Gedichten. Deel 2

Regelnummers proza verbergen

[p. 215]

Inhovdt.⁺

1Nae dat Floris de vijfde, Graeve van Hollandt, de gemeente¹⁾ 2lang gequeeckt hebbende om den Adel te onderdrucken,²⁾ 3d'onghelijcken ende wederwaerdicheden den selve toeghe-4dreven³⁾ opghehoopt hadde met het vercrachten van de huys-5vrouwe des Heers van Velsen; soo is de haetelijckheyt van⁵⁾ 6dit stuck waergenomen vande voorneemste des ouwling ver-7bitterden⁶⁾ ridderschaps, voor een gelegenheyt om de ghe-8moeden des volcx vanden Vorste af te keeren, ende onder 9eenen naem haer aller leedt te wreecken. Daer over Gee-10raerdt van Velsen man, Harman van Woerden vaeder, 11Gijsbert van Aemstel neef vande onteerde vrouwe, met 12verscheyden andere der voortreffelijcxten des landts, in 13heymelijck verbondt ghetreden zijnde, niet sonder haeren¹³⁾ 14raedt met uytheemsche ende Ghebuyrvorsten te menghelen,¹⁴⁾ 15hebben den Graeve onder dexel van ten vederspele te¹⁵⁾ 16vaeren buyten Wtrecht inde laeghe der gewaepende ghe-17voert;¹⁶⁾ ende ghevangen, eerst op 't huys te Cronenburch, 18voorts inder nacht nae 't huys te Muyden. Aldaer is de 19vrouwe van Velsen sonder van den aenslach te weten haeren 20man verbeydende: Ende terwijl dit werck uytghevoert wordt, 21rijst de Twist uyter hellen, ende hist haere trauwanten²¹⁾ 22Gheweldt ende Bedroch aen ten bederve des landts.²²⁾

23De ghevanghen Graeve wordt te Muyden op het slot 24gebracht, ende nae veel scheldens in ysers geslaeghen.²⁴⁾

+ Geeraerdt van Velsen.

1) gemeente, het volk, de derde stand.

2) gequeeckt, begunstigd.

3) onghelijcken, onrecht; wederwaerdicheden, smadelijke bejegeningen; toeghedreven, aangedaan.

5) haetelijckheyt, afschuwelijkheid.

6) ouwling, van ouds.

13) haeren raedt te menghelen, te raadplegen.

14) ghebuyrvorsten, naburige vorsten.

15) dexel, voorwendsel; ten vederspele te vaeren, op de vogeljacht te gaan.

16) laeghe, hinderlaag.

21) trauwanten, trawanten.

22) ten bederve, ten verderve.

24) schelden, beschuldigen.

[p. 216]

25Waer op Eendracht met haere ghesellinnen, Trouw ende 26Onnooselheydt, den aerdbodem verlaetende ten Hemel wel²⁶⁾ 27ontfanghen innevaeren.

28De Heeren van Velsen ende Woerden ontdecken den²⁸⁾ 29Heere van Aemstel 't verborghen des aenslachs, ende haere²⁹⁾ 30meeninghe van den Graeve naer Enghelandt in 's Conincx³⁰⁾ 31handen te brengen: waer van hy een afkeer hebbende, ende 32dryvende dat de saecke by de Staeten 's Lands opperste,³²⁾ 33behoort afgehandelt te werden, sonder met uytheemsch 34ghesach de vryheyt te verseeren, scheydt twistich van haer,³⁴⁾ 35om elck te ruste te gaen, op naerder beraedt. Ondertusschen 36de Schildknaep des Heers van Velsen, door last zijns 37meesters, vraecht eenen Tooveraer nae den uytgang des³⁷⁾ 38aenslachs, ende crijcht onseecker antwoordt.³⁸⁾

39De Gheest des broeders van Geeraerdt van Velsen ver-40schijnt den Graeve in zijn slaep, hem verwytende d'onschul-41dighe doodt die hy gheleden heeft, onthalst door zijn bevel. 42Waer over de Graeve gheslaeghen in zijn ghemoedt, aen⁴²⁾ 43Velsen zynen soen ende vergiffenisse versoeckt, sonder⁴³⁾ 44verwerven. Ondertusschen daecht het, ende openbaert haer⁴⁴⁾ 45de gemeente in waepenen als om 't slot te beleggen, 't welck 46de verswoorene raedt af te trecken met den ghevanghen.⁴⁶⁾

47Maer tot by Muyderberch ghetoghen, ende aldaer van een⁴⁷⁾ 48laeghe Naerders bespronghen zijnde, ende door sulcx ghe-49nootsaeckt den Graeve te verlaeten, wort de selve, nae dat 50hy van Geeraerdt van Velsen doodtlijck ghequetst was, uyt 51een sloote ghetrocken, ende op 't hooghe ghebracht: alwaer⁵¹⁾ 52hy zynen geest gheeft. 'T welck de vrouwe van Velsen 53gheboodtschapt, in swaere becommeringhe brengt, ende 54van gelijcken haere staetdochteren. De welcke naer veel⁵⁴⁾ 55droeflijck claeghens in slaepe ghevallen, de Stroomgod vande 56Vecht sien verschynen, die leerende dat dese swaericheden 57den wech baenen tot den wasdom van Amsterdam, haer 58teghenwoordighe tegenspoedt vertroost, met verhael der toe-59comende voorspoedicheden van die stadt ende staet des 60ghemeenen Vaederlandts.

61Het Treurspel begint van den avondt nae 't vangen des 62Graefs, ende eyndicht inden morghen daer aen, met zijn 63doodt ende beclach daer op volghende.

64Het toonneel is op ende om het Huys te Muyden.

26) onnooselheydt, onschuld.

28) ontdecken, openbaren.

29) 't verborghen, het geheim.

30) meeninghe, plan.

32) dryvende, bewerende; opperste, als opperste gezag.

34) verseeren, kwetsen, schenden.

37) uytgang, uitslag, afloop.

38) onseecker, twijfelachtig.

42) waer over, waardoor; gheslaeghen, getroffen.

43) soen, verzoening.

44) openbaert haer, verschijnt het volk gewapend om het slot te belegeren.

46) verswoorene, samenzweerders.

47) een laeghe, een troep in hinderlaag gelegen.

51) op 't hooghe, op het land.

54) staetdochteren, hofdames.

[p. 218]

Personagien.

heer geeraerdt van velsen.

graef floris van hollandt.

vrouw machtelt van velsen.

heer harman van woerden.

heer gijsbert van aemstel.

schildknaep.

gheest van velsen.

timon. Tooveraer.

twist.

gheweldt.

bedroch.

eendracht.

trouw.

onnooselheydt.

helsche gheest.

trompetter.

de vecht. Stroomgod.

rey van aemstellandsche jofferen.

rey van hemellieden.

rey van naerders.