Achilles en Polyxena

(1972)–P.C. Hooft– rechtenstatus



[2e. Handelinge] 2e. Handelinge 1. Wtcomen Priamus, Paris, Deiphobus, Aeneas, Antenor, op de muer Hecuba, Helena, Polyxena, Andromache, Astianax. T griexsche heijr passeert voorbij, de troijanen rusten binnen toe om te slaen.Ga naar voetnootRegie-aanwijzing
[pagina 54]
Antenor Siet Jovis dochter daer, haer schoonheijts glants hoovaerdich!Ga naar voetnoot267 Is oock dat aenschijn geen tien iarich oorloch waerdich?Ga naar voetnoot268 Aeneas, wat dunct u, gelijctse u moeder niet?Ga naar voetnoot269 Aeneas 270[regelnummer] Ick vind' seer wel besteet de commer en t' verdriet Van dit ellendich rijck, so dickwils ick aenschouw Het godlijck claer aenschijn van Paris edel vrouw. Deiphobus Mijn vrou en suster, die de griexse Princen kent,Ga naar voetnoot273 Ick bid' u, seyt ons wie dat sij, die daer ontrentGa naar voetnoot274 275[regelnummer] Achilles met sijn pluijm so moedich compt getreden, Dat het vast aertrijck druent onder sijn trotse schreden.Ga naar voetnoot276 Helena Dat dees voor Troyen quam, grootmoedich prins, beclaecht!Ga naar voetnoot277 De wacker Aiax ist, daer nae mijn broeder vraecht,Ga naar voetnoot278 De jonckste van de twee; die daer met hem schijnt twistich,Ga naar voetnoot279 280[regelnummer] Dats Diomedes, cloeck in slach en aenslach listich. Dats d' ander Aiax, met den helm, van schoon gestalt.Ga naar voetnoot278-281 Ga naar voetnoot281 Priamus Mijn vrou en dochter, soot u niet te lastich valt,Ga naar voetnoot282
[pagina 55]
Noempt d' ander Princen me, ist Menelaus desen,Ga naar voetnoot283 Die man voor man vermaent, gelijckt schijnt aen sijn wesen?Ga naar voetnoot284 Helena 285[regelnummer] Mijn Heer, mijn Vader, laes! gekent hebt ghij hem wel t' Sint hij hier als gesant was met sijn meegesel.Ga naar voetnoot285-286 Tis Menelaus, iaet, en die hem bij den cleedeGa naar voetnoot287 Trect, dats Ulysses selffs, die so veel moeijtens dede,Ga naar voetnoot288 Veijnsden sich selven sot, ploechde de dorre strant,Ga naar voetnoot289 290[regelnummer] Op dat men hem met vree soud' laten in sijn lant,Ga naar voetnoot290 Om sijn Penelope t' aenbidden en te vieren,Ga naar voetnoot291 Hoe wel de vrou en is maer van gemeen manieren.Ga naar voetnoot292 Dats Patroclus, die daer van vers Achilles groet.Ga naar voetnoot293 Dan siet, heer vader, wat daer Agamemnon doet.Ga naar voetnoot294 Agamemnon 295[regelnummer] Strijtbare mannen, die wt griecken sijt gevarenGa naar voetnoot295 Om met u daden cloeck de werrelt te verclaren,Ga naar voetnoot296 Dat niemant trotste u met schaed' oijt off met schand'Ga naar voetnoot297 En ongewroocken bleeff van u verwinners hant. Altsamen weet ghij, hoe dat Paris is gecomen 300[regelnummer] Tot Lacedemon, die mijn broeder heeft genomenGa naar voetnoot300
[pagina 56]
Beleefd'lijck in sijn huijs, tot welxs vergelding datGa naar voetnoot301 De valschen gast hem stal sijn huijsvrou en sijn schat.Ga naar voetnoot302 Daar t' recht is sijn de goôn, het recht is op ons sijde.Ga naar voetnoot303 Met dit betrouwen vast gaet ghij altsaem ten strijde. 305[regelnummer] Al hadden wij te slaen een yder tegens tienGa naar voetnoot305 En t' recht was op ons sij, men mostse niet ontsien.Ga naar voetnoot306 Nu comen wij te velt, niet tegens verse crachten.Ga naar voetnoot307 Tien mannen tegens een hebdij niet te verwachten. Gheen nieuwe vijandt ist, off daer ghij noijt me sloecht.Ga naar voetnoot309 310[regelnummer] Het is het selve volck, die binnen haer wallen suchten.Ga naar voetnoot310 t Sijn de troyanen, die binnen haer wallen suchten.Ga naar voetnoot311 Achilles, tis het heijr, dat ghij alleen deet vluchten.Ga naar voetnoot312 Tis, Aiax, t' selve volck van wien ghij met u swaertGa naar voetnoot313 Alleene voor den brant de schepen hebt bewaert.Ga naar voetnoot314 315[regelnummer] Ghij griexse crijsluij vroom, die ver van wijff en kind'renGa naar voetnoot315 Troct om u vaderlant sijn schade te verhindren,Ga naar voetnoot316 Siet daar de vrouwen op de muer tot ons profijt, Die haer de moedt benemen sullen doort gecrijt.Ga naar voetnoot318 Siet Helena daer selff; wij hebben ons vernoegen.Ga naar voetnoot319 320[regelnummer] Met meerder schrick sal haer gemoedt in 't vechten wroegen!Ga naar voetnoot320
[pagina 57]
Siet hier een eijndt des crijchs, die tien iaer heeft geduert, Een eijnt van alt verdriet tot noch van u besuert.Ga naar voetnoot322 Toont ghij hier uwen moedt en vliedt het schandlijck vreesen. Geen langer wederstant cunnen sij doen naer desen.Ga naar voetnoot324 325[regelnummer] Draecht ghij u hier niet vroom, soo doettet ons geen nut,Ga naar voetnoot325 Dat Aiax met sijn hant de schepen heeft beschut,Ga naar voetnoot326 Want die sijn lang verrot, en onbequaem om vlieden.Ga naar voetnoot327 En andre bouwen, dat derff niemant van ons liedenGa naar voetnoot328 Eer Troijen leijt ter neer, gelijck een ijder zwoer 330[regelnummer] Van dese Princen al, wanneer men herwaerts voer.Ga naar voetnoot330 Dus ander wtcompst gaet al stellen wt u sinnenGa naar voetnoot331 Behalven sterven vroom, oft eerlijck overwinnen.Ga naar voetnoot332
2e Handelinge. 2e WtcoompstGa naar voetnootRegie-aanwijzing Hector met het heijr. Hector Troyanen, hadt ghij oyt oorsaeck te sijn verblijt,Ga naar voetnoot333 Soo hebt ghij boven al oorsaeck op dese tijt. 335[regelnummer] Siet hier den dach en wr, ghij crijsluij en ghij heeren,Ga naar voetnoot335 Die elck plach met so groot verlangen te begeeren. Hoe dickwils hebt ghij int besonder elck geseijt:Ga naar voetnoot337 ‘Och, die mocht in een slach wreecken sijn schant' en leijt,Ga naar voetnoot338
[pagina 58]
En toonen t' geen dat sij gebreck van vroomheijt achten,Ga naar voetnoot339 340[regelnummer] Was wangunst van geluck, en geen gebreck van crachten.’Ga naar voetnoot340 Dat sij laest wonnen schruemt daerom niet met al,Ga naar voetnoot341 Hoe hoger int geluck, hoe naerder an den val.Ga naar voetnoot342 ‘Die wan sal winnen’. Waer is sotter reen te vinnen?Ga naar voetnoot343 Maer dits des werrelts loop: ‘Die laast verloor sal winnen’. 345[regelnummer] Alree keert het geluck door dient tot deser stontGa naar voetnoot345 Gelegentheijt tot wraeck van onse schade iont.Ga naar voetnoot346 Tis tijt Aiax met meerder angste te doen sweeten En om te stillen al Achilles groot vermeten.Ga naar voetnoot348 Siet de Joffrouwen daer, siet daer d' wtheemse vrow,Ga naar voetnoot349 350[regelnummer] Daermen tien ander iaer noch crijch om voeren souw.Ga naar voetnoot350 Die hart heeft in sijn borst en laet hem nu niet iagen.Ga naar voetnoot351 En winnen wij den slach, t' is t' eijnde van ons plagen.Ga naar voetnoot352 Penthasilea vroom met veel volxs int getalGa naar voetnoot353 Verwacht ick alle daech, die sonder twijfel salGa naar voetnoot354 355[regelnummer] Soo gruwelijck ontsich in onse vijant maken,Ga naar voetnoot355 Dat hij daer door geheel in moed'loosheijt sal raecken, Verslagen door sijn schrick van sijn verlies en schant. So, ghij Troijanen, hout in dees slach d' overhant.Ga naar voetnoot358 Elck enen toon de cracht van sijnen rechter armGa naar voetnoot359
[pagina 59]
360[regelnummer] En dapperheijt van moedt. Siet daer den grieck. Alarm!Ga naar voetnoot360 Patroclus blijfft. Hector draecht het lichaem ter sijen en schent het. De griecken winnent weder en werden geiaecht. Troijanen victorieus en gaen binnen.Ga naar voetnootRegie-aanwijzing
2e Handeling. 3e. Wtcoompst Choor Choor 1. Het hoochste, dat den mens op aerden is gegeven Door den eersaemen raet van s' hemels goden hoochGa naar voetnoot362 Is eer, het waerste goet int tijttlijcke leven,Ga naar voetnoot363 Op welck het grootste hert alleenlijck neempt sijn ooch.Ga naar voetnoot364 2. 365[regelnummer] De goden alle ding den mens om sweet vercoopen, Dus crijcht men t' hoochste goet niet dan door d' hoochste daet.Ga naar voetnoot366 En dat is crijchs beleijt, een const om brave hopenGa naar voetnoot367 t' Houden in heerschappij alleen tot s' vijants quaet. 3. Dat doet ghij, brave prins, gaet Mars daer in te boven,Ga naar voetnoot369 370[regelnummer] Die d' een nae d' ander reijs u vijant stout verwint,Ga naar voetnoot370 Dat die selff uwe deucht gedwongen is te loven,Ga naar voetnoot371 Al haet hij t' gene, dat u ondersaet bemint.Ga naar voetnoot372 4. U daegh'lijcxs werck het is in slavernij als eijgenGa naar voetnoot373 Te leijen Princen trots, en treense mette voet,Ga naar voetnoot374
[pagina 60]
375[regelnummer] Pilair des vaderlants, die t' wreet vermeetel drijgen Der vreemder volcken stilt, en cneust haer hoge moet.Ga naar voetnoot376 5. Sijt dankckbaer aen u Prins, gaet den verwinner teegen,Ga naar voetnoot377 Schoon edel vrouwen hem met lauren cransen croont.Ga naar voetnoot378 Al is de dancbaerheijt hier selff om danck verleegen, 380[regelnummer] De danck die toonlijck is aen u verlosser toont.Ga naar voetnoot379-380 6. De palmen vant gans oost en boschen van laurieren Sijn weynich int getal bij sijn verdiende loff.Ga naar voetnoot382 Alleenlijck het gedacht can hem te wille vieren,Ga naar voetnoot383 Gebrecklich wert de tong door overvloet van stoff.Ga naar voetnoot384 7. 385[regelnummer] Gheen sterfflijck goet is goet om hem genoech te lonen, Onsterfflijck eer alleen sijn eere wesen sal. Dees sal hem na sijn doot aen elck onsterfflijck tonenGa naar voetnoot387 En ewich als een godt verbreijden over al.Ga naar voetnoot388
2e. Handelinge. 4e Wtcoompst Aiax met het lichaem van Patroclus. Achilles, Agamemnon, Ulysses. Aiax Grootmoedich Prins, dewijl met u geselschap ghijGa naar voetnoot389 390[regelnummer] Den herden vijandt iaecht en druct aen dander sij,Ga naar voetnoot390 Siet hier u troutste vrient door Hectors hant verslagen!
[pagina 61]
Toont nu u groot gemoet in tegenspoet te dragen.Ga naar voetnoot392 Peijnst op de wraeck alleen, onnutte droefheijt spaert.Ga naar voetnoot393 Achilles Och! is dan bij de goôn de dienst so weynich waert?Ga naar voetnoot394 395[regelnummer] Ach goôn! ach wreede goôn! vervloecte loop der starren! Ghodlosen hemel, die het goet int quaet verwarren! Ach wreede ghoden schick! de wangen sijn als loot,Ga naar voetnoot397 Die roosen schenen corts! melijdelose doot,Ga naar voetnoot398 Noijt deet ghij meerder quaet! Ha helsche rasernijen!Ga naar voetnoot399 400[regelnummer] Ha Pluto! rooft ghij dees, wie suldij voortaen mijen?Ga naar voetnoot400 Jupijn! Ha wree Jupijn! die niet dan droefheijt dorst!Ga naar voetnoot401 Compt, blixem, doet te niet, daer is Achilles borst!Ga naar voetnoot402 Mengt t' element vant vier en t' water met malcandren,Ga naar voetnoot403 Doet d' aerde in de lucht en lucht in d'aert verandren, 405[regelnummer] Mengt hel en hemel t' saem, laet geen ding op sijn stee!Ga naar voetnoot405 En in natuers bederff, verderff u selven mee!Ga naar voetnoot406 Aiax Achilles, waer toe dient onnutte reên te spreecken?Ga naar voetnoot407 Betoont de doot sijn eer, en peijnst om u te wreecken, Hector belacht u rou.
[pagina 62]
Agamemnon Hoe ghij meer weent en sucht,Ga naar voetnoot409 410[regelnummer] Hoe ghij hem blijder maect, laet dan het droeff gerucht.Ga naar voetnoot410 U droefheijt sij voor hem geen oorsaeck om verblijen.Ga naar voetnoot411 Achilles Draecht binnen t' lichaem dan, ick sweer tot genen tijen Te slapen anders dan op d' aerde cout en hert,Ga naar voetnoot413 Tot dat volcomen wraeck van mijn genomen wertGa naar voetnoot414 415[regelnummer] Over dit wreede stuck, en die mij heeft doen clagen,Ga naar voetnoot415 Betael een wreede wraeck, van dese hant verslagen.Ga naar voetnoot416 Ulysses Den wtvaert sal men doen op costen vant gemeen.Ga naar voetnoot417 Opt heerlixst dat men mach branden de doode leên.Ga naar voetnoot418 Dus geeft, ô veltheer, last om t' hoge vier te bouwen.Ga naar voetnoot419 Agamemnon 420[regelnummer] Datmen in Ida ga terstont om hout te houwen.Ga naar voetnoot420
2e. Handelinge. 5e. Wtcoompst Choor Choor 1. Den hemel met sijn gouden laeckens salen,Ga naar voetnoot421 Herberch der Goôn, vol goddelijcken glans, Heerlijck geciert met Phoebus clare stralen,
[pagina 63]
Wiens suster haer staetdochters leijt ten dans,Ga naar voetnoot424 425[regelnummer] Die op haer plaetse blijven en die dwalen; Hoe hooch, hoe groot sij is, bestaet nochtans Door vrientschap soet, welck woort hier wert genomenGa naar voetnoot427 Voor eendracht vast en over eene comen.Ga naar voetnoot428 2. t' Aertrijck, duerwracht met bergen en revieren,Ga naar voetnoot429 430[regelnummer] Met steden rijck van torens, schat en pracht, t' Welck heuvels schoon en soete daelen cieren, Met duister bosch, met bloem en cruyden sacht, t' Gevogelt wilt, de sorgelose dieren En der verwaender menschen swack geslacht 435[regelnummer] Bestaet alt'saem door eendracht, ende sonderGa naar voetnoot435 De vrintschap sout vergaen, en raecken t' onder.Ga naar voetnoot436 3. Vier, water, lucht en d'aerde sijn tweedrachtichGa naar voetnoot437 Een ijder tegens ander in sijn aert. Nochtans natuer off s' werrelts schepper machtich 440[regelnummer] Heeft haer in ijder schepsel soo vergaert,Ga naar voetnoot440 Datter geen twist maer stadich vrientschap crachtich Wert tusschen haer, elck in sijn ampt bewaert.Ga naar voetnoot442 En als het een het ander wil verwinnen,Ga naar voetnoot443 Bederfft het geen daer in sij twist beginnen.Ga naar voetnoot444 4. 445[regelnummer] Vrientschap is de geboorte van de steeden, Haer voetsel en haer leven, twist haer doot.Ga naar voetnoot446 Int oorloch swaer en moijlijck om beleeden,Ga naar voetnoot447
[pagina 64]
Is eygen twist de vreeselijckste stoot. Eendracht maeckt macht, en can de macht verbreeden. 450[regelnummer] Dus worden licht de cleijne rijcken groot. Om in den slach door geene twist te doolen Is Agamemnon t' pack alleen bevoolen.Ga naar voetnoot452 5. Dan, is eendracht en vrientschap waert om eerenGa naar voetnoot453 Voor een gans rijck, t' welck door haer wert beschut,Ga naar voetnoot454 455[regelnummer] Elck mens alleen sij tot geen scha kan keeren,Ga naar voetnoot455 Maer d' eene vrindt is d' anders onderstut. Van al het geen ons herte can begeeren Is een getrouwen vriendt het hoochste nut. Maer d' hemel saijt twee vrienden trou van waerdenGa naar voetnoot459 460[regelnummer] Om d' hondert iaer, helaes, maar eens op aerden. 6. Dees Princen beij wel sulcken naem verdienden, Gelijck den rou van d' een wel blijcken dee. Nu sijnse doot en t'sijn niet meer dan twee vrienden: Als d' eene vriendt sterft d' ander vrint sterft mee. 465[regelnummer] Want als de goôn de vrient, die sij ons lienden, Wechnemen, sterfft de vrientschap daer ter stee,Ga naar voetnoot466 Sonder de welcke wert niemant vrint geheeten,Ga naar voetnoot467 Hoewel men best nae doot vrints trou kan weeten.Ga naar voetnoot468
[pagina 65]

2e. Handelinge. 6e. Wtcoomen Automedon. Achilles. Hector. Soldaten. Automedon Mijn heer, de spieen brengen tijding op ter daet,Ga naar voetnoot469 470[regelnummer] Dat Hector te gemoet de Amasonen gaet Met weynich volxs, om haer Princes eer te betonen.Ga naar voetnoot471 Siet hier gelegenhtheijt omt schelmstuck te belonen.Ga naar voetnoot472 Achilles Fluxs, roept mijn vrinden, dat elck ander dingen staeck.Ga naar voetnoot473 Nu op, Achilles, hier is tijt van wrede wraeck. 475[regelnummer] Voort ras, versuijmt geen tijt, maer laet s' ons wel besteden. Ghij weet, Automedon, den wech, voorwt wilt treden. Griecken binnen. Hector aan d' ander sijde wt. Achilles op sijn hielen. Hector Want grootlijckxs sijn w' altsaem in dees Princes gehouwen,Ga naar voetnoot477 Die ons te hulpe compt met haer strijtbare vrouwen. Hier me Troijanen.... Hoe? den vijant weer wilt bien!Ga naar voetnoot479 480[regelnummer] Ach, dats Achilles selff! hier is geen plaets om vlien.Ga naar voetnoot480 Hector van Achilles verslagen. Troyanen veriaecht.Ga naar voetnootRegie-aanwijzing
[pagina 66]
Achilles So moordenaer, die niet als vroom, maer als de bloodenGa naar voetnoot481 Nae d' overwinning noch voert oorloch mette dooden, Schent weer haer lichaem, meer sal ment van u niet sien,Ga naar voetnoot483 Dan t' selve sal (ick sweert) u lichaem oock geschien.Ga naar voetnoot484 485[regelnummer] Bespotten ghij mijn vrient, ghij sultet oock besueren.Ga naar voetnoot485 Trect driemael t' lichaem rontsom troijens hoge mueren,Ga naar voetnoot486 Gebonden achter t' paert, en sleeptet door den slijck Tot lasterlijcke schant van het vermetel rijck.Ga naar voetnoot488	voetnootRegie-aanwijzing passeert: gaat; slaen: vechten voetnoot267 Jovis dochter: Helena. Zij was de dochter van Jupiter en Leda; hoovaerdich: fier voetnoot268 oock: soms voetnoot269 u moeder: Venus voetnoot273 Mijn vrou en suster: Mevrouw mijn zuster voetnoot274 sij: is; ontrent: in de nabijheid van voetnoot276 vast: sterke voetnoot277 dees: Aiax; grootmoedich prins: edele vorst voetnoot278 daer nae: naar wie voetnoot279 schijnt twistich: ruzie lijkt te hebben voetnoot278-281 In de Ilias komen twee personen voor met de naam Aiax: de zoon van Telamon en de zoon van Oïleus. Het is, hoewel Hooft dat suggereert, niet bekend, wie van de twee de jongste is. voetnoot281 ‘van schoon gestalt’ is een bepaling bij Aiax voetnoot282 Mijn vrou en dochter: mevrouw mijn dochter; soot: als het voetnoot283 Princen: vorsten; me: ook voetnoot284 gelijckt: gelijk het; wesen: manier van optreden voetnoot285-286 gekent etc.: Ge hebt hem maar al te goed herkent, omdat hij hier als gezant is geweest etc. voetnoot287 iaet: ja voetnoot288 selffs: zelf; moeijtens: moeite Ulysses wilde de strijd tegen de Trojanen ontlopen en deed daarom of hij gek was geworden: hij ging het strand met een ploeg bewerken. Zijn list mislukte door het optreden van Palamedes, die Ulysses' zoontje voor de ploeg op de grond legde. Ulysses kon toen niet langer zijn krankzinnigheid veinzen. voetnoot289 Veijnsden sich selven sot: hield zich gek voetnoot290 vree: rust voetnoot291 vieren: eren voetnoot292 van gemeen manieren: van gewone, alledaagse soort voetnoot293 van vers: van verre voetnoot294 dan: maar voetnoot295 griecken: Griekenland; gevaren: vertrokken voetnoot296 verclaren: duidelijk te maken voetnoot297 trotste: trotseerde voetnoot300 die etc.: en hoe mijn broeder hem heeft genomen etc. voetnoot301 tot welxs vergelding dat: en tot dank daarvoor voetnoot302 zie ook vss. 581-582 voetnoot303 Daar: waar voetnoot305 hadden te slaen: moesten vechten voetnoot306 mostse: hoefde hen voetnoot307 te velt: op het slagveld; verse: frisse voetnoot309 me: mee; sloecht; vocht voetnoot310 het selve: dezelfde; volck: krijgsvolk; ioecht: achtervolgde; op de vlucht joeg voetnoot311 haer: hun voetnoot312 heijr: leger voetnoot313 t' selve: hetzelfde; van wien: tegen wie voetnoot314 voor... hebt bewaert: tegen... hebt beschermd voetnoot315 vroom: dapper; wijff: vrouw voetnoot316 u vaderlant sijn schade: de schade van uw vaderland; verhindren: herstellen voetnoot318 haer: de Trojaanse mannen. Vandaar ‘tot ons profijt’ in vs. 317. voetnoot319 wij hebben ons vernoegen: wij hebben reden tot tevredenheid voetnoot320 Versta: De wroeging in haar gemoed zal tijdens de strijd toenemen en gepaard gaan met gevoelens van ontzetting (ze is immers de aanleiding tot de Trojaanse oorlog). voetnoot322 alt: al het; van u besuert: door u (het Griekse krijgsvolk) geleden voetnoot324 naer desen: hierna voetnoot325 Draecht: gedraagt; vroom: dapper; soo: dan voetnoot326 met sijn hant: met eigen hand; beschut: verdedigd voetnoot327 onbequaem om vlieden: ongeschikt om mee te vluchten voetnoot328 derff: mag (i.v.m. de afgelegde eed; zie vss. 329-330) voetnoot330 wanneer: toen; herwaerts: hierheen; voer: kwam voetnoot331 wtcompst: afloop; gaet al stellen wt u sinnen: moet u uit uw hoofd zetten voetnoot332 vroom: dapper; eerlijck: eervol voetnootRegie-aanwijzing WTCOOMPST: scène voetnoot333 oorsaeck: aanleiding (ook in vs. 334). voetnoot335 den dach en wr: dag en uur voetnoot337 int besonder elck: ieder afzonderlijk voetnoot338 Och die mocht: Och, gelukkig hij, die kon etc.; in een slach: in een veldslag; ook mogelijk is: in één klap. voetnoot339 Versta: En toonen dat t' geen etc.; sij: de Grieken; van: aan; vroomheijt: moed voetnoot340 dat: omdat voetnoot341 schruemt: vreest; niet met al: in het geheel niet voetnoot342 naerder an: dichter bij voetnoot343 wan: overwon; reen: redenering voetnoot345 keert: verandert; door dient: omdat het voetnoot346 iont: gunt voetnoot348 stillen: een eind maken aan; vermeten: wraakzuchtige stemming voetnoot349 d' wtheemse vrouw: Helena voetnoot350 Versta: om wie men nog eens tien jaar oorlog zou voeren voetnoot351 hart: moed; hem: zich; iagen: verjagen voetnoot352 van ons plagen: van onze kwelling voetnoot353 Penthasileia: Penthesileia, koningin der Amazonen. Zij streed in het oorspronkelijke verhaal van Dictys tegen Achilles; Penthesileia vroom: de dappere Penthesileia; int getal: wat het aantal betreft voetnoot354 die: het antecedent bij ‘die’ is Penthesileia. Versta: en zij zal zonder twijfel... voetnoot355 ontsich: vrees; in: bij; maken: doen ontstaan voetnoot358 So: dus voetnoot359 toon: tone, moet tonen voetnoot360 den Grieck: het Griekse leger voetnootRegie-aanwijzing blijfft: sterft; winnent: veroveren het (lijk); werden geiaecht: worden verjaagd voetnoot362 eersaemen: eerbiedwaardige; hooch: verheven voetnoot363 waerste: waardevolste voetnoot364 neempt sijn ooch: acht slaat voetnoot366 hoochste: voortreffelijkste voetnoot367 brave hopen: dappere troepen voetnoot369 brave: dappere voetnoot370 reijs: keer; stout: dappere voetnoot371 dat: zodat; duecht: dapperheid, moed voetnoot372 ondersaet: ondergeschikte; onderdaan voetnoot373 eijgen: lijfeigene, slaaf voetnoot374 leijen: regelen; Princen trots: trotse vorsten; en treense mette voet: en hen te onderwerpen voetnoot376 stilt: beëindigt; cneust: vermorzelt; haer hoge moet: hun hoogmoed voetnoot377 u Prins: uw vorst voetnoot378 Schoon edel: schone en edele voetnoot379-380 Versta: Al is de dankbaarheid niet in staat dankbaar genoeg te zijn, toon tenminste de dank aan uw bevrijder, die getoond kàn worden. voetnoot382 int getal: in getal voetnoot383 Versta: Alleen in gedachten kan men hem zo hoog eren, als men wil. voetnoot384 Gebrecklich: machteloos; wert: wordt voetnoot387 met ‘Dees’ wordt ‘de eer’ bedoeld. voetnoot388 verbreijden: bekend maken voetnoot389 dewijl: terwijl; u; uw; geselschap: gevolg voetnoot390 herden: sterke; iaecht: achtervolgt; druct: in het nauw drijft; dander sij: de andere kant voetnoot392 dragen: bezitten voetnoot393 onnutte droefheijt spaert: laat nutteloze droefheid achterwege voetnoot394 dienst: het dienen voetnoot397 wreede ghoden schick: wrede beschikking der goden voetnoot398 corts: onlangs voetnoot399 rasernijen: Furiën, Wraakgodinnen voetnoot400 Pluto: koning van de onderwereld; mijen: ontzien voetnoot401 Jupijn: Jupiter; droefheijt dorst: naar droefheid dorst voetnoot402 In de trits ‘compt, blixem, doet’ moet ‘blixem’ opgevat worden als een imperatief. voetnoot403 De Stoïcijnen meenden, dat Jupiter zelf zou omkomen, als de elementen weer tot chaos werden. voetnoot405 stee: plaats voetnoot406 u selven: Jupijn (vs. 401); bederff: ondergang; verderff: richt te gronde; mee: ook voetnoot407 dient: dient het voetnoot409 belacht u rou: bespot uw rouwbetoon voetnoot410 droeff gerucht: droevig misbaar voetnoot411 om verblijen: om verheugd te zijn voetnoot413 hert: hard voetnoot414 van mijn: door mij; wert: wordt voetnoot415 dit wreede stuck: deze verschrikkelijke zaak. Lees verder: en tot die mij zo groot verdriet heeft aangedaan, geboet heeft met een wrede straf. voetnoot416 van dese hant verslagen: door deze hand ter dood gebracht voetnoot417 sal: moet; op costen vant gemeen: op gemeenschappelijke kosten voetnoot418 Opt heerlixst: op de meest luisterrijke wijze voetnoot419 t' hoge vier: de hoge brandstapel voetnoot420 Ida: berg bij Troje voetnoot421 gouden laeckens salen: zalen met goudlaken behangen voetnoot424 wiens: van Phoebus. Phoebus' zuster is de maan; staetdochters: haar hofdames, nl. de sterren (Die op haer plaetse blijven) en de planeten (die dwalen). voetnoot427 wert: wordt voetnoot428 voor: in plaats van; vast: sterk; over eene comen: overeenstemming voetnoot429 duerwracht: overal gesierd voetnoot435 bestaet: bestaan voetnoot436 raecken t' onder: ten onder gaan voetnoot437 Vier: vuur; tweedrachtig: strijdig voetnoot440 haer: hen; vergaert: bijeengebracht voetnoot442 wert: groeide; haer: hen; in sijn ampt bewaert: begrensd in zijn functie voetnoot443 verwinnen: overmeesteren voetnoot444 bederfft: gaat te gronde voetnoot446 haer: hun voetnoot447 Int: in de; moijlijck om beleeden: moeilijk om te besturen voetnoot452 pack: de last (van het opperbevel); bevoolen: opgedragen voetnoot453 dan: vervolgens; om eeren: om te eren voetnoot454 haer: nl. de vriendschap en de eendracht voetnoot455 Versta: Ieder mens afzonderlijk kan vriendschap niet beschermen tegen schade voetnoot459 saijt: zaait; twee vrienden trou van waerden: twee trouwe en tevens aanzienlijke vrienden (trouw, echte vriendschap komt tussen gezagsdragers zelden voor). voetnoot466 lienden: leenden; daer ter stee: terstond voetnoot467 wert: wordt voetnoot468 Versta: hoewel men die trouw het sterkst nà de dood van de vriend beseft. voetnoot469 spieen: spionnen; op ter daet: zojuist voetnoot471 haer Princes: hun vorstin (Penthesileia, vs. 353) voetnoot472 belonen: vergelden voetnoot473 dat elck ander dingen staeck: ik wens, dat ieder etc. voetnoot477 in dees Princes gehouwen: aan deze vorstin verplicht voetnoot479 Hier me Troijanen...: De tekst is moeilijk te verklaren, omdat Hector plotseling ophoudt te spreken als Achilles opkomt. De regie-aanwijzing helpt ons niet verder; weer... bien: weerstand bieden voetnoot480 om vlien: om te vluchten voetnootRegie-aanwijzing van: door voetnoot481 als vroom: als een dappere voetnoot483 haer: hun; meer etc.: men zal het van u niet meer zien voetnoot484 dan: maar voetnoot485 Bespotten: bespotte voetnoot486 rontsom: rondom voetnoot488 lasterlijck: smadelijke

Vorige Volgende

Achilles en Polyxena

[2e. Handelinge]

2e. Handelinge 1. Wtcomen

2e Handelinge. 2e WtcoompstGa naar voetnootRegie-aanwijzing

2e Handeling. 3e. Wtcoompst

2e. Handelinge. 4e Wtcoompst

2e. Handelinge. 5e. Wtcoompst

2e. Handelinge. 6e. Wtcoomen

Over het gehele werk

auteurs

organisaties