Logo DBNL
Gedichten. Deel 2 (1900)

Gedichten. Deel 2

(1900)–P.C. Hooft–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Eerste deel.

theseus.
 
‘Dat yemant gae sijn eens gedaen beloften breken,
 
‘Wanneer dat achterdeel en schade schijnt te steken2)
 
‘Int houden van sijn woort, oft, op dat hij soo raeck
 
‘Tot voordeel groot van schijn, dats een vervloeckte saeck.
5
‘Hoewel dat menich Prins di' 'er luttel op gaet passen,5)
 
‘Met aertsche hoocheit meent den hemel hooch t'ontwassen;
 
‘Maer die bereyt tot straf van schelmerij, terstont7)
 
‘Velt sijn vermetel werck gebouwt op lose gront;
 
‘Want schielijck hij verliest t gelove sijner trouwen,9)
10
‘En 't geen hij niemant hout, oock niemant hem wil houwen.
 
AEgeüs die als Prins t'Athenen mach gebien
 
Mijn vader, en mijn heer heeft dit recht ingesien;
 
En daerom alle jaers betaelt wt onse stede,
 
De sware schatting, nae voorwaerden van de vrede,
15
Die tusschen Minos, laest, en ons besloten wert,
 
Wanneer ons borgers cloeck loofden (al viel t' haer hart)16)
 
Van haere kindren, sjaers hem seven jonggesellen,
 
En seven dochters jonck in sijn gewelt te stellen,18)
 
Om daer te paeijen mee de lust vant woedich dier
20
Sijn geijle vrouwen soon half man, en hallef stier;
 
Dien hij besloten hout tot voorcoomst van veel schaden,21)
 
In eenen doolhof groot, en vol verwerde paden,
 
Twelck Dedalus met moeijt seer constrijck heeft ghewrocht.
 
D'ellendich jongeliên worden hier in gebrocht,
25
En vant verwoede dier wreet-gulselijck verslonden.
 
Tot nochtoe is hier sjaers tgetal altijt gesonden,
 
Bij lot gecoren wt de droeve borgerij.
 
D'een borger sach op d'aer, maer ellick sach op mij,28)
 
Alsmen de laeste reijs omt leven quam te loten.
30
Ick merckten wat het was, dies heeft het mij verdroten,
 
Dat sij voor t vaderlant haer kinders leven boôn,
 
En dachten siet de Prins die spaert sijn eigen soon.
 
‘Best is hij die best doet. Dies dunckt mij grote schande,
 
‘Dat de gemeent passeert den Prince van den lande34)
35
‘In d'onverwonnen deucht. Want als een vorst alleen35)
 
‘Sal boven ander sijn in costlijcheit van cleen,
 
‘In leckre spijs en dranck, al wterlijcke dingen,
 
‘In sleep van vrouwen, en van dertel hovelingen,
 
‘In groot getal van knechs, en ruim getoorent hof;
40
‘De slechste borger is dan wel bequaeme stof40)
 
‘Om d'aldergrootste Prins van Griecken t'overtreffen,
 
‘Wilmen hem wt het slijm des vollix maer verheffen.42)
 
‘Dan soo een vorst het volck te boven hoort te gaen43)
 
‘In eedel waere deucht, den lande voor te staen,44)
45
‘Om het gemene best in alles te bejagen,45)
 
‘Bequaem om sorch alleen voor al den hoop te dragen,
 
‘Een recht staet-waerdich Prins sal immers dan, dunckt mijn,
 
‘Wt menich duisent man swaerlijck te kiesen sijn.
 
Dit drong mijn moedich hart, mijn borgers te betonen,
50
Dat ick mij selfs niet meer dan haerlie wil verschonen.
 
Daerom op dese reijs ben ick getrocken mee,
 
Mij gevend' in genae van d'onbescheyden zee;52)
 
Hoewel mijn vader out dat quaelijck toe wou laten,
 
Die van mijn redens swaer sich swaerlijck liet bepraten.54)
55
Doch om mijn selven, en mijn burgers int verdriet
 
Te brengen van de doot, coom ick in Creta niet;
 
Neen, neen, mijn wit is niet groothartich te verdragen,57)
 
T'geen de cloeckmoedichst van de werelt doet vertsagen,
 
Door t lijden sal mijn deucht niet toogen haere glans,59)
60
Maer door het eedel doen, soecken de lauren-crans.
 
Tot volgenoeging van de jong' Atheensche sielen,61)
 
Sult ghij vant woede dier gewent tot mensch-vernielen
 
Nemen een wrede wraeck, en stortent in het sant,
 
Vertrouw ick niet vergeefs Theseus u rechterhant.64)
65
Dus siet nu te gemoet, ghij borgers van Athenen,
 
Het einde van u rouw', en u langduirich weenen.
 
Want als het felle beest valt aen de doot te buit,
 
Dan is de wrede tijt van uwe schatting wt.
 
Maer hoe? Wie mach dit sijn? ontbeijt, hij comt ons nader.69)
deucalion. theseus.
deucalion.
70
Geluck grootmoedich Prins, ick coom van mijn heer vader70)
 
Den Coning Minos die dit eijlant rijck verheert.71)
 
Die heet u welcoom sijn, door dien dat ghij vereert
 
Sijn rijcke met u coomst, en bidt voor alle saken,
 
Dat u, u herberch van sijn hof belief te maken,
75
Voor u en voor u volck, is alle nodruft daer,
 
Gebruickt het altesaem al oft u eijgen waer,76)
 
Van camers toegerust verscheiden spijs en dranken.77)
theseus.
 
Van u aenbieden heus moet ick u seer bedancken78)
 
Beleefde coninx soon, waert ind'Atheensche staet,
80
Ick soud' u heusheit eel vergelden metter daet,
 
Maer hier in vreemde lant, en verre van mijn magen,
 
En can ick niet veel meer als danckbaer harte dragen.
 
Mijn heer beliefdent u mij soude jonst geschien,
 
Indien ick aldereerst den Coning mochte sien,
85
Om hem te houden voor de oorsaeck van mijn coomste.85)
deucalion.
 
Wat u belief, geschie, van Griecken d'aldervroomste,86)
 
Dies laet ons derwaerts gaen. Flux page gaet voor heen,87)
 
Segt mijn heer vader dat wij volgen u met een.
 
Grootmoedich jongeling, wat dunct u vande zede
90
Van ons vermaerde lant? gevalt u onse stede90)
 
Van Gnosus oock soo wel als t'wijs' Athenen doet?
theseus.
 
Meest yder prijst de plaets daer hij is opgevoet,
 
Niet sonder reden oock, dewijl wij sijn gehouden93)
 
T'eeren ons vaderlant, gelijck wij voorstaen souden94)
95
Ons ouders naem en eer, indien daer yemant waer,
 
Die die met laster oft cleenachting quam te naer.96)
 
‘Maer, die om d'eere van sijn stede te vermeren,
 
‘Het waerdich vaderlant eens anders wil onteeren,98)
 
‘En setten boven al sijn aengeboren wijck,99)
100
‘Sulck eenen doet de wijde werelt ongelijck;
 
Alsoo t gelooflijck is dat daer in sijn te vinnen,
 
Veel plaetsen die de plaets van ons geboort verwinnen
 
In vruchtbaerheit van slijck, in schoonheit van landouw,
 
In goede seden heus, van lieden wijs en trouw,
105
In heylig' heerschappij, en treffelijcke wetten;105)
 
Voorwaer die hoortmen oock in haer waerdij te setten:
 
‘Daerom een oprecht man, bescheijden van verstant,107)
 
‘Acht al de werelt ruim sijn lustich vaderlant.108)
 
Athenen dunckt mij schoon in alles waert gepresen,
110
En Gnosus dunckt mijn oock wel prijsenswaert te wesen;
 
Aengaende t' hooch gebouw van uwe muiren grof,111)
 
Wel waerdich om te sijn rechtvaerdich Coninx hof,
 
Aengaende d'huisen groot, en rechte wijde straten,
 
De menichte van volck van allerhande staten,114)
115
En de naebije zee, en s' havens vaijlicheit,
 
Die vol van schepen en snelle galeijen leijt.
 
De seden canmen in een vreemt lant niet ras kennen,
 
‘En tot quae seden van ons lant wij lichtlijck wennen,
 
Dies houd' ick mogelijck t'Athenen niet voor quaet,
120
Het gene datmer voor moet houden inder daet.
 
Daerom al kend' ick schoon de zeden van u lande,121)
 
Gelijck ick niet en ken, ick mocht tot mijner schande,
 
‘Oordelen t' goet voor t' quaet. Al achtmen int gemeen
 
‘Het goet varr boven t' quaet, men comt niet overeen,
125
‘Met alle menschen int waerderen van de dingen.
deucalion.
 
Tot oordeel onvoorsien, en sal ick u niet dringen.126)
 
Oock wederspreeck ick niet der stadt Athenens lof.
 
Maer dits de rechte wech nae mijn heer vaders hof.
choor.
 
‘Gehoorsaem sal een Prins hebben sijn ondersaten,
130
‘Die haer can maken wijs, en claerlijck blijcken laten,
 
‘Dat hij sich stadich tot haer voor te staen, vercloeckt,131)
 
‘En meer haerlieden nut, dan eigen bate soeckt.132)
 
 
 
Geluckich sulcken Prins die daer voor wort gehouwen,
 
Want d'ondersaten hem volcomelijck vertrouwen,
135
Indien hij alsoo wijs als willich wort geacht,
 
Int sorge dragen voor haer heyl, dat hij betracht.136)
 
 
 
‘Maer om in achtbaerheit van sulx bij t' volck te comen,
 
‘Dat al wat hij gebiet, voor t' beste werd genomen,
 
‘Ist middel inder daet, en niet alleen in schijn,
140
‘Te wesen t gene dat men wil gehouden zijn.140)
 
‘Want die met schijn van deucht het vollick soeckt te paeijen.
 
‘Met schoon beloften loos, en om den tuin te leijen,
 
‘Geniet een corte tijt tot dat het werd' verbreijt,
 
‘De wankelbare vrucht van sijn scherpsinnicheit.
 
 
145
Voorsichticheit is t' een, en t' ander noemtmen loosheit,145)
 
Het een dat is een deucht, t'ander een treek van boosheit,
 
Het een door middels recht, t'ander door argelist147)
 
Het meeste voordeel soeckt, dat dick bedriechlijck mist.148)
 
 
 
Voorsichticheit gaet meest al langs gebaende wegen,
150
Maer boosheits ommewech, die Gode seer is tegen,150)
 
Heeft luttel jonste bij de goedige Natuir,151)
 
Dies dickwils voor het soet, den losen crijcht het suijr.
 
 
 
Maer, van bedroch ter noot, een Prins is te bedanken,153)
 
Gelijck een medecijn den aelwarigen cranken,154)
155
Om in te nemen geeft yet anders dan hij mient,
 
Dien t deuchdelijck bedroch tot sijn gesontheit dient.
 
 
 
Hierom AEgeüs soon laet sich te rechte spijten,157)
 
Dat hij sijn leven stil, onaerdich sou verslijten,158)
 
In sachte ledicheit, en acht het voor een schant,159)
160
Daer sijn gemeente lijdt veel drux voor t' vaderlant.
 
 
 
‘Voorwaer een Prins is boven t' vollick niet geschapen,
 
‘Op dat hij rijckelijck sou eeten, drincken, slapen,
 
‘En wesen vrij van sorch, van commer, en van last,
 
‘Dewijl dat sijn gemeent op hem te dienen past.164)
 
 
165
‘Maer een rechtvaerdich Prins verstaet te sijn geboren,165)
 
‘Tot dienste van sijn volck ofte daer toe gecoren.
 
‘Een ijder borger is een dienaer van sijn heer,
 
‘Maer ijder heer is knecht van sijn gemeente weer.
deucalion. theseus. minos.
deucalion.
 
Siet den Atheenschen gast, heer vader, die ghij seyden,
170
U wil te wesen dat men herwaerts soude leijden,
 
En doen hem in u hof herbergen met gemack.171)
 
Maer hij begeerd' op mijn, als ick hem daer van sprack,172)
 
Dat jck hem aldereerst met u sou laten spreken.
theseus.
 
Rechtvaerdich Coning, dat u nemmer moet ontbreken174)
175
Voorsichticheit, om met geluck en goede spoet,175)
 
Altijt te heerschen, als ghij tegenwoordich doet,
 
Over het welich rijck dat u de Goon verlenen,177)
 
Wensch' ick u wt den naem des Princen van Athenen,
 
Mijns vaders, en mijns heers, die mij tot uwaerts sent.
minos.
180
Nu Theseus recht u van der aerden overent,
 
Grootmoedich jongeling dewijl ick u belove,181)
 
Dat ghij een welcoom gast hier sijt in mijnen hove,
 
En spreeckt wat u belieft, oft ghij ons hier coomt bij,183)
 
Van wegen u gemeent, en cloecke borgerij,
185
Oft int besonder yet comt voor u vader maken,185)
 
Dan oft het mogelijck is om u eigen saken,
 
Want ghij sijt erfgenaem; wat dat het sij verhaelt.
theseus.
 
Voorsichtich Coning groot wij hebben u betaelt188)
 
Rechtvaerdelijck den tol die wij u waren schuldich,
190
En onse borgerij heeft alle jaers geduldich,
 
Haer kindren, soo sij had belooft, gesonden hier,
 
Tot derelijcke buit voor t'ongenadich dier.192)
 
Ghij weet oock dat soo lang dit schricklijck beest sal leven,
 
Wij u ghehouden sijn den swaren tol te geven,194)
195
Maer als t' verwoede dier wert van de doot verrast,195)
 
Soo wert ons droeve stadt vant bange pack ontlast.
 
Om desen swaren last heeft het tot noch geschenen,
 
Dat de bedruckte stadt van t wijs beroemd' Athenen,
 
In hart-verterend wee deerlijck begraven lach.
200
Soo dick voor handen was den jammerlijcken dach,200)
 
Datmen omt leven van d'Atheensche jeucht gaet loten,
 
Sach ick ons oude mans haer wangen grijs begoten202)
 
Met grove tranen blanck; jck sach ons vrouwen teer203)
 
Half rasend van verstant, door wanhoop, vallen neer204)
205
Voor d'outers opgepronckt, en storten haer gebeden
 
Wt een benaude crop, met bevinge van leden,
 
Met diep versuchten, met menigen heten traen,
 
Met trecken van haer hayr, en voor haer borst te slaen.
 
En immers te vergeefs was al haer clachlijck smeken.209)
201
Ach wat vernieuwing ist hier van soo veel te spreken!
 
U ist Juppijn bekent hoe dick mijn heeft gedeert,
 
Dat ick mijn waerde stadt ellendich sach verneert,212)
 
U ist bekent hoe dick ick redens voor ging wenden,213)
 
Aen mijn heer vader, op dat hij mijn hier sou senden,
215
Om met gewapend' hant te vellen t' monster wreet,
 
Oft van het gulsich dier te wesen d'eerste beet.
 
Om door de vrome deucht mijn vollick te bevrijen,217)
 
Oft bij gebreck van dien, soo veel als sij te lijen;218)
 
En te doen blijcken aen mijn borgers metter daet,
220
Dat hare Prins het niet aen sich gebreken laet;220)
 
Maer mijn heer vader hiel altijt mijn reyse tegen,
 
Van wien ick swaerlijck nu mijn oorlof heb gecregen,222)
 
En ben besloten vast te brengen tot een ent
 
Mijn borgers swaere druck, haer commer, en ellent,
225
Oft door de vrome doot eewige lof te winnen,225)
 
Soo t' u belieft dat ick het strijden mach beginnen.
 
Daerom rechtvaerdich Prins mij dese jonst verleent,
 
Denckt niet dat ick alleen, maer dat al de gemeent
 
Mijns vaders hierom bidt, en met beweender oogen,
230
Met armen wtgestreckt en met de knien gebogen,
 
En met verslagen hart, ootmoedich tot u crijt:
 
O Minos die vermaert voor soo rechtvaerdich sijt,
 
Als genen coning die nu scepter voert op aerden,
 
Indien ghij houden wilt dees hoge naem in waerden,
235
Aensiet de wrede last die t'cloeck' Athenen draecht.
 
Ontfermt u over ons, die swaerder sijn geplaecht,
 
Dan onse schult verdient, vergunt ons Princen soone,
 
Dat hij sijn cloeck gemoet en dappre crachten toone;
 
Op dat het schricklijck dier werde ter doot gebracht,
240
De schandtvleck van u huis en goddelijck geslacht.
 
Rechtvaerdich Coning, dan sullen wij t'allen dagen,
 
U en u eedel huis verbonden jonst toedragen.242)
 
Maer ist dat ghij ons niet genadelijck siet aen,
 
De noot die wetten breeckt, die sal ons oock ontslaen
245
Van onsen dieren eedt, die wij u laestmael swoeren,
 
Als wij den harden crijch niet wt en conden voeren.246)
 
Omt breken onses eedts connen de Goôn verstoort
 
Nau seynden swaerder straf als dees is rechtevoort.248)
 
Grootmoedich Coning, denckt dat dit de droeve reden249)
250
Van onze borgers sijn, dies u belief te treden250)
 
In eenen wijsen raet, en mij vergunnen, dat
 
Ick loffelijck bevrij mijn wijt-vermaerde stadt;
 
Oft dat ick mannelijck besteden mach mijn leven,
 
Voort cloeke vollick daer ick boven ben verheven.
255
Ist dat het mij geluckt, t'is nut voor u, en mijn,
 
Geluckt het niet het sal alleen mijn schade sijn.
minos.
 
Indien dat ghij mij gaet voor soo rechtvaerdich houwen,
 
Gelijck u reden toont, ghij moet mij niet vertrouwen258)
 
Grootmoedich Prince, dat jck willens houw te lijf259)
260
D'onmenschelijcke vrucht van het oncuische wijf;
 
Om daer door allejaers de vierthien jongelingen261)
 
Aen uwe borgers als gerechtlijck af te dringen,
 
Want ick en heb daer aen (vermoedij dat?) geen deel,263)
 
Maer die sijn altesaem voor d'onversaede keel.
265
Neen t' is mijn wijse niet, en Godt wil mij behoeden265)
 
Te doen als sommich Prins die t' quaet dat hij gaet voeden,
 
Tot schijnbaer oorsaeck van een schatting voorewent,
 
En bruickt het overschot gansch tot een ander ent.268)
 
Gelijck een bosen arst de wonden vande crancken269)
270
Lang open hout wt vrees datmen hem af sou danken;
 
Ter doot ick hate dees vervloeckte schelmerij,
 
Des waren soo veel reên onnodich hier bij mij.272)
 
Ick weet dat wt de doot vant dier om af te ijsen273)
 
Mij niet dan alle nut, en geene schae can rijsen.
275
Maer, isser oorsaeck om beletten dese strijt,275)
 
Dat is op dat ghij niet soo snood bederref lijt.276)
 
Want, moedich jongeling, alhier moet ick u seggen,
 
Dat ghij u crachten wel te recht wilt overleggen,278)
 
Tegen t vermogen groot van het geweldich beest,
280
En in u aenslach hooch niet reuckeloos en weest.280)
 
‘Veel die door moedicheit nae lof en naeme streefden,281)
 
‘Onseker van haer macht, door stoutheit schielijck sneefden.282)
 
Het sou mij deren dat soo cloecken jongeling
 
Tot al de Werelts schae, soo vroech de doot ontfing.
285
Dewijl den harden strijt noch niet en is begonnen,
 
Suldij nae wil van sin altijts verandren connen,286)
 
Maer nae des strijts begin is het daer toe te laet.
 
Hierom dewijl ghij meucht, u rijpelijck beraedt.288)
theseus.
 
Had ick rechtvaerdich Prins geen vasten raet genomen,289)
290
Ick waer dus verr niet door de trotse zee gecomen,290)
 
Maer bet gebleven in mijn soete vaderlant,291)
 
Dan, siende t' groot gevaer voor oogen, t mijner schandt
 
Te keren wederom. Hoe qualijck sou genoegen293)
 
Mijn arme borgerij? hoe sou mij stadich wroegen
295
Mijn hooch en edel hart? voor slecht van aert, en bloodt295)
 
Sou men mij wijsen nae. Ay waert niet beter doot?
 
Neen Minos, wilt hier in niet over mijn ontfermen,
 
Soo luttel acht ick niet de crachten van mijn armen,
 
Soo luttel acht ick niet mijn dapperheit van moet,299)
300
Die t' lichaem van sijn cracht deelachtich wesen doet.
 
Niet denken wilt dat ick van opset zal verandren.301)
 
Ick en mijn selschap sijn gecomen met malcandren,
 
Wij sullen keren t saem naer huis door 't water straf,303)
 
Oft soecken inden buick vant woede dier ons graf.304)
minos.
305
Cloeckmoedich vorsten soon ghij toont aen u besluiten,
 
Dat ghij van t' hooch geslacht der Goden comt te spruiten.306)
 
Nu dan ghij sijt gemoet onsterffelijcke lof307)
 
Te soeken door de deucht, hier hebdij waerde stof,
 
Die ick u niet benij. Dus laet ons gaen te samen,
310
Met goede spijs en dranck verquicken ons lichamen.
 
Daer nae wanneer t' u lust het dier tot strijden tart,
 
Eergierich jongeling wast op met sulken hart.

Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

lied