Geeraerdt van Velsen. Baeto, of oorsprong der Hollanderen

(2005)–P.C. Hooft



[p. 76]
Vierde bedrijf geest van velsen, Graaf Floris geest van velsen Wee, graaf van Holland, wee, graaf Floris, wraak, wraak, wraak zij over u, die in mijn bloed vond zulken smaak. 1070 U, die mij afgesneên den draad eerst aangeheven,1070 mij uit de arm ontrukt het allerliefste leven en mij ontweldigd hebt des blijden lichts genot,1072 en schendiglijk beroofd van 't kostlijk overschot1073 der zoet' en van natuur mij nog gejonde dagen,1074 1075 van 't zelschap smakelijk van vrienden, en van magen1075 en alles waar het hart zo teder overhing, met bitter scheiden en verlies van alle ding. Gij die daar hebt gemaakt mijn lichaam tot een lege en maakselloze romp, ten akeligen wege,1079 1079 1080 gesleten van het spoor dat naar beneden leidt, mij sturend henen af, in mijner eenzaamheid, om met de binnensmondssprekenden te vergaren en zonder zonneschijn en zonder lucht te waren.1083 Gij rechter rechteloos, nu is uw tijd nabij!1084 1085 Wee Floris, Floris wee, te wraak ontzeg ik dij!1085 Dit wreekvuur, deze toorts, die zendt u 't recht vergeten.1086
[p. 77]
De vlamme zeng' u 't hart en knaag' u 't geweten.1087 graaf floris O mij! Wat schrik is dit die mij de stem besluit?1088 Mijn haren staan te berg, het zweet dat breekt mij uit. 1090 Wat angst beklemt mij 't hart? Och, wat is mij verschenen? Mijn tijd nabij? O ramp! Hoe wroegt mijn borst vol penen!1091 Heeft mij de geest geraakt? Of is het dat, zo fluks,1092 ik, die bevangen was met dronkenschap des luks, en sluimervallig, werd gewekt van mijn verslegen moed 1095 en mijn geweten, nu benuchterd door de tegenspoed? Ai mij! Ik zie nog de geest en bloed dat wrake raast.1096 O Velsen, Velsen! geeraerdt van velsen, Harman van Woerden, Gijsbert van Aemstel, Graaf Floris geeraerdt van velsen Wie vereist mij zo verbaasd?1097 graaf floris O Velsen! geeraerdt van velsen Wat 's er gaans? Op ridders, op en knapen!1098 Op Woerden, Woerden! harman van woerden Wat, is 't onraad? Wapen, wapen! 1100 Op Aemstel, Aemstel! gijsbert van aemstel Hoe? Vijand? Wat 's er of?1100 Beleert hij 't slot? Of is hij in den binnenhof?1101 harman van woerden Waar is 't te doen?
[p. 78]

[p. 79]
geeraerdt van velsen Van wien is dit gerucht begonnen?1102 graaf floris Van mij, o Velsen, die van angste ben verwonnen. En sprak u gaarne. geeraerdt van velsen Mij alleen, of d' ander mee? graaf floris 1105 Alleen. Ik ben geparst aan u te zoeken vree.1105 geeraerdt van velsen Wat zegt gij heren? harman van woerden Doe 't. gijsbert van aemstel 't Wordt van mij goed gevonden. harman van woerden Wij gaan dan weer te rust. gijsbert van aemstel Gij moogt zijn hart doorgronden. geeraerdt van velsen Ik zal hem horen. Wel, wat, Floris, wilt gij toch? geeraerdt van velsen, Graaf Floris graaf floris Ik deed u ongelijk! Och, neef van Velsen, och!1109 geeraerdt van velsen 1110 Wat kent gij aan hetgeen dat ieder openbaar is?1110 graaf floris Ach! Ik heb u verkort, zodat het al te zwaar is.1111 geeraerdt van velsen Ik voel 't, en duid'lijk. Spaart daar vrij woorden af.1112 graaf floris Ik viel uw broeder streng en hielp hem in het graf,1113
[p. 80]
de raad met dreigen doend' al zulken vonnis vijnen.1114 geeraerdt van velsen 1115 Geen erger onrecht als dat enkel recht wil schijnen.1115 graaf floris 't Bewijs was niet bestaand' en tegen hem te zwak.1116 geeraerdt van velsen Uw bloeddorst stopt' hetgeen dat aan 't bewijs ontbrak.1117 graaf floris Mij deert dat ik ooit deed d' onnozel' anneklagen.1118 geeraerdt van velsen Dat denk ik wel, nu 't komt dus kwalijk te beslagen.1119 graaf floris 1120 Ik was vol kwaad vermoêns en heel verblind daarvan.1120 geeraerdt van velsen Wie iemand kwaad toeschrijft eer dat hij 't weten kan, en uit vermoeden haat, is waardig dat hij snevel'.1122 graaf floris 't Is prinsen ziekt', wij gaan altzamen aan dit evel.1123 geeraerdt van velsen Wie veler vrees wil zijn, gaat veel te vrezen aan.1124 graaf floris 1125 Helaas, nog heb ik u in zwaarder stuk misdaan.1125 geeraerdt van velsen Niet mij alleen, maar haar die 'k eeuwig heb te minnen.1126 graaf floris De wederwaardigheid sporrelde door mijn zinnen,1127
[p. 81]
de spijt die wrong mij 't hart en dreef mij tot die zaak. geeraerdt van velsen Wel, ieder dan zijn beurt, nu drijft ze mij tot wraak. graaf floris 1130 Mijn boelschap tergd' me staag, deez' heeft de schuld van alle.1130 geeraerdt van velsen Zo schendt gij liên van eer, den hoeren ten gevalle. graaf floris Ik vloek de tijd dat ik bemind' haar lichten aard.1132 geeraerdt van velsen Maar Holland vloekt de tijd dat gij geboren waart. graaf floris Ach Velsen, geeft mij pais, ziet hoe ik mij verneder.1134 geeraerdt van velsen 1135 Geeft gij mijn broeder 't lijf, mijn vrouw haar ere weder? graaf floris Doet afstand van 't krakeel, o Ridder, en ik zal...1136 geeraerdt van velsen Wat zoudt gij, die nu hebt dat u is niet met al?1137 graaf floris Uw bastaarddochter zal ik trouwen, laat mij 't leven.1138 geeraerdt van velsen Te waard is zij m', ik wil z' aan geen verrader geven.1139 graaf floris 1140 Hoe hebt gij 't met mij voor of waar dan wacht ik naar?1140
[p. 82]
geeraerdt van velsen Dat wordt gij t' zijner tijd intijds genoeg gewaar.1141 Ik ga, de reden wordt hier toch om niet versleten.1142 graaf floris Wat is de mijn' een val! Hoe ver ben ik versmeten!1143 Op gist'ren zat ik hoog, verzelschapt met de pracht 1145 des priestersdoms verwaand en heren groot van macht1145 in 't schone midden van den drang der eed'le scharen,1146 omringeld met den stoet van lijfwacht en dienaren, als een vermogen vorst, en van dit vrije land1148 d' uitstekendste persoon en zou deez' gulden band,1149 1150 die niet dan graaflijk haar gewoon is te verschuilen, met menig koningskroon nood' hebben willen ruilen. Nu leg ik als verslenst, van ieder te versmaên,1152 onwaardelijk geboeid en op mijn hals gevaên.1153 Des ik mijzelven 't hoofd van troosteloosheid plonder.1154 1155 In een, in enen dag, ben ik geworpen t' onder1155 en is verdwenen heel mijn glorie klaar, gelijk1156 als van den hemel valt de sneeuw en smelt in 't slijk. Gaat heen, vertrouwt het luk. Mij dien, met feestig groeten,1158 de morgen annebad, den avond trad met voeten.1159 1160 Maar hoe toch? Ai ik dool, mijn scheut begon veel eer.1160 Aan 't vallen was ik lang, maar gist'ren kwam ik neer. Smekende vijandin, toen gij 't onlijdzaam razen1162 met giftig' ogen mij ten aadr'en in kwaamt blazen,
[p. 83]
dat greep mij aan gelijk door den gebeten wond,1164 1165 zijn schennis schiet het schuim van enen dollen hond en ongenadig woedt op al de leên verwonnen. Toen stiet mijn luk zijn kruin, toen viel ik, toen begonnen1167 te wankelen mijn staat, te waggelen mijn kroon,1168 toen zweken onder mij de stijlen van mijn troon. 1170 O valse vrouw, hoe duur staat mij uw loos aanschouwen!1170 Hoe duur uw lusten! Och wat komt er ramps door vrouwen, dat geblankette kwaad! Fij, dat ik, ter begeert'1172 uws opgeblazenheids, d' eerwaardig' heb onteerd, daar 't zo bederflijk in bestuur van alle staten1174 1175 is, zonder eers genot, d' eerwaardigen te laten. Wat ging mij aan? 'k En weet 's. 't Vernuft was slinks en krom,1176 een averechtsen weg sloegen mijn zinnen om.1177 Nu is 't te laat. O man onzaligst uwer tijden!1178 Wat zal ik? Wakker zijn noch slapen kan ik lijden: 1180 vol kommers 't waken is, de slaap vol angsten straf.1180 Ellend', wordt gij niet mat, zo mat mij haastig af.1181 trompetter De blanken uchtend met haar blozend rode kaken, in 't heugelijke kleed van dundoek en scharlaken,1183 rust toe ten hemelvaart. Haar gouden pruik alree1184 1185 in 't zilver schittert van de vlakke Zuiderzee en doet de schaduw vocht der duisterheid verjagen.1186 Het zweeft een frisse dauw van rozen om haar wagen.
[p. 84]
De zonne volgt het spoor van 's ouden Titons bruid1188 en steekt de hemel al zijn minder ogen uit.1189 1190 In 't oosten daagt het op. De nacht begint te duiken. Wie dat ter schildwacht staat en laat geen ogen luiken. Geeraerdt van velsen, Schildknaap schildknaap Ik acht mijn here neemt mijn mening zeer wel in1192 en ziet de tweesprong van dit antwoord dubbelzin1193 en 't strijdige verstand in eenderlei geluiden.1194 geeraerdt van velsen 1195 Men neemt het zo men wil. Voor mij is dat men 't duiden1195 tenminste op den zin kan, die mij best gelijkt. Dus, mijn gemoed geenszins van d' eerste raad en wijkt,1197 maar 't geen dat ik bezuur, dat zal hij mee bezuren.1198 geeraerdt van velsen, Schildknaap, Trompetter trompetter Op, wapen, wapen! Mant uw torens, mant uw muren! 1200 Op krijgslui, vijand! Op en vaardig in 't geweer!1200 geeraerdt van velsen Wat vijand? schildknaap Ridders op! geeraerdt van velsen Waar is hij? Heind' of veer?1201 Aan welke zijde ziet gij, wachter, haar ontdekken?1202
[p. 85]
trompetter Ik zie langs Diemerdijk een stofwolk herwaarts trekken.1203 In rep en roeren is de Waterlandse zij, 1205 van schuiten zonder tal grimmelt het op het IJ.1205 gijsbert van aemstel, Schildknaap, Harman van Woerden, Geeraerdt van Velsen gijsbert van aemstel Wat is er gaans? schildknaap Op, op! harman van woerden Hoe?1206 schildknaap Vijand! gijsbert van aemstel Waar verschenen? geeraerdt van velsen In 't IJ, ook op den dijk van Diemen en dat henen,1207 in grote menigt'. schildknaap Op mannen, op met vlijt, bezet uw muren! harman van woerden 't Is geen muurbezettenstijd! gijsbert van aemstel 1210 Zo doet het zeker niet.1210 geeraerdt van velsen 't Is tijd om te vervaren. harman van woerden Een ieder rust hem toe.1211 gijsbert van aemstel Het vollek laat vergaren om af te trekken.
[p. 86]
geeraerdt van velsen Gaat gij om de graaf te haal'. schildknaap Ik ga. geeraerdt van velsen Dat men terstond de paarden toom' en zaêl'. Mijn vrouw, waar is zij? machtelt van velsen, Geeraerdt van Velsen machtelt van velsen Hier, mijn heer. geeraerdt van velsen Mijn lieve leven, 1215 de tijd wil dat wij ons van 't Huis te Muiden geven1215 in zulker ijl en wijs, dat zij niet toe en laat uliên te voeren mee.1217 machtelt van velsen Waar blijf ik dan? Wat raad schiet mij dan over? geeraerdt van velsen Mijn verkoren, stilt uw wenen. D' onwetende gemeent' is schendig op de benen;1219 1220 haar oplopenden moed t' ontwijken is ons 't naast, en bod te geven, totdat zij hebb' uitgeraasd, want wederstand te doen is haar met sporen nopen.1222 Maar laat men zonder stoot hen t' einden adem lopen,1223 haar dapperheid verslenst. En hoe zij hoger klom,1224 1225 hoe dat zij logger zinkt. Dan ziet eenieder om1225 wat loon van zijnen dienst hij hebbe te verwachten, dan schieten huis en vrouw en kind in de gedachten.
[p. 87]
Dus hoopt ten besten, God zij met u lief, ik ga.1228 machtelt van velsen Hier blijv' ik dan alleen op 's woeden volks genâ.1229 1230 Helaas, wat overlast zal mij al staan te lijen!1230 geeraerdt van velsen De vrouwelijke staat zal u genoeg bevrijen,1231 en 't mededogen van het lelijk onbescheid1232 daar gij mee zijt verkort, en uw onnozelheid. De droefheid bindt uw tong. Och, laat dit schreien achter,1234 1235 dat toch verloren is en zet uw hart wat zachter. schildknaap Als 't u belieft mijn heer, 't gezelschap is gereed. machtelt van velsen De God gedenk' aan u, Die 't schijnt dat mij vergeet1237 en wil u beter weg, dan 't hart mij tuigt, geleiden. geeraerdt van velsen Een blij verzamen jonn' Hij ons na 't droevig scheiden.1239 rei van amstellandse jofferen 1240 Den openbaren dwingeland1240 met moed te bieden wederstand en op den harsenpan te treden, om, met het storten van zijn bloed, den vaderlande 't zwaarste goed,1244 1245 den gulden vrijheid, te bereden,1245
[p. 88]
dat is, van ouder herkomst wijd,1246 bij d' allertreffelijkst altijd1247 beloond met erenbeelden danklijk.1248 De roem is uitgeblazen, met1249 1250 geleerdheids heldere trompet, in schrift en dichten onverganklijk. De lofkrans groenens nimmer moe,1252 die komt het haar derzulken toe die 't al voor 't algemene wagen,1254 1255 gelijk den heer van Aemstel tracht,1255 hoewel zijn zelschaps overmacht1256 hem let zijn voorstel te bejagen. Dan wie met wens om goede krijt,1258 maar allerhande prinsen lijdt 1260 en 't geen hem overkomt te dogen, zacht opneemt, dof in hoop en vrees, en 't ongelijk van weeuw en wees kan annezien met goeden ogen, zulk een blijft onvermaard en muit 1265 niet met het hoofd doorluchtig uit. Zijn dove faam kan hem niet bringen1266 in 's werelds oog en aangezicht,
[p. 89]
noch uit de duisterheid in 't licht1268 optrekken tot aan 't roer der dingen.1269 1270 Zijn naam heeft klank bij oud noch jong, noch zoetheid op des volleks tong, oneêl bij burgers en bij boeren.1272 Stilzwijgend glipt zijn leven deur,1273 maar zonder stoot en zonder steur,1274 1275 en zonder trom in 't hart te roeren.1275 Hem angt gedurende 't belied1276 van zijnen aanslag d' ontrouw niet,1277 of lichtheid van die 't samenzwoeren,1278 noch misluk als het annegaat,1279 1280 noch de vervarelijken haat des blinden volleks na 't uitvoeren. De minste twijfel van geluid1282 en jaagt hem 's nachts ten bed niet uit, noch vluchtens nood van vrouw en vrinden.1284 1285 Het veel bestaan kan nauw bestaan,1285 gemakkelijk is veiligst gaan, en grote rust klein onderwinden.
[p. 90]
	1070 U, die...aangeheven: u, die heeft doorgesneden mijn pas begonnen levensdraad 1072 ontweldigd: met geweld ontnomen 1073 schendiglijk: op een schandelijke manier; kostlijk: kostbaar 1074 zoet': aangename; van: door; gejonde: gegunde 1075 van 't zelschap...overhing: van het aangename gezelschap van vrienden en verwanten, en van alles waar het hart zo licht toe genegen was 1079 maakselloze: vormeloze 1079 ten akeligen...vergaren: mij alleen die akelige, uitgesleten weg die naar de onderwereld leidt, hebt opgestuurd om mij te verenigen met de mompelende schimmen 1083 te waren: rond te dolen 1084 rechteloos: onrechtvaardig 1085 te wraak ontzeg ik dij!: ik zeg u de wraak aan! 1086 Dit wreekvuur...vergeten: dit wraakvuur, deze toorts zendt u de door u vergeten gerechtigheid 1087 De vlamme...geweten: laat de vlam u het hart verzengen en uw geweten doen knagen 1088 besluit: beneemt 1091 Hoe wroegt mijn borst vol penen!: wat kwelt mijn hart mij met folteringen! 1092 Heeft mij...tegenspoed?: Heeft de geest mij zo laten schrikken? Of is het zo dat ik, bevangen door de bedwelming van het geluk en slaperig, zoëven werd gewekt door mijn ontsteld gemoed en door mijn geweten, nu nuchter geworden door deze tegenspoed? 1096 en bloed dat wrake raast: en bloed dat om wraak schreeuwt 1097 verbaasd: ontdaan 1098 knapen: schildknapen 1100 Wat 's er of?: wat is er aan de hand? 1101 beleert hij: beklimt hij met ladders 1102 dit gerucht: deze opschudding 1105 Ik ben geparst: ik voel me gedrongen; vree: verzoening 1109 ongelijk: onrecht 1110 Wat kent gij...is?: wat erkent gij aan zaken die aan iedereen bekend zijn? 1111 u verkort: u te kort gedaan; al te zwaar: uitermate zwaar 1112 Spaart...af: hou daar uw mond maar over 1113 streng: hard 1114 de raad...vijnen: door de rechtbank onder bedreiging zo'n vonnis te laten vellen 1115 dat: dat wat; enkel: beslist; deze sententia gaat terug op een beroemde uitspraak van Cicero: Summum ius, summa iniuria: het hoogste recht (is) het zwaarste onrecht. Vgl. Cicero, De officiis, i, 33 1116 't Bewijs was niet bestaand': het bewijs hield geen stand 1117 stopt': vulde aan 1118 deert: berouwt; d' onnozel': de onschuldige 1119 Dat denk...beslagen: dat geloof ik graag, nu het zo slecht blijkt af te lopen 1120 kwaad vermoêns: achterdocht; daarvan: daardoor 1122 is waardig: verdient het; snevel': ten val komt 1123 't Is...evel: het is de kwaal van vorsten, wij lijden allemaal aan dit euvel 1124 Wie veler...aan: wie door velen gevreesd wil worden, moet zelf veel vrezen 1125 in zwaarder stuk misdaan: met een zwaarder vergrijp diep gekrenkt 1126 heb te minnen: zal liefhebben 1127 De wederwaardigheid...zaak: uw smadelijke bejegening bleef in mijn hoofd rondspoken, de verbittering daarover kwelde mijn hart en dreef mij tot mijn daad 1130 Mijn boelschap tergd' me staag: mijn minnares spoorde mij voortdurend aan; alle: alles 1132 haar lichten aard: haar lichtzinnig karakter 1134 geeft mij pais: verzoen u met mij 1136 Doet afstand van 't krakeel: staak deze twist 1137 Wat zoudt gij...al?: wat zou u, die nu niets meer hebt in te brengen? 1138 vgl. 2 strofen uit het ‘Historielied van Graaf Floris en Gerard van Velsen’ naar de uitgave van 1591: Och, Gerard van Velsen, mijn lieve neef, woudt gij mij leven laten, ik zal er van uwen bastaarddochter een Gravin van Holland maken. Dat en doe ik nu noch nimmermeer, 'k en wil ze geen verrader geven. Gij hebt er mijn huisvrouw haar eer benomen, dat zal u kosten uw leven. 1139 Te waard is zij m': zij is mij te dierbaar; verrader: verrader van de aristocratische erecode 1140 waar dan wacht ik naar?: wat staat mij te wachten? 1141 intijds genoeg: vroeg genoeg 1142 de reden wordt hier toch om niet versleten: we praten hier toch tevergeefs 1143 Wat is de mijn' een val!: hoe diep ben ik gevallen; versmeten: verstoten 1145 des priesterdoms verwaand: van de zelfbewuste geestelijkheid 1146 in 't schone...scharen: omstuwd door een schitterende groep edellieden 1148 vermogen: machtig 1149 uitstekendste: hoogstgeplaatste; en zou...ruilen: en ik zou de gouden kroon die gewoonlijk het grafelijk haar bedekt niet graag hebben willen ruilen voor menige koningskroon 1152 verslenst: verwelkt; van: door; versmaên: verachten 1153 en op mijn hals gevaên: en met de dood voor ogen 1154 Des ik...plonder: daarom ruk ik mij van wanhoop de haren uit het hoofd 1155 geworpen t' onder: naar beneden geworpen 1156 glorie klaar: luisterrijke glans 1158 Gaat heen, vertrouwt het luk: komaan, vertrouw nu maar op het geluk; feestig: vrolijk 1159 annebad: vereerde 1160 Maar hoe toch?: maar hoe is dat toch gegaan?; scheut: val 1162 smekende: vleiende; 't onlijdzaam razen: de ondragelijke razernij 1164 dat greep...verwonnen: die (razernij) overweldigde mij zoals het schuim van een dolle hond via de beetwond de infectie overbrengt die zich onbarmhartig door het lichaam verspreidt en het helemaal aantast 1167 Toen stiet mijn luk zijn kruin: toen keerde mijn geluk 1168 staat: positie 1170 uw loos aanschouwen: je verleidelijke aanblik 1172 Fij dat...onteerd: hoe schandelijk, dat ik ter wille van jouw beledigde trots haar heb onteerd die alleen maar eer toekwam 1174 daar 't zo...laten: terwijl het zo funest is voor elke bestuurder om degenen die eer verdienen, die eer niet te bewijzen 1176 Wat ging mij aan?: wat was er met mij aan de hand?; 'k En weet 's: ik weet het niet; 't Vernuft was slinks en krom: mijn verstand was sluw en slecht 1177 een averechtse...om: mijn lusten dreven mij een zedeloze weg op 1178 O man onzaligst uwer tijden: o rampzaligste man van deze tijd 1180 vol angsten straf: vol hevige angst 1181 Ellend', wordt...af: ellende, als gij niet moe wordt, mat mij dan snel af 1183 heugelijk: vriendelijk; dundoek en scharlaken: nevelig morgenrood 1184 rust toe: rust zich toe; pruik: haardos, nl. de stralen van de zon 1186 schaduw vocht: vochtige schaduw 1188 's ouden Titons bruid: Aurora, de godin van de dageraad 1189 zijn minder ogen: stenen; steekt...uit: dooft uit 1192 Ik acht...in: ik veronderstel dat mijn heer het wel met mij eens zal zijn 1193 tweesprong: tweeduidigheid; dit antwoord dubbelzin: dit dubbelzinnige antwoord 1194 't strijdige verstand: de tegenstrijdige betekenis; in eenderlei geluiden: in dezelfde woorden 1195 Voor mij...gelijkt: voor mij houdt dat in dat men het tenminste zo kan uitleggen als mij het best uitkomt 1197 Dus, mijn...wijkt,: Daarom wijk ik absoluut niet van het eerste plan af 1198 hij: nl. graaf Floris; mee: ook 1200 vaardig in 't geweer: snel te wapen 1201 heind': dichtbij 1202 haar ontdekken: hem aankomen 1203 herwaarts: hierheen 1205 grimmelt: krioelt 1206 Hoe?: waarom? 1207 dat henen: die kant uit 1210 Zo doet het: dat is het; vervaren: vertrekken 1211 Een ieder rust hem toe: laat ieder zich gereed maken; Het vollek laat vergaren: laten de mannen zich verzamelen 1215 de tijd wil: de omstandigheden eisen; geven: begeven 1217 uliên: de vrouwen, nl. Machteld en haar hofdames 1219 D' onwetende gemeent'... uitgeraasd: het domme volk is op de been om alles te vernielen; het is voor ons het beste zijn groeiende boosheid uit de weg te gaan en het de vrije teugel te laten tot het is uitgeraasd 1222 met sporen nopen: prikkelen 1223 zonder stoot: zonder verzet; t' einden adem lopen: uitrazen 1224 haar dapperheid verslenst: dan verflauwt hun vechtlust; En hoe...zinkt: en hoe feller zij was, des te trager zal zij worden 1225 Dan ziet...verwachten: dan vraagt ieder zich af wat zijn optreden hem zal opleveren 1228 Dus hoopt ten besten: dus hoop er het beste maar van 1229 op 's woeden volks genâ: overgeleverd aan de genade van het woedende volk 1230 Helaas, wat...lijen!: helaas, welk geweld zal ik allemaal moeten verduren! 1231 bevrijen: beschermen 1232 en 't mededogen...onnozelheid: en het medelijden over de schandelijke smaad die je is aangedaan, en je onschuld 1234 De droefheid...zachter: je smart belemmert je te praten. Och, stop met je geschrei, dat toch vergeefs is en wees wat kalmer 1237 De God...geleiden: moge die God u gedenken, Die mij schijnt te vergeten en moge Hij u een beter lot schenken dan ik denk dat mij waarschijnlijk staat te wachten 1239 Een blij verzamen jonn' Hij ons: Moge Hij ons een vreugdevolle hereniging gunnen 1240 deze verzen gaan terug op de eerste strofe van het koor in het vierde bedrijf van Garniers Cornélie (1574); openbaren: openlijke 1244 zwaarste: voornaamste 1245 bereden: verschaffen 1246 van ouder herkomst wijd: sinds oeroude tijden 1247 d'allertreffelijkst: de meest voortreffelijken 1248 erenbeelden: standbeelden; danklijk: uit dankbaarheid 1249 De roem...onverganklijk: Hun roem is uitgebazuind door de zuivere trompet van dichters en geleerden in hun geschriften en onvergankelijke poëzie 1252 groenens nimmer moe: onverwelkbaar 1254 die 't...wagen: die alles riskeren voor het algemeen belang 1255 tracht: nastreeft 1256 hoewel zijn...bejagen: hoewel de overmacht van zijn medesamenzweerders hem belet om zijn plan uit te voeren 1258 Dan wie...uit: wie evenwel luidruchtig een goede vorst verlangt, maar (intussen) allerlei vorsten verdraagt, en alles wat hij moet doorstaan kalm aanvaardt, wie in hoop en vrees passief blijft en het onrecht dat weduwe en wees wordt aangedaan lijdelijk kan aanzien, zo iemand blijft onbekend en munt niet roemrijk boven iedereen uit 1266 dove faam: gebrek aan reputatie 1268 duisterheid: onbekendheid 1269 optrekken tot aan 't roer der dingen: verheffen tot het landsbestuur 1272 onêel: ongeacht 1273 stilzwijgend: kalm; glipt...deur: verglijdt 1274 zonder steur: zonder verstoring van zijn rust 1275 en zonder...roeren: en zonder dat zijn hart ergens hevig door wordt beroerd 1276 angt: beangstigt; 't belied: de voorbereiding 1277 aanslag: onderneming 1278 lichtheid: lichtzinnigheid 1279 noch misluk...uitvoeren: noch de mislukking als het begint, noch de beangstigende haat van het verblinde volk na afloop 1282 De minste twijfel van geluid: het minste gerucht dat hij meent te horen 1284 vluchtens nood: de noodzaak om te vluchten 1285 Het veel...onderwinden: veel aandurven kan nauwelijks tot iets goeds leiden; wie rustig leeft, leeft het veiligst, en wie weinig onderneemt, leeft het rustigst

Vorige Volgende

Geeraerdt van Velsen. Baeto, of oorsprong der Hollanderen (2005)

Geeraerdt van Velsen. Baeto, of oorsprong der Hollanderen

Vierde bedrijf

Over het gehele werk

Over dit hoofdstuk/artikel