws opgheblaesenheyts, d'eerwaerdighe' heb onteert!
 
Daer 't soo bederflijck in bestier van alle staeten1174)
1175
Is, sonder eers ghenot, d'eerwaerdighe te laeten.
 
Wat ging my aen? 'k en weets. 't vernuft was slincx en crom:1176)
 
Een averechtschen wech sloeghen mijn sinnen om.
 
Nu ist te laet. O man, onsaelichst uwer tyden!1178)
 
Wat sal ick? wacker zyn, noch slaepen can ick lyden:
1180
Vol kommers 't waecken is, de slaep vol anxten straf.1180)
 
Ellend, wort ghy niet mat, soo mat my haestich af.
trompetter.
 
De blancken uchtendt met haer bloosend roode kaecken,
 
In 't heuchelycke kleedt van dundoeck en scharlaecken,1183)
 
Rust toe ten Hemelvaert. Haer gouden pruyck al ree1184)
1185
In 't silver schittert van de vlacke Zuyder Zee;
 
En doet de schaduw vocht des duysterheyds verjaeghen:1186)
 
Het sweeft een frisschen dauw van roosen om haer waeghen.1187)
 
De Sonne volcht het spoor van 's ouden Thitons bruydt,1188)
 
En steeckt den Hemel al zyn minder ooghen uyt.1189)
1190
In 't Ooste daecht het op. De nacht begint te duycken.
 
Wie dat ter schildwacht staet, en laet gheen ooghen luycken.
geeraerdt van velsen. schildknaep.
schildknaep.
 
Ick acht myn Heere neemt myn meening seer wel in;1192)
 
En siet de tweesprong van dit antwoordt dubbelsin;1193)
 
En 't strydighe verstant, in eenderley gheluyden.1194)
G. v. Velsen.
1195
Men neem het soo men wil. voor my, is datmen 't duyden1195)
 
Ten minsten op den sin can, die my best ghelyckt.
 
Dus, mijn ghemoedt gheensins van d'eerste raedt en wijckt:1197)
 
Maer 't gheen dat ick besuyr, dat sal hy mee besuyren.1198)
geeraerdt van velsen. schildknaep. trompetter.
trompetter.
 
Op, waepen, waepen, mant uw toorens, mant u muyren,1199)
1200
Op Crijchsluy. vyand. op, en vaerdich in 't gheweer.1200)
G. v. Velsen.
 
Wat vyandt?
schildknaep.
 
Ridders op.
G. v. Velsen.
 
Waer is hy? heynd of veer?
 
Aen welcke zyde siet ghy wachter haer ondecken?
trompetter.
 
Ick sie, langs Diemerdijck, een stofwolck herwaerts trecken1203)
 
In rep en roeren is de Waeterlandsche zy;
1205
Van schuyten sonder tal grimmelt het op het Y.
gijsbrecht van aemstel. schildknaep. harman van woerden. geeraerdt van velsen.
G. v. Aemstel.
 
Wat isser gaens?
schildknaep.
 
Op, op.1207)
H. v. Woerden.
 
Hoe?1208)
schildknaep.
 
Vyandt.
G. v. Aemstel.
 
Waer verscheenen?1210)
G. v. Velsen.
 
In 't Y, oock op den dijck van Diemen, en dat heenen;
 
In groote menicht.
schildknaep.
 
Op mannen; op met vlijt;
 
Beset uw muyren.
H. v. Woerden.
 
't Is gheen muyr besettens tijdt.
G. v. Aemstel.
1210
Soo doet het seecker niet.
G. v. Velsen.
 
't Is tijdt om te vervaeren.
H. v. Woerden.
 
Een yder rust hem toe.1211)
G. v. Aemstel.
 
Het volleck laet vergaeren,
 
Om af te trecken.
G. v. Velsen.
 
Gaet ghy om de Graef te hael.1212)
schildknaep.
 
Ick gae.
G. v. Velsen.
 
Datmen terstond de paerden toome' en saêl.
 
Mijn vrouw, waer is zy?
machtelt van velsen. geeraerdt van velsen.
M. v. Velsen.
 
Hier mijn Heer.
G. v. Velsen.
 
Mijn lieve leven,
1215
De tijdt wil dat wy ons van 't Huys te Muyden gheven,1215)
 
In sulcker yl, en wijs, dat zy niet toe en laet,
 
U liên te voeren mee.
M. v. Velsen.
 
Waer blijf ick dan? wat raet
 
Schiedt my dan over?
G. v. Velsen.
 
Mijn vercooren, stilt u weenen.
 
D'onwetende ghemeent is schendich op de beenen:1219)
1220
Haer oploopenden moedt t' ontwijcken is ons 't naest,1220)
 
En bodt te gheven, tot dat zy hebbe' uytgheraest.1221)
 
Want wederstant te doen is haer met spooren noopen.1222)
 
Maer laetmen sonder stoot, hen t'eynden adem loopen,1223)
 
Haer dapperheyt verslenst; en hoe zy hoogher clom,1224)
1225
aant.Hoe dat zy loggher sinckt: dan siet een yder om,
 
Wat loon van zynen dienst hy hebbe te verwachten:
 
Dan schieten huys, en vrouw, en kindt inde ghedachten.
 
Dus hoopt ten besten, Godt zy met u lief; ick gae.
M. v. Velsen.
 
Hier blyve' ick dan alleen op 's woeden volcx ghenae.1229)
1230
Helaes wat overlast sal my al staen te lyen!1230)
G. v. Velsen.
 
De vrouwelijcke staet sal u ghenoech bevryen;1231)
 
En 't mededooghen van het leelijck onbescheydt,1232)
 
Daer ghy mee zijt vercort; en uw onnooselheydt.1333)
 
De droefheyt bindt uw tong. och! laet dit schreyen achter,
1235
Dat doch verlooren is, en set uw hart wat sachter.1235)
schildknaep.
 
Alst u belieft mijn Heer, 't gheselschap is ghereedt.
G. v. Velsen.
 
De Godt ghedencke' aen u, die 't schijnt dat my vergheet;1237)
 
En wil u, beter wech, dan 't hart my tuycht, gheleyden.
M. v. Velsen.
 
Een blijd versaemen, jon hy ons nae 't droevich scheyden.
rey van amstellandsche joffrên.
1240
Den oopenbaeren Dwinghelandt,1240)
 
Met moed te bieden wederstandt,
 
En op den harssenpan te treeden;
 
Om, met het storten van zijn bloedt,
 
Den vaderlande 't swaerste goedt,1244)
1245
Den gulden vryheyt te bereeden;1245)
 
 
 
Dat is, van ouwder hercoomst wydt,1246)
 
By d'aldertreffelycxt altydt1247)
 
Beloondt met eerenbeelden dancklyck.1248)
 
De roem is uytgheblaesen, met1249)
1250
Gheleertheyts heldere trompet,
 
In schrift, en dichten onvergancklijck.
 
De lofkrans groenens nimmer moe,
 
Die comt het hayr der sulcken toe,
 
Die 't al, voor 't alghemeene waeghen:1254)
1255
Ghelijck den Heer van Aemstel tracht.
 
Hoewel zijns selschaps overmacht,
 
Hem let zijn voorstel te bejaeghen.1257)
 
 
 
Dan wie met wensch om goede crijt;1258)
 
Maer allerhande Prinssen lijdt;
1260
En 't gheen hem overcomt te dooghen,1260)
 
Sacht opneemt, dof in hoop en vrees;1261)
 
En 't onghelijck van weeuw, en wees,1262)
 
Kan annesien met goeden ooghen:
 
 
 
Sulck een blijft onvermaert, en muyt1264)
1265
Niet, met het hooft doorluchtich uyt:1265)
 
Zijn doove faem can hem niet bringhen1266)
 
In 's werelds ooch, en aenghesicht;
 
Nocht, uyt de duysterheyt, in 't licht
 
Optrecken, tot aen 't roer der dinghen.
 
 
1270
Zijn naem heeft clanck by oudt, noch jong,
 
Noch soetheyt op des vollecx tong,
 
Onêel by burghers en by boeren.
 
Stilswyghend glipt zijn leven deur:
 
Maer sonder stoot, en sonder steur,1274)
1275
En sonder trom in 't hart te roeren.
 
 
 
Hem angt, gheduyrende 't beliedt1276)
 
Van zynen aenslach, d'ontrouw niet,
 
Oft lichtheyt, van die 't saemen swoeren:1278)
 
Nocht misluck als het annegaet:1279)
1280
Nocht de vervaerelijcken haet,1280)
 
Des blinden vollecx nae 't uytvoeren.
 
 
 
De minste twyfel van gheluydt1282)
 
En jaecht hem 's nachts ten bed niet uyt;
 
Noch vluchtens noodt van vrouw, en vrinden.
1285
Het veel bestaen can nauw bestaen:1285)
 
Ghemackelijck is vaylichst gaen:
 
En groote rust cleen onderwinden.

Vijfde bedrijf.

graeve floris. rey van naerders.
Graeve Floris.
 
Ach! mijn ghetrouwe, set; en draecht my verder niet:1288)
 
Mijn swackheyt is te groot. Een beeck van bloede vliet
1290
My door de wonden af, en verwet al de cleeden.
 
En bleeckghedaene flaeuwt becruypt mijn laffe leeden.1291)
 
Ick heb volleeft, en ben ten eynde mynen pat.1292)
 
Van dese wereldt heb ick wel mijn deel ghehadt:
 
Gheboortens hoocheyt, lichaems frischeyt, macht van staeten,1294)
1295
Ontsich by vreemdelinghen, gunst by ondersaeten.1295)
 
Gheluckich, och! al te gheluckich, soo my maer
 
In 't hooft de dampe niet des lucx ghesteghen waer:1297)
 
Oft had ick noyt aenschouwt het vrouwenbeeld aenminnich,1298)
 
Waer onder school vermomt lichtvaerdicheyt crancksinnich!
1300
U lieden danck ick, voor den dienst, en trouwe groot,
 
Die ghy bewesen hebt my, in mijn laetsten noodt:
 
En moeyt my, dat ick 't niet nae wensche kan beloonen.1302)
 
Maer wie mijn naesaet zy, Vorst zijnde, sal hy toonen1303)
 
Dat hem der Vorsten val, met mededooghen, sny;1304)
1305
En weygheren gheensins dees laetste beede my:
 
Dat is, dat hy alhier ter plecke' een kercke bouwe,1306)
 
Waer by, d'aencomende' eeuw my in ghedachten houwe,
 
En mijn danckwillicheyt. Het jaerelijcksche geldt1308)
 
Tot noodich onderhouwt dat zy daer by bestelt.1309)
1310
Maer langher nu en heb ick cracht in gheen ghewrichte.
 
De leden slappen aen ten slaepe', en het ghesichte
 
Wort van een ysren vaeck verovert. Het gheluydt
 
Ontsinckt my t'elcken maele', en kan ten keel nauw uyt.
 
Ick sijgh, ick sijgh. ick ben ghecomen op het spade.1314)
1315
O Schepper, ick ontschep, ontsluyt my uw ghenaede.1315)
rey van naerders.
 
Hy is verscheyen.
 
Heft nu aen te schreyen1317)
 
Jonghers en grysen:
 
Droefheyt wilt bewysen:
1320
Cleeren verscheuren:
 
Gheeft u op tot treuren.1321)
 
d'Hollandsche Graeve
 
Is om hals en have;1323)
 
Deerlijck verslaeghen.
1325
Deerlijck verslaeghen!
 
Wendt u stem tot claeghen.
 
Traenen laet vlieten:
 
Suchten opwaerts schieten.
 
Siet hem versmooren:1329)
1330
Hem, die was ghebooren,
 
Uyt's wijd bekenden
 
Roomsche Conincx lenden.1332)
 
't Leven is heenen.
 
 
 
't Leven is heenen!
1335
Ach wat eyndt van weenen!
 
't Hooft sal verrotten
 
Dat de Croon der Schotten1337)
 
Had mooghen draeghen.
 
O bedroefde daeghen!
1340
Weeslijcke Landen,
 
Slaet in 't hayr uw handen.
 
O swaer verliesen!
 
 
 
O swaer verliesen!
 
Wie sal nu de Vriesen
1345
Echter bedwinghen,1345)
 
Als zy boudt bespringhen
 
's Kennemers grensen?
 
Hard is 't om te pensen.1348)
 
Hy deed haer tsaeghen,1349)
1350
En het juck verdraeghen.
 
Tijd is 't te kermen.
 
 
 
Tijd is 't te kermen
 
Wie sal nu beschermen
 
's Lands innesitter,1354)
1355
Voor den Vlaeming bitter?
 
Dees keerd' haer vlooten,
 
Van de Zeeusche slooten:1357)
 
Plach te vernielen,
 
d'Haettelycke kielen.1359)
1360
Nu is 't verlooren.
 
 
 
Nu is 't verlooren!
 
Brenghet rouw te vooren.1362)
 
T'hans sullen treeden,
 
Inde swarte kleeden,
1365
Burghers en Eelen;
 
Sonder haer juweelen,1366)
 
Treuren de Paerden:
 
't Gouwdt moet vande swaerden:
 
't Lichaem ter aerden.
machtelt van velsen. rey van aemstellandsche jofferen. trompetter.
M. v. Velsen.
1370
Trompetter, wel wat is 't dat u te rugghe jaecht?
 
Quae maere speur ick uyt u aenghesicht vertsaecht.
 
Verclaert u ras.1372)
trompetter.
 
Mijn vrouw quae tyding mach wel schromen
 
Van haesten.1373)
M. v. Velsen.
 
Niet. Zy can al mee te spade comen.
 
Uw uytvlucht my benauwt. oft is mijn Heer ghevaên?
trompetter.
1375
Naeby. Maer zijt ghetroost: hy is het noch ontgaen.1375)
M. v. Velsen.
 
Dat set my wat van 't hart. En wat's hem wedervaeren?
trompetter.
 
Doen wy aen 't koorenlandt te Berch ghecomen waeren,1377)
 
Verhief sich uyt de laech een drommel ysre liên.1378)
 
Myn Heer van Velsen reedt voor aen, om uyt te sien:
1380
Hy hield zyn paerd cort op, en vraechd' haer wat zy sochten.1380)
 
Haer antwoordt was: den Graef die wy ghevanghen brochten.1381)
 
Dat mist u, seyde daer de dappre Velsen op;1382)
 
En wendt, dewyl hy spreeckt, 't gheswinde ros den cop;1383)
 
En stoot ten Graevewaerts. daer sit hy vanden paerde1384)
1385
En treedt zijn vyandt toe, met uytghetooghen swaerde.
 
Die schrickt: en waende met een sprong t'ontgaen de doodt,
 
Ghebonden op het paerdt, maer snevelt inde sloot.1387)
 
De strenghe Ridder volcht, en gheeft hem soo veel steecken,1388)
 
Dat ick hem seecker min niet als voor doodt en reecken.1389)
1390
Het volck was handtghemeen gheworden mid'ler tydt.
 
Eer Velsen ommesach, was hy zyn paerdt ver quyt:
 
Des ('t veld viel ons te nauw die schier omringhelt streeden)1392)
 
Beschrijdt zijn Schildknaeps paerdt; en isser afghereeden.1393)
 
Wy worpen om; en boôn den vyandt al de rug;1394)
1395
En spreyden elck zijns weechs: vrees maeckt de voeten vlug.1395)
 
'k En ben's gheen verder tuygh. oft yemand quam in handen,1396)
 
Oft op de plaetse bleef, oft werwaerts de vyanden1397)
 
Ghetooghen coomen, is my gantschlijck onbekent.
 
Maer vaylich houd' ick my nocht hier, nocht hier ontrent.1399)
1400
Des bid verlof, dat ick my elders heen mach gheven.1400)
M. v. Velsen.
 
Gaet daer ghy seecker meent te wesen, van u leven.
 
Maer waer blijft dese vrouw? waer heenen neemts' haer keer?1402)
 
Waer soeckt zy vaylicheyt, aen leven oft aen eer?1403)
 
Waer vindt zy troost? mijn hoop gheleghen inder assche,1404)
1405
Is, dat in 't eedel bloedt d'oneedel' handen wassche,1405)
 
Het onvermurruwt volck, eer dat den avondt stort.1406)
rey van amstellandsche jofferen.
 
Mijn vrouw, ach! rust uw hart: dat vaeck bevonden wort1407)
 
Meedooghen en bescheydt, in ons ghemeent, wy weten.
M. v. Velsen.
 
Wraeckgiericheydt te seer haer harten heeft doorbeten:
1410
Des ick de doodt het best, dat my ghenaeckt, vermoe.1410)
 
Doch sterven vrees ick niet: alleene vrees ick hoe.
 
Ach! dat, op dese ruy, gheen woestaert onverstandel,1412)
 
Uyt vuyle bitterheyt, dit lichaem en mishandel:1413)
 
Oft spotter, en voltooy, uyt dartelheden snoodt,1414)
1415
Mijn leelijck ongheval, met een mismaeckte doodt!1415)
 
O Godt, wat knellen 't hart my toeghewronghen schroeven!
rey van amstellandsche jofferen.
 
De seeckre ramp is groot: dus wilt u niet bedroeven
 
In 't gheen onseecker is.1418)
M. v. Velsen.
 
Ick bid's laet my alleen
 
Vertrecken, dat ick my begheve tot ghebeên.
rey van aemstellandsche jofferen.
1420
O deuchdgeurighe roos, aensienelijckste spruyt1420)
 
Die 't eedel Woerder huys oyt heeft ghegheven uyt;1421)
 
Wat hebdy in uw may ghetroffen straffen weêr?1422)
 
Wat valt'er onghenaed des Hemels op u neêr!
 
 
 
O claeren spieghel van ghetrouwicheyt en zeên,1424)
1425
Hoe seer beswalcken u des eeuws verdorventheên!1425)
 
O eere des gheslachts der vrouwen, vol van druck,
 
Hoe eerloos doet by u 't ondeuchdighe gheluck!1427)
 
 
 
O wel ghebooren vrouw, beschreyelijck voorwaer,
 
Voorwaer beclaechlijck zijn soo veel ellenden swaer,
1430
Die uw verwonnen borst met droefheyt opghevuldt
 
Bedrucken altesaem, en gheene tot uw schuldt!1431)
 
 
 
Maer moeten noch veel meer d'ellenden zyn beclaecht
 
Des gheenes, die, tot schuldt, daer mede wort gheplaecht:1433)
 
Want, als de voorspoedt vliedt, soo comen de misdaên
1435
Die hy verborghen droech, den boose' om 't harte slaen.
 
 
 
Waer heenen dan ghewendt? waer heenen dan ghekeert?
 
Van binnen is 't ghemoedt verettert en verseert;1437)
 
't Voorlachend schellemstuck toont ysselijck ghelaet:1438)
 
Van buyten, houdt de plaech op lichaem aen, en staet.1439)
 
 
1440
De rampsaelighe Graef van Hollandt is, door 't stael,
 
Verlost onlancx gheleên van dusdaenighen quael.1441)
 
O Velser Ridder vleyt ghy u met sulcken wraeck!
 
Waer uw doodtvyandt door uyt alle lyden raeck?
 
 
 
Te vooren vreesd' hy 't klem van uwen strenghen moet;1444)
1445
Te vooren kond de schrick haer prenten in zijn bloedt;1445)
 
Te vooren vreesd' hy d'hoon des batsen onghevals:1446)
 
Nu acht hy niemandt, en is schootvry teghen als.1447)
 
 
 
En ghy eenvouwdich volck, wat's dat ghy claechlijck mort1448)1448)
 
Om 't bloedt oneelder wijs in vanghenis ghestort?
1450
Dat cierlijcker aen 't spits eens hayrs in 's oorlochs brandt1450)
 
Ghevlooten hebben soud, ten offer 't vaderlandt?
 
Dit's laete rouw. 'T was tijdt te schreyen, doen de Ziel
 
Van Vorstelijcken lof, oneelder wijs, verviel
 
In laster grondeloos; en storf, aen ontrouw groot,1454)
1455
En aen meyneedicheyt, een schandelijcker doodt.
 
 
 
Tijd is het, tijd is 't nu, om te beschreyen (laes!)
 
Den jammerlijcken val der Eedelinghen dwaes,
 
Die door wraeckgiericheyt soo verre zijn gheraeckt,
 
Dat zy tot onrecht haer goedt recht hebben ghemaeckt.
 
 
1460
Nu is het tijdt, om op u selven 't ooch te slaen,
 
En schouwen u ellend, en eyghen quaelen aen,
 
En te beschreyen, met droef opgheheven klanck,1462)
 
Uw scheuring, nederlaegh, verwoesting, onderganck.
 
 
 
Want Hollandt sie ick heel in 't war, (o droeve schijn!)1464)
1465
De Goeyers, Kennemaers, en buyren vanden Rhijn
 
In roeren; op de been Westvries, en Waeterlandt;1466)
 
Het Huys te Velsen plat; en Woerden inden brandt:
 
 
 
Gheverwet van het bloedt, den Aemstel en de Vecht;
 
Oneens den Adel, het ghemeene volleck slecht1469)
1470
Ghespouwen en ghesplist: en (dat ick meest beween)1470)
 
Een yder stuyrt zijns weechs, en niemand weet waer heen.
 
 
 
O edel Aemsterlandt, o meenich maegh' en vriendt,
 
Wat komt u over dat ghy niet en hebt verdient!
 
O heyligh' Eendracht ghy verlaet ons! en wanneer,
1475
Wanneer welvaerens stut, wanneer sien wy u weer?
 
 
 
D'oochscheelen worden swaer, en cracht van vaeck gedoogen:1476)
 
Het droevich harte stemt met d'uytghewaeckte ooghen.1477)
de vecht. rey van aemstellandsche jofferen.
de vecht.
 
O harten pynelijck bedooven in uw leydt,1478)
 
d'Oorsaeck is groot, de welcke' heeft uw weemoedicheydt:
1480
Want ghy onwetend zijt hoedaenich het besluyt ‘is
 
Des Hemels ende waer het noodtlodt over uyt ‘is.1481)
 
Niet schiet'er te vergheefs: veel min gheschiet 'er quaet:1482)
 
Maer 't soet met suyrheyt souwt de goddelijcke raedt.1483)
 
aant.In plaets van clachten, zijt ghy grooten dancke schuldich
1485
Den gheenen, die door dees quellaedjen meenichvuldich
 
Uws lieven vaederlandts, verr'siende maeckt den baen,1486)
 
Waer lancx, ter eeren, u naeneeven sullen gaen.
 
En telt 't gheen u verschijnt niet onder ydle droomen:
 
Ick ben de Vecht, de Gheest en Godtheyt vander stroomen1489)
1490
En silververwich nat, daer ghy uyt rysen siet
 
Dees frissche grysicheyt, ghemytert met het riedt.1491)
 
Waersegghend is mijn tong: dus luystert nae 't verclaeren;1492)
 
'k Sal die verborghentheyt des noodlots openbaeren;
 
En spelen voeren 't ooch van uw vervreemd ghedacht,1494)
1495
In schiedenissen, diep verhoolen onder nacht;1495)
 
Die van de parcken eerst op rocken zijn ghewonnen,1496)
 
En sullen werden, ter ghesetter tijdt, volsponnen.1497)
 
Den Aemstelheer gheparst door desen overval1498)
 
Tot noodtweer van zijn staet, sal d'ouwde burrechwal1499)
1500
Van 't nedrich Amsterdam, en de begraven percken1500)
 
Nae zijn vermooghen eerst omheyndt met eycken wercken,
 
Voor overrompeling, verheffen, uyt zijn plat,1502)
 
Met vest en toorens; en voltooyen 't tot een stadt.
 
Van deser tijdt af, sal't beginnen, vol van moede
1505
Te beuren op het hooft, en met den teghenspoede
 
Worstlende meenichmael, weêr t'elckens uyt zijn asch,
 
Heerlijcker opstaen, dan het oyt te vooren was:
 
En seer ontsien van zijn ghebuyren, lang, door desen,
 
Van zijn Landsheeren, lang, met jonst ghetroetelt wesen:
1510
Tot dat het eyndelyck verwerf door diensten mildt,
 
Des Caisars hoochste pracht, tot top van zynen schildt.1511)
 
Dan andre tyden, dan ghenaecken andre stonden.
 
Een wreecker vanden hooghen Hemel afghesonden,
 
Welhem ghenaemt verschijnt in Hollandt, en herplant
1515
De vryheyt onderdruckt, in haeren ouwden standt.
 
't Uytheemsch gheweldt wordt uytghedreven t'allen steden;
 
De groote' onmenschlijckheyt, de groote' afgrijslijckheden
 
Des Spaenschen Tyrannijs; die stal had als een post:1518)
 
d'Iphigeniaes en Polixenaes verlost1519)
1520
Van d'altaers bloedich. Het verworghen, branden, kerven
 
Gaet af; en echter, gheen begraven voor het sterven.1521)
 
Dan moocht ghy Amsterdam, en Hollandt alghemeen
 
Wat adems scheppen in uw borst schier toeghetreên.
 
's Lands Staeten, die ghespaert en hebben bloedt noch schatten,
1525
Nocht sorch, in 's vryheyts dienst, die sullen dan hervatten
 
Het aensien en ghesach dat haer van oudts toequam:
 
En stellen eenen Heldt, van Caisarlijcken stam
 
En Nassausch bloedt, (het welckmen siet in desen daeghen1528)
 
Als 's Christen werelds hooft de Roomsche croone draeghen)
1530
In 't Vorstelijck bestier; die Mauritz zy ghenoemt,
 
Na des verlossers naem van Duytsland hooch beroemt.1531)
 
Voor wien alle' oorlochsman in zynen tijdt sal wijcken.
 
Teghen de coomst van dees de Spaensche Coninckrijcken,
 
En overbuyren van den trouweloosen Moor,1534)
1535
Op 's aerdtrijcx eynde, nu alreede schricken, door1535)
 
Waersegghren duydenis: en aen haer Monarchie1536)
 
En haepert anders niet als dese Prophecie.1537)
 
Soo veel onmaetighe' hoops, ghelucx, beleyds, ghewelds1538)
 
Stuyt (wil 't den Hemel) op den schildt af eenes Helds.
1540
Dees ist, die wederom vercryghen sal, in hande,1540)
 
Van Ghelder de voochdy, van Zutphen, en den lande1541)
 
Van Wtrecht; die berecht te desen daeghe' altsaem1542)
 
Door zyne maeghen zijn, en den Nassauschen naem:
 
Wanneer zy van die stam en doorluchtighe rancken
1545
Een wijl zijnd' afghedwaelt haer sullen dies ontdancken:1545)
 
Dees seven landen vry beschermen te ghelijck:
 
En tziddren doen van verr Habsburch en Oostenrijck.
 
Want, als een blixem snel ten slingher uytghedreven1548)
 
Des yverighen Gods, sal hy ten stryde streeven,
1550
Afwerpende' en vertreênde' al wat zijn spits ontmoedt,1550)
 
Omheynt met aerdsche goôn, en helden van zijn bloedt:1551)
 
Met Heynrick dapper, zijn beleyder van de paerden;1552)
 
Met Welhem Vrieslands heyl; Philips den onvervaerden,1553)
 
Den vroomen Luydewijck, beyd waerdich andermael1554)
1555
Te leven; en Iohan braef als een punt van stael;1555)
 
Den nemmersuffen Ernst; Nassausche' al met elckander.1556)
 
Ghelijck des werelds roem de grooten Alexander
 
Bestuwt met al de schaer der Vorsten trotsberaên1558)
 
En Coninghen, die uyt zijn hof zijn opghestaen,1559)
1560
Viel in het Persisch heyr, aenvoerende de Griecken:
 
Elck van zijn vrienden streckte' een slachveer aen zijn wiecken:1561)
 
De schrandere' Eumenes, de kloecke Ptolomeêus,1562)
 
Perdicca, Lysimach veroveraer des leeuws.1563)
 
Oft eer, als een Iuppijn, die (doe vermetel snofte1564)
1565
's Aerds onbesuyst ghebroedt) van boven neder bofte1565)
 
De lyven dickghespiert der reusen groot en grof;
 
Die lomp en overdwaelsch, 's ouden Saturnus hof,1567)
 
Met cracht van armen swaer, te meestren haer vermatten;1568)
 
En schansten berch op berch, aen Hemelhooghe katten;1569)
1570
De Coning stondt in 't mid: de Crijchsgod onvertsaecht,1570)
 
Latonaes kindrên beyd', en Pallas d'oorloochs maechdt,1571)
 
Neptuin en Liber hem stijfden aen wederkanten;1572)
 
Altsaem van zijn gheslacht, altsaem zijn bloedtverwanten.
 
Alsoo sal onsen Vorst; en sullen werden zijn1574)
1575
Vyanden hem ghewaer, in soodaenighen schijn.1575)
 
Dat seg de Tielsche hey van zijn gherit vertreden:1576)
 
Dat seg de blyde stem der vryghemaeckte steden:
 
Dat seg het yslijck veldt vol uytghestreckte doôn,1578)
 
Daer zeghes gulde wieck hem toevoer Laurencroon.1579)
1580
Des zyne faem met lof van yder wijd gheblaesen
 
Tot onser wereld uyt sal barsten, en verbaesen1581)
 
De volcken, dien de Son zijn slinckerzijd toewendt,1582)
 
Als noch self 't hierlandsch spoock, en gheesten nauw bekent:
 
En 't schittren van zijn swaerdt sal wyder vrees verwecken,1584)
1585
Dan, met haer straelen, som van onse starren strecken.1585)
 
Hollander ende Zeeuw sullen haer naemen groot
 
Uytbreyden onder hem, over den Aerdenkloot;1587)
 
En onbepaelden roem ten Hemel hooch verheffen.1588)
 
Dan sullen zy voorby seylen en overtreffen
1590
Al wat'er is van volck dat haven heeft oft ree:
 
En bruysen door het blaeuw als Vorsten van de Zee.
 
Dit sal haer konst, dit haer vermeeten zijn, te dwinghen
 
aant.d'Oploopend' Oceaen naer haeren handt; en wringhen1593)
 
't Ghebit den winden wederspannich inden mondt;
1595
En 't morren te versmaên der baeren sonder grondt.1595)
 
O borsten van bedrijf! o moeden onbesneeden!1596)
 
O harten kloeck! o onverleemde dapperheeden!1597)
 
Rondom uw vaederlandt, sult ghy ghelijck een vuyr,
 
En uwen hooftman zijn als een metaelen muyr.
1600
Die sal, verlaeden met den roof der Castiljaenen,1600)
 
De waepens van Leon, en de Bourgoensche vaenen1601)
 
Besprenckelt van het bloedt, becroosen van het stof,1602)
 
't Huys voeren seghenrijck, en hanghen op het hof.1603)
 
Te weten Arragon dorst dencken, en Graenaeden,1604)
1605
Dat zy de Zeeusche jeuchdt met keetens soude laeden;
 
d'Hollandsche Maechden slaen, zijnd' eerst haer eer gherooft.1606)
 
Toledo val die vloeck, en Saragossa' op 't hooft.
 
Ghy volcken van een bloedt, houdt Eendracht met u beyden:1608)
 
Vertrouwt u Godt, uw saeck, uw Vorst: hy sal beleyden1609)
1610
Uw rotten streng, te veld; uw vlooten trots, ter Zee:1610)
 
En kneusen 't woest gheweldt; en helpen ons aen vree.
 
Dat spoedich Amsterdam sal onder hem vermaeren,1612)
 
En luycken op; ghelijck, aen 't eyndt der kindtsche jaeren,
 
Een eedle maechdt die in haers jeuchdes bloeyen treedt:
1615
't Ghesicht ontfonckt; en 't rypen van 't vernuft ontcleedt1615)
 
Het vlytighe ghelaet van slechtheyt vlack tot schroomen;1616)
 
De stal des lichaems, hals en heup begint te vroomen;1617)
 
En maxel crycht het gheen dat haeren bosem sluyt;1618)
 
Achtbaerheyt voeghlyck blinckt ten schoonen aenschyn uyt:1619)
1620
Dan perlen, goudt, en sleep: zy wort gheviert van veelen!
 
Heymlycke nydt ontfaên haer mindere ghespeelen.1621)
 
De naemhaftighe stadt verdaedicht door zyn dolck1622)
 
Sal nemen toe in macht, en menichte van volck,
 
Meer dan te vooren, in driehondert Sonneringhen,1624)
1625
En wyder uyt, den creyts van haere vesten dringhen.1625)
 
Want, al, wie tyranny te woedichlyck ontstelt,1626)
 
Bloedighe wetten, oft vyandelyck gheweldt
 
Ellendelyck sal uyt haer vaederlandt verjaeghen,1628)
 
Met vrouwen, kind'ren jong, en hoop beroyde maeghen,
1630
Door open poorten zy ontfaên sal, naeckt en bloodt;
 
En met meedooghentheyt verquicken in haer schoot.
 
De trouwe burghery haer nyver sal gheneeren1632)
 
By 't ploeghen vande Zee; by coopen en verteeren;1633)
 
En spysen landen vreemdt, en Coninckrycken groot,1634)
1635
In diere tyden en vertwyfeld' honghers noodt,1635)
 
Met lyftocht allerhand, en voorraedt uyt haer schuyren:
 
By 't afval van 't ghenot verovren haer ghebuyren.1637)
 
Van schepen af, en aen, om waer, om goudt te hael,1638)
 
Sal 't krielen op het Y, en swart zyn inde Wael.1639)
1640
Al sal't'er besich zyn, al woelen met onlede,1640)
 
Van voeren, lossen, laên, met waeghen, schuyt, en slede.1641)
 
't Ghewin ghedijt tot pracht, tot cier de rijckdoom swaer.1642)
 
Dan boutmen wel seshondert huysen op een jaer.1643)
 
't Ghetal der kercken wast. daer sietmen sluysen graven;
1645
Een leegher arbeydsliên hier delven aen een haven.1645)
 
Daer slaetmen eenen grondt, zeediep, van paelen sterck,1646)
 
En kroont den Aemstel, met ghewelleft metselwerck
 
Onwickbaer door zijn wicht; om boven op te laeden1648)
 
Weldighe Zuylen 's Beurs voortreflijcke cieraeden.1649)
1650
Soo besich 's Somerssons, de byen zijn in 't Goy1650)
 
Daer soete boeckweyt bloeydt; als zy (om inde koy
 
Te seer bevollickt, niet elck ander te verdringhen)
 
Uytleyden haers gheslachts mondighe' anwasselinghen:1653)
 
Oft als zy vlieghen d'een den andren in 't ghemoedt,1654)
1655
En nemen af den last van 't aenghewonnen goedt:
 
Oft als zy yverich den claeren honich vaeten,1656)
 
Met soete leckerny opvullende de raeten:
 
Oft als zy keeren uyt, met al haer burghery,1658)
 
Den bommel een ghediert soo nyver niet als zy:1659)
1660
Het isser drang, en drock en nerghens sietmen luyen:1660)
 
Den honich geurich ruyckt nae d'uytghesooghen kruyen.
 
O welcke schatten! o welck over grof ghewin
 
Sal komen aengheweydt tot haere paelen in,1663)
 
En vullen 't landt; wanneer het Y sal doen verflaeuwen
1665
Den Lissebonschen Taach, en neerslaen zijn winckbraeuwen;1665)
 
Al hanghen zy, van oudts begruyst, vol gouden sands!1666)
 
Wat sal't ghemeene best ghevoelen onderstands,1667)
 
Als haere jeuchdt den hoop van Portugal sal plucken
 
In 't Oost; en haelen t'huys den Oest vande Molucken!1669)
1670
't Bestaen sal manlijck zijn. maer wat voor woorden smeên1670)
 
Sal menschen tong, om yet te segghen van de gheen,
 
Die reysen sullen uyt, waer lancx zy noyt en hoorden
 
Dat yemandt was ghekeert; en soecken, in het Noorden
 
't Welck nimmermeer ontdoyt, door 's pekels korter sway,1674)
1675
Een wech nae 't machtich Chine', en rijcken van Cathay?1675)
 
Die terghers vande doodt die henen sullen slippen1676)
 
Door midden 't driftich ijs aen Hemelhooghe klippen;1677)
 
Daer schors op schorse schuyft, en leydt in 't lang, en 't bree,1678)
 
Als kercken boven, en als kercken onder Zee:
1680
Die door den haeghel blindt en onghebaende plecken,1680)
 
Ghelijck ter hellen, vande Son af, sullen trecken
 
Tot daer de maendt een deel is vanden dach, en daer
 
Een dach en nacht alleen volmaecken 't heele jaer.
 
Die, veele maenden, van de wereld af ghescheyden,
1685
Begraven onder sneeuw haer leven sullen leyden,
 
By 't hongrich huylen van 't ruych onghedierte fel,1686)
 
In 't Coninckrijck des nachts, ghelijck als inden hel.
 
Voorwaer Alcmenaes soon en heeft sich noyt vermeten1688)
 
Soo onvertsaechden daedt; al heeftmen uytghekreten
1690
Dat hy 't volck onderaertsch deed beven van ontsach,1690)
 
En sleypte Cerberus gheketent voor den dach.1691)
 
Nochtans en sal haer roem wijdvluchtich hier niet marren;1692)
 
Als oft zy aende weet op seylsteen, vaste starren,1693)
 
Graedbooch, en Astrolaab, alleen ghebonden was,1694)
1695
En 't waelen vande Naeld aen 't luysternauw Compas.1695)
 
't Sal Crijchsvolck wesen. Dat wil voelen en beschreyen1696)
 
De Zee van Hercules: dien (als hy breedt gaet weyen1697)
 
Den Oceaen te trots, met uytghelaeten vloedt)1698)
 
Het Amsterdamsch beleydt doen sincken sal zijn moedt:1699)
1700
Soo dat hy golf, op golf, beteutert door 't vervaeren,1700)
 
Sal slorpen aerseling, ter straet in, met zijn baeren.1701)
 
Ick sie d'Hollandsche vloot den Andaluz aen boordt:
 
De roock en vlam van 't schut: de pekel roodt van moordt:1703)
 
't Bestorven Gibraltar van vrees om 't hart beneepen:
1705
En al de Westerstrandt gheplondert van haer schepen:1705)
 
Dien baet het niet te zijn als slooten opghebouwt,
 
Nocht dat zy spieghlen doen de dyninghen, van 't goudt.
 
Soo mannen harten, soo, soo moeden van vermoghen.1708)
 
Dat's in zijn croon, den Vorst des ondergangs ghevlooghen;1709)
1710
En, van 't vermetel hooft, de pracht ghemaeckt tot schandt.1710)
 
Soo seyndtmen 't oorloch uyt: en haeldmen vreed' in 't landt.
 
O voorspoed spoedich, des my 't wonder doet verstommen;1712)
 
Dat ghy soo flucx, o stadt! sult wesen opgheklommen,
 
En hebben u gheset, in sulcken hoochte, daer
1715
Soo meenich, te vergheefs, nae steyghert duysent jaer!
 
Men bidd' de Maeticheyt dan maer, dat zy te vreeden1716)
 
Zy, u te blyven by, in uw gheluckicheden,
 
En vestigh' uwen stoel: Want nerghens is soo veyl1718)
 
Den onverwachten val, als op de toppen steyl;
1720
Soo slibbrich staen, als op den cruyn; soo te bedincken1720)
 
Het gyben, als voorwind, en soo ghereedt het sincken.1721)
 
Ghelijck ick sie, uyt wenst tot weelde, te ghemoedt1722)
 
Al wat verbasterings der ouwde zeeden goedt:1723)
 
En, om het snood ghewin, in last de goede wetten.1724)
1725
Doch sullen daer de beste' haer voorgang teghen setten,1725)
 
Uytblinckende' als in goudt het heldere ghesteent:
 
Soo dat daer schaemroodt door de goedighe ghemeent1727)
 
Sal raecken omtesien, en rouw haer hart te roeren,1728)
 
En volghen op het licht dat d'Overheden voeren.1729)
1730
Oft oock, o groote stadt! u eenich misverstaen,1730)
 
Tot altenauwen voet, van heerschen socht te raên,1731)
 
Waer op licht waere, dat weer Tyranny insloope;
 
Niet edel Hoofttack, niet Croondraechster van Europe.1733)
 
Houdt vry der volcken toom wel staedich inder handt:1734)
1735
Maer voor het uyterst schroom den teughel. met verstandt1735)
 
Van wicht, den breydel rept, wat styver oft wat sachter.
 
Te ruym dat struyckelt vaeck, en al te cort leydt achter.1737)
 
In vryheyt ordentlijck uw burghery laet treên,1738)
 
Recht tusschen dienstbaerheyt en wetteloosheyt heen.
1740
Soo groeydt, soo bloeydt, soo wast, o rechterhandt der Staeten,
 
In mooghentheyt, gheluck, en tal van ondersaeten.1741)
 
En ghy, o vrouwen, wischt uw traenen af en lijdt
 
Gheduldich desen, om den naekomenden tijdt.
rey van amstellandsche joffrên.
 
O wat heb ick ghesien met mijn beslooten ooghen!1744)
1745
Wat heeft my inden droom verscheenen, staen vertooghen,1745)
 
De voorsegghende Vecht daer wonderheyden al!
 
Voorwaer den Hemel weet wel hoe hy 't schicken sal:
 
En seghent dickwils, als hy uyt schijndt op verdelghen.
 
Des laet ons d'onspoedt als gheneesedranck verswelghen,1749)
1750
Die, onvermaecklijck op de tong, den gheest wel smaeckt,1750)
 
Door hoop van 't smaecklijck goedt, dat lijf en siel vermaeckt.1751)

eyndt.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

lied