Logo DBNL
Proeve eener theorie der Nederduitsche poëzy (2002)

Proeve eener theorie der Nederduitsche poëzy

(2002)–O.C.F. Hoffham–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

§. 81. Het rym bezit toverkrachten

Het rym bezit toverkrachten.

 
Eer 't onwaardeerbaar rym! 't heeft door zyn tooverkracht
 
Van niets een talloos tal van boeken voortgebragt.
 
(J. Nomsz, Mengelwerken, bl. 187) 511

Daarom heet het:

 
Dat prevelen had kracht, noch meer dan toverrymen;
 
(Vondel, Peter en Pauwels, bl. 27) 512

en:

 
Of heeft die Circe uw ziel met toverrym bezongen?
 
(J.B. Wellekens) 513

Want Circe, die beruchte kolrydster, oefende haare tovery door het rymen.

 
Circe kon Ulysses reisgezellen,
 
Door toverrymen, van gedaente en vorm verstellen.
 
(Vondel, Virgilius herderszang, bl. 30) 514
 
Zy mort een' toon
 
Van toverrym, verdaeght alle onbekende goôn
 
Met onbekent gedicht, en klank van toverrymen.
 
(Vondel, Ovidius herschepp., bl. 443) 515

Het rymzelf is een noodwendig ingredient der tovervaerzen; want Circe

 
ontvonkt van wraek, vol spyt,
 
Gestoort om 't weigeren der minnelyke bede,
 
Stampt sap en giftigh kruit, en mengt hier onder mede
 
Bezweeringen, en rym, en helsche tovery;
 
(Bl. 431) 516

en indien wy Lucinaas Vroedvrouwdichten bezaten, zouden wy ons een juister begrip kunnen vormen van

 
toverrym, ter sluik
 
Gemompelt binnen 's monts, 't welk 't baeren, ree begonnen,
 
Verhindert.
 
(Bl. 276) 517

Men kan uit dit alles met den heere J. de Brune besluiten: ‘Daar rym anders niet en is, als een nootdwang tot gelykmatigheid, en nootzaaklykheid tot overéénkoming: zoo moet het, buiten twyffel, vast gaan, dat daardoor overéénkoming van genegenheid moet ontstaan, in hen die iemants rymschriften zyn gewoon te lezen’ (Wetsteen der vernuften, Deel I, bl. 331) 518.

De Philosooph zegt derhalve: ‘Hoe veelen zyn 'er die door het leezen van den Aartsvader Abraham gaande zyn geworden om ook Heldendichten in Quarto uittegeeven! En hoe veele kwaade copyën zal het schoone origineel van David niet weder voortbrengen!’ 519. Een nader bewys, dat het rym toverkrachten bezit.


Vorige Volgende